ಬೆಟುಲ್, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ

ಬೆಟುಲ್
ನಗರ
ದೇಶ	ಭಾರತ
ರಾಜ್ಯ	ಮಧ‍್ಯಪ್ರದೇಶ
ಜಿಲ್ಲೆ	ಬೆಟುಲ್
Area
• Total	೧೮ km೨ (೭ sq mi)
Elevation	೬೫೮ m (೨,೧೫೯ ft)
Population  (೨೦೧೧)
• Total	೧೦೩೩೩೦
• ಸಾಂದ್ರತೆ	೫,೭೦೦/km೨ (೧೫,೦೦೦/sq mi)
ಭಾಷೆಗಳು
ಸಮಯದ ವಲಯ
ಸಮಯ ವಲಯ	ಯುಟಿಸಿ+5:30 (IST)
ISO 3166 code	IN-MP
ವಾಹನ ನೋಂದಣಿ	MP 48
ಜಾಲತಾಣ	www.betul.nic.in

ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಬೀತುಲ್ ನಗರ ಮತ್ತು ಪುರಸಭೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ನಾಮಸೂಚಕ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಬೇತುಲ್-ಹಾರ್ದಾ ಸಂಸದೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಭೋಪಾಲ್ ವಿಭಾಗದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಆಮ್ಲಾ ಸೇರಿದೆ, ಇದು ಒಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಹೆಸರು

೨೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಬೇತುಲ್ ಅನ್ನು ಬದ್ನೂರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅದರ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಈಗಿನ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ, ಇದು ದಕ್ಷಿಣದ ೫ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೩ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಬೇತುಲ್ ಬಜಾರ್ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಕೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಬೆತುಲ್ ಎಂದರೆ"ಹತ್ತಿ"  (ಬೆ) "ಇಲ್ಲದ" (ಟುಲ್) ಎಂದರ್ಥ.

ಇತಿಹಾಸ

ಬೆಟುಲ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಬಾಲಾಜಿ ಮಂದಿರ

ಹಿಂದೆ ಖೇರ್ಲಾ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ಆಧುನಿಕ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸ್ಥಾನವಾಗಿತ್ತು. ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ, ಅದರ ಕೋಟೆ ನಾಶವಾಗುವಂತೆ ಅನುಮತಿ ನೀಡಿತು. ೧೮೨೨ ರಲ್ಲಿ ಬಾದುನೂರು ಬೇತುಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿಯಾಯಿತು. ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಬೆಟ್ಟಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದ್ದರಿಂದ, ಕಲ್ಲಿದ್ದಲಿನ ರಫ್ತುಗಾಗಿ ಇದನ್ನು ಬ್ರಿಟೀಷರು ಬಳಸಿದರು.

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ, ದೇಶದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಕೇಂದ್ರದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ಬೇತುಲ್ ಇದೆ, ಇದು ಈಗ ಬಾರ್ಸಲಿಯಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ೧೯೫೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿ-ಚೆನ್ನೈ ರೈಲು ಮಾರ್ಗದಿಂದ ಬೇತುಲ್ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿತು. ಇದು ಈಗ ಜಂಕ್ಷನ್ ಪಾಯಿಂಟ್ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ವಿಶಾಲ-ಗೇಜ್ ರೈಲುಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಚಿಂದ್ವಾರಾ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಏಕೈಕ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಭೌಗೋಳಿಕ

ಬೆಥುಲ್ ಆಧುನಿಕ ಭಾರತದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಕೇಂದ್ರದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ೨೧.೯೨ ° ಎನ್ ೭೭.೯ ° ಇ ನಲ್ಲಿದೆ. ಇದರ ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರ ೬೫೮ ಮೀಟರ್ (೨,೧೫೯ ಅಡಿ) ಹೊಂದಿದೆ.

ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ

೨೦೧೧ ರ ಭಾರತೀಯ ಜನಗಣತಿಯಲ್ಲಿ, ಬೆತುಲ್ ೧೦೩,೩೩೦ ರಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ೫೨% ಪುರುಷರು, ೪೮% ಮಹಿಳೆಯರು. ಬೆತುಲ್ ಸರಾಸರಿ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ೭೬% ನಷ್ಟು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೫೯.೫% ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೧೩%ರಷ್ಟು ಜನ 6 ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನವರು.

ಸಾರಿಗೆ

ಬೆಟುಲ್ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣ

ಬೇತುಲ್ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ ಜಾಲದ ವಿಶಾಲ-ಗೇಜ್ ದೆಹಲಿ-ಚೆನ್ನೈ (ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಟ್ರಂಕ್) ಮಾರ್ಗದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಭೋಪಾಲ್ ಮತ್ತು ನಾಗಪುರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ದೆಹಲಿ, ಚೆನ್ನೈ, ಬೆಂಗಳೂರು, ಹೈದರಾಬಾದ್, ಭೋಪಾಲ್, ನಾಗ್ಪುರ್ ಮತ್ತು ಇತರ ನಗರಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ 45 ನಗರಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಬೆಥುಲ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೪೯ ರಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಭೋಪಾಲ್ ಮತ್ತು ನಾಗಪುರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಹ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೫೯ ರೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಭೋಪಾಲ್, ನಾಗಪುರ್, ಮತ್ತು ಇಂದೋರ್ಗೆ ಜಂಬಲ್ಪುರ್, ಹೋಶಂಗಾಬಾದ್ ಮತ್ತು ಇತರ ನಗರಗಳಿಗೆ ದಿನನಿತ್ಯದ ಬಸ್ಸುಗಳಿವೆ. ಬೆಟುಲ್ನ ಆರ್ಟಿಒ ಕೋಡ್ ಎಂಪಿ ೪೮ ಆಗಿದೆ.

೧೮೦ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೧೧೨ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ನಾಗಪುರ್ ಮತ್ತು ಭೋಪಾಲ್ ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಾಗಿವೆ. ಟೈರ್ ಉದ್ಯಮವು ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ, ಯುಕೆ, ಮಧ್ಯ ಪೂರ್ವ, ಮತ್ತು ಆಫ್ರಿಕಾಗಳಿಗೆ ರಫ್ತು ಮಾಡಲು ಪ್ರದೇಶದ ಜಲಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಸಹ ಬಳಸುತ್ತದೆ.