ಲಾಚರ್ ಸೀ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ

 

Laacher See
View of the caldera volcano
ಸ್ಥಳAhrweiler, Rhineland-Palatinate
ಮಾದರಿVolcanic caldera lake
ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹೊರಹರಿವುಗಳುFulbert-Stollen (canal)
ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶ ದೇಶಗಳುGermany
ಮೇಲ್ಮೈ ಪ್ರದೇಶ3.3 km2 (1.3 sq mi)
ಗರಿಷ್ಠ ಆಳ53 m (174 ft)
ಮೇಲ್ಮೈ ಎತ್ತರ275 m (902 ft)

ಲಾಚರ್ ಸೀ ( German pronunciation: [ˈlaːxɐ ˈzeː] ), ಇದನ್ನು ಲೇಕ್ ಲಾಚ್ ಅಥವಾ ಲಾಚ್ ಲೇಕ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಇದು ೨ ಕಿ.ಮೀ ವ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಕ್ಯಾಲ್ಡೆರಾ ಸರೋವರವಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೊಬ್ಲೆಂಜ್ ನಿಂದ ವಾಯುವ್ಯಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ೨೪ ಕಿ.ಮೀ, ((ಬಾನ್)) ೩೭ ಕಿ.ಮೀ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಆಂಡರ್ನಾಚ್ ನಿಂದ ೮ ಕಿ.ಮೀ. ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಐಫೆಲ್ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿದೆ. ದೊಡ್ಡ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಐಫೆಲ್ ಒಳಗೆ ಪೂರ್ವ ಐಫೆಲ್ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ೧೯೯೧ ರ ಪಿನಾಟುಬೊ ಸ್ಫೋಟದಂತೆಯೇ ೬ ರ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಸ್ಫೋಟಕ ಸೂಚ್ಯಂಕದೊಂದಿಗೆ (VEI) ಸುಮಾರು ೧೩,೦೦೦ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಪ್ಲಿನಿಯನ್ ಸ್ಫೋಟದಿಂದ ಸರೋವರವು ರೂಪುಗೊಂಡಿತು. [೧] [೨] [೩] [೪] ಸರೋವರದ ಆಗ್ನೇಯ ತೀರದಲ್ಲಿ ಮೊಫೆಟ್ಟಾಸ್‌ನಂತೆ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ವಿಸರ್ಜನೆಯು ಸುಪ್ತ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಯ ಸಂಕೇತಗಳಾಗಿವೆ.

ವಿವರಣೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸರೋವರವು ಅಂಡಾಕಾರದ ಆಕಾರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಎತ್ತರದ ದಂಡೆಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದೆ. ಲಾವಾವನ್ನು ಗಿರಣಿ ಕಲ್ಲುಗಳಾಗಿ ರೋಮನ್ ಅವಧಿಯಿಂದ ಧಾನ್ಯವನ್ನು ರುಬ್ಬಲು ಕಬ್ಬಿಣದ ರೋಲರ್‌ಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವವರೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಆ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಕ್ವಾರಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. [೫]

ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬೆನೆಡಿಕ್ಟೈನ್ ಮಾರಿಯಾ ಲಾಚ್ ಅಬ್ಬೆ ( Abbatia Lacensis) ಇದೆ. ಇದನ್ನು ೧೦೯೩ರಲ್ಲಿ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಕ್ಸೆಂಬರ್ಗ್‌ನ ಲಾಚ್‌ನ ಹೆನ್ರಿ II ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು, ರೈನ್‌ನ ಮೊದಲ ಕೌಂಟ್ ಪ್ಯಾಲಟೈನ್, ಅವರು ಪೂರ್ವ ಸರೋವರದ ಮೇಲಿರುವ ಮಠದ ಎದುರು ತಮ್ಮ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.[ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಬೇಕಾಗಿದೆ]

ಸರೋವರವು ಯಾವುದೇ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಹೊರಹರಿವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ೧೧೭೦ ಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ಅಗೆದ ಸುರಂಗದಿಂದ ಬರಿದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದನ್ನು ೧೧೫೨-೧೧೭೭ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಠದ ಮಠಾಧೀಶರಾದ ಫುಲ್ಬರ್ಟ್ ಅವರು ಇದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.[ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಬೇಕಾಗಿದೆ]ಇದನ್ನು ಅವರ ಹೆಸರಿನಿಂದಲೇ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಸ್ಫೋಟ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿನ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಯನ್ನು ಲಕ್ಷಾಂತರ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು, ಇದು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸೆನೊಜೊಯಿಕ್ ರಿಫ್ಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿರುವುದರಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇದು ಆಫ್ರಿಕನ್ ಮತ್ತು ಯುರೇಷಿಯನ್ ಫಲಕಗಳ ನಡುವಿನ ಘರ್ಷಣೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಯಿತು. ಆದರೆ ಇದು ಹಿಮನದಿಗಳ ಚಲನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸ್ಫೋಟಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ.

ವಸಂತ ಋತುವಿನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಬೇಸಿಗೆಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಲಾಚರ್ ಸೀನ ಆರಂಭಿಕ ಸ್ಫೋಟಗಳು ನಾಲ್ಕು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದ ಮರಗಳನ್ನು ನೆಲಸಮಗೊಳಿಸಿದವು. ಶಿಲಾಪಾಕವು ಮೇಲ್ಮೈಗೆ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತೆರೆಯಿತು, ಅದು ಸುಮಾರು ಹತ್ತು ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಸ್ಫೋಟಿಸಿತು, ಇದರ ಚಿಮ್ಮುವಿಕೆ ಬಹುಶಃ ೩೫ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಎತ್ತರವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆ. ಈ ಚಟುವಟಿಕೆಯು ಹಲವಾರು ವಾರಗಳು ಅಥವಾ ತಿಂಗಳುಗಳವರೆಗೆ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಇದು ಹತ್ತು ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಕಣಿವೆಗಳನ್ನು ಜಿಗುಟಾದ ಟೆಫ್ರಾದಿಂದ ಆವರಿಸುವ ಪೈರೋಕ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಪ್ರವಾಹಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಕುಳಿಯ ಬಳಿ, ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು ಐವತ್ತು ಮೀಟರ್ ದಪ್ಪವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಐದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿ ಅವು ಇನ್ನೂ ಹತ್ತು ಮೀಟರ್ ದಪ್ಪವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಈಶಾನ್ಯಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ಅರವತ್ತು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯಕ್ಕೆ ನಲವತ್ತು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದ ಎಲ್ಲಾ ಸಸ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ನಾಶವಾಯಿತು. [೬] ಅಂದಾಜು ೬ ಕಿಮೀ ಶಿಲಾಪಾಕ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದುದರಿಂದ [೭] ಸುಮಾರು ೧೬ ಘನ ಕಿ.ಮೀ ನಷ್ಟು ಲಾವಾ( ಟೆಫ್ರಾ)ವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. [೮] ಈ 'ದೊಡ್ಡ' ಪ್ಲಿನಿಯನ್ ಸ್ಫೋಟವು ೬ ರ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಸ್ಫೋಟಕ ಸೂಚ್ಯಂಕವನ್ನು (VEI) ಹೊಂದಿತ್ತು.

ಸ್ಫೋಟದಿಂದ ಲಾವಾ( ಟೆಫ್ರಾ) ಪ್ರವಾಹಗಳು ರೈನ್‌ ನದಿಗೆ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಕಟ್ಟಿದವು. ಇದರಿಂದ ೧೪೦ ಚ.ಕೀ ನಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಸರೋವರವನ್ನು ಉಂಟಾಯಿತು. ಸರೋವರದ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಮುರಿದಾಗ, ಏಕಾಏಕಿ ಪ್ರವಾಹವು ಕೆಳಕ್ಕೆ ಹರಿಯಿತು, ಬಾನ್‌ನಷ್ಟು ದೂರದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಮುಳುಗಿಸಿಬಿಟ್ಟಿತು. [೭] ೩,೦೦,೦೦೦ ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರವಾಹವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಮಧ್ಯ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನಿಂದ ಉತ್ತರ ಇಟಲಿಯವರೆಗೆ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಸ್ವೀಡನ್‌ನಿಂದ ಪೋಲೆಂಡ್‌ವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ, ಇದು ಪ್ರದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾಲಿಯೋ ಪರಿಸರದ ಪದರಗಳ ಕಾಲಾನುಕ್ರಮದ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧಕ್ಕೆ ಇದು ಅಮೂಲ್ಯ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. [೯]

ಲಾಚರ್ ಸೀನ ಪನೋರಮಾ
ಲಾಚರ್ ಸೀ ಸಮೀಪದ ಸ್ಥಳಾಕೃತಿಯ ನಕ್ಷೆ
ಲಾಚರ್ ಸೀ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಕ್ಷೆ

ಸ್ಫೋಟದ ನಂತರ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸ್ಫೋಟದ ವ್ಯಾಪಕ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಸೀಮಿತವಾಗಿದ್ದವು, ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ಶೀತ ಬೇಸಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ದಶಕಗಳವರೆಗೆ ಪರಿಸರದ ಅಡೆತಡೆಗಳು ಉಂಟಾದವು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಫೆಡರ್‌ಮೆಸರ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರ ಜೀವನವು ಅಸ್ತವ್ಯಸ್ತಗೊಂಡಿತು. ಸ್ಫೋಟದ ಮೊದಲು, ಅವರು ಈಟಿಗಳು ಮತ್ತು ಬಿಲ್ಲುಗಳು ಮತ್ತು ಬಾಣಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ, ಮೇವು ಮತ್ತು ಬೇಟೆಯಾಡುವ ಮೂಲಕ ಬದುಕುವ ವಿರಳವಾಗಿ ಹರಡಿದ ಜನರಾಗಿದ್ದರು. ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಫೆಲಿಕ್ಸ್ ರೈಡ್ ಪ್ರಕಾರ, ಸ್ಫೋಟದ ನಂತರ, ಥುರಿಂಗಿಯನ್ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದ ನಾಶ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು. ಫೆಡರ್‌ಮೆಸರ್ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ತುರಿಂಗಿಯನ್ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶವು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ನಿರ್ಜನವಾಯಿತು ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ನೈಋತ್ಯ ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಎರಡು ಹೊಸ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು, ದಕ್ಷಿಣ ಸ್ಕ್ಯಾಂಡಿನೇವಿಯಾದ ಬ್ರೊಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ ಯುರೋಪಿನ ಪರ್ಸ್ಟುನಿಯನ್ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದವು. ಈ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು ಫೆಡರ್‌ಮೆಸರ್‌ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ಉಪಕರಣ ತಯಾರಿಕೆ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು, ಅದರಲ್ಲೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಬಿಲ್ಲು ಮತ್ತು ಬಾಣದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿರುವ ಬ್ರೊಮ್ಮೆ. ರೈಡ್ ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಕುಸಿತವು ಲಾಚರ್ ಸೀ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಯಿಂದ ಉಂಟಾದ ಅಡಚಣೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿದೆ. [೧೦]

ಲಾಚರ್ ಸೀ ಸ್ಫೋಟದ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವ ಕೊನೆಯ ಗ್ಲೇಶಿಯಲ್ ಗರಿಷ್ಟ ಅಂತ್ಯದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ಜಾಗತಿಕ ತಂಪಾಗುವಿಕೆಯ ಅವಧಿಯು ಯಂಗರ್ ಡ್ರೈಯಾಸ್‌ಗೆ ಸಂಭವನೀಯ ಕಾರಣವಾಗಿ ಸ್ಫೋಟವನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ. [೧೧] ಆದಾಗ್ಯೂ, ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಯಂಗರ್ ಡ್ರೈಯಾಸ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದ ಸುಧಾರಿತ ಡೇಟಿಂಗ್, ಇದು ಸ್ಫೋಟದ ಸುಮಾರು ೨೦೦ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಎಂದು ತೋರಿಸಿದೆ, ಇದು ಸಂಭಾವ್ಯ ಕಾರಣವೆಂದು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿತು.

ಸಹ ನೋಡಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  • ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿನ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  1. Oppenheimer, Clive (2011). Eruptions that Shook the World. Cambridge University Press. pp. 216–217. ISBN 978-0-521-64112-8.
  2. de Klerk, Pim; et al. (2008). "Environmental impact of the Laacher See eruption at a large distance from the volcano: Integrated palaeoecological studies from Vorpommern (NE Germany)". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 270 (1–2): 196–214. Bibcode:2008PPP...270..196D. doi:10.1016/j.palaeo.2008.09.013.
  3. Bogaard, Paul van den (1995). "40Ar/39Ar ages of sanidine phenocrysts from Laacher See Tephra (12,900 yr BP): Chronostratigraphic and petrological significance". Earth and Planetary Science Letters. 133 (1–2): 163–174. Bibcode:1995E&PSL.133..163V. doi:10.1016/0012-821X(95)00066-L.
  4. "Geo-Education and Geopark Implementation in the Vulkaneifel European Geopark/Vulkanland Eifel National Geopark". The Geological Society of America. 2011. Archived from the original on 13 January 2019. Retrieved 8 January 2013.
  5. Hull, Edward (1892). Volcanoes: Past and Present (2010 ed.). Echo Library. pp. 73–74. ISBN 9781406868180. Archived from the original on 28 April 2022. Retrieved 2 December 2021.
  6. Oppenheimer, pp. 216–218
  7. ೭.೦ ೭.೧ Schmincke, Hans-Ulrich; Park, Cornelia; Harms, Eduard (1999). "Evolution and environmental impacts of the eruption of Laacher See Volcano (Germany) 12,900 a BP". Quaternary International. 61 (1): 61–72. Bibcode:1999QuInt..61...61S. doi:10.1016/S1040-6182(99)00017-8. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; name "QI1999" defined multiple times with different content
  8. P.v.d. Bogaard, H.-U. Schmincke, A. Freundt and C. Park (1989). Evolution of Complex Plinian Eruptions: the Late Quarternary (sic) Laacher See Case History Archived 19 July 2011[Date mismatch] ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., "Thera and the Aegean World III", Volume Two: "Earth Sciences", Proceedings of the Third International Congress, Santorini, Greece, 3–9 September 1989. pp. 463–485.
  9. Oppenheimer, p. 218.
  10. Oppenheimer, pp. 217–222
  11. Baales, Michael; Jöris, Olaf; Street, Martin; Bittmann, Felix; et al. (November 2002). "Impact of the Late Glacial Eruption of the Laacher See Volcano, Central Rhineland, Germany". Quaternary Research. 58 (3): 273–288. Bibcode:2002QuRes..58..273B. doi:10.1006/qres.2002.2379. ISSN 0033-5894. Archived from the original on 28 April 2022. Retrieved 13 July 2021.

ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದುವಿಕೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  •  
  • Ginibre, Catherine; Wörner, Gerhard; Kronz, Andreas (2004). "Structure and Dynamics of the Laacher See Magma Chamber (Eifel, Germany) from Major and Trace Element Zoning in Sanidine: a Cathodoluminescence and Electron Microprobe Study". Journal of Petrology. 45 (11): 2197–2223. Bibcode:2004JPet...45.2197G. doi:10.1093/petrology/egh053.
  • Park, Cornelia; Schmincke, Hans-Ulrich (1997). "Lake Formation and Catastrophic Dam Burst during the Late Pleistocene Laacher See Eruption (Germany)". Naturwissenschaften. 84 (12): 521–525. Bibcode:1997NW.....84..521P. doi:10.1007/s001140050438.
  • Riede, Felix (2008). "The Laacher See-eruption (12,920 BP) and material culture change at the end of the Allerød in Northern Europe". Journal of Archaeological Science. 35 (3): 591–599. doi:10.1016/j.jas.2007.05.007.
  • Hensch, Martin; Dahm, Torsten; Ritter, Joachim; Heimann, Sebastian; Schmidt, Bernd; Stange, Stefan; Lehmann, Klaus (2019). "Deep low-frequency earthquakes reveal ongoing magmatic recharge beneath Laacher See Volcano (Eifel, Germany)". Geophysical Journal International. 216 (3): 2025–2036. Bibcode:2019GeoJI.216.2025H. doi:10.1093/gji/ggy532.

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]