ಭಾರತೀಯ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು

ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ, ಬೌದ್ಧಿಕ, ನೈತಿಕ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಹಕ್ಕುಗಳು. ಈ ಹಕ್ಕುಗಳು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಮತ್ತು ಸರ್ವಾಂಗೀಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಮೂಲಭೂತ ಅಥವಾ ಅವಶ್ಯಕವಾದ ಕಾರಣ, ನವದೀಪ್ ಚೌಧರಿ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ಇದನ್ನು 'ಮೂಲಭೂತ' ಹಕ್ಕುಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ ಭಾಗ III (ಲೇಖನಗಳು 12 ರಿಂದ 35) ರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ೬ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳಿವೆ.

ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ವಿವರಣೆ

ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವರಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕಾನೂನಿನ ಮುಂದೆ ಸಮಾನತೆ, ವಾಕ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಸಭೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ (ಶಾಂತಿಯುತ ಸಭೆ) ಧರ್ಮದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ (ಧರ್ಮವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ), ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಪರಿಹಾರಗಳ ಹಕ್ಕು ಹೇಬಿಯಸ್ ಕಾರ್ಪಸ್, ಮ್ಯಾಂಡಮಸ್, ನಿಷೇಧ, ಸೆರ್ಟಿಯೊರಾರಿ ಮತ್ತು ಕ್ವೊ ವಾರಂಟೊ ಮುಂತಾದ ಬರಹಗಳ ಮೂಲಕ ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳ ರಕ್ಷಣೆ.
ಜನಾಂಗ, ಜನ್ಮಸ್ಥಳ, ಧರ್ಮ, ಜಾತಿ ಅಥವಾ ಲಿಂಗವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ಎಲ್ಲಾ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾಗಿ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತವೆ. ಭಾರತೀಯ ದಂಡ ಸಂಹಿತೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಾನೂನುಗಳು ಈ ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗೆ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ, ಇದು ನ್ಯಾಯಾಂಗದ ವಿವೇಚನೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ.

ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು ವಿವರಣೆಗಳು

ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದಿಂದ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದ ಆರು ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು:

ಸಮಾನತೆಯ ಹಕ್ಕು (ಲೇಖನಗಳು. 14-18)
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕು (ಲೇಖನಗಳು. 19-22)
ಶೋಷಣೆಯ ವಿರುದ್ಧದ ಹಕ್ಕು(ಲೇಖನಗಳು. 23-24)
ಧರ್ಮದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕು (ಲೇಖನಗಳು. 25-28)
ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳು (ಲೇಖನಗಳು. 29-30), ಮತ್ತು
ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಪರಿಹಾರಗಳ ಹಕ್ಕು (ಲೇಖನಗಳು. 32-35)

ವಿವರ

ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನವು ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಈ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ:
(ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮುಾಲಭುಾತ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು " ಭಾರತದ ಮ್ಯಾಗ್ನಾ ಕಾರ್ಟ್" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ )

೧. ಸಮಾನತೆಯ ಹಕ್ಕು

೧೪(14), ೧೫(15), ೧೬(16), ೧೭(17), ೧೮(18)ನೇ ಪರಿಚ್ಛೇದಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ವಿಧಿ ೧೪(14)- ಕಾನೂನಿನ ಮುಂದೆ ಸರ್ವರೂ ಸಮಾನರು, ಕಾನೂನಿಗಿಂತ ಶ್ರೇಷ್ಟರು ಯಾರೂ ಇಲ್ಲ.. ಹಾಗಾಗಿ ಕಾನೂನಿಗೆ ಸರ್ವರೂ ತಲೆಬಾಗಲೇಬೇಕು. ಕಾನೂನು ಯಾರಿಗೂ ಅಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿಲ್ಲ.. ೧೪ನೇ ವಿಧಿಯು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ರೂಲ್ ಆಫ್ ಲಾ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ.
೧೪ ವಿಧಿ--ಕಾನೂನಿನ ಮುಂದೆ ಎಲ್ಲರು ಸಮಾನರು
೧೫(15)ವಿಧಿ--ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ನಿಶೆಧಿಸಿದೆ(ಜಾತಿ.ಲಿಂಗ.ಭಾಷೆ.ಹುಟ್ಟಿದಸ್ತಳದ ಆಧಾರದ ಮೆಲೆ)
೧೬(16)ವಿಧಿ-- ಸಾವ್ರಜನಿಕ ಹುದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ ನೀಡ ಬೇಕೆಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ
೧೭(17)ವಿಧಿ--ಅಸ್ಪಶ್ಯತೆ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ
೧೮(18)ವಿಧಿ--ಬಿರುದುಗಳ ರದ್ಧತಿ ಎ೦ದು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ (ಮಿಲಿಟರಿ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಬಿರುದುಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು)

೨. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕು

2. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕು:- (ವಿಧಿ 19 ರಿಂದ 22)

ವಿಧಿ ೧೯ ರಿಂದ ೨೨ರ ವರೆಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.೧೯ನೇ ವಿಧಿಯು ಆರು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ.
೧೯, ೨೦, ೨೧, ೨೨ನೇ ಪರಿಚ್ಛೇದಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಸಂವಿದಾನದ 21 ರಿಂದ ೨೨ ನೇ ವಿಧಿಗಳು ವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಣೆಗಳನ್ನೂ ನೀಡಿವೆ ಈ ಹಕ್ಕಿಗೆ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳಲ್ಲೆ ಮಹತ್ವವಾದ ಸ್ಥಾನವಿದೆ. ೧೯ ನೇ ವಿಧಿಯು ಆರು

ವಾಕ್ ಮತ್ತು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ.
ಅಸ್ತ್ರಗಳಿಲ್ಲದೆ ಶಾಂತಿಯುತವಾಗಿ ಒಂದೆಡೆ ಸೇರುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ.
ಸಂಘ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ
ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಚಲಿಸುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ
ಭಾರತದ ಯಾವುದೇ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಮತ್ತು ಖಾಯಂ ನೆಲೆಸುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ
ಯಾವುದೇ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ನಡೆಸುವ, ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ವಾಣಿಜ್ಯ ಅಥವಾ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವ ಹಕ್ಕು

^[೧]

೩. ಶೋಷಣೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಹಕ್ಕು

೨೩, ೨೪ನೇ ಪರಿಚ್ಛೇದಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ

ಮಾನವ ಜೀವಿಗಳ ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಅನೈತಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ತಳ್ಳುವುದರ ನಿಷೇದ.
14 ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳಲ್ಲಿ ,ಗಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ಹಾನಿಕಾರಕ ವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸುವುದರ ಮೇಲೆ ನಿಷೇದ.

೪.ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕು

೨೫, ೨೬, ೨೭, ೨೮ನೇ ಪರಿಚ್ಛೇದಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಯಾವುದೇ ಧರ್ಮವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವ, ಆಚರಿಸುವ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುವ ಹಕ್ಕು
ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಠ ಧರ್ಮವನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲು ತೆರಿಗೆ ನೀಡುವಿಕೆಯಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ
ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಷಯಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ.
ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಬೋದನೆ ಅಥವಾ ಪೂಜಾ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಜರಾಗುವಿಕೆಯಿಂದ ವಿನಾಯತಿ

೫. ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳು

೨೯, ೩೦ನೇ ಪರಿಚ್ಛೇದಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಭಾಷೆ, ಹಸ್ತಾಕ್ಷರ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ರಕ್ಷಣೆ.
ಅಲ್ಪ ಸಂಖ್ಯಾತರು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಹಕ್ಕು.
ಸರ್ಕಾರಿ ಅಥವಾ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಧನ ಸಹಾಯ ಪಡೆಯುವ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಧರ್ಮ, ಜನಾಂಗ, ಜಾತಿ ಅಥವಾ ಭಾಷಾ ಅಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪ್ರವೇಶ ನಿರಾಕರಿಸುವುದರ ಮೇಲೆ ನಿಷೇದ.

6. ಸಂವಿಧಾನಾತ್ಮಕ ಪರಿಹಾರಗಳ ಹಕ್ಕು

- (ವಿಧಿ 32)

೧. ಈ ಹಕ್ಕು ಮೇಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಹಕ್ಕುಗಳು ಅನುಷ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಕಲ್ಪಸಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಡಾ.ಬಿ.ಆರ್.ಅಂಬೇಡ್ಕರ 32 ವಿಧಿಯನ್ನು ಸಂವಿಧಾನದ ಆತ್ಮ ಮತ್ತು ಹೃದಯ ಎಂದು ಕರೆದರು.‌ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌

ಮೂಲಭೂತ ಕರ್ತವ್ಯಗಳು

ಈ ಕರ್ತವ್ಯದ ವಿಧಿಯನ್ನು ನಂತರ - ಹಕ್ಕುಗಳ ಜೊತೆ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಕ್ಕುಗಳ ಜೊತೆ ಕರ್ತವ್ಯವೂ ಜೊತೆಯಾಗಿಯೇ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸಂವಿಧಾನ ತಿದ್ದುಪಡಿ (42ನೇ) ಕಾಯ್ದೆ, 1976ರ ನಂತರ ಸಂವಿಧಾನದ 4ಎ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜೆಗಳ ಹತ್ತು ಮೂಲಭೂತ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ನಂತರ 86ನೇ ಸಂವಿಧಾನದ (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಮಸೂದೆ, 2002ರ ಮೇರೆಗೆ 11 ನೇ ಮೂಲಭೂತ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದು ಭಾರತದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನಾಗರಿಕನ ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ:

ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ನಿಷ್ಠೆ ತೋರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಅದರ ಆದರ್ಶಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಧ್ವಜವನ್ನು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರ ಗೀತೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುವುದು.
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ರಾಷ್ಟೀಯ ಹೋರಾಟ ಮಾಡಲು ಪ್ರೇರಣೆ ನೀಡಿದ ಮಹಾನ್ ಆದರ್ಶಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದು.
ಭಾರತದ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವ, ಏಕತೆ ಮತ್ತು ಸಮಗ್ರತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುವುದು ಮತ್ತು ರಕ್ಷಿಸುವುದು.
ದೇಶ ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುವುದು ಹಾಗೂ ಕರೆ ಕೊಟ್ಟಾಗ ದೇಶ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಮುಂದಾಗುವುದು.
ಭಾಷೆ, ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಅಥವಾ ವಿಭಾಗೀಯ ವಿಭಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಮೀರಿ ಭಾರತದ ಎಲ್ಲಾ ಜನರೊಂದಿಗೆ ಸಾಮರಸ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾತೃತ್ವದ ಹುರುಪನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ಹಾಗೂ ಮಹಿಳೆಯರ ಪ್ರತಿಷ್ಠಗೆ ಭಂಗ ತರುವ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಕೈಬಿಡುವುದು.
ನಮ್ಮ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಮೌಲ್ಯ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮಂತ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದು.
ಅರಣ್ಯ, ಸರೋವರಗಳು, ನದಿಗಳು ಮತ್ತು ವನ್ಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುವ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಪರಿಸರವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮಾಡುವುದು ಹಾಗೂ ಜೀವಿಗಳ ಮೇಲೆ ದಯೆ ಹೊಂದಿರುವುದು.
ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮನೋಭಾವನೆ, ಮಾನವೀಯತೆ, ಶೋಧನಾ ಹುರುಪು ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಬೆಳಸುವುದು.
ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಹಿಂಸೆಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸುವುದು.
ದೇಶವು ಸತತವಾಗಿ ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದ ಪ್ರಯತ್ನ ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಗೇರಲು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹಾಗೂ ಸಾಮೂಹಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ಶೇತ್ರಗಳಲ್ಲೂ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವುದು.
6 ರಿಂದ 14 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನ ನಡುವಿನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವುದು^[೨]

ಸಂವಿಧಾನಾತ್ಮಕ ಪರಿಹಾರಗಳ ಹಕ್ಕು

೩೨ನೇ ಪರಿಚ್ಛೇದದಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಹಕ್ಕು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅನೂರ್ಜಿತಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.^[೩]^[೪]

ನೋಡಿ

ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನ

ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ

ಸರ್ಕಾರಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಸರಿಎಂದು ಹೇಳಲಾಗದು, ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರ ವಿರೋಧಿ ಎಂದು ಹೇಳುವುದು ತಪ್ಪು: ಎಸ್‌ಸಿ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ ದೀಪಕ್ ಗುಪ್ತಾ; ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಪಕ್ ಗುಪ್ತಾ:(Feb 24, 2020)
ಭಿನ್ನಮತೀಯರನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರ ವಿರೋಧಿ ಅಥವಾ ದೇಶದ್ರೋಹಿ ಎಂದು ಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡುವ ‘ತೊಂದರೆಗೊಳಗಾಗಿರುವ’ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಗಂಭೀರ ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಪಕ್ ಗುಪ್ತಾ, ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯದ ಹಕ್ಕನ್ನು ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಹಕ್ಕು ಮತ್ತು ಶಾಂತಿಯುತ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸಲು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಹಕ್ಕಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.
“ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ, ನ್ಯಾಯಾಂಗ, ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿ ಅಥವಾ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳ ಟೀಕೆಗಳನ್ನು‘ ರಾಷ್ಟ್ರ ವಿರೋಧಿ ’ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂದು ವೇಳೆ ನಾವು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಶಾಸಕಾಂಗ, ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಅಥವಾ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯದ ಇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸಿದರೆ, ನಾವು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಬದಲು ಪೊಲೀಸ್ ರಾಜ್ಯವಾಗುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಈ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಪಿತಾಮಹರು ಈ ದೇಶ ಎಂದು ಎಂದಿಗೂ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿರಲಿಲ್ಲ, ”
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಡಿ.ವೈ.ಚಂದ್ರಚೂಡ್ ಅವರ ಇತ್ತೀಚಿನ ಭಾಷಣವನ್ನು ಅದೇ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪುತ್ತಾ ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
“ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಒಂದು ದೇಶವು ಆರ್ಥಿಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ನಾಗರಿಕರ ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನೂ ರಕ್ಷಿಸಬೇಕಾದ ಸಮಗ್ರ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಬೇಕಾದರೆ, ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಮತ್ತು ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಅನುಮತಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಅದನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಬೇಕು. ಚರ್ಚೆ, ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಮತ್ತು ಸಂಭಾಷಣೆ ಇದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ನಾವು ದೇಶವನ್ನು ನಡೆಸಲು ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು, ”ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ, ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಹೊಂದುವ ಹಕ್ಕು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಹಕ್ಕು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಭಾಗವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ಆ ಹಕ್ಕಿನಿಂದ ವಂಚಿತರಾಗಬಾರದು ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು. ರಾಷ್ಟ್ರ ವಿರೋಧಿ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಹಾಜರಾಗದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ವಿವಿಧ ಬಾರ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ ನಿರ್ಣಯವು ನಿಯಮ ಮತ್ತು ನೈತಿಕತೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಗುಪ್ತಾ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.^[೫]

ಉಲ್ಲೇಖ

↑ Basu, Durga Das (1988). Shorter Constitution of India. New Delhi: Prentice Hall of India. Basu, Durga Das (1993). Introduction to the Constitution of India. New Delhi: Prentice Hall of India.
↑ [೧]
↑ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕು & ಕರ್ತವ್ಯಗಳು* ಭಾರತ
↑ Constitution of India
↑ Governments not always right, wrong to term people with dissent view as anti-national: SC judge Deepak Gupta;Amit Anand Choudhary | TNN | Updated: Feb 24, 2020,;

[1] Basu, Durga Das (1988). Shorter Constitution of India. New Delhi: Prentice Hall of India. Basu, Durga Das (1993). Introduction to the Constitution of India. New Delhi: Prentice Hall of India.

[2] [೧]

[3] ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕು & ಕರ್ತವ್ಯಗಳು* ಭಾರತ

[4] Constitution of India

[5] Governments not always right, wrong to term people with dissent view as anti-national: SC judge Deepak Gupta;Amit Anand Choudhary | TNN | Updated: Feb 24, 2020,;

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]