ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ

ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆಯ ಒಂದು ಔಪಚಾರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ. ಇದರಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಮಯ, ಸ್ಥಳ, ಮಾರ್ಗ, ಅಥವಾ ವೇಗದ ಮೇಲೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೆಲವು ಅಂಶ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮತ್ತು ಆನ್ಲೈನ್ ಮಾಧ್ಯಮದ ಮೂಲಕ ವಿಷಯ ಮತ್ತು ಬೋಧನಾ ವಿತರಣಾ ಮೂಲಕ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ ಕಲಿಯುತ್ತಾನೆ.[೧][೨][೩] ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆ ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆಯ ಔಪಚಾರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ. ಇದರಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಮಯ, ಸ್ಥಳ, ಮಾರ್ಗ, ಅಥವಾ ವೇಗದ ಮೇಲೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೆಲವು ಅಂಶ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮತ್ತು ಆನ್ಲೈನ್ ಮಾಧ್ಯಮದ ಮೂಲಕ ವಿಷಯ ಮತ್ತು ಬೋಧನಾ ವಿತರಣಾ ಮೂಲಕ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ ಕಲಿಯುತ್ತಾನೆ. ಇನ್ನೂ "ಇಟ್ಟಿಗೆ ಮತ್ತು ಗಾರೆ" ಶಾಲೆಯ ರಚನೆ ಓದುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಮುಖ ಮುಖಿ ತರಗತಿಯ ವಿಧಾನಗಳು computer-mediated activities ಸೇರಿಕೊಂಡಿವೆ.[೪]

ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆಯ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು ಡೇಟಾ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಬೋಧನಾ ಗ್ರಾಹಕೀಕರಣ ಮತ್ತು ಅವಕಾಶ ಉಲ್ಲೇಖ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಈ ಮಾರ್ಗದ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.[೫] ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೊಂದಿಗೆ ಶಾಲೆಗಳು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಾಧನೆಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಪುನರ್ವಿಂಗಡಿಸಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಬಹುದು.[೬]

ಪರಿಭಾಷೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪದಗಳು "ಸಂಯೋಜಿತ", "ಹೈಬ್ರಿಡ್", "ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯ ಸೂಚನಾ," "ವೆಬ್ ವರ್ಧಿತ ಸೂಚನೆ," ಮತ್ತು "ಮಿಶ್ರ ಮೋಡ್ ಸೂಚನೆ" ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಾಹಿತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅದಲು ಬದಲಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೭] ಮಿಶ್ರಿತ ಕಲಿಯುವ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ದೀರ್ಘಕಾಲ ರಷ್ಟಿದೆ, ಆದರೆ ಅದರ ಪರಿಭಾಷೆ ದೃಢವಾಗಿ 21 ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದ ಬಗ್ಗೆ ರವರೆಗೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಈ ಪದದ ಉಲ್ಲೇಖ ಮೊತ್ತಮೊದಲು ಅಟ್ಲಾಂಟದ ಆಧಾರಿತ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯಾಪಾರ ಇಂಟರಾಕ್ಟಿವ್ ಕಲಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು, ಮಹಾಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಲಿಕೆ ಹೆಸರಿನ ಬದಲಾವಣೆಯು ಘೋಷಿಸಿದಾಗ 1999ರ ಪತ್ರಿಕಾ ಪ್ರಕಟಣೆ ಒಂದರಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆ ಲೇಖನ ಹೀಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತದೆ, "ಕಂಪನಿ ಪ್ರಸ್ತುತ 220 ಆನ್ ಲೈನ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕಂಪನಿಯ ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆ ವಿಧಾನ ಬಳಸಿ ಅದರ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಪಠ್ಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ."[೮] ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆಯ ಅರ್ಥವನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ 2006 ರವರೆಗೆ ಕಲಿಕೆ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯ ವಿವಿಧ ಒಳಗೊಳ್ಳಲು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆಯ ಅರ್ಥ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ 2006ರಲ್ಲಿ ಭೊಂಕ್ ಮತ್ತು ಗ್ರಹಾಮ್ ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆ ಮೊದಲ ಹ್ಯಾಂಡ್ಬುಕ್ ಪ್ರಕಟವಾದಾಗ ಕಲಿಕೆ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ ಒಳಗೊಳ್ಳಲು ವಿಭಿನ್ನವಾಯ್ತು. ಗ್ರಹಾಂ ಪದದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ವಿಸ್ತಾರವನ್ನು ಮತ್ತು ಅನುಮಾನವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಅವರೇ ಅದನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸದರು. "ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯ ಸೂಚನಾ ಜೊತೆ ಮುಖಾ ಮುಖಿ ಸೂಚನಾ ಒಗ್ಗೂಡಿ ಎಂದು ಅವರು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸದರು."[೯] ಪ್ರಸ್ತುತ, ಸಂಯೋಜಿತ ಪದದ ಬಳಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ "ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ಮೀಡಿಯಾ ಒಂದುಗೂಡಿಸುವ ಸ್ಥಾಪಿತ ತರಗತಿಯ ರೂಪಗಳು, ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಶಿಕ್ಷಕ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಭೌತಿಕ ಸಹ ಉಪಸ್ಥಿತಿ." ಈದಕ್ಕೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.[೧]

ಇತಿಹಾಸ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

1960ರಲ್ಲಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಆಧಾರಿತ ತರಬೇತಿ ಮೇನ್ಫ್ರೇಂಗಳು ಮತ್ತು ಮಿನಿ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ಗಳಲ್ಲಿ ಬೋಧಕ ನೇತೃತ್ವದ ತರಬೇತಿ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಅನುಕೂಲದ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಆದರೆ ಒಬ್ಬ ಬೋಧಕ ಮಾತ್ರ ಅನೇಕ ಜನರನ್ನು ಬೋಧಿಸಬಹುದು.[೧೦] ಇದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ,PLATO (Programmed Logic for Automatic Teaching Operations), ಇಲಿನಾಯ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಡಾಟಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಾಡಿದ ಒಂದು ವ್ಯವಸ್ಥೆ. PLATO ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ನಾವೀನ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಒಂದು ಸುದೀರ್ಘ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕ್ಲಾಸ್ ನಿಂದ ಕಾಲೇಜು ಮಟ್ಟದ ವರೆಗೆ ಕೋರ್ಸ್ ನೀಡಿತು. [೧೧] Mainframe ಆಧಾರಿತ ತರಬೇತಿ ಇಂಟರ್ಫೇಸ್ ಮಿತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಅದು 1970 ರಲ್ಲಿ ಉಪಗ್ರಹ ಆಧಾರಿತ ಲೈವ್ ವೀಡಿಯೊಗೆ ದಾರಿಯಾಯಿತು. ಇದರ ಪ್ರಯೋಜನ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ಜ ಜನರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಪ್ರಮುಖ ಸವಾಲು ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಬೇಕಾಗಿತ್ತು. 1990 ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, 56 ಕೆ ಮೊಡೆಮ್ಗಳು ಮೂಲಕ ಬ್ಯಾಂಡ್ವಿಡ್ತ್ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಧ್ವನಿ ಮತ್ತು ವೀಡಿಯೊ ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ ಆದ್ದರಿಂದ CD-ROMs ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಆಧಾರಿತ ಕಲಿಕೆ ಒದಗಿಸುವ ಪ್ರಬಲ ಸ್ವರೂಪ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ಕೋರ್ಸ್ ಮುಗಿಯುಕದನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವೂದು CD-ROMದು ಮಿತಿಯ ಆಗಿತ್ತು, ಆದ್ದರಿಂದ learning management systems ಇದರ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಪ್ರಗತಿ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮಡಲು ಅನುಕೂಲ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂದಡಿತು. ವಿಮಾನಯಾನ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬಒಬ್ಬರು ಹೇಗೆ ಕಲಿಯುತ್ತಾರೆ, ಎಷ್ಟು ಸಮಯ ಕಳೆಯುತ್ತಾರೆ,ಮತ್ತು ಯಾರಾದರೂ ಎಲ್ಲಿ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಲು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಯ್ತು. AICC, Aviation Industry Computer-Based Training Committee, 1988 ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಬೋಯಿಂಗ್ ಕಂಪೆನಿಗಳು ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಲಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲು CD-ROM ಬಳಸಲಾಯ್ತು. ಆಧುನಿಕ ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆ ಆನ್ಲೈನ್ ನೀಡಬಹುದು ಆದರೂ ಕಲಿಕೆ ನಿರ್ವಹಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದರ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರೆ CD-ROM ಇನ್ನೂ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು. ವೆಬ್ ಕಾಸ್ಟ್ಂಗ್ ಮತ್ತು ಆನ್ಲೈನ್ ವೀಡಿಯೊ ಇದು ಆನ್ಲೈನ್ ಬ್ಲೆಂಡಿಂಗ್ ಕಲಿಕೆ ರವಾನಿಸಲು ಕೆಲವು ವಾಹಿನಿಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಖಾನ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆ ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.[೧೨]

ಮಾದರಿಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಕಡಿಮೆ ಒಮ್ಮತವಿಲ್ಲ ಎಂಬುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಇದು ಅಗತ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಪದ ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ,[೧೩] ಕೆಲವು ಸಂಶೋಧಕರು ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಥಿಂಕ್ ಟ್ಯಾಂಕ್ಗಳು ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆಯ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಸಂಯೋಜಿತ ಕಲಿಕೆನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆರು ಮಾದರಿಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ:[೧೪]

  • ಫ಼ೆಸ್ ಟು ಫ಼ೆಸ್ ಡ್ರೈವರ್- ಇಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕರು ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ಉಪಕರಣಗಳ ಮುಲಕ ಕಲಿಸತ್ತಾರೆ[೧೫]
  • ರೋಟೆಶನ್ (ತಿರುಗುವಿಕೆ)- ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಆನ್ಲೈನ್ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಮುಖಾ ಮುಖಿ ಕಲಿಯುತ್ತಾರೆ.[೧೬][೧೭]
  • ಫ್ಲೆಕ್ಸ್- ಪಠ್ಯಕ್ರಮದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಡಿಜಿಟಲ್ ವೇದಿಕೆ ಮುಖಾಂತರ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಕರು ಮುಖ ಮುಖಿ ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲ ಕೊಡೂತ್ತಾರೆ.[೧೮]
  • ಲ್ಯಾಬ್ಗಳು - ಪಠ್ಯಕ್ರಮದ ಎಲ್ಲಾ ಡಿಜಿಟಲ್ ವೇದಿಕೆ ಮುಖಾಂತರ ವಿತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಸ್ಥಿರವಾದ ಭೌತಿಕ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ. ಹಾಗೆಯೇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಈ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.[೧೯]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. ↑ ೧.೦ ೧.೧ Friesen, Norm (2012). "Report:Defining Blended Learning" Archived 2015-05-01 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
  2. ↑ "Blended Learning: A Disruptive Innovation". Knewton. Archived from the original on 2015-09-25. Retrieved 2015-09-12.
  3. ↑ "Blended Learning (Staker / Horn – May 2012)" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2013-08-21. Retrieved 2013-10-24.
  4. ↑ Strauss, Valerie (22 September 2012). Three fears about blended learning, The Washington Post
  5. ↑ Harel Caperton, Idit (2012). "Learning to Make Games for Impact". The Journal of Media Literacy. 59 (1): 28–38.
  6. ↑ Jacob, Anna M (2011). "Benefits and Barriers to the Hybridization of Schools" (PDF). Journal of Education Policy, Planning and Administration. 1 (1): 61–82. Archived from the original (PDF) on 2013-09-27. Retrieved 2015-09-12.
  7. ↑ Martyn, Margie (2003). "The hybrid online model: Good practice". Educause Quarterly: 18–23.
  8. ↑ Interactive Learning Centers Announces Name Change to EPIC Learning. (1999, March 5). The Free Library. (1999). Retrieved October 18, 2013 from http://www.thefreelibrary.com/Interactive+Learning+Centers+Announces+Name+Change+to+EPIC+Learning.-a054024665 Archived 2016-03-05 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
  9. ↑ Bonk, C.J., & Graham, C.R. (2006). The handbook of blended learning environments: Global perspectives, local designs. San Francisco: Jossey‐Bass/Pfeiffer. p.5
  10. ↑ http://media.wiley.com/product_data/excerpt/67/07879729/0787972967.pdf
  11. ↑ "Plato Rising". Atarimagazines.com. Retrieved 2013-10-24.
  12. ↑ Coach resources (2012-10-11). "in the real world | Coach resources". Khan Academy. Retrieved 2013-10-24.
  13. ↑ Oliver M, Trigwell K (2005) "Can 'Blended Learning' Be Redeemed?'" E-Learning, Volume 2, Number1 j=elea&vol=2&issue=1&year=2005&article=3_Oliver_ELEA_2_1_web
  14. ↑ "Friesen (2012) "Report: Defining Blended Learning"" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2015-05-01. Retrieved 2015-09-12.
  15. ↑ "6 Models of Blended Learning". DreamBox. Archived from the original on 2015-09-23. Retrieved 2014-11-25.
  16. ↑ DeNisco, Alison. "Different Faces of Blended Learning". District Administration. Archived from the original on 2015-09-23. Retrieved 2014-11-25.
  17. ↑ Anthony Kim. "Rotational models work for any classroom". Education Elements. Retrieved 2014-06-05.
  18. ↑ "The Four Important Models of Blended Learning Teachers Should Know About". Educational Technology and Mobile Learning. Retrieved 2014-11-25.
  19. ↑ "Blended Learning: How Brick-and-Mortar Schools are Taking Advantage of Online Learning Options" (PDF). Connections Learning. Archived from the original (PDF) on 2015-04-12. Retrieved 2014-11-25.


  • ಸೆಲ್ಫ ಬ್ಲೆಂಡ್ - ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕಲಿಕೆಯನ್ನು ಆನ್ಲೈನ್ ಕೋರ್ಸ್ ಮೂಲಕ ಮಡುತ್ತಾರೆ.[೧]
  • ಆನ್ಲೈನ್ ಡ್ರೆವರ್- ಎಲ್ಲಾ ಪಠ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಬೋಧನೆ ಡಿಜಿಟಲ್ ವೇದಿಕೆ ಮುಖಾಂತರ ವಿತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮುಖಾ ಮುಖಿ ಸಭೆಗಳು ನಿಗದಿತ ಅಥವಾ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದರೆ ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.[೨]
  1. ↑ "Blended Learning 101" (PDF). Aspire Public Schools. Archived from the original (PDF) on 2014-10-21. Retrieved 2014-11-25.
  2. ↑ "6 Models of Blended Learning" (PDF). Idaho Digital Learning. Archived from the original (PDF) on 2014-08-01. Retrieved 2014-11-25.
"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಸಂಯೋಜಿತ_ಕಲಿಕೆ&oldid=1232963" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ