ಅಟ್ಟೋ ಡೀಲ್ಸ್

ಅಟ್ಟೋ ಡೀಲ್ಸ್
ಅಟ್ಟೋ ಡೀಲ್ಸ್
Born	ಅಟ್ಟೋ ಡೀಲ್ಸ್ ೨೩ ಜನವರಿ ೧೮೭೬ ಜರ್ಮನಿ
Nationality	ಜರ್ಮನಿ

ಜರ್ಮನಿಯ ಜೈವಿಕ ರಸಾಯನವಿಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದ ಅಟ್ಟೋ ಡೀಲ್ಸ್‌ರವರು ೧೮೭೬ರ ಜನವರಿ ೨೩ರಂದು ಹಾಮ್‌ಬರ್ಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಡೀಲ್ಸ್‌ರವರು ಕಾರ್ಬನ್ ಸಬಾಕ್ಸೈಡ್‌ನನ್ನು (carbon suboxide) ೧೯೦೬ರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. ೧೯೦೭ರಲ್ಲಿ ಜೈವಿಕ ರಸಾಯನವಿಜ್ಞಾನದ ಮೇಲೆ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬರೆದರು. ಅವರು ಪಿತ್ರಾಶ್ಮರಿಗಳಿಂದ (gall-stones) ಕೊಲೆಸ್ಟರಾಲ್ ಸಂಯುಕ್ತವಸ್ತುವನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಿದರು. ನಂತರ ಆ ಸಂಯುಕ್ತವಸ್ತುವಿನಿಂದ ‘ಡೀಲ್ಸ್ ಆಮ್ಲ’ವನ್ನು (Diels acid) ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. ಕೊಲೆಸ್ಟರಾಲ್‌ನನ್ನು ನಿರ್-ಹೈಡ್ರೋಜನೀಕರಣದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿದ ಡೀಲ್ಸ್‌ರವರು ‘ಡೀಲ್ಸ್ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್’ (C18H16) ಉತ್ಪಾದಿಸಿದರು. ೧೯೨೮ರಲ್ಲಿ ಡೀಲ್ಸ್‌ರವರು ತಮ್ಮ ಸಹಾಯಕ ಕುರ್ಟ್ ಅಲ್ಡರ್ರವರ (೧೯೦೨-೧೯೫೮) ಜೊತೆ ಸೇರಿ, ಕಾರ್ಬನ್ ಪರಮಾಣುಗಳ ನಡುವೆ ಎರಡು ಬಂಧಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ರಚನೆಯನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಜೈವಿಕ ಸಂಯುಕ್ತದ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು (diene synthesis) ೧೯೨೮ರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಡೆಸಿದರು. ಅದಕ್ಕೆ ‘ಡೀಲ್ಸ್-ಅಲ್ಡರ್ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ’ ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಅವರುಗಳ ಆ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ೧೯೫೦ರ ರಸಾಯನವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಾದ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಇಬ್ಬರಿಗೂ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಡೀಲ್ಸ್‌ರವರು ೧೯೫೪ರ ಮಾರ್ಚ್ ೭ರಂದು ಕೀಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.