ಅಟ್ಟೊ ರಿಚರ್ಡ್ ಲುಮ್ಮರ್

ಅಟ್ಟೊ ರಿಚರ್ಡ್ ಲುಮ್ಮರ್‌
ಜನನ	೧೭-೦೭-೧೮೬೦ ಜರ್ಮನಿಯ
ಮರಣ	೦೫-೦೭-೧೯೨೫ ಜರ್ಮನಿ
ಕಾರ್ಯಕ್ಷೇತ್ರ	ಭೌತವಿಜ್ಞಾನ
ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಸಲಹೆಗಾರರು	ಹೆರ್ಮಾನ್ ಫ಼ನ್ ಹೆಲ್ಮ್‌ಹೋಲ್‍ಟ್ಸ್
ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು	ಜಾರ್ಜ್ ಅರ್ನೆಸ್ಟ್ ಗಿಬ್ಸನ್

ಜರ್ಮನಿಯ ಭೌತವಿಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದ ಅಟ್ಟೊ ರಿಚರ್ಡ್ ಲುಮ್ಮರ್‌ರವರು ೧೮೬೦ರ ಜುಲೈ ೧೭ರಂದು ಸೆಕ್ಸೋನಿಯ ಜೆನಾದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಮೈಕಾ ಹಾಳೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಂತರಿಕ ಪ್ರತಿಫಲನ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ (internal reflection) ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ ವ್ಯತಿಕರಣ ಅಂಚುಗಳ (interference fringes) ಮೇಲೆ ಲುಮ್ಮರ್‌ರವರು ತಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ಆ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಉತ್ತೇಜನದಿಂದ ಅವರು ಉಚ್ಚ-ಪೃಥಕ್ಕರಣದ ರೋಹಿತದರ್ಶಕವನ್ನು (high-resolution spectroscope) ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ನಂತರ ಅರ್ನ್‌ಸ್ಟ್ ಗೆಹ್ರ್‌ಕೆಯವರು (೧೮೭೮-೧೯೬೦) ಆ ರೋಹಿತದರ್ಶಕದಲ್ಲಿ ಅಶ್ರಗವನ್ನು (prism) ಅಳವಡಿಸಿದರು. ಹಾಗೆ ತಯಾರಾದ ‘ಲುಮ್ಮರ್-ಗೆಹ್ರ್‌ಕೆ ವ್ಯತಿಕರಣ ರೋಹಿತದರ್ಶಕ’ ಹಿಂದೆ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಫಾಬ್ರೆ (೧೮೬೭-೧೯೪೫) ಮತ್ತು ಆಲ್ಫ್ರೆಡ್ ಪೆರೋಟ್ (೧೮೬೩-೧೯೨೫) ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದ ವ್ಯತಿಕರಣಮಾಪಕವನ್ನು (spectrometer) ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹಾಕಿತು. ಕಾಂತಿಮಾನದ (luminosity) ಮೇಲೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಏಕಮಾನವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಅವರು ಮಾಡಿದರು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಲುಮ್ಮರ್‌ರವರು ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಜರ್ಮನಿಯ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಯೂಜಿನ್ ಬ್ರೋಧನ್‌ರವರ (೧೮೬೦-೧೯೩೮) ಜೊತೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ‘ಲುಮ್ಮರ್-ಬ್ರೋಧನ್ ಕೊಳವೆ’ ಎಂಬುದಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾದ ದ್ಯುತಿಮಾಪಕವನ್ನು (photometer) ವಿನ್ಯಾಸಿಸಿದರು. ಆ ಉಪಕರಣ ರಾಬರ್ಟ್ ಬುನ್ಸೆನ್ (೧೮೧೧-೧೮೯೯) ೧೮೪೪ರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದ್ದ ‘ಗ್ರೀಸ್-ಸ್ಪಾಟ್ ದ್ಯುತಿಮಾಪಕ’ದ ಪರಿಷ್ಕೃತ ಮಾದರಿಯಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ ಲುಮ್ಮರ್‌ರವರು ವಿಜ್ಞಾನಿ ವಿಲ್‌ಹೆಲ್ಮ್ ವೀನ್‌ರವರ (೧೮೬೪-೧೯೨೮) ಜೊತೆ ಸೇರಿ ‘ಕಪ್ಪು-ಕಾಯದ ವಿಕಿರಣಕಾರಿ’ (black-body radiator) ಗೋಳವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. ಆ ವಿಕಿರಣಕಾರಿಯನ್ನು ಒಂದು ನಿಗದಿತ ಉಷ್ಣಕ್ಕೆ ಕಾಯಿಸಿದಾಗ, ಅದು ಪರಿಪೂರ್ಣ ಕಪ್ಪು-ಕಾಯದ (ideal black-body) ರೀತಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಲುಮ್ಮರ್‌ರವರು ‘ಪಾದರಸ ಬಾಷ್ಟದ ದೀಪ’ವನ್ನು (mercury vapour lamp) ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ ಅವರು ಸೂರ್ಯನ ಉಷ್ಣತೆಯ ಅಂದಾಜನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದರು. ಲುಮ್ಮರ್‌ರವರು ೧೯೨೫ರ ಜುಲೈ ೫ರಂದು ಬ್ರೆಸ್ಲಾದಲ್ಲಿ (ಈಗ ಪೋಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿರುವ ವ್ರೊಕ್ಲಾದಲ್ಲಿ) ನಿಧನರಾದರು.