ನಿರುಕ್ತ

ನಿರುಕ್ತ ("ವಿವರಣೆ, ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿವಿಷಯಕ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ") ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಶಬ್ದಗಳ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವೇದಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುವ ಶಬ್ದಗಳ, ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುವ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಆರು ವೇದಾಂಗ ಶಾಖೆಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದು. ಈ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಂಸ್ಕೃತ ವ್ಯಾಕರಣಜ್ಞ ಯಾಸ್ಕನಿಗೆ ಆರೋಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಭಾಗದೊಂದಿಗೆ ಯಾಸ್ಕನ ಸಂಬಂಧ ಎಷ್ಟು ವಿಶಾಲವಾಗಿದೆಯೆಂದರೆ ಅವನನ್ನು ನಿರುಕ್ತಕಾರ ಅಥವಾ ನಿರುಕ್ತಕೃತ, ಜೊತೆಗೆ ನಿರುಕ್ತಾವತ್ ಎಂದು ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ನಿರುಕ್ತ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವೇದಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ಮಾತುಗಳ ಸರಿಯಾದ ಅರ್ಥವಿವರಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ನಿರುಕ್ತ ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳು ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿದ್ದು ಮತ್ತು ಅದು ಹೇಗೆ ಪುರಾತನ, ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಪದಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಎಂದು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಬಹುಶಃ ಕ್ಷೇತ್ರ ಬೆಳೆದಿದ್ದು ಹೇಗೆಂದರೆ ೨ ನೇ ಸಹಸ್ರಮಾನ ಯುಗದ ಸಂಯೋಜನೆ ವೇದದ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ಪದಗಳನ್ನು ಸರಿಸುಮಾರು ಕಾಲುಭಾಗದಷ್ಟು ಕೇವಲ ಒಮ್ಮೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಎಂಬುದಾಗಿ.

ನಿರುಕ್ತ

ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು

• Niruktam sememes
• The Nighantu and the Nirukta 1967 bilingual Sanskrit-English critical edition by Lakshman Sarup, at the Internet Archive
• Full text