ಜಾನಕಿ ದೇವಸ್ಥಾನ

ಜಾನಕಿ ದೇವಾಸ್ಥಾನ ನೇಪಾಳದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಜಾನಕಿ ದೇವಾಲಯ, ಸೀತಾ ಮಾತೆಗೆ ಮುಡಿಪಾದ ಒಂದು ಪವಿತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಹಿಂದೂ ಮತ್ತು ಕೊಯಿರಿ ನೇಪಾಳಿ ಶೈಲಿಯ ಅದ್ಭುತ ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿದೆ. ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಇದು ಸೀತಾ ಮಾತೆಯ ಜನ್ಮಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು, ಶ್ರೀರಾಮನೊಂದಿಗೆ ಅವರ ವಿವಾಹ ನಡೆದ ತೀರ್ಥಭೂಮಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಸೀತಾ ಮತ್ತು ಶ್ರೀರಾಮ ದೇವರ ಆಶೀರ್ವಾದವನ್ನು ಪಡೆದು ಪವಿತ್ರತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಭಕ್ತರು ಹಾರಹಾಸೆಯಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಆಗಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ದೇವಾಲಯವು ಮೂರಂತಸ್ತಿನ ಮನೋಹರ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿದ್ದು, ತನ್ನ ಅಪರೂಪದ ಸೌಂದರ್ಯದ ಮೂಲಕ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಮಂತ್ರಮುಗ್ಧಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಹಿನ್ನಲೆ

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಾಮನಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ಅನೇಕ ತೀರ್ಥಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು, ಆದರೆ ಸೀತಾ ಮಾತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು ಅಪರೂಪವೆನಿಸಬಲ್ಲದು. ಪತಿವ್ರತ್ಯದ ತೀಕ್ಷ್ಣತೆಯ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ಸೀತಾ ಮಾತೆ, ರಾಮನ ಕಷ್ಟ-ಸುಖಗಳಿಗೆ ಪಾತ್ರಳಾಗಿ, ಮನುಕುಲದ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಬೆಳಕಾಗಿ ನಿಂತ ಮಹಾನ್ ದೇವತೆ. ಸೀತಾ ದೇವಿಯು ತನ್ನ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ತ್ಯಾಗದ ಮೂಲಕ ಪತಿವ್ರತ್ಯದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಸಾರಿದ್ದಾರೆ. ಮನುಕುಲದ ಉದ್ಧಾರಕ್ಕಾಗಿ ಧರೆಯ ಮೇಲೆ ಅವತಾರಧಾರಿಯಾದ ಶ್ರೀರಾಮನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಅನೇಕ ದೇಗುಲಗಳಲ್ಲಿ ಸೀತಾ ಮಾತೆಯನ್ನೂ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸೀತಾ ದೇವಿಯ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ

ಸೀತಾ ದೇವಿಯ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಎಂಬ ಮಹತ್ತಿನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿರುವ ನೇಪಾಳದ ಜನಕಪುರದಲ್ಲಿ ರಾಮ್ ಜಾನಕಿ ದೇವಾಲಯ ಅಲೆಮಾರಿ ಭಕ್ತರಿಗೊಂದು ಪವಿತ್ರ ತೀರ್ಥವಾಗಿದ್ದು, ಸೀತಾ ಮಾತೆಯ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಜ ಜನಕನ ಹೆಮ್ಮೆಮುದ್ರೆ ಧಾರಣೆಮಾಡಿದ ಈ ಜನಕಪುರವು, ವಿದೇಹ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ವಾಲ್ಮೀಕಿ ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿತವಾಗಿರುವಂತೆ, ರಾಜ ಜನಕನು ತನ್ನ ಹೊಲವನ್ನು ನೋಡುವಾಗ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯೊಳಗೆ ಸೀತಾ ದೇವಿಯು ಶಿಶು ರೂಪದಲ್ಲಿ ದೊರೆತಳು. ತಮ್ಮ ಮಗಳು ಎಂದು ಬೆಳೆಸಿದ ಜನಕ, ಸೀತೆಯನ್ನು ಜನಕರಾಜನ ಮಗಳು ಎಂದೇ ಪ್ರಖ್ಯಾತಗೊಳಿಸಿದರು. ಈ ಪವಿತ್ರ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ "ಜಾನಕಿ ಮಂದಿರ" ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಮಹಿಮೆ

ಈ ದೇವಾಲಯವು ಮಹಿಮೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು, ಕ್ರಿ.ಶ. 11ನೇ ಮತ್ತು 12ನೇ ಶತಮಾನಗಳ ಸ್ಮೃತಿಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿರುವ ಅವಶೇಷಗಳ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯತೆಯನ್ನು ಇನ್ನೂ ಮೆರೆಯುತ್ತದೆ. ನೌಲಖಾ ಮಂದಿರ ಎಂದೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದ ಈ ಜಾನಕಿ ಮಂದಿರವನ್ನು 1910ರಲ್ಲಿ ರಾಣಿ ಬ್ರಿಶ್ ಭಾನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಒಂಬತ್ತು ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ವ್ಯಯಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸುಮಾರು 4860 ಚದರ ಮೀಟರ್ ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿರುವ ಈ ಮಂದಿರ, ಸೀತಾ ಮಾತೆಯ ತೇಜಸ್ಸಿನ ಬೆಳಕು ಹರಡುವ ಪವಿತ್ರ ತಾಣವಾಗಿದೆ.ಈ ದೇವಾಲಯವು ತನ್ನ ವೈಭವದಿಂದ ಜನರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿ, ಸೀತಾ ರಾಮನ ಪುಣ್ಯಸ್ಮೃತಿಗಳನ್ನು ಅನವರತವಾಗಿ ಜೀವಂತವಾಗಿ ಇಡುತ್ತಿದೆ.