ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:2310620 Ashmith K/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ

ಅಲುಪಾ ರಾಜವಂಶದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ

ಅಲುಪ ರಾಜವಂಶವು ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ರಾಜವಂಶವು ಮಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಉಡುಪಿಯಂತಹ ತುಳುನಾಡಿನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸುವುದರಿಂದ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಅಲ್ಲಿನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ಬಹಳಷ್ಟು ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದೆ. ಕಲೆ, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಭಾವನೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವರು ಮಾಡಿರುವ ಪ್ರಭಾವ ಇನ್ನೂ ಉಡುಪಿಯ ನೆಲದಲ್ಲಿ ಜೀವಂತವಾಗಿದೆ.

ಅಲುಪರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯ ಸ್ಪಷ್ಟ ಅನುಸರಣೆ ಕಾಣಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ತುಳುನಾಡಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಶೈಲಿಯು ಅವರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಶೇಷತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ, ಕಲ್ಲು ಮತ್ತು ಲೇಟರೈಟ್ ಇಟ್ಟಿಗೆಗಳ ಬಳಕೆ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿತ್ತು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, ಸಮುದ್ರತೀರ ಪ್ರದೇಶದ ಹವಾಮಾನಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮರದ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಆಧುನಿಕ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಮಾದರಿಗೂ ಉತ್ಸಾಹದ ಮೂಲವಾಗಿದೆ.

ಕದ್ರಿ ಮಂಜುನಾಥ ದೇವಾಲಯವು ಅಲುಪರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅದ್ಭುತತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕಂಚಿನ ನಯವಾದ ಮೂರ್ತಿಗಳು, ಶೈವ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಸಂಗಮವನ್ನು ತೋರುವ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಮತ್ತು ಅನುಕೂಲಕರ ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಉಡುಪಿ ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಮಾಣದ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯಗಳ ಧಾರ್ಮಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದೆ.

ಅಲುಪರು ಜೈನ ಧರ್ಮಕ್ಕೂ ಶ್ರದ್ಧಾ ತೋರಿದ್ದು, ಜೈನ ಬಸದಿಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮುಡಬಿದ್ರಿಯ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಜೈನ ಬಸದಿ “ತ್ರಿಭುವನ ತಿಲಕ ಚೂಡಾಮಣಿ ಬಸದಿ” ಈ ಪೈಕಿ ಒಂದು. ಈ ಬಸದಿ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಮತ್ತು ನಕುಷಿತ ಕಲ್ಲಿನ ಕಡಿತಕೆತ್ತನೆಯ ಮೂಲಕ ಅದ್ಭುತಕೃತಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ.

ಅಲುಪರ ಆಡಳಿತದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಂಚಿನ ಮೂರ್ತಿಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವು ದೈವೀಕ ಕಲೆಯಾಗಿತ್ತು. ದೇಗುಲಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೂರ್ತಿಗಳು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದವು. ಶಿವ, ವಿಷ್ಣು, ದುರ್ಗೆ ಮತ್ತು ಗಣಪತಿ ದೇವರ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕಂಚಿನ ಮೂರ್ತಿಗಳು ಆ ಕಾಲದ ಶೈಲಿಯನ್ನು ದರ್ಶನ ಮಾಡುತ್ತವೆ.

ಅಲುಪರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಆಧುನಿಕ ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹೇರಾಟದಲ್ಲಿಯೂ ಅವರ ಕೊಡುಗೆಯು ಶ್ರೇಷ್ಠವಾಗಿದೆ. ಅವರ ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು ವಿಜಯನಗರದಂತಹ ಭವ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಪ್ರೇರಣೆ ನೀಡಿದ್ದವು. ಇದರಿಂದ, ಅಲುಪರ ಕಾಲದ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಕೇವಲ ಆ ಕಾಲದ ವೈಭವವಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹೆಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿದೆ.

ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ:

ಅಲುಪರು ತಮ್ಮ ಆಳ್ವಿಕೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಬರ್ಕೂರಿನ ಪಂಚಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬ್ರಹ್ಮಾವರದ ಬ್ರಹ್ಮಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಕೋಟೇಶ್ವರದ ಕೋಟಿನಾಥ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಸುರತ್ಕಲ್‌ನ ಸದಾಶಿವ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಇವರ ನಿರ್ಮಾಣವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇವರು ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ತಮ್ಮ ವಿವಿಧ ಆಧಿಪತ್ಯ ರಾಜವಂಶಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ಶಿಲ್ಪಶೈಲಿಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದರು.

ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯ, ಪೊಳಲಿ

ಆಧುನಿಕ ಮಂಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಪೊಳಲಿ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯವು ಅಲುಪರ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು 8ನೇ ಶತಮಾನದ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾದ ಅಲುಪರ ಮೊದಲ ಶಾಸನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅಲುಪ ರಾಜರು ತಮ್ಮ ಆಳ್ವಿಕೆಯಾದ್ಯಂತ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸಮೃದ್ಧಗೊಳಿಸಿದರು.

ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಕದ್ರಿ

ಆಧುನಿಕ ಮಂಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕದ್ರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥ ದೇವಾಲಯವು ಅಲುಪರ ಆಳ್ವಿಕೆ ಕಾಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ರಾಜಕುಮಾರ ಕುಂದವರ್ಮನು 968 ಕ್ರಿ.ಶ.ಕ್ಕೆ ಕಂಚಿನ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಲೋಕೇಶ್ವರನ ಮೂರ್ತಿಯ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಕುಂದವರ್ಮನ ಶೌರ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಜುನನ ಶೌರ್ಯಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಶ್ರೀ ಮಹಿಷಮರ್ದಿನಿ ದೇವಾಲಯ, ನೀಲಾವರ

ಅಲುಪರು ರಾಜಕೀಯ ಅವಶ್ಯಕತೆಯ ಅನ್ವಯವಾಗಿ ತಮ್ಮ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಮಂಗಳೂರು, ಉದ್ಯಾವರ, ಮತ್ತು ಬರ್ಕೂರಿನಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸಿದ್ದರು. ಬರ್ಕೂರಿನಿಂದ ಬೃಹತ್ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಬರ್ಕೂರಿನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ನೀಲಾವರ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಮಹಿಷಾಸುರಮರ್ದಿನಿ ದೇವಾಲಯವು ಅಲುಪರ ನಂತರದ ಕಾಲದ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಶ್ರೀ ಪಂಚಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ವಿಟ್ಲ

ವಿಟ್ಲದ ಪಂಚಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಅಲುಪರ ಆಳ್ವಿಕೆ ಪ್ರದೇಶದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಇದು 7ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ದೇವಾಲಯದ ಶಿಲ್ಪಶೈಲಿ ಶ್ರೀ ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಶೈಲಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. 7ನೇ ಶತಮಾನದ ಈ ಶೈಲಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯತೆಯಾಗಿದೆ. ಅಲುಪರು ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡದ ಹವ್ಯಕ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿ, ವೇದ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಸರಿಸಲು ಅಗ್ರಹಾರಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದರು.

ಶ್ರೀ ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಉಡುಪಿ

ಉಡುಪಿಯ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಮಠದ ಎದುರುಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಶ್ರೀ ಚಂದ್ರಮೌಳೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಶ್ರೀ ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ದೀಪ ಬೆಳಗಿಸುವುದು ಪಾಪ ಮತ್ತು ದುಷ್ಟಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಮುಖ ವಿಗ್ರಹವು ಲಿಂಗವಾಗಿದೆ, ಅದು ಶೃಂಗಾರದಿಂದ ಶಿವನ ಮುಖದಂತಾಗುತ್ತದೆ.

ಶ್ರೀ ವಿಟ್ಲ ಪಂಚಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಉಡುಪಿಯ ಶ್ರೀ ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ "ಆನೆ-ಮೇಲಿನ-ಹಿಮದ ಮಡಿಗೆ" ಶೈಲಿಯ ಚೂಡಾಮಣಿಯ ಶಿಲ್ಪಶೈಲಿ ಇದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಐಹೊಳೆಯ ದುರ್ಗ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಬಹುದು. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದ ದೇವಾಲಯಗಳ ವಿಶೇಷತೆ ಅವುಗಳ ಛಾವಣಿಗಳ ವಿನ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ. ಜಲಧಾರೆಯು ಅಧಿಕವಿರುವ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಛಾವಣಿಗಳು ಹುಲ್ಲಿನಿಂದ, ಮಣ್ಣಿನ ಟೈಲುಗಳಿಂದ, ಕೊನೆಗೆ ತಾಮ್ರಪಾತ್ರೆಗಳಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡಿವೆ. 2310620 Ashmith K (ಚರ್ಚೆ) ೨೩:೪೩, ೨೫ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೪ (IST)