ಗುಲಾಬ್ ಬಾಯಿ

ಗುಲಾಬ್ ಜಾನ್ ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತರಾದ ಗುಲಾಬ್ ಬಾಯಿ (೧೯೨೬ – ೧೯೯೬) ನೌಟಂಕಿ ಎಂಬ ಭಾರತೀಯ ನಾಟಕ ಪ್ರಾಕಾರದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಕಲಾವಿದೆ. .ಈ‌ ಕಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರತಿಪಾದಕಿ ಎಂದು ವಿಮರ್ಶಕರು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆಕೆ ಯಶಸ್ವಿ ನೌಟಂಕಿ ತಂಡದವರಾದ ಗ್ರೇಟ್ ಗುಲಾಬ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಕಂಪೆನಿಯ ಸಂಸ್ಥಾಪಕಿ ಆಗಿದ್ದರು. [೪] ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಶ್ರೀಮತಿ ಗುಲಾಬ್ ಜಾನ್ ರಿಗೆ ೧೯೯೦ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಅತಿ ಉನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಅನ್ನು ನೀಡಿ ಪುರಸ್ಕರಿಸಿತು.

ಬಾಲ್ಯ

ಗುಲಾಬ್ ಬಾಯಿ ಅವರು ೧೯೨೬ ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ_ಪ್ರದೇಶದ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯದ ಫರ್ರುಖಬಾದ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾಲಪುರ್ವ ಎಂಬ ಕುಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ, , ಮನರಂಜನಾ ಪ್ರದರ್ಶಕ ಜಾತಿಯ ಹಿಂದುಳಿದ ಸಮುದಾಯವಾದ ಬೆಡಿಯಾ ಜಾತಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ೧೯೩೧ ರಲ್ಲಿ ಹಥ್ರಾಸ್ ಘರಾನಾ ಮತ್ತು ಉಸ್ತಾದ್ ಮಹಮದ್ ಖಾನ್ ಮತ್ತು ಉಸ್ತಾದ್ ತ್ರಿಮೋಹನ್ ಲಾಲ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಔಪಚಾರಿಕ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭ ಮಾಡಿದರು. ತಮ್ಮ ೧೩ ನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಟ್ರಿಮೋಹನ್ ಲಾಲ್ ನ ನೌಟಂಕಿ ತಂಡವನ್ನು ಸೇರುವ ಮೂಲಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಕಲಾ ರೂಪದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಅನ್ನು ನೀಡಿದ ಕೂಡಲೇ, ಆಕೆ ಒಂದು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಶೈಲಿಯ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು, ಅದು ಅವಳಿಗೆ ಮೊನ್ಕರ್, ಗುಬಾ ಜಾನ್ ಅನ್ನು ಗಳಿಸಿತು.

ವೃತ್ತಿ

ಆಕೆಯ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯು, ಕಂಪನಿಯ ಮಾಲೀಕರು ಮತ್ತು ಹಿರಿಯರು ಆದ ತ್ರಿಮೋಹನ್ ಲಾಲ್ ರ ಇಚ್ಛೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ತನ್ನ ಸ್ವಂತ, ಗ್ರೇಟ್ ಗುಲಾಬ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಕಂಪೆನಿಯ ನೌಟಂಕಿ ತಂಡವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ನೆರವಾಯಿತು. ಕಂಪೆನಿಯು ತಕ್ಷಣ ಯಶಸ್ಸು ಕಂಡಿತು ಎಂದು ಐತಿಹ್ಯ ಇದೆ. ಕಂಪನಿಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಮತ್ತು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ವಯಸ್ಸು, ೧೯೬೦ ರ ವೇಳೆಗೆ ತನ್ನದೇ ಆದ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ಮುಂದಾದರು. ಗುಲಾಬ್ ಬಾಯಿ ತನ್ನ ಪುಟ್ಟ ಸಹೋದರಿ ಸುಖಬಾದನ್ನು, ನಂತರದ ದಿನ ನಂದ ಗುಹಾ, ಪ್ರಮುಖ ಕಲಾವಿದೆ ಆಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳಲು ಅಣಿ ಮಾಡಿದರು. ಆ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ತನ್ನದೇ ಹಕ್ಕು. [೪] ಗುಲಾಬ್ ಬಾಯಿ ಅವರ ಮಗಳಾದ ಮಧೂ ಸಹ ದೊಡ್ದ ಕಲಾವಿದೆ ಆಗಿ ಹೆಸರು ಮಾಡಿದರು. ತನ್ನ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗದ ಕಡೆಗೆ, ನೌಟಂಕಿ ಕಲೆಯು, ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕಲಾ ರೂಪವಾಗಿ, ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಆಸಕ್ತಿ ಕಳೆದು ಕೊಂಡಿತು.

ಪುರಸ್ಕಾರ

ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಅವಳಿಗೆ ೧೯೯೦ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿತು. ಆರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ೧೯೯೬ ರಲ್ಲಿ ಗುಲಾಬ್ ಬಾಯಿ ನಿಧನಹೊಂದಿದರು. 70 ರ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ. [೧] ಆಕೆಯ ಜೀವನವನ್ನು ದೀಪ್ತಿ ಪ್ರಿಯಾ ಮೆಹ್ರೋತ್ರಾ ಒಂದು ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಹೆಸರಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ಗುಲಾಬ್ ಬಾಯಿ: ನೌಟಂಕಿ ರಂಗಭೂಮಿಯ ರಾಣಿ;. ಈ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಪೆಂಗ್ವಿನ್ ಇಂಡಿಯಾ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಆಕೆಯ ಜೀವನ ಕಥೆಯು ಕೂಡ ಒಂದು ನಾಟಕದ ಕಥಾ ವಸ್ತು ಆಗಿತ್ತು, ಇದು ಮೇ ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ ಕಾನಪುರ ನಲ್ಲಿ ನಾತಕ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಂಡಿತು.