ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಬ್ರೈಲ್

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
ಬ್ರೈಲ್
⠃ (braille pattern dots-12)⠗ (braille pattern dots-1235)⠇ (braille pattern dots-123)
finger tip touching page with raised dots
ವರ್ಗವರ್ಣಮಾಲೆ (ರೇಖಾತ್ಮಕವಲ್ಲದ ಬರವಣಿಗೆ)
ಭಾಷೆಗಳುಎಲ್ಲಾ ಭಾಷೆ
ನಿರ್ಮಾತೃಲೂಯಿಸ್ ಬ್ರೈಲ್
ಸಮಯಾವದಿ1824 ರಿಂದ ಇಂದಿನ ವರೆಗೆ
Parent systems
Child systemsಫ್ರೆಂಚ್ ಬ್ರೈಲ್
ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬ್ರೈಲ್
ಭಾರತಿ ಬ್ರೈಲ್
ಚೈನಿಸ್ ಬ್ರೈಲ್
ಜಪಾನೀ ಬ್ರೈಲ್
ಕೊರಿಯನ್ ಬ್ರೈಲ್
ತೈ ಬ್ರೈಲ್
Sister systems ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಕೇಂದ್ರ
ISO 15924Brai, 570
DirectionLeft-to-right
Unicode aliasBraille
Unicode rangeU+2800–U+28FF

ಬ್ರೈಲ್ ( /b r eɪ l / BRAYL, French: [bʁɑj] ) ದೃಷ್ಟಿಹೀನತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಬಳಸುವ ಸ್ಪರ್ಶ ಬರವಣಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ವಿಶೇಷ ಚೇತನರು ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ದೃಷ್ಟಿ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಸೇರಿದಂತೆ, ಇದನ್ನು ಉಬ್ಬು ಕಾಗದದ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನ್ ಸಾಧನಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ರಿಫ್ರೆಶ್ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಬ್ರೈಲ್ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಓದಬಹುದು. ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಸ್ಲೇಟ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟೈಲಸ್, ಬ್ರೈಲ್ ರೈಟರ್, ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಬ್ರೈಲ್ ನೋಟ್ ಟೇಕರ್ ಅಥವಾ ಬ್ರೈಲ್ ಎಂಬೋಸರ್ ಗೆ ಸಂಪರ್ಕಗೊಂಡಿರುವ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಬಳಸಿ ಬರೆಯಬಹುದು.

ಬಾಲ್ಯದ ಅಪಘಾತದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ತನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಫ್ರೆಂಚ್‌ನ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ ಲೂಯಿಸ್ ಬ್ರೈಲ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬ್ರೈಲ್ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. 1824 ರಲ್ಲಿ ಹದಿನೈದನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಆತ ರಾತ್ರಿಯ ಬರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆಯಾಗಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಡನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ. ಆತ 1829 ರಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ತಮ್ಮ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ.[] 1837 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಎರಡನೆಯ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯು ಆಧುನಿಕ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಬರವಣಿಗೆಯ ಮೊದಲ ಬೈನರಿ ರೂಪವಾಗಿದೆ.

3× 2 ಮ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಆರು ಎತ್ತರದ ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಬ್ರೈಲ್ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಬ್ರೈಲ್ ಸೆಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಅಕ್ಷರದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುತ್ತದೆ. ವಿವಿಧ ಬ್ರೈಲ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಗಳು ಮುದ್ರಿತ ಬರವಣಿಗೆಗಾಗಿ ಪ್ರತಿಲೇಖನ ಸಂಕೇತಗಳಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ, ಮ್ಯಾಪಿಂಗ್‌ಗಳು (ಅಕ್ಷರ ಪದನಾಮಗಳ ಸೆಟ್) ಭಾಷೆಯಿಂದ ಭಾಷೆಗೆ ಮತ್ತು ಒಂದರೊಳಗೆ ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬ್ರೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬ್ರೈಲ್‌ನ 3 ಹಂತಗಳಿವೆ:

  • ಗುತ್ತಿಗೆಯಿಲ್ಲದ ಬ್ರೈಲ್ – ಮೂಲ ಸಾಕ್ಷರತೆಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಅಕ್ಷರದ ಮೂಲಕ ಅಕ್ಷರದ ಪ್ರತಿಲೇಖನ;
  • ಗುತ್ತಿಗೆ ಬ್ರೈಲ್ – ಸಂಕ್ಷೇಪಣಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಕೋಚನಗಳ ಸೇರ್ಪಡೆಯನ್ನು ಜಾಗವನ್ನು ಉಳಿಸುವ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ; ಮತ್ತು
  • ಗ್ರೇಡ್ 3 – ಕಡಿಮೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ವಿವಿಧ ಪ್ರಮಾಣಿತವಲ್ಲದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸ್ಟೆನೋಗ್ರಫಿ.

ಬ್ರೈಲ್ ಪಠ್ಯದ ಜೊತೆಗೆ (ಅಕ್ಷರಗಳು, ವಿರಾಮಚಿಹ್ನೆಗಳು, ಸಂಕೋಚನಗಳು), ಉಬ್ಬು ಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಫ್‌ಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಸಹ ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ರೇಖೆಗಳು ಘನ ಅಥವಾ ಬ್ರೈಲ್ ಚುಕ್ಕೆಗಳಿಗಿಂತ ದೊಡ್ಡದಾದ ಚುಕ್ಕೆಗಳು, ಬಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಬುಲೆಟ್‌ಗಳ ಸರಣಿಯಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಪೂರ್ಣ ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಶವು ಎರಡು ಕಾಲಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಆರು ಎತ್ತರದ ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಪ್ರತಿ ಕಾಲಮ್ ಮೂರು ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.[] ಡಾಟ್ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಒಂದರಿಂದ ಆರರ ವರೆಗಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[]ಪದದ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ 64 ಸಂಭವನೀಯ ಸಂಯೋಜನೆಗಳಿವೆ.[] ಸಂರಚನಾ ಕಡತಗಳನ್ನು ಅಕ್ಷರ, ಅಂಕಿ, ವಿರಾಮ ಚಿಹ್ನೆ ಅಥವಾ ಪದವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲು ಬಳಸಬಹುದು.

ಅಂಧರಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷರತೆ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಆರಂಭಿಕ ಬ್ರೈಲ್ ಶಿಕ್ಷಣವು ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಹೊಸ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ವಿಕಾಸದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಓದುವ ಸ್ಕ್ರೀನ್ ರೀಡರ್ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಸೇರಿದಂತೆ, ಬ್ರೈಲ್ ಅಂಧ ಜನರಿಗೆ ಕಾಗುಣಿತ, ವಿರಾಮಚಿಹ್ನೆ ಮತ್ತು ಲಿಖಿತ ಭಾಷೆಯ ಇತರ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಆಡಿಯೊ ಮೂಲಕ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಆಡಿಯೋ ಆಧಾರಿತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು ಬ್ರೈಲ್‌ನ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಕೆಲವರು ಸೂಚಿಸಿದರೆ, ಬ್ರೈಲ್ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಂತಹ ತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರಗತಿಗಳು ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಸುಲಭವಾಗಿ ಮತ್ತು ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದೆ. ಬ್ರೈಲ್ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಬ್ರೈಲ್ ಲಿಪಿಯು ಪ್ರಕಟವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ.[]

ಇತಿಹಾಸ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಡ್ ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Bc where the word ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Wiktfr, ಫ್ರೆಂಚ್‌ನ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಪದವನ್ನು "ಮೊದಲ"('first') ಎಂದು ಓದಬಹುದು

ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಬಾರ್ಬಿಯರ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ನೈಟ್ ರೈಟಿಂಗ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸ್ಪರ್ಶ ಸಂಕೇತವನ್ನು ಬ್ರೈಲ್ ಆಧರಿಸಿದೆ. (ಬರವಣಿಗೆಯ ರೂಪ ಮತ್ತು ದೃಷ್ಟಿಹೀನರಿಗೆ."ರಾತ್ರಿ ಬರವಣಿಗೆ" ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಸೈನಿಕರು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬೆಳಕಿನ ಮೂಲವಿಲ್ಲದೆ ಮೌನವಾಗಿ ಸಂವಹನ ಮಾಡುವ ಸಾಧನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದಾಗ ಅದಕ್ಕೆ ನೀಡಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಬಾರ್ಬಿಯರ್ ಬರಹಗಳು ಈ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಮೂಲತಃ ಇದನ್ನು ಸರಳವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ) ಬಾರ್ಬಿಯರ್‌ನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ, 36 ವಿಭಿನ್ನ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಎನ್‌ಕೋಡ್ ಮಾಡಲು 12 ಉಬ್ಬು ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಸೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಡ್‌ನ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ದೋಷಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದೆ:

  • ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಫೋನೆಟಿಕ್ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲ – ಹೀಗಾಗಿ ಕೋಡ್ ಪದಗಳ ಆರ್ಥೋಗ್ರಫಿಯನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.
  • ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, 12-ಡಾಟ್ ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಓದುವ ಬೆರಳಿನ ಪ್ಯಾಡ್‌ನ ಕೆಳಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು ಓದುವ ಬೆರಳನ್ನು ಚಲಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ, ಇದು ಓದುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ನಿಧಾನಗೊಳಿಸಿತು. (ಏಕೆಂದರೆ ಬಾರ್ಬಿಯರ್‌ನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಎರಡು 6-ಡಾಟ್ ಕಾಲಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ ಆದರೆ ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಮಾದರಿಯಲ್ಲ)
  • ಮೂರನೆಯದಾಗಿ, ಕೋಡ್ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಅಥವಾ ವಿರಾಮಚಿಹ್ನೆಯ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿಲ್ಲ. ಬ್ರೈಲ್‌ನ ಪರಿಹಾರವೆಂದರೆ 6-ಡಾಟ್ ಕೋಶಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು ಮತ್ತು ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಕ್ಷರಕ್ಕೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾದರಿಯನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸುವುದು. ಅಂಕಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವಿರಾಮಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲು ಬ್ರೈಲ್ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ಮೊದಲಿಗೆ, ಬ್ರೈಲ್ ಫ್ರೆಂಚ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಒಂದರಿಂದ ಒಂದು ಲಿಪ್ಯಂತರವಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ವಿವಿಧ ಸಂಕ್ಷೇಪಣಗಳು (ಕುಗ್ಗುವಿಕೆಗಳು) ಮತ್ತು ಲೋಗೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪದಂತಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿತು.

ಇಂದು, 133 ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಡ್‌ಗಳಿವೆ.

ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ, ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಡ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್-ಮಾತನಾಡುವ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. 1991 ರಲ್ಲಿ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮಾತನಾಡುವ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸುವ ಕೆಲಸ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬ್ರೈಲ್ (ICEB) ಮತ್ತು ನೈಜೀರಿಯಾದ ಎಲ್ಲಾ ಏಳು ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಏಕೀಕೃತ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬ್ರೈಲ್ (UEB) ಅನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ.

ವಿಶಿಷ್ಟಚೇತನ ಓದುಗರಿಗೆ, ಬ್ರೈಲ್ ಸ್ವತಂತ್ರ ಬರವಣಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ, ಬದಲಿಗೆ ಮುದ್ರಿತ ಆರ್ಥೋಗ್ರಫಿಯ ಕೋಡ್ ಆಗಿದೆ.

ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಯಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆದರೂ ಪರೋಕ್ಷವಾಗ,. ಬ್ರೈಲ್‌ನ ಮೂಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ, ಆ ಕಾಲದ ಫ್ರೆಂಚ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೆ ಚುಕ್ಕೆ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ಉಚ್ಚಾರಣಾ ಅಕ್ಷರಗಳೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಮುದ್ರಣದಂತೆ, ಬ್ರೈಲ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಯು ತಾರ್ಕಿಕ ಅನುಕ್ರಮವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ. ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಮೊದಲ ಹತ್ತು ಅಕ್ಷರಗಳು, a – j, ಮೇಲಿನ ನಾಲ್ಕು ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ: (ಕೆಳಗಿನ ಕೋಷ್ಟಕದಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪು ಚುಕ್ಕೆಗಳು). ಇವು ಗ್ರೀಕ್ ಅಂಕಿಗಳಂತೆಯೇ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಸಂಖ್ಯಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ 1 - 9 ಮತ್ತು 0 ಎಂಬ ಹತ್ತು ಅಂಕೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ.(ಹಾಗೆಯೇ ಹೀಬ್ರೂ ಅಂಕಿಗಳು, ಸಿರಿಲಿಕ್ ಅಂಕಿಗಳು, ಅಬ್ಜಾದ್ ಅಂಕಿಗಳು, ಹೀಬ್ರೂ ಜೆಮಾಟ್ರಿಯಾ ಮತ್ತು ಗ್ರೀಕ್ ಐಸೊಪ್ಸೆಫಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಅದರ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನಗಳು).

ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಯಾವುದೇ ಸ್ಪಷ್ಟ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿಲ್ಲವಾದರೂ, ಕಡಿಮೆ ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕೋಶಗಳನ್ನು ಮೊದಲ ಮೂರು ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೆ (ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಅಂಕೆಗಳು), abc = 123  (⠁⠃⠉) , ಮತ್ತು ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಮೂರು ಸ್ವರಗಳಿಗೆ, aei (⠁⠑⠊), ಆದರೆ ಸಮ ಅಂಕೆಗಳು, 4, 6, 8, 0 (⠙⠋⠓⠚), ಇವು ಮೂಲೆಗಳು/ಬಲ ಕೋನಗಳಾಗಿವೆ.


ಮುಂದಿನ ಹತ್ತು ಅಕ್ಷರಗಳು, k – t, ಕ್ರಮವಾಗಿ a – j ಗೆ ಹೋಲುತ್ತವೆ, 3 ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಚುಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸುವುದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ (ಕೆಳಗಿನ ಕೋಷ್ಟಕದಲ್ಲಿ ಕೋಶದ ಕೆಳಗಿನ ಎಡ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಂಪು ಚುಕ್ಕೆಗಳು):  :

ಮುಂದಿನ ಹತ್ತು ಅಕ್ಷರಗಳು (ಮುಂದಿನ " ದಶಕ ") ಮತ್ತೆ ಒಂದೇ ಆಗಿರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಚುಕ್ಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸ್ಥಾನ 3 ಮತ್ತು ಸ್ಥಾನ 6 ಎರಡರಲ್ಲೂ (ಮೇಲಿನ ಕೋಷ್ಟಕದಲ್ಲಿನ ಕೋಶದ ಕೆಳಗಿನ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಹಸಿರು ಚುಕ್ಕೆಗಳು). ಇಲ್ಲಿ w ಬ್ರೈಲ್‌ನ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತ ಫ್ರೆಂಚ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಭಾಗವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಬಿಡಲಾಗಿತ್ತು. ಫ್ರೆಂಚ್ ಬ್ರೈಲ್ ಕ್ರಮವು uvxyz ç é à è ù (⠥⠧⠭⠽⠵⠯⠿⠷⠮⠾).


10 ಸಂಖ್ಯಾ ಅಂಕಿಗಳಿಂದ (ಕಪ್ಪು ಚುಕ್ಕೆಗಳು) ಮೂಲ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ವರ್ಣಮಾಲೆ 26 ಬ್ರೈಲ್ ಅಕ್ಷರಗಳ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ (ಬಣ್ಣದ ಚುಕ್ಕೆಗಳು)
a/1 b/2 c/3 d/4 e/5 f/6 g/7 h/8 i/9 j/0
k l m n o p q r s t
u v x y z w


a - j ಸರಣಿಯನ್ನು ಒಂದು ಡಾಟ್ ಸ್ಪೇಸ್‌ನಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ. (⠂⠆⠒⠲⠢⠖⠶⠦⠔⠴) ಅನ್ನು ವಿರಾಮ ಚಿಹ್ನೆಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೇಲಿನ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಬಳಸುವ a ⠁ ಮತ್ತು c ⠉ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಅಪಾಸ್ಟ್ರಫಿ ಮತ್ತು ಹೈಫನ್‌ಗಾಗಿ ಎರಡು ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ: ⠄⠤ . (ಇವುಗಳು ಎರಡನೆಯ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ದಶಕದ ಕೆಳಗಿನ ಕೋಷ್ಟಕದಲ್ಲಿ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ದಶಕ ಡಯಾಕ್ರಿಟಿಕ್ಸ್ ಆಗಿವೆ. )

ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಮೊದಲ ಎರಡು ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಹತ್ತು ಮಾದರಿಗಳಿವೆ. ತಮ್ಮ ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಬಲಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ; ಇವುಗಳನ್ನು ಫ್ರೆಂಚ್ ಅಲ್ಲದ ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೆ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ( ì ä ò  ⠌⠜⠬), ಅಥವಾ ಅಕ್ಷರವಲ್ಲದ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿ: ⠈ (ಸೂಪರ್‌ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್; ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಚ್ಚಾರಣಾ ಗುರುತು), ⠘ (ಕರೆನ್ಸಿ ಪೂರ್ವಪ್ರತ್ಯಯ), ⠨ (ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್, ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ದಶಮಾಂಶ ಬಿಂದು ), ⠼ ( ಸಂಖ್ಯೆ ಚಿಹ್ನೆ ), ⠸ (ಒತ್ತಡ ಗುರುತು ), ⠐ (ಚಿಹ್ನೆ ಪೂರ್ವಪ್ರತ್ಯಯ).

ಮೊದಲ ನಾಲ್ಕುದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕ "ಅಂತರ್ಗತ ಅಥವಾ" ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಾಗಿ ಸಂಖ್ಯಾ ಅನುಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಐದನೇ ದಶಕವು ಸಂಖ್ಯಾ ಅನುಕ್ರಮಕ್ಕೆ "ಶಿಫ್ಟ್ ಡೌನ್" ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ.

ಮೂಲತಃ ಒಂಬತ್ತು ದಶಕಗಳು ಇದ್ದವು. ಐದರಿಂದ ಒಂಬತ್ತರ ವರೆಗೆ ಡ್ಯಾಶ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು, ಆದರೆ ಅಪ್ರಾಯೋಗಿಕವೆಂದು ಸಾಬೀತಾಯಿತು ಮತ್ತು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು. ಇವುಗಳನ್ನು ನಾವು ಈಗ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಚಿಹ್ನೆ ( ⠼ ) ಎಂದು ತಿಳಿದಿರುವ ಮೂಲಕ ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು. ಆದರೂ ಅದು ಅಂಕಿಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ (ಹಳೆಯ 5 ನೇ ದಶಕ → ಆಧುನಿಕ 1 ನೇ ದಶಕ). ಮೂಲ ಆರನೇ ದಶಕದ ಮೇಲಿನ ಸಾಲನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಡ್ಯಾಶ್ ಅನ್ನು ಸರಳವಾಗಿ ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು, ಇದು ಆಧುನಿಕ ಐದನೇ ದಶಕವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. (ನೋಡಿ 1829 ಬ್ರೈಲ್.)

ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ, ಬ್ರೈಲ್‌ಗೆ ರೇಖೀಯ ಲಿಪಿಯ (ಮುದ್ರಣ) ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸುವಲ್ಲಿ ಮೂರು ತತ್ವಗಳಿವೆ:

  • ಲೂಯಿಸ್ ಬ್ರೈಲ್‌ನ ಮೂಲ ಫ್ರೆಂಚ್ ಅಕ್ಷರದ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು;
  • ನಕಲು ಮಾಡಲಾದ ಮುದ್ರಣ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ವಿಂಗಡಣೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಬ್ರೈಲ್ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಮರುಹೊಂದಿಸುವುದು; ಮತ್ತು
  • ಬ್ರೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವ ದಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಮರುಹೊಂದಿಸುವುದು.

ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಮ್ಮತದಲ್ಲಿ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಬ್ರೈಲ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಗಳು ಮೂಲ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ 26 ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೆ ಫ್ರೆಂಚ್ ವಿಂಗಡಣೆ ಕ್ರಮವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಈ 26 ಅನ್ನು ಮೀರಿದ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಏಕೀಕರಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನಡೆದಿವೆ.( ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ನೋಡಿ). ಆದರೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ಉಳಿದಿವೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಜರ್ಮನ್ ಬ್ರೈಲ್ನಲ್ಲಿ, ಈ ಏಕೀಕರಣವು ಅಲ್ಜೀರಿಯನ್ ಬ್ರೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದಂತೆ, ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಅದರ ಮುದ್ರಣ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ವಿಂಗಡಣೆ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸಲು ಪ್ರತಿ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಅವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಸಂಖ್ಯಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಅರೇಬಿಕ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸಲು ಮತ್ತು ಬಳಸಿದ ಮೌಲ್ಯಗಳಿಗೆ ಕಡಿಮೆ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇತರ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ (ಫ್ರೆಂಚ್ ವಿಂಗಡಣೆ ಕ್ರಮವನ್ನು ಬಳಸುವ ಆಧುನಿಕ ಅರೇಬಿಕ್ ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಿ), ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬ್ರೈಲ್‌ನ ಆರಂಭಿಕ ಅಮೇರಿಕನ್ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದಂತೆ, ಅಲ್ಲಿ w, x, y, z ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸಲು ಮರುಹೊಂದಿಸಲಾಯಿತು. ಮೂಲಭೂತ 26 ರ ಆಚೆಗಿನ ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕಂಡು ಬರುವ ಒಂದು ಸಂಪ್ರದಾಯವೆಂದರೆ ಬ್ರೈಲ್ ಮಾದರಿಗಳ ಭೌತಿಕ ಸಮ್ಮಿತಿಯನ್ನು ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ; n ಗೆ ಹಿಮ್ಮುಖವಾದ n ಅಥವಾ sh ಗೆ ತಲೆಕೆಳಗಾದ s ಅನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸುವುದು. ( ಹಂಗೇರಿಯನ್ ಬ್ರೈಲ್ ಮತ್ತು ಭಾರತಿ ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ನೋಡಿ, ಇದು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಇದನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ.)

64 ಆಧುನಿಕ ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಶಗಳು
decade numeric sequence shift right
1st
2nd ' (apostrophe)
3rd - (hyphen) # (number)
4th UPPERCASE (capital) . (decimal point)
5th shift
down
, (comma) ; (semicolon) : (colon) . (period) ? (question mark) ! (exclamation point) “ (quote open) * (asterisk) ” (quote close)


ಮೂರನೆಯ ತತ್ವವೆಂದರೆ ಆವರ್ತನಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸುವುದು, ಸರಳವಾದ ಮಾದರಿಗಳೊಂದಿಗೆ (ಸ್ಟೈಲಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಬರೆಯಲು ತ್ವರಿತವಾದವುಗಳು) ವರ್ಣಮಾಲೆಯಲ ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೆ ಆಗಾಗ್ಗೆ ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಂತಹ ಆವರ್ತನ-ಆಧಾರಿತ ವರ್ಣಮಾಲೆಗಳನ್ನು 19 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು. (ನೋಡಿ ಅಮೇರಿಕನ್ ಬ್ರೈಲ್ ), ಆದರೆ ಬ್ರೈಲ್ ಟೈಪ್ ರೈಟರ್ನ ಆವಿಷ್ಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಅವುಗಳ ಪ್ರಯೋಜನವು ಕಣ್ಮರೆಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದನ್ನೂ ದೃಢೀಕರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.  ಪಠ್ಯದಲ್ಲಿನ ಸಣ್ಣ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಚುಕ್ಕೆಗಳು ಅಕ್ಷರಗಳ ಜೋಡಣೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತವೆ ಎಂಬ ಅನನುಕೂಲತೆಯನ್ನು ಅವರು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಬ್ರೈಲ್‌ನ ಹೆಚ್ಚು ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಅಕ್ಷರದ ನಿಯೋಜನೆಗಿಂತ ಪಠ್ಯಗಳನ್ನು ಓದಲು ಹೆಚ್ಚು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿಸಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಜಪಾನೀಸ್ ಬ್ರೈಲ್ ಮತ್ತು ಕೊರಿಯನ್ ಬ್ರೈಲ್ ನಂತಹ ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಸಂಖ್ಯಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಆರ್ಡರ್ ಮಾಡದ ಬ್ರೈಲ್ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್‌ಗಳಿವೆ, ಅವು ಉಚ್ಚಾರಾಂಶ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಹೆಚ್ಚು ಅಮೂರ್ತ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿವೆ.

ಪಠ್ಯಗಳನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಆರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರತಿ ಕೋಶಕ್ಕೆ ಎಂಟು ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ಎನ್‌ಕೋಡ್ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸುತ್ತದೆ.( ಗಾರ್ಡನರ್-ಸಲಿನಾಸ್ ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ನೋಡಿ. ಲಕ್ಸೆಂಬರ್ಗ್ ಬ್ರೈಲ್ ಸಾಮಾನ್ಯ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಎಂಟು-ಚುಕ್ಕೆ ಕೋಶಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ; ಅದರ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಪ್ರತಿ ಅಕ್ಷರದ ಕೆಳಗೆ ಒಂದು ಚುಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸುತ್ತದೆ.

ಫಾರ್ಮ್

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಹೆನ್ರಿ(ಕ್ಯೂ) ಮತ್ತು ಟೈಟಾ ಬ್ರೈಲ್ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ ವಿವಾಹದ ಬೆಳ್ಳಿ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳು

ಬೈನರಿ ಎನ್ಕೋಡಿಂಗ್ನೊಂದಿಗೆ ಬ್ರೈಲ್ ಮೊದಲ ಬರವಣಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಬ್ರೈಲ್ ರೂಪಿಸಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಎರಡು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ:

  1. ಫ್ರೆಂಚ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಆರು ಬಿಟ್‌ಗಳ (ಚುಕ್ಕೆಗಳು) ಟುಪಲ್‌ಗಳಿಗೆ ಮ್ಯಾಪ್ ಮಾಡಿದ ಅಕ್ಷರ ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್ .
  2. ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಶದಲ್ಲಿ ಎತ್ತರಿಸಿದ ಚುಕ್ಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಆ ಆರು-ಬಿಟ್ ಅಕ್ಷರಗಳ ಭೌತಿಕ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ.

ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕೋಶದೊಳಗೆ, ಡಾಟ್ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಮೂರು ಸ್ಥಾನಗಳ ಎರಡು ಕಾಲಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಎತ್ತರಿಸಿದ ಚುಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಆರು ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು, 64 (2 6 ) ಸಂಭವನೀಯ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಎತ್ತರದ ಚುಕ್ಕೆಗಳಿಲ್ಲ. ಉಲ್ಲೇಖದ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ, ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತುವ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಾದರಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾಗಿ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು, ಮೇಲಿನಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ, ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ 1 ರಿಂದ 3 ಮತ್ತು ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ 4 ರಿಂದ 6 ರವರೆಗೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ; ಡಾಟ್ ಪ್ಯಾಟರ್ನ್ 1-3-4 ಎಡ ಕಾಲಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೇಲಿನ ಮತ್ತು ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಾಲಮ್‌ನ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕೋಶವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ಅಕ್ಷರ ⠍ m . ಸಮತಲವಾದ ಬ್ರೈಲ್ ಪಠ್ಯದ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಗೋಚರ ಮುದ್ರಿತ ಪಠ್ಯದಂತೆಯೇ ಒಂದು ಜಾಗದಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಒಂದು ಸಾಲಿನ ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಮೇಲಿನ ಮತ್ತು ಕೆಳಗಿನ ಬ್ರೈಲ್ ಪಠ್ಯದಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಬಹುದು. ವಿವಿಧ ಮುದ್ರಿತ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್‌ಗಳ ಅಕ್ಷರ ಸೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ಆರು-ಬಿಟ್ ಸೆಲ್‌ಗಳಿಗೆ ಮ್ಯಾಪ್ ಮಾಡಲು ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಡ್‌ಗಳ (ಅಥವಾ ಕೋಡ್ ಪುಟಗಳು ) ವಿಭಿನ್ನ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಣಿತ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ಸಂಕೇತಕ್ಕಾಗಿ ಬ್ರೈಲ್ ಅಸೈನ್‌ಮೆಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಸಹ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆರು-ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಶವು ಸ್ಥಳಾವಕಾಶವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಕೇವಲ 64 (2 6 ) ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಅನುಮತಿಸುವುದರಿಂದ, ಬ್ರೈಲ್ ಲಿಪಿಯ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅವುಗಳ ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಬಹು ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಅಂದರೆ, ಮುದ್ರಣ ಮತ್ತು ಬ್ರೈಲ್ ನಡುವಿನ ಅಕ್ಷರ ಮ್ಯಾಪಿಂಗ್ ಒಂದರಿಂದ ಒಂದಾಗಿ ಆಗಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ; ಅಕ್ಷರ ⠙ ಅಕ್ಷರವು d ಮತ್ತು ಅಂಕಿಯ 4 ಎರಡಕ್ಕೂ ಮುದ್ರಣದಲ್ಲಿ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ.

ಸರಳ ಎನ್ಕೋಡಿಂಗ್ ಜೊತೆಗೆ, ಬ್ರೈಲ್ ಪಠ್ಯಗಳ ಗಾತ್ರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಓದುವ ವೇಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಅನೇಕ ಬ್ರೈಲ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಗಳು ಸಂಕೋಚನಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ.( ಒಪ್ಪಂದದ ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ನೋಡಿ.)

ಬ್ರೈಲಿಯನ್ನು ಬರೆಯುವುದು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಲೂಸಿ ಸರ್ಜೆಂಟ್, ಕೆಂಟುಕಿಯ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಗಾರನ 26 ವರ್ಷದ ಮಗಳು, 1946 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಲೇಟ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟೈಲಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದಳು. ಹುಟ್ಟಿನಿಂದಲೇ ವಿಕಲಚೇತನಳಾದ ಆಕೆ 11 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಕೆಂಟುಕಿಯ ಅಂಧರ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಿದಳು.
ಬ್ರೈಲ್ ಟೈಪ್ ರೈಟರ್

ಸ್ಲೇಟ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟೈಲಸ್ ಬಳಸಿ ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಕೈಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಬಹುದು. ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಬಿಂದುವನ್ನು ಪುಟದ ಹಿಂಭಾಗದಿಂದ ರಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕನ್ನಡಿ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಬ್ರೈಲ್ ಟೈಪ್ ರೈಟರ್ ಅಥವಾ ಪರ್ಕಿನ್ಸ್ ಬ್ರೈಲರ್ ಅಥವಾ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಬ್ರೈಲರ್ ಅಥವಾ ಬ್ರೈಲ್ ನೋಟ್ ಟೇಕರ್‌ನಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ತಯಾರಿಸಬಹುದು. ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನ್‌ಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಹೊಂದಿರುವ ಬ್ರೈಲ್ ಬಳಕೆದಾರರು ಆನ್-ಸ್ಕ್ರೀನ್ ಬ್ರೈಲ್ ಇನ್‌ಪುಟ್ ಕೀಬೋರ್ಡ್ ಅನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಅವರು ರೂಪಿಸಲು ಬಯಸುವ ಚಿಹ್ನೆಗಳ ಡಾಟ್ ಕಾನ್ಫಿಗರೇಶನ್‌ಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಬೆರಳುಗಳನ್ನು ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ಇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಸಾಧನದಲ್ಲಿ ಬ್ರೈಲ್ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ಟೈಪ್ ಮಾಡಬಹುದು. ಈ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ಮುದ್ರಣಕ್ಕೆ ಅನುವಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬ್ರೈಲ್ ಬರೆಯಲು ಇರುವ ವಿವಿಧ ಪರಿಕರಗಳು ಬ್ರೈಲ್ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ನೀಡಿದ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಉತ್ತಮವಾದ ವಿಧಾನವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ; ಸ್ಲೇಟ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟೈಲಸ್ ಒಂದು ಪೋರ್ಟಬಲ್ ಬರವಣಿಗೆಯ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. ದೃಷ್ಟಿ ಹೊಂದಿರುವವರಿಗೆ ಪೆನ್ ಮತ್ತು ಕಾಗದದಂತೆಯೇ ಬ್ರೈಲ್ ಎರೇಸರ್ ಬಳಸಿ ದೋಷಗಳನ್ನು ಅಳಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಎಲ್ಲಾ ಆರು ಚುಕ್ಕೆಗಳಿಂದ ( ⠿ ) ತಿದ್ದಿ ಬರೆಯಬಹುದು. ಇಂಟರ್‌ಪಾಯಿಂಟ್ ಬ್ರೈಲ್ ಪ್ರಿಂಟಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಆಫ್‌ಸೆಟ್ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ಕಾಗದವನ್ನು ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಉಬ್ಬು ಹಾಕಬಹುದು, ಒಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಚುಕ್ಕೆಗಳು ಮತ್ತೊಂದು ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಡಿವೋಟ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಅಥವಾ ಇತರ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಸಾಧನವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಬ್ರೈಲ್ ಎಂಬೋಸರ್ (ಪ್ರಿಂಟರ್) ಅಥವಾ ರಿಫ್ರೆಶ್ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಬ್ರೈಲ್ ಡಿಸ್ಪ್ಲೇ (ಸ್ಕ್ರೀನ್) ನೊಂದಿಗೆ ಉತ್ಪಾದಿಸಬಹುದು.

ಎಂಟು ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಬ್ರೈಲಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು 8-ಡಾಟ್ ಕೋಡ್‌ಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬ್ರೈಲ್ ಎಂಬೋಸರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ರಿಫ್ರೆಶ್ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಬ್ರೈಲ್ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಳಸಲು. 8-ಡಾಟ್ ಬ್ರೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಕೋಶದ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಮ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ಸ್ 4 ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು 2 ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಅಗಲವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಚುಕ್ಕೆಗಳಿಗೆ 7 (ಕೆಳ-ಎಡ ಚುಕ್ಕೆ) ಮತ್ತು 8 (ಕೆಳ-ಬಲ ಚುಕ್ಕೆ) ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಎಂಟು-ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಬ್ರೈಲ್ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಒಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಕ್ಷರದ ಪ್ರಕರಣವು ಅಕ್ಷರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕೋಶದಲ್ಲಿ ನೇರವಾಗಿ ಕೋಡ್ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಮುದ್ರಿಸಬಹುದಾದ ASCII ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ಕೋಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಬಹುದು. 8 ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಎಲ್ಲಾ 256 (28) ಸಂಭವನೀಯ ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಯುನಿಕೋಡ್ ಮಾನದಂಡದಿಂದ ಎನ್ಕೋಡ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಆರು ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಬ್ರೈಲ್ ASCII ಎಂದು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಅಕ್ಷರಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
⠡ (braille pattern dots-16) ⠩ (braille pattern dots-146) ⠹ (braille pattern dots-1456)
ch sh th

ಮೊದಲ 25 ಬ್ರೈಲ್ ಅಕ್ಷರಗಳು, 3 ನೇ ದಶಕದ ಮೊದಲಾರ್ಧದವರೆಗೆ, a–z (ಸ್ಕಿಪ್ಪಿಂಗ್ w ) ಲಿಪ್ಯಂತರ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬ್ರೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ, ಆ ದಶಕದ ಉಳಿದ ಭಾಗವನ್ನು ಅಸ್ಥಿರಜ್ಜುಗಳು ಮತ್ತು, ಫಾರ್, ಆಫ್, ದಿ, ಮತ್ತು ಜೊತೆಗೆ ದುಂಡಾಗಿರುತ್ತದೆ. 4 ನೇ ದಶಕದ ಈ ರೂಪಗಳಿಂದ ಡಾಟ್ 3 ಅನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಡುವುದು, ಲಿಗೇಚರ್‌ಗಳು ch, gh, sh, th, wh, ed, er, ou, ow ಮತ್ತು ಅಕ್ಷರ w .

ವಿನ್ಯಾಸ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
⠠ (braille pattern dots-6) ⠼ (braille pattern dots-3456)
Capital
follows
Number
follows

ವಿವಿಧ ವಿನ್ಯಾಸ ಗುರುತುಗಳು ಅವುಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಅಕ್ಷರಗಳ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ. ಅವರು ಮುದ್ರಣದಲ್ಲಿ ನೇರ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬ್ರೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದವುಗಳು:

ವಿರಾಮಚಿಹ್ನೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬ್ರೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೂಲ ವಿರಾಮ ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಸೇರಿವೆ:

⠂ (braille pattern dots-2) ⠆ (braille pattern dots-23) ⠄ (braille pattern dots-3) ⠒ (braille pattern dots-25) ⠤ (braille pattern dots-36) ⠨ (braille pattern dots-46)
Comma Semicolon Apostrophe Colon Hyphen Decimal point
⠲ (braille pattern dots-256) ⠖ (braille pattern dots-235) ⠦ (braille pattern dots-236) ⠴ (braille pattern dots-356) ⠶ (braille pattern dots-2356) ⠌ (braille pattern dots-34)
Full sto
(period)
Exclamation
point
Open quote,
question mark
Close
quote
Bracket
(parentheses)
Slash
(fraction)

ಸಂಕೋಚನ(ಮೊಟಕುಗೊಳಿಸು)

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಬ್ರೈಲ್ ಸಂಕೋಚನ ಪದಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಟಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಅವುಗಳು ಕಡಿಮೆ ಕೋಶಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಲೋಗೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಹಲವಾರು ಸಂಕ್ಷೇಪಣ ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಸಹ ಇವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದದ್ದು ಡಾಟ್ 5, ಇದು ಪದಗಳ ಮೊದಲ ಅಕ್ಷರದೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. ⠍ m ಅಕ್ಷರದೊಂದಿಗೆ, ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಬರುವ ಪದ  ತಾಯಿ . ಅಸ್ಥಿರಜ್ಜುಗಳು ("ಒಪ್ಪಂದದ" ಅಕ್ಷರಗಳು) ಇವೆ. ಅವು ಬ್ರೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಅಕ್ಷರಗಳಾಗಿವೆ ಆದರೆ ಮುದ್ರಣದಲ್ಲಿ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ಅಕ್ಷರ ⠯ ಮತ್ತು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ; ಅನುಕ್ರಮದೊಂದಿಗೆ ಪದಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

⠁ (braille pattern dots-1)⠋ (braille pattern dots-124)⠝ (braille pattern dots-1345) ⠐ (braille pattern dots-5)⠍ (braille pattern dots-134) ⠓ (braille pattern dots-125)⠯ (braille pattern dots-12346)
afternoon
(a-f-n)
mother
(dot 5–m)
hand
(h-and)

ಪುಟ ಆಯಾಮಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಹೆಚ್ಚಿನ ಬ್ರೈಲ್ ಎಂಬೋಸರ್‌ಗಳು ಪ್ರತಿ ಸಾಲಿಗೆ 34 ಮತ್ತು 40 ಸೆಲ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಪುಟಕ್ಕೆ 25 ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತವೆ.

ಹಸ್ತಚಾಲಿತವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಪರ್ಕಿನ್ಸ್ ಬ್ರೈಲ್ ಟೈಪ್ ರೈಟರ್ ಪ್ರತಿ ಸಾಲಿಗೆ ಗರಿಷ್ಠ 42 ಸೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. (ಅದರ ಅಂಚುಗಳನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸಬಹುದು), ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಕಾಗದವು ಪ್ರತಿ ಪುಟಕ್ಕೆ 25 ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ.

ದೊಡ್ಡ ಇಂಟರ್‌ಲೈನಿಂಗ್ ಸ್ಟೇನ್ಸ್‌ಬೈ ಪ್ರತಿ ಸಾಲಿಗೆ 36 ಕೋಶಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಪುಟಕ್ಕೆ 18 ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಇಂಟರ್‌ಪಾಯಿಂಟ್ ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಅನುಮತಿಸುವ A4 ಗಾತ್ರದ ಮಾರ್ಬರ್ಗ್ ಬ್ರೈಲ್ ಫ್ರೇಮ್ (ಪುಟದ ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಚುಕ್ಕೆಗಳು, ಅವು ಪರಸ್ಪರ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡದಂತೆ ಆಫ್‌ಸೆಟ್ ಮಾಡಿ), ಪ್ರತಿ ಸಾಲಿಗೆ 30 ಕೋಶಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಪುಟಕ್ಕೆ 27 ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಬ್ರೈಲ್ ಬರೆಯುವ ಯಂತ್ರ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಬ್ರೈಲ್ ಟೈಪ್‌ರೈಟರ್
sliding carriage with keys on a metal plate
ಸ್ಟೇನ್ಸ್ಬಿ ಬ್ರೈಲ್ ಬರಹಗಾರ

ಬ್ರೈಲ್ ಬರೆಯುವ ಯಂತ್ರವು ಆರು ಕೀಲಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಟೈಪ್ ರೈಟರ್ ಆಗಿದೆ. ಅದು ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಹಾರ್ಡ್ ಕಾಪಿ ಪುಟದಲ್ಲಿ ಬ್ರೈಲ್ ಬರೆಯಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.

ಸಾಮಾನ್ಯ ಸ್ವೀಕಾರವನ್ನು ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಬ್ರೈಲ್ ಟೈಪ್ ರೈಟರ್ ಅನ್ನು ಫ್ರಾಂಕ್ ಹೆವನ್ ಹಾಲ್ (ಇಲಿನಾಯ್ಸ್ ಬ್ಲೈಂಡ್ ಶಾಲೆಯ ಸೂಪರಿಂಟೆಂಡೆಂಟ್) ಕಂಡುಹಿಡಿದರು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು 1892 ರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾಯಿತು.

1903 ರಲ್ಲಿ ಹೆನ್ರಿ ಸ್ಟೇನ್ಸ್‌ಬೈ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಸ್ಟೇನ್ಸ್‌ಬೈ ಬ್ರೈಲರ್, ಬ್ರೈಲ್ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತುವಂತೆ ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಂ ಪ್ಲೇಟ್‌ನ ಮೇಲೆ ಚಲಿಸುವ ಸ್ಲೈಡಿಂಗ್ ಕ್ಯಾರೇಜ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಬರಹಗಾರ. ಸುಧಾರಿತ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು 1933 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು

1951 ರಲ್ಲಿ ಡೇವಿಡ್ ಅಬ್ರಹಾಂ, ಪರ್ಕಿನ್ಸ್ ಬ್ಲೈಂಡ್ ಶಾಲೆಯ ಮರಗೆಲಸ ಶಿಕ್ಷಕ ಪರ್ಕಿನ್ಸ್ ಬ್ರೈಲರ್ ಹೆಚ್ಚು ಸುಧಾರಿತ ಬ್ರೈಲ್ ಟೈಪ್ ರೈಟರ್ ಅನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದರು.

ಬ್ರೈಲ್ ಮುದ್ರಕಗಳು ಅಥವಾ ಎಂಬೋಸರ್ ಅನ್ನು 1950 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಯಿತು. 1960 ರಲ್ಲಿ ಎಂಐಟಿ ಯಲ್ಲಿನ ಶಿಕ್ಷಕ ರಾಬರ್ಟ್ ಮಾನ್, ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಬ್ರೈಲ್ ಭಾಷಾಂತರವನ್ನು ಅನುಮತಿಸುವ ಒಂದು ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ DOTSYS ಅನ್ನು ಬರೆದರು ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಗುಂಪು "ಎಂಐಟಿ ಬ್ರೈಲೆಂಬೋಸ್" ಎಂಬ ಉಬ್ಬು ಸಾಧನವನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ರಾಬರ್ಟ್ ಗಿಲ್ಡಿಯಾ, ಜೊನಾಥನ್ ಮಿಲ್ಲೆನ್, ರೀಡ್ ಗೆರ್ಹಾರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಜೋಸೆಫ್ ಸುಲ್ಲಿವಾನ್ (ಈಗ ಡಕ್ಸ್‌ಬರಿ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು) ಅವರ ಮಿಟರ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ತಂಡವು ಪೋರ್ಟಬಲ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮಿಂಗ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾದ ಮೊದಲ ಬ್ರೈಲ್ ಅನುವಾದಕ ಡಾಟ್ಸ್‌ವೈಎಸ್ III ಅನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿತು. DOTSYS III ಅನ್ನು ಅಟ್ಲಾಂಟಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಾಲೆಗಳಿಗಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಡೊಮೇನ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.

1991 ರಲ್ಲಿ ಅರ್ನೆಸ್ಟ್ ಬೇಟ್ ಮೌಂಟ್‌ಬ್ಯಾಟನ್ ಬ್ರೈಲರ್ ಅನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು, ಬ್ರೈಲ್ ಪೇಪರ್‌ನಲ್ಲಿ ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಟೈಪ್ ಮಾಡಲು ಬಳಸಲಾಗುವ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಯಂತ್ರ, ಪದ ಸಂಸ್ಕರಣೆ, ಆಡಿಯೊ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಎಂಬಾಸಿಂಗ್‌ನಂತಹ ಹಲವಾರು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು 2008 ರಲ್ಲಿ ಅಳಿಸುವ ಕೀಲಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಶಾಂತ ಬರಹಗಾರರೊಂದಿಗೆ ಸುಧಾರಿಸಲಾಯಿತು.

2011 ರಲ್ಲಿ ಡೇವಿಡ್ S. ಮೋರ್ಗಾನ್ ಮೊದಲ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಬ್ರೈಲರ್ ಯಂತ್ರವನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದರು, ಭಾಷಣ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ನಮೂದಿಸಿದ ಡೇಟಾದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕ್ಯಾಪ್ಚರ್ ಅನ್ನು ಅನುಮತಿಸಿದರು.

ಬ್ರೈಲ್ ಓದುವಿಕೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಹಾರ್ಡ್‌ಕಾಪಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಓದಲಾಗುತ್ತದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಬ್ರೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾದ ಕಾಗದದ ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಕಾಗದದ ಬ್ರೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿದ ದಾಖಲೆಗಳು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್ ಮೆನುಗಳು), ಮತ್ತು ಬ್ರೈಲ್ ಲೇಬಲ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಕೇತಗಳು. ಅದ್ವಿತೀಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಸಾಧನವಾಗಿ ಅಥವಾ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಅಥವಾ ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನ್‌ಗೆ ಸಂಪರ್ಕಗೊಂಡಿರುವ ರಿಫ್ರೆಶ್ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಬ್ರೈಲ್ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಓದಬಹುದು. ರಿಫ್ರೆಶ್ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಬ್ರೈಲ್ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇಗಳು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಅಥವಾ ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನ್ ಪರದೆಯಲ್ಲಿ ದೃಷ್ಟಿಗೋಚರವಾಗಿ ತೋರಿಸುವುದನ್ನು ಬ್ರೈಲ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಪಿನ್‌ಗಳ ಸರಣಿಯ ಮೂಲಕ ಬ್ರೈಲ್ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಎಲ್ಲಾ ಮುದ್ರಿತ ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ 1% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹಾರ್ಡ್‌ಕಾಪಿ ಬ್ರೈಲ್‌ಗೆ ಅನುವಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.

ವೇಗವಾದ ಬ್ರೈಲ್ ಓದುಗರು ಲಘು ಸ್ಪರ್ಶವನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಎರಡು ಕೈಗಳಿಂದ ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಓದುತ್ತಾರೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಒಂದು ಕೈಯಿಂದ ಓದುವುದು ಸಹ ಸಾಧ್ಯ. ಬೆರಳು ಒಂದು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬ್ರೈಲ್ ಅಕ್ಷರವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಓದಬಲ್ಲದಾದರೂ, ಮೆದುಳು ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ತುಂಡು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪದಗಳನ್ನು ಡಿಗ್ರಾಫ್, ರೂಟ್ ಅಥವಾ ಪ್ರತ್ಯಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕರಣೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ದೃಶ್ಯ ಕಾರ್ಟೆಕ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.

ಬ್ರೈಲ್ ಅನುವಾದ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಜನರು ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿದಾಗ, ಇದನ್ನು ಬ್ರೈಲ್ ಪ್ರತಿಲೇಖನ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿದಾಗ, ಇದನ್ನು ಬ್ರೈಲ್ ಅನುವಾದಕ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಪಂಚದ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾನ್ಯ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಬ್ರೈಲ್ ಭಾಷಾಂತರ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ. ಮತ್ತು ಗಣಿತ ( ಗಣಿತದ ಸಂಕೇತ ), ಉದಾಹರಣೆಗೆ; ಸಂಗೀತ ( ಸಂಗೀತದ ಸಂಕೇತ ) ಮತ್ತು ಸ್ಪರ್ಶ ಗ್ರಾಫಿಕ್ಸ್‌ನಂತಹ ಅನೇಕ ತಾಂತ್ರಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು.

ಬ್ರೈಲ್ ಓದುವ ತಂತ್ರಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ದೃಷ್ಟಿಗೋಚರ ಗ್ರಹಿಕೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಶ ಗ್ರಹಿಕೆಯನ್ನು ಬಳಸುವ ಕೆಲವೇ ಬರವಣಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರೈಲ್ ಒಂದಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಬ್ರೈಲ್ ಓದುಗನು ಹೊಸ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಬೇಕು. ಬ್ರೈಲ್ ಓದುಗರಿಗೆ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಕೌಶಲ್ಯವೆಂದರೆ ಪದಗಳ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಒಬ್ಬರ ಬೆರಳುಗಳನ್ನು ಓಡಿಸುವಾಗ ಮೃದುವಾದ ಮತ್ತು ಒತ್ತಡವನ್ನು ರಚಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ. ಬ್ರೈಲ್‌ನ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಹಲವು ವಿಭಿನ್ನ ಶೈಲಿಗಳು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ ಬಿ.ಎಪ್. ಹಾಲೆಂಡ್ ಅವರ ಅಧ್ಯಯನವು ಇತರ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ತಂತ್ರವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಲೊವೆನ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ಮತ್ತು ಅಬೆಲ್ ರ ಮತ್ತೊಂದು ಅಧ್ಯಯನವು ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು "ಎರಡೂ ಕೈಗಳ ತೋರು ಬೆರಳುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಂದ ಓದುಲು ವೇಗವಾಗಿ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮವಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಓದಬಹುದು ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಒತ್ತಿಹೇಳಲಾದ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಓದುವ ಕೌಶಲ್ಯವೆಂದರೆ ಬಲಗೈಯಿಂದ ಸಾಲಿನ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ಓದುವುದು ಮತ್ತು ಎಡಗೈಯಿಂದ ಮುಂದಿನ ಸಾಲಿನ ಆರಂಭವನ್ನು ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದು.

ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಏಕರೂಪತೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ರಾಪರ್ಸ್‌ವಿಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಡುಫ್ಟ್ರೋಸೆನ್‌ಗಾರ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ಬ್ರೈಲ್ ಪ್ಲೇಟ್d

ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಮೊದಲು ಫ್ರೆಂಚ್ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಬೇರೆ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಅಳವಡಿಸಿದಾಗ, ಸ್ಥಳೀಯ ವರ್ಣಮಾಲೆಯನ್ನು ಫ್ರೆಂಚ್‌ನ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಮ್ಯಾಪಿಂಗ್ ಮಾಡುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಉದಾ; ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ W, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಬ್ರೈಲ್ X ಗೆ ಮ್ಯಾಪ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ, X ನಿಂದ Y, Y ನಿಂದ Z ಮತ್ತು ಮೊದಲ ಫ್ರೆಂಚ್-ಉಚ್ಚಾರಣೆ ಅಕ್ಷರಕ್ಕೆ Z - ಅಥವಾ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಸರಳವಾದ ಬ್ರೈಲ್ ಮಾದರಿಗಳಿಂದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ವರ್ಣಮಾಲೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮರುಹೊಂದಿಸುವುದು. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಈ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಪರಸ್ಪರ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯು ಬಹಳವಾಗಿ ಅಡ್ಡಿಯಾಯಿತು. 1878 ರಲ್ಲಿ, ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಆನ್ ವರ್ಕ್ ಫಾರ್ ದಿ ಬ್ಲೈಂಡ್, ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ರೈಲ್ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿತು, ಅಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಭಾಷೆಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್‌ಗಳಿಗೆ ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಡ್‌ಗಳು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಕ್ರಮವನ್ನು ಆಧರಿಸಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಫೋನೆಟಿಕ್ ಪತ್ರವ್ಯವಹಾರ ಮತ್ತು ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ಆಧರಿಸಿವೆ. ಲ್ಯಾಟಿನ್.

ಈ ಏಕೀಕೃತ ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಆಫ್ರಿಕಾ, ಅರೇಬಿಕ್, ವಿಯೆಟ್ನಾಮೀಸ್, ಹೀಬ್ರೂ, ರಷ್ಯನ್ ಮತ್ತು ಅರ್ಮೇನಿಯನ್ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಗ್ರೀಕ್‌ನಲ್ಲಿ, ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ಲ್ಯಾಟಿನ್-ಲಿಪಿ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ; γ (g) ಅನ್ನು ಲ್ಯಾಟಿನ್ g ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು c ನ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ಸಹ; ಹೀಬ್ರೂ BA (b), ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಎರಡನೇ ಅಕ್ಷರ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಕ್ಷರ b ನೊಂದಿಗೆ ಕಾಗ್ನೇಟ್ ಅನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ /b/ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ /v/ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ b ಅಥವಾ v ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ; ರಷ್ಯನ್ ц (ts) ಅನ್ನು c ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಯನ್ನು ಬಳಸುವ ಸ್ಲಾವಿಕ್ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ /ts/ ಗಾಗಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಕ್ಷರವಾಗಿದೆ; ಮತ್ತು ಅರೇಬಿಕ್ ف (f) ಅನ್ನು f ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ p ಆಗಿದ್ದರೂ ಮತ್ತು ಅರೇಬಿಕ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಆ ಭಾಗದಲ್ಲಿ (ಐತಿಹಾಸಿಕ o ಮತ್ತು q ನಡುವೆ) ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ಉಪಯೋಗಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಲೇಬಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬ್ರೈಲ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಚಾಪೌಟಿಯರ್ ವೈನ್ ಬಾಟಲಿ
ಬ್ರೈಲ್ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಜರ್ಮನ್ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದ ಉಬ್ಬು ನಕ್ಷೆ

ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ವಿಶೇಷ ಚೇತನರು ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ದೃಷ್ಟಿ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಮತ್ತು ದೃಷ್ಟಿಹೀನತೆಯಿಂದ ಜನಿಸಿದವರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ದೃಷ್ಟಿ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವವರಿಂದ ಓದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಡಿಮೆ ದೃಷ್ಟಿ ಹೊಂದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಸಹ ದೃಷ್ಟಿಯ ಮಟ್ಟ ಅಥವಾ ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಬ್ರೈಲ್‌ನಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. (ಉದಾಹರಣೆಗೆ; ಬೆಳಕು ಅಥವಾ ಬಣ್ಣದ ಕಾಂಟ್ರಾಸ್ಟ್ ಕಳಪೆಯಾಗಿರುವಾಗ). ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಚಿಕ್ಕ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘ ಓದುವ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಣ್ಣ ಓದುವ ಕಾರ್ಯಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಗೃಹೋಪಯೋಗಿ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಬ್ರೈಲ್ ಲೇಬಲ್‌ಗಳು (ಅಥವಾ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳು), ಎಲಿವೇಟರ್ ಬಟನ್‌ಗಳನ್ನು ಓದುವುದು, ಫೋನ್ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದು, ಪಾಕವಿಧಾನಗಳು, ದಿನಸಿ ಪಟ್ಟಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು, ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುವುದನ್ನು ದೀರ್ಘ ಓದುವ ಕಾರ್ಯಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಸೇರಿವೆ. ರಿಫ್ರೆಶ್ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಬ್ರೈಲ್ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಇಮೇಲ್ ಮತ್ತು ಇ-ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದಲು, ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಬ್ರೌಸ್ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಇತರ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. ಇಸ್ಪೀಟೆಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಬೋರ್ಡ್ ಆಟಗಳನ್ನು ಬ್ರೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಥವಾ ಖರೀದಿಸಲು ಸಹ ಸಾಧ್ಯವಿದೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ಕಾಯಿದೆಗಳನ್ನು ಬ್ರೈಲ್ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ನಿದರ್ಶನಗಳಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ; ಮಾಹಿತಿ ಹಕ್ಕು ಕಾಯಿದೆ. ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಿಲ್ಹೆಟಿ ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ, ಕೆನಡಾದ ಸಾರಿಗೆ ಏಜೆನ್ಸಿಯ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ವಿಮಾನಗಳು, ರೈಲುಗಳು, ದೊಡ್ಡ ದೋಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತರಪ್ರಾಂತೀಯ ಬಸ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರೈಲ್ ಮತ್ತು ಸ್ಪರ್ಶ ಸೀಟ್ ಸಾಲು ಮಾರ್ಕರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಮಾಹಿತಿಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.

ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ, 1990 ರ ವಿಕಲಾಂಗತೆಗಳೊಂದಿಗಿನ ಅಮೇರಿಕನ್ನರು ಬ್ರೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಕಟ್ಟಡದ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು.

ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿ, ಔಷಧಿಗಳು ಲೇಬಲಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಬ್ರೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಔಷಧದ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು.

ಕರೆನ್ಸಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕೆನಡಾದ ನೋಟುಗಳ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸರಣಿಯು ಪಂಗಡವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಎತ್ತರದ ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸ್ಪರ್ಶದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ವಿಶೇಷ ಚೇತನರು ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ದೃಷ್ಟಿ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಸುಲಭವಾಗಿ ಬಿಲ್‌ಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಇದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಬ್ರೈಲ್ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಬ್ರೈಲ್ ಓದುಗರು ಮತ್ತು ಬ್ರೈಲ್ ಅಲ್ಲದ ಓದುಗರು ಇಬ್ಬರೂ ಸರಳವಾಗಿ ಎಣಿಕೆ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಪೂರ್ಣ ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಶಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಬಿಲ್‌ನ ಮೌಲ್ಯದ ಸೂಚಕವಾಗಿದೆ.

ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟುಗಳು, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟುಗಳು, ಭಾರತೀಯ ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳು, ಇಸ್ರೇಲಿ ಹೊಸ ಶೆಕಲ್ ನೋಟುಗಳು ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾದ ರೂಬಲ್ ನೋಟುಗಳು ಕುರುಡು ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ದೃಷ್ಟಿ ಹೊಂದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲು ವಿಶೇಷವಾದ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.

ಯುರೋ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಅಂಧರನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಹಕಾರದಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಅವುಗಳು ಸ್ಪರ್ಶದಿಂದ ಮಾತ್ರ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವ ಅನೇಕ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತವೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ನಾಣ್ಯಗಳ ಮೇಲಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಓದಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲು ಸುಲಭವಾಗಿಸಲು ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಗೋಚರ ನೋಟವನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. 1990ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಯುರೋ ಬ್ಯಾಂಕ್ನೋಟುಗಳ ಮೊದಲ ಸರಣಿಯ ವಿನ್ಯಾಸದ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಬ್ಲೈಂಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಸಹಕಾರದ ಹಿಂದಿನ ತತ್ವವೆಂದರೆ "ಕುರುಡು ಮತ್ತು ಭಾಗಶಃ ದೃಷ್ಟಿ ಹೊಂದಿರುವವರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ವಿನ್ಯಾಸವು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಉತ್ತಮ ವಿನ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ". ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಮೊದಲ ಯೂರೋ ಬ್ಯಾಂಕ್ನೋಟುಗಳ ವಿನ್ಯಾಸವು ಹಲವಾರು ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಇದು ಕುರುಡು ಮತ್ತು ಭಾಗಶಃ ದೃಷ್ಟಿ ಹೊಂದಿರುವವರಿಗೆ ನೋಟುಗಳನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸದಿಂದ ಬಳಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

2016 ರಲ್ಲಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ತಮ್ಮ ಐದು-ಡಾಲರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನೋಟಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಶ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು.

ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಂನಲ್ಲಿ, £10 ಪಾಲಿಮರ್ ನೋಟಿನ ಮುಂಭಾಗವು (ಎತ್ತರಿಸಿದ ಮುದ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬದಿ), ಮೇಲಿನ ಎಡಗೈ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಎತ್ತರಿಸಿದ ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಎರಡು ಕ್ಲಸ್ಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು £20 ನೋಟು ಮೂರು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಸ್ಪರ್ಶದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವು ಕುರುಡು ಮತ್ತು ಭಾಗಶಃ ದೃಷ್ಟಿ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರಿಗೆ ನೋಟಿನ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

2003 ರಲ್ಲಿ US ಮಿಂಟ್ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ಅಲಬಾಮಾ ಸ್ಟೇಟ್ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ ಅನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಹೆಲೆನ್ ಕೆಲ್ಲರ್ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪಿ ಮತ್ತು ಬ್ರೈಲ್ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿದೆ. ಈ ಪ್ರಕಾರದ ಎಲ್ಲಾ ನಾಣ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಮಾಣಿತವಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, US ನಾಣ್ಯ ಕರೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರೈಲ್‌ನ ಮೊದಲ ಬಳಕೆಯಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ಯುನಿಕೋಡ್

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಬ್ರೈಲ್ ಸೆಟ್ ಅನ್ನು ಯುನಿಕೋಡ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್‌ಗೆ ಆವೃತ್ತಿ 3.0 (1999) ನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು.

ಹೆಚ್ಚಿನ ಬ್ರೈಲ್ ಎಂಬೋಸರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ರಿಫ್ರೆಶ್ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಬ್ರೈಲ್ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇಗಳು ಯುನಿಕೋಡ್ ಕೋಡ್ ಪಾಯಿಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ ಬ್ರೈಲ್ ಅಸ್ಕಿಗಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣಿತ ಅಸ್ಕಿಗೆ ನಿಯೋಜಿಸಲಾದ 8-ಬಿಟ್ ಕೋಡ್ ಪಾಯಿಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ.(ಆದ್ದರಿಂದ, ಸರಳವಾದ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ, ಅದೇ ಬಿಟ್‌ಸ್ಟ್ರೀಮ್ ಅನ್ನು ದೃಷ್ಟಿಗೋಚರ ಓದುಗರಿಗೆ ದೃಷ್ಟಿಗೋಚರ ಅಕ್ಷರ ರೂಪಗಳಾಗಿ ಅಥವಾ ಅಂಧ ಓದುಗರಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಶ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ನಿಖರವಾದ ಶಬ್ದಾರ್ಥದ ಸಮಾನವಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಕೆಲವು ಸಂಕೇತಗಳು ವಿಭಿನ್ನ ಸ್ಪರ್ಶ ಮತ್ತು ದೃಶ್ಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳನ್ನು ಬ್ರೈಲ್ ಅಸ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.)

ಕೆಲವು ಎಂಬೋಸರ್‌ಗಳು 8-ಡಾಟ್ ಬ್ರೈಲಿಗಾಗಿ ಅಥವಾ ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಾಫಿಕ್ಸ್ ಮೋಡ್‌ಗಾಗಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಬ್ರೈಲ್ ಕೋಶಗಳ ನಡುವೆ ಯಾವುದೇ ಜಾಗವನ್ನು ಬಿಡದೆ ಪುಟದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿಯಾದರೂ ಚುಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಇರಿಸಬಹುದು. ಇದರಿಂದ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಿರಂತರ ಗೆರೆಗಳನ್ನು ಎಳೆಯಬಹುದು. ಆದರೆ ಇವುಗಳನ್ನು ವಿರಳವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಮಾಣಿತವಲ್ಲ.

ಯುನಿಕೋಡ್ ಮಾನದಂಡವು 6-ಡಾಟ್ ಮತ್ತು 8-ಡಾಟ್ ಬ್ರೈಲ್ ಗ್ಲಿಫ್‌ಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಬೈನರಿ ನೋಟಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಎನ್‌ಕೋಡ್ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಬದಲಿಗೆ ಅವುಗಳ ನಿಯೋಜಿತ ಸಂಖ್ಯಾ ಕ್ರಮವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ. ಡಾಟ್ 1 ಯುನಿಕೋಡ್ ಸ್ಕೇಲಾರ್ ಮೌಲ್ಯದ ಕಡಿಮೆ ಬೈಟ್‌ನ ಕನಿಷ್ಠ ಗಮನಾರ್ಹ ಬಿಟ್‌ಗೆ ಮತ್ತು ಡಾಟ್ 8 ಆ ಬೈಟ್‌ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಿಟ್‌ಗೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ.

ಬ್ರೈಲಿಗಾಗಿ ಯುನಿಕೋಡ್ ಬ್ಲಾಕ್ U+2800 ಆಗಿದೆ. . . U+28FF. ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೆ ಮಾದರಿಗಳ ಮ್ಯಾಪಿಂಗ್ ಭಾಷೆಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ: ಉದಾಹರಣೆಗೆ; ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ಗೆ ಸಹ, ಅಮೇರಿಕನ್ ಬ್ರೈಲ್ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬ್ರೈಲ್ ಅನ್ನು ನೋಡಿ.

ವೀಕ್ಷಣೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಲೂಯಿಸ್ ಬ್ರೈಲ್ ಅವರ ಜನ್ಮದಿನದ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಜನವರಿ 4 ರಂದು ವಿಶ್ವ ಬ್ರೈಲ್ ದಿನವನ್ನು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ರಜಾದಿನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸದಿದ್ದರೂ, ಇದನ್ನು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯು 2019 ರಿಂದ ಅಧಿಕೃತ ಆಚರಣೆಯ ದಿನವೆಂದು ಗುರುತಿಸಿದೆ.

ಬ್ರೈಲ್ ಸಾಧನಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಬ್ರೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ವಿಶೇಷ ಚೇತನ ಜನರ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ವಿವಿಧ ಸಮಕಾಲೀನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಸಾಧನಗಳಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ; ರಿಫ್ರೆಶ್ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಬ್ರೈಲ್ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ರೈಲ್ ಇ-ಪುಸ್ತಕವು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಗ್ರಾಫಿಕ್ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ರವಾನಿಸಲು ವಿಭಿನ್ನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ.(ಚಿತ್ರಗಳು, ನಕ್ಷೆಗಳು, ಗ್ರಾಫ್‌ಗಳು, ಪಠ್ಯಗಳು, ಇತ್ಯಾದಿ )

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. Braille, Louis (1829). Method of Writing Words, Music, and Plain Songs by Means of Dots, for Use by the Blind and Arranged for Them.
  2. "The Dot Positions in the braille cell Are Identified by Numbers from One Through Six". AFB.org. Archived from the original on 8 March 2019. Retrieved 19 June 2016.
  3. cite web |url=https://www.duxburysystems.com/braille.asp
  4. [| "Louis Braille and the Braille System".] duxburysystems.com. Archived from the original on 16 August 2018. Retrieved 16 August 2018.
  5. World Blind Union. [| "Press Release: The importance of Braille Literacy".] The International Agency for the Prevention of Blindness. Archived from the original on 1 December 2021. Retrieved 1 December 2021.
"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಬ್ರೈಲ್&oldid=1172388" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ