ಸೆಕ್ರೆಟರಿ ಹಕ್ಕಿ
ಸೆಕ್ರಟರಿ ಹಕ್ಕಿ
ಪರಿಚಯ
ಸೆಕ್ರಟರಿ ಹಕ್ಕಿ ಎಂಬುದು ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಹಾಗೂ ಆಕರ್ಷಕ ಹಕ್ಕಿಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸಗಿಟಾರಿಯಸ್ ಸರ್ಪೆಂಟಾರಿಯಸ್ ಎಂಬ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಕ್ಕಿ ಆಫ್ರಿಕಾ ಖಂಡದ ವಿಶಾಲ ಸವಾನಾ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ತೆರೆದ ಗದ್ದಲ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಸುದ್ಧಿಗಾರನಂತೆ ತೋರುವ ಅದರ ತಲೆ ಮೇಲೆ ಜುಟ್ಟಿನಂತೆ ಕಂಡುಬರುವ ಈರುಳ್ಳಿ ಗಂಥಿಗಳು ಈ ಹಕ್ಕಿಗೆ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗಿದೆ.
ಭೌತಿಕ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸೆಕ್ರಟರಿ ಹಕ್ಕಿಯು ಎತ್ತರ ಹಾಗೂ ಸಣ್ಣತೆಯ ಎರಡರಲ್ಲಿಯೂ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಈ ಹಕ್ಕಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 1.2 ಮೀಟರ್ (4 ಅಡಿ) ಎತ್ತರದವರೆಗೆ ಬೆಳೆದಿರುತ್ತದೆ. ಅದರ ದೇಹಕ್ಕೆ ಉದ್ದವಾದ ಕಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಪುರುಷಾರಗಳಂತೆ ಸ್ತಂಭಾಕಾರದ ಕಣ್ಣುಗಳಿವೆ. ಅದರ ರೋಮಗಳು ಬಿಳುಪು, ಬೂದು ಹಾಗೂ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣಗಳಿಂದ ಕೂಡಿವೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ, ಸೌಂದರ್ಯದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಅದರ ಮೂತಿ ಹಳದಿ ಮತ್ತು ಕಮರಿ ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿದೆ.
ಹಬ್ಬನೆ ಮತ್ತು ವಾಸಸ್ಥಳ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸೆಕ್ರಟರಿ ಹಕ್ಕಿಗಳು ತಮಗೆ ಬೇಕಾದ ಹಬ್ಬನೆ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಲು ಪ್ರಿಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತೆರೆದ ನಾಡು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಪೊರೆಗಳಲ್ಲಿ, ಹಾಗು ಮರದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಆಫ್ರಿಕಾ ಖಂಡದ ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿಯಾದ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಇವು ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ. ಇವು ತಮ್ಮ ಗೂಡುಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಂಟಿ ಮರಗಳ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟುತ್ತವೆ, ಆಮೇಲೆ ಆ ಗೂಡುಗಳನ್ನು ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬಳಸುತ್ತವೆ.
ಆಹಾರ ಸೇವನೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಸೆಕ್ರಟರಿ ಹಕ್ಕಿಗಳು ತಮ್ಮ ಆಹಾರದಿಗಾಗಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಶ್ರಮ ಪಡುತ್ತವೆ. ಇವು ಹಾವುಗಳನ್ನು ಹೊಡೆದು ಕೊಲ್ಲುವ ಕೌಶಲಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿವೆ. ಇವು ತಮ್ಮ ಉದ್ದವಾದ ಕಾಲುಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಬಲಿಷ್ಠ ಪಾದಗಳಿಂದ ಹಾವುಗಳನ್ನು ಹೊಡೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಿಚ್ಚುಕೊಂಡ ಬಿಲಗಳು, ಸಸ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಅಥವಾ ತೆರೆದ ನಾಡು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹಾವು, ಕೀರ, ಹುಳು-ಹುಪ್ಪಟೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳ ಆಹಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಹಾವುಗಳು, ಹುಳುಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಣ್ಣ ಗಿಡುಗುಂಟೆಗಳು ಸೇರಿವೆ.
ನಡವಳಿಕೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸೆಕ್ರಟರಿ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಸಹಜವಾಗಿ ಸೋಮಾರಿತನ ಹೊಂದಿರುವ ಹಕ್ಕಿಗಳು. ಇವು ದಿನದ ಬಹುಭಾಗವನ್ನು ನೆಲದಲ್ಲಿ ಓಡಾಡಿ ತಿನ್ನುವಿಕೆಗೆ ವ್ಯಯಿಸುತ್ತವೆ. ಗಗನದಲ್ಲಿ ಇವುಗಳು ವಿರಳವಾಗಿ ಹಾರುತ್ತವೆ, ಬದಲಾಗಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನೆಲದ ಮೇಲೆಯೇ ಓಡಾಡುತ್ತವೆ. ಈ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಕೇವ
ಲ ಜೋಡಿಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಸಂಚರಿಸುತ್ತವೆ ಅಥವಾ ಒಂದೆಡೆ ಓಡಾಡುತ್ತವೆ.
ಪ್ರಜನನೆ: ಸೆಕ್ರಟರಿ ಹಕ್ಕಿಯ ಕಾಲವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಆಫ್ರಿಕಾ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಹವಾಮಾನದ ಪ್ರಕಾರ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗೂಡುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 1-3 ಮೊಟ್ಟೆಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಮೊಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಹಕ್ಕಿಗಳು ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಹುಟ್ಟುಹಾಕುತ್ತವೆ, ಸುಮಾರು 45 ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಕಾವಲು ಕಾಯುತ್ತಾರೆ. ತಂಗಾಳು ಹಕ್ಕಿಗಳು ಮೊಟ್ಟೆ ನವಿಲಿದ ನಂತರದ ಮೊದಲ 3-4 ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಗೂಡಿನಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿಯುತ್ತವೆ.
ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಸ್ಥಿತಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸೆಕ್ರಟರಿ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಈ ಹೊತ್ತಿಗೆ IUCN (International Union for Conservation of Nature) ನ "Near Threatened" ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ಅವುಗಳ ನೆಲೆ ನಾಶವಾಗುವುದರಿಂದ ಹಾಗೂ ಕೃತಕ ಕೃಷಿ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಭೂಮಿ ನಾಶವಾಗುವುದರಿಂದ, ಈ ಹಕ್ಕಿಗಳು ನಂಬಲು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿವೆ. ಆಫ್ರಿಕಾದ ಹಲವು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
ತಿಳಿದಿರುವ ವಿಚಿತ್ರ ಸಂಗತಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]_(6482544931).jpg)
1. ಹಾವು ಹಿಡಿಯುವ ತಂತ್ರ: ಸೆಕ್ರಟರಿ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಹಾವುಗಳನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವುದರಲ್ಲಿ ಪರಿಣತರು. ಇವುಗಳ ಕಾಲುಗಳು ತೀವ್ರ ತಾಕತ್ತನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಶತ್ರುಗಳನ್ನು ಹೊಡೆದು ಕೊಲ್ಲಲು ಬಳಸುತ್ತವೆ.
2. ಬಳಕೆಗೊಳ್ಳುವ ಪದಗಳು: ಈ ಹಕ್ಕಿಗೆ 'Secretary' ಎಂದ ಹೆಸರಿನ ಹಿಂದಿನ ಅರ್ಥವು ಆಂಗ್ಲ 18ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಶಿಕಾರಿ ಮತ್ತು ಹಕ್ಕಿಗಳ ತಲೆಗುತ್ತಿಗೆಯನ್ನು ನಮೂದಿಸುತ್ತವೆ.
3. ನೀರಿಗಾಗಿ ಪ್ರಯತ್ನ: ಇವುಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನೀರಿನ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅವುಗಳು ಆಹಾರದಿಂದಲೇ ಸಾಕಷ್ಟು ನೀರನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ.
ಸೆಕ್ರಟರಿ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಪ್ರಕೃತಿಯ ವಿಶೇಷ ಸೃಷ್ಟಿಗಳು. ಅವರ ತೀಕ್ಷ್ಣ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಹಾರ ಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅದ್ಭುತ ರಕ್ಷಣಾ ತಂತ್ರಗಳು ನಮ್ಮನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಹಕ್ಕಿಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಪರಿಸರದ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಕಾಪಾಡಬಹುದು. ಅವರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ನಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳು ಆಫ್ರಿಕಾ ಉಷ್ಣವಲಯ ಪ್ರದೇಶದ ಅನನ್ಯ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಕುಲದ ಭಾಗವಾಗಿವೆ.
ಸೋಮಾರಿತನ, ಸಹಜ ಪ್ರವೃತ್ತಿ, ಆಕರ್ಷಕ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು ಇವೆಲ್ಲಾ ಸೆಕ್ರಟರಿ ಹಕ್ಕಿಯ ವಿಶೇಷತೆಗಳ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಕೃತಿಯ ಈ ಅಪರೂಪದ ಹಕ್ಕಿಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾವು ನಮ್ಮ ಕೈಲಾದ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಬೇಕು.