ಸದಸ್ಯ:2310628 Gagana Shree
ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ನಾಣ್ಯ ವಹಿವಾಟಿನ ಪ್ರಾರಂಭ: ಒಂದು ವಿಸ್ತೃತ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಪೀಠಿಕೆ:
ಮಾನವ ಸಮಾಜದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ವಸ್ತುಗಳ ವಿನಿಮಯವು ಜೀವನದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿತ್ತು. ಇದೇ ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ, ವಿನಿಮಯದಲ್ಲಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ನಾಣ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಅದರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ನಾಣ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಆಗಮನ ಮತ್ತು ಅದರ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಕುರಿತು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ: ಒಂದು ಪರಿಚಯ
- ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ: ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ, ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಇನ್ನೊಂದು ವಸ್ತುವಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಯಾವುದೇ ಮಧ್ಯವರ್ತಿ ಅಥವಾ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮೌಲ್ಯದ ಮಾಧ್ಯಮ ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.
- ಉದಾಹರಣೆಗಳು: ಒಬ್ಬ ರೈತ ತನ್ನ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಧಾನ್ಯವನ್ನು ಒಬ್ಬ ಮುಂಗಾರನಿಂದ ಪಡೆದ ಬಟ್ಟೆಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ಒಬ್ಬ ಬೇಟೆಗಾರ ತನ್ನ ಬೇಟೆಯನ್ನು ಒಬ್ಬ ಮೀನುಗಾರನಿಂದ ಪಡೆದ ಮೀನಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ.
- ಸಾಮಾನ್ಯ ಬಳಕೆ: ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ಸರಳ ಮತ್ತು ನೇರವಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿತ್ತು.
ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು:
- ಮೌಲ್ಯ ನಿರ್ಣಯದ ಸಮಸ್ಯೆ: ಎರಡು ವಸ್ತುಗಳ ಸಮಾನ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವುದು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿತ್ತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಂದು ಕೋಳಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಕಿಲೋ ಧಾನ್ಯ ಸಮಾನ ಎಂಬುದನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಹೇಳುವುದು ಕಷ್ಟ.
- ಸಮಾನ ಮೌಲ್ಯದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಸಮಸ್ಯೆ: ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನ ಬಳಿ ಇರುವ ವಸ್ತುವನ್ನು ಬೇರೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಬೇಕಾಗಿರುವ ವಸ್ತುವಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಇಷ್ಟಪಡುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಹುಡುಕುವುದು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿತ್ತು.
- ವಸ್ತುಗಳ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯ ಸಮಸ್ಯೆ: ಕೆಲವು ವಸ್ತುಗಳು ಹಾಳಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇತ್ತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹಾಲು, ತರಕಾರಿಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ.
- ದೂರದ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆ: ದೂರದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡುವುದು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿತ್ತು. ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸುವುದು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ವಿನಿಮಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆಗಳು ಎದುರಾಗುತ್ತಿದ್ದವು.
ನಾಣ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಆಗಮನ:
ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು, ಮಾನವರು ನಾಣ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು.
- ನಾಣ್ಯದ ಆವಿಷ್ಕಾರ: ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಧಾನ್ಯ, ಚಿಪ್ಪು, ಮತ್ತು ಇತರ ಮೌಲ್ಯಯುತ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ನಾಣ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕ್ರಮೇಣ, ಚಿನ್ನ, ಬೆಳ್ಳಿ, ಮತ್ತು ತಾಮ್ರದಂತಹ ಲೋಹಗಳನ್ನು ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ತೂಕ ಮತ್ತು ಶುದ್ಧತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರಗಳು ಹೊರಡಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದವು.
- ನಾಣ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು:
- ಮೌಲ್ಯ ನಿರ್ಣಯದ ಸುಲಭತೆ: ಎಲ್ಲಾ ನಾಣ್ಯಗಳಿಗೆ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮೌಲ್ಯವಿರುತ್ತದೆ.
- ವಿನಿಮಯದ ಸುಲಭತೆ: ಯಾವುದೇ ವಸ್ತುವನ್ನು ನಾಣ್ಯಗಳಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
- ವಸ್ತುಗಳ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯ ಸಮಸ್ಯೆ ನಿವಾರಣೆ: ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಹುದು.
- ದೂರದ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಸುಲಭತೆ: ದೂರದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡುವುದು ಸುಲಭವಾಯಿತು.
ನಾಣ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಕಾಗದದ ನೋಟುಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಪರಿವರ್ತನೆ:
ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ, ನಾಣ್ಯಗಳ ಬದಲಾಗಿ ಕಾಗದದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಕಾಗದದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸಲು ಸುಲಭವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ನಕಲಿಸುವುದು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿತ್ತು.
ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪತನ ಮತ್ತು ನಾಣ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಉದಯ
ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಹಿರಿಮೆಗೆ ಎಗ್ಗಿಲ್ಲದಂತೆ ಸಹಭಾಗಿಯಾದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ನಾಣ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೊಂದಿವೆ. ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಮೊದಲ ಪುರಾತನ ಮೌಲ್ಯ ವಿನಿಮಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಬೇರೊಂದು ವಸ್ತು ಅಥವಾ ಸೇವೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕೆಲವು ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಇತಿಹಾಸದ ಉಗಮದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆಯೇನೋ, ಅವುಗಳೇ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗೆ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ನಾಣ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಉದಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.
ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ತತ್ವ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಪುರಾತನ ಮಾನವನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಾನವ ಸಂಬಂಧಗಳು ಬಾರ್ಟರ್ ಆಧಾರಿತ ವಿನಿಮಯದ ಮೂಲಕ ಬೆಳೆದು ಬಂದಿವೆ. ಬಾರ್ಟರ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ, ಜನರು ಅವರಿಗಿದ್ದ ವಿಶೇಷತೆ ಅಥವಾ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತರಾಗಿ, ಒಂದರ ಬದಲು ಮತ್ತೊಂದು ವಸ್ತು ಅಥವಾ ಸೇವೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಂದು ಸಮುದಾಯದ ಕೃಷಿಕರು ತಮ್ಮ ಬೆಳೆಯನ್ನು ಗುಣಮಟ್ಟದ ಬಟ್ಟೆಯೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು, ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಸೇವೆಗಳಿಗೂ ಇದು ಅನ್ವಯಿಸಿತ್ತು.
ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪತನ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಆದಾಗ್ಯೂ, ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹಲವು ಅಸಮಾಧಾನಕರ ಅಂಶಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಶೀಘ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಮೊದಲಿಗೆ, "ದುಪಕ್ಷೀಯ ಸ್ವೀಕಾರವಾದದ ಸಮಸ್ಯೆ" ಎಂಬ ಪ್ರಮುಖ ಸಮಸ್ಯೆ ಅಡಿಗೆ ಬಂತು. ಇದು ಎಂದರೆ, ಎರಡು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮ ಬದಲಾಯಿಸಬೇಕಾದ ವಸ್ತುಗಳು ಅಥವಾ ಸೇವೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಸ್ಪರ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಮೀನನ್ನು ನೀಡಬೇಕಾದರೆ, ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಇಚ್ಛೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿ, ಮೀನಿಗೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿರಬೇಕು. ಇದು ಸದಾ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ, ಆಗ ವಿನಿಮಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಸ್ಥಗಿತವಾಗುತ್ತಿದ್ದವು.
ಹೀಗೆಯೇ, "ಮೌಲ್ಯ ಅಳತೆಯ ಸಮಸ್ಯೆ" ಕೂಡ ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ತೊಂದರೆಯನ್ನು ತಂದಿತು. ಒಬ್ಬನು ವಿವಿಧ ವಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸದ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿರ್ಧರಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದು ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿತ್ತು. ದಿನನಿತ್ಯದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ಜನರು, ಬೇರೊಬ್ಬರ ವಸ್ತು ಅಥವಾ ಸೇವೆಯ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಅಳೆಯುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಮೌಲ್ಯದ ಅಳತೆಗಾಗಿ ಸಮಾನ ಮಾನದಂಡದ ಕೊರತೆಯಿದ್ದವು.
ಈ ಇಬ್ಬನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, "ಅಮೃತವಸ್ತುಗಳ ಸಮಸ್ಯೆ" ಕೂಡ ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂತು. ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕೇವಲ ಕೆಲವೊಂದು ವಸ್ತುಗಳು ಬದಲಾವಣೆಗಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತವೆ ಆದರೆ ಅವು ತಕ್ಷಣದ ಬಳಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಇಂತಹ ಸಾಮಾನುಗಳು ಕಾಲಹರಣವಾದರೇನು ಎಂಬುದನ್ನು ಮನಗಾಣದವರಿಗೆ ತೊಂದರೆ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಬೆಲೆಬಾಳುವ ವಸ್ತುವಾದ ತಾಂಬಾಕು, ಈ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು.
ನಾಣ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಉದಯ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಸಮಾನ ಮೌಲ್ಯ ಸ್ಥಾಪನೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಮೂಲವಾದವು. ಈ ಹೊಸ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ನಾಣ್ಯವು ಒಂದು ಏಕೀಕೃತ ವಿನಿಮಯ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ನಾಣ್ಯವು ವಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಸರಳವಾಗಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯಕವಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಇದು ಮೌಲ್ಯದ ಏಕಕಾಲದ ಅಳತೆಯ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿತ್ತು.
ನಾಣ್ಯದ ಮೊದಲ ಪ್ರಯೋಗಗಳು
ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ, ನಾಣ್ಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮೌಲ್ಯವು ವಿವಿಧ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಸಾಮಾನುಗಳ ಮೂಲಕ ತೋರಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಉ.ದಾ., ಕಾಳು, ಧಾನ್ಯಗಳು, ಮರದ ತುಂಡುಗಳು, ಲೋಹದ ವಸ್ತುಗಳು ಮುಂತಾದವು. ಇದು ಆವಶ್ಯಕತೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗೊಂಡಿತು. ತದನಂತರ, ಲೋಹದ ನಾಣ್ಯಗಳು ಬಳಕೆಯಾದವು. ಚಿನ್ನ, ಬೆಳ್ಳಿ, ತಾಂಬೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಲೋಹಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ನಾಣ್ಯಗಳು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಕೆಗೆ ಬಂದವು, ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೌಲ್ಯದ ಸ್ಥಿರತೆ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯುಳ್ಳಂತಹ ಬಲಗಳಿದ್ದು, ಅವುಗಳನ್ನು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾದ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ವಸ್ತುಗಳಾಗಿದವು.
ನಾಣ್ಯದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು
ನಾಣ್ಯವು ಹಲವಾರು ಪ್ರಮುಖ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು, ಅವು:
- ಆಮೋದೀಕರಣ: ಒಂದು ಸಮುದಾಯದ ಎಲ್ಲರೂ ನಾಣ್ಯವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಇದು ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಸ್ವೀಕಾರದ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ನಿವಾರಿಸುತ್ತಿತ್ತು.
- ಮೌಲ್ಯದ ಶಾಶ್ವತ ಅಳತೆ : ನಾಣ್ಯವು ಉದ್ದಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಅವಶ್ಯಕತೆಯಾದಾಗ ಬಳಕೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು.
- ಮೌಲ್ಯದ ಮಾಪಕ: ನಾಣ್ಯವು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಅಳತೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ವಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಸರಳವಾಗಿ ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.
- ವಿನಿಮಯ ಮಾಧ್ಯಮ : ನಾಣ್ಯವು ವಿನಿಮಯವನ್ನು ಸರಳಗೊಳಿಸಿತು, ಏಕೆಂದರೆ ಎಲ್ಲರೂ ಅದನ್ನು ವಹಿಸಲು ಮತ್ತು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಲು ಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದರು.
ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಆಧುನಿಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ
ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಪುರಾತನ ಮಾನವ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ವ್ಯವಹಾರದ ಸರಳ ವಿನಿಮಯ ಪದ್ಧತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಿನ ಆಧುನಿಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಕೆಲವು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಅದರ ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಂದರೆ, ನಾಣ್ಯ ಅಥವಾ ಹಣವನ್ನು ಬಳಸದೇ ವಸ್ತುಗಳು ಅಥವಾ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಬೇರೊಂದು ವಸ್ತು ಅಥವಾ ಸೇವೆಗಾಗಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತಿ.
ಯದ್ಬಲಿತವಾಗಿ, ತಾಂತ್ರಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಹಣಕಾಸಿನ ಸಾಧನಗಳ ಲಭ್ಯತೆ, ನವೀನ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾದರಿಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಂದಾಗಿ ನಾಣ್ಯ ಆಧಾರಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಪ್ರಬಲವಾಗಿದ್ದರೂ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯಶೂಲಕ ಸಂಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿ ಇನ್ನೂ ಕೆಲಮಟ್ಟಿಗೆ ಜೀವಂತವಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಜನರು ಬಿರುದಾಂತ ಮಾಲಿನ್ಯ ಅಥವಾ ಮೌಲ್ಯದ ವಿನಿಮಯದ ಅವಶ್ಯಕತೆಯ ಕೊರತೆ ಇರುವ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಶರಣಾಗುತ್ತಾರೆ.
ಗ್ರಾಮೀಣ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಟರ್ ವಿನಿಮಯದ ಪ್ರಸ್ತುತತೆ:ಭಾರತದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿಯು ಇನ್ನೂ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ವಿನಿಮಯ ವಿಧಾನವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಹಣದ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಹಣಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತ ಪ್ರವೇಶವಿರುವ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಸಮುದಾಯಗಳು ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಇನ್ನೂ ಅನುಸರಿಸುತ್ತವೆ.
- ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ವಿನಿಮಯ: ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಹಲವಾರು ಬಾರಿ, ರೈತರು ಅವರ ಬೆಳೆದ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಂದು ರೈತನು ಗೋಧಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿದರೆ, ಅವನು ಗೋಧಿಯನ್ನು ತರಕಾರಿ ಅಥವಾ ಇತರ ಆಹಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಇದು ಗ್ರಾಮೀಣ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಂಶವಾಗಿದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಡತನದ ಮಟ್ಟ ಹೆಚ್ಚಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ.
- ಕೌಶಲ್ಯಗಳ ವಿನಿಮಯ: ಗ್ರಾಮೀಣ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ, ಬಾರ್ಟರ್ ವಸ್ತುಗಳ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಿಲ್ಲ, ಅಲ್ಲದೆ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಕೂಡ ಕಾಣಬಹುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನ ಮನೆಯ ರಿಪೇರಿ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಬಟ್ಟೆ ಬೀಚ್ ನೀಡಿದರೆ, ಬೇರೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಅವನಿಗೆ ಬಟ್ಟೆ ನೀಡಿ ತಮ್ಮ ಸೇವೆಯ ಮೂಲಕ ಶ್ರಮವನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಕೊಡಬಹುದು. ಇದು ಸೇವೆಗಳ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ.
- ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಯಾತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ: ಭಾರತದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ಮೇಳಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿಯು ಜೀವಂತವಾಗಿದೆ. ಅನೇಕ ಜನರು, ತಮ್ಮ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಇತರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಇಚ್ಛಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ತರದ ವ್ಯವಹಾರಗಳು, ಚಿನ್ನದ ಆಭರಣಗಳು, ತಾಮ್ರದ ಪಾತ್ರೆಗಳು, ಹಣ್ಣುಗಳು, ತರಕಾರಿಗಳು ಮುಂತಾದವುಗಳ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.
ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಉದಾಹರಣೆಗಳು: ಭಾರತದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಭಾರತದ ಕೆಲವು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿ ಹಲವು ದಶಕಗಳ ಕಾಲದ ಶ್ರಮದ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳಿಗೆ ಕೆಲವು ಮುಖ್ಯ ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು:
- ಆಸಾಮಿನ ಗಾಂವ: ಆಸಾಮಿನ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಯಾವುದೇ ಹಣವನ್ನು ಬಳಸದೆ ಒಬ್ಬ ರೈತನು ಅವನ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ ಅಕ್ಕಿ ಅಥವಾ ದಶಮಾಂಶಕ್ಕೆ ಬೇರೆ ಬೆಳೆಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಬೇಸಾಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಬೆಳೆದ ಫಲವನ್ನು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ತರುವುದರ ಬದಲು, ಬೇರೊಂದು ಬೆಳೆಗಾರರೊಂದಿಗೆ ಪರಸ್ಪರ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.
- ಬಿಹಾರದ ಗ್ರಾಮಗಳು: ಬಿಹಾರದ ಕೆಲವು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಚಿನ್ನsmiths (ಚಿನ್ನದ ಗಡಿ ಕೌಶಲ್ಯವಿರುವವರು) ಇತರ ಸ್ಥಳೀಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳೊಂದಿಗೆ ಚಿನ್ನದ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇವರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವ ಪರಸ್ಪರ ಸೇವೆಗಳು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ವೃತ್ತಿಗಳಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಗ್ರಾಮೀಣ ವ್ಯವಹಾರದ ಪ್ರಮುಖ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು.
- ಅನುಭವಿ ಕಲ್ಲು ಕುತ್ತಿಗರು: ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಕಲ್ಲು ಕಟ್ ಮಾಡುವ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ಕಾರ್ಮಿಕರು ತಮ್ಮ ಶ್ರಮಕ್ಕಾಗಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಆಹಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಉಳಿದ ಸಾಮಾನುಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಬಡ ಮತ್ತು ನಿರುದ್ಯೋಗ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿಗೆ ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಜಾಗತಿಕ ಪರಿಹಾರವೆಂದು ಕಾಣಬಹುದು.
ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಹಿವಾಟುಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತವು ಕೃಷಿ ಆಧಾರಿತ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ, ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕೃಷಿಕರು, ಹಸುರು ಮತ್ತು ಕೆಂಪು ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿತ್ತು. ಇವರು ಬೆಳೆದ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಕಾಸಿನ ವಿನಿಮಯದ ಬದಲು ಇತರ ಅಗತ್ಯ ವಸ್ತುಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ:
- ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು: ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಧಾನ್ಯಗಳು, ತರಕಾರಿಗಳು, ಹಣ್ಣುಗಳು ಮುಂತಾದ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಪ್ರಮುಖ ವಿನಿಮಯ ಸಾಮಾನುಗಳಾಗಿದ್ದವು. ರೈತರು ತಮ್ಮ ಬೆಳೆಯನ್ನು ಚಿನ್ನ, ಬೆಳ್ಳಿ ಅಥವಾ ಲೋಹದ ಸಾಮಾನುಗಳ ಬದಲಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು.
- ವಸ್ತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಬಟ್ಟೆಗಳು: ಕಟ್ಟಲೆ, ಹತ್ತಿ, ಮತ್ತು ಉಣ್ಣೆಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾದ ಬಟ್ಟೆಗಳು ಮತ್ತೊಂದು ಮುಖ್ಯ ಸಾಮಾನು ಆಗಿತ್ತು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರಾಜಸಮಾಜದಲ್ಲಿ, ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಬಟ್ಟೆಗಳು ವಿನಿಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನ ಹೊಂದಿದ್ದವು.
- ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಸಂಪತ್ತುಗಳು: ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬೆಳ್ಳೀವು, ಚಿನ್ನವು, ಮತ್ತು ತಾಮ್ರವು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ವಿನಿಮಯದ ವಸ್ತುಗಳಾಗಿದ್ದವು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ, ಚಿನ್ನದ ಬಳಕೆ ರಾಜಮನೆತನಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರು ಧಾನ್ಯ ಅಥವಾ ಇತರ ಸಾಮಾನುಗಳೊಂದಿಗೆ ಇವರನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.
ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಆವಶ್ಯಕತೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಸ್ಯೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಮಾನ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಸಮರ್ಥವಿರಲಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಕೆಲವೊಂದು ಅಡಚಣೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿತು:
- ದುಪಕ್ಷೀಯ ಸ್ವೀಕಾರದ ಅಭಾವ: ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಇಬ್ಬರು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳೂ ಪರಸ್ಪರ ಅವಶ್ಯಕತೆಯ ವಸ್ತುಗಳು ಅಥವಾ ಸೇವೆಗಳ ಮೇಲೆ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಂದು ಪಾಳಿಯ ರೈತನು ಗೋಧಿಯನ್ನು ಬದಲಿಗೆ ಪಶುಗಳ ಬದಲಿ ಬೇಡಿದರೆ, ಅವನಿಗೆ ಪಶು ಬೇಕಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಗೋಧಿಗೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿರುವಂತಾಗಿರಬೇಕು. ಇದು ಹಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಕಷ್ಟಕರವಾಯಿತು.
- ಮೌಲ್ಯದ ಅಳತೆಯ ಕೊರತೆ: ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ವಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಸಮಾನ ಅಳತೆಯ ಮಿತಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಜನರು ತಮ್ಮ ವಸ್ತು ಅಥವಾ ಸೇವೆಯ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಲೋಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ.
- ಸಂಗ್ರಹಣೆಯ ಸಮಸ್ಯೆ: ಎಲ್ಲಾ ವಸ್ತುಗಳು ಪರಸ್ಪರ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಹಂಚಿಕೆಗೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ತಾಜಾ ಆಹಾರ ಸಾಮಾನುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಅನುವು ಇರಲಿಲ್ಲ, ಇದು ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ನಿರಂತರ ತೊಂದರೆ ಒಡ್ಡಿತು.
ವಿಶ್ವದ ವಿವಿಧ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿ
ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ವಸ್ತುಗಳು ಅಥವಾ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನಗದು ಅಥವಾ ನಾಣ್ಯವಿಲ್ಲದೆ ಪರಸ್ಪರ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡುವ ಪುರಾತನ ಪದ್ಧತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇತಿಹಾಸದ ಅನೇಕ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವದ ವಿಭಿನ್ನ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸಮಾಜದ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮೌಲ್ಯ ವಿನಿಮಯದ ಮುಖ್ಯ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗಿತ್ತು. ಹಣದ ಅಥವಾ ನಾಣ್ಯದ ಕೊರತೆಯ ಕಾರಣದಿಂದ, ಇದು ಮೊದಲು ವ್ಯವಹಾರದ ಸಮರ್ಥ ವಿಧಾನವಾಗಿದ್ದು, ಹಲವು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಳವಾಗಿ ಬೇರ್ಪಡಿತ್ತು.
ಅಫ್ರಿಕಾದ ಸಮುದಾಯಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಅಫ್ರಿಕಾದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಆರಂಭಿಕ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿಯು ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದ ವಿನಿಮಯ ವಿಧಾನವಾಗಿತ್ತು. ವಿವಿಧ ಕುಲಗಳು ಮತ್ತು ಜನಾಂಗಗಳು ತಮ್ಮ ಸ್ಥಳೀಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹಸುಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಹಾರ, ಸೇವೆ, ಅಥವಾ ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದಾದ ಸಾಮಾನುಗಳಿಗಾಗಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ, ಧಾನ್ಯಗಳು, ಕಬ್ಬು, ಮಿರ್ಚಿ ಮತ್ತು ಲೋಹದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹಸುವಿನೊಂದಿಗೆ ಅಥವಾ ಬೇರೆ ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಬಡತನ ಮತ್ತು ನಾಣ್ಯದ ಲಭ್ಯತೆಯ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಇಂದಿಗೂ ಕೆಲವು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿಯ ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.
ಲಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕದ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಾಂಗಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಲಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕದ ಪೂರ್ವ-ಕಾಲೊನಿಯಲ್ ಅವಧಿಯ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಾಂಗಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮೆಕ್ಸಿಕೊ, ಪೆರೂ, ಮತ್ತು ಅಂಡೆಸ್ ಪರ್ವತಗಳ ಸಮುದಾಯಗಳು, ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿವೆ. ಈ ಜನಾಂಗಗಳು ತಮ್ಮ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು, ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು, ಅಥವಾ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕೊಕಾ ಎಲೆಗಳು, ಜಲಪಾಯ, ಕಪ್ಪುಪಗಸು, ಮತ್ತು ಇತರ ಆಹಾರ ಸಾಮಾನುಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವುಗಳು ಅವರ ಆರ್ಥಿಕ ಜೀವನದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದವು.
ಪೆಸಿಫಿಕ್ ದ್ವೀಪಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಸಮುದ್ರದ ದ್ವೀಪಗಳಲ್ಲಿ, ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿಯು ಇನ್ನೂ ಜೀವಂತವಾಗಿದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪಾಪುವಾ ನ್ಯೂಗಿನಿಯಾ ಮತ್ತು ಫಿಜಿಯಂತಹ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ. ಹೀಗೆ, ಮತ್ಸ್ಯೋದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಪ್ರಧಾನ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಹೊಂದಿರುವ ಈ ದ್ವೀಪಗಳಲ್ಲಿ, ಜನರು ತಮ್ಮ ಮೀನನ್ನು ತರಕಾರಿ, ಬಟ್ಟೆ, ಅಥವಾ ಇತರ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಸಾಮಾನುಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ನಾಣ್ಯ ಮತ್ತು ಹಣದ ಸೀಮಿತ ಲಭ್ಯತೆಯ ಕಾರಣ, ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿ ಇನ್ನೂ ಅಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
1. ಪರಸ್ಪರ ಅವಶ್ಯಕತೆ :
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವಿನಿಮಯದ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವೇ ಪರಸ್ಪರ ಅವಶ್ಯಕತೆಯ ಹೊಣೆ. ಒಂದು ಪಾಳಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಬೇರೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವಸ್ತು ಅಥವಾ ಸೇವೆಯ ಅಗತ್ಯವಿರುವಂತೆ, ಬೇರೆಯವನು ಮೊದಲ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವಸ್ತು ಅಥವಾ ಸೇವೆಯ ಅಗತ್ಯವಿರಬೇಕು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಂದು ಕಡೆ ರೈತನು ತನ್ನ ಬೆಳೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಯಂತ್ರದ ಬದಲಿಗೆ ತನ್ನ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಕೊಡುವಂತಹ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆದಿದೆ ಎಂದರೆ, ಈ ದಲ್ಲಾಳಿತ್ವವು ಇಬ್ಬರೂ ಪಕ್ಷಗಳ ಅವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ.
2. ಸಮಾನ ಮೌಲ್ಯದ ಅಳತೆ :
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ, ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳ ವಸ್ತುಗಳು ಅಥವಾ ಸೇವೆಗಳ ಮೌಲ್ಯವು ಸಮಾನವಾಗಿರಬೇಕು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಬ್ಬನು ಒಂದು ಚಮಚ ಗೋಧಿಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟರೆ, ಅವನಿಗೆ ಅವುಸಮ ಸಮಯದ ಸೇವೆ ಅಥವಾ ಉತ್ಪನ್ನವನ್ನು ನೀಡುವ ಒಪ್ಪಿಗೆಯ ಪ್ರಕಾರ ವ್ಯವಹಾರವು ಸಾಗಬೇಕು. ಇಲ್ಲವಾದರೆ, ನಿರ್ವಹಣೆ ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಸಮಾನ ಮೌಲ್ಯದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅಳೆಯುವುದು ಮುಖ್ಯ.
3. ಸ್ಥಳೀಯ ಮೌಲ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ:
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ, ಪ್ರತಿ ವಸ್ತುವಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ಮೌಲ್ಯವು ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬಾರ್ಟರ್ ವಹಿವಾಟುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನಡೆದರೆ, ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಆ ವಸ್ತುಗಳು ಅಥವಾ ಸೇವೆಗಳು ಎಷ್ಟೊಂದು ಅವಶ್ಯಕತೆಯಲ್ಲಿವೆ ಎಂಬುದು ಅದರ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಂದು ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಪಶುಧಾನ್ಯ ಹೆಚ್ಚು ಬೇಕಾದರೆ, ಅದರ ಮೌಲ್ಯ ಹೆಚ್ಚಿರಬಹುದು.
4. ಕಾಲದ ಅವಧಿಯ ಪ್ರಮುಖತೆ:
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕಾಲಸೂಚಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಬೆಳೆಗಾರನು ತನ್ನ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಕೊಯ್ಯುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಅವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದರೆ, ಅವನು ಬೇಗನೆ ಅವುಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿರಬಹುದು. ಹೀಗಾಗಿ, ಸಮಯದ ಮಹತ್ವದಿಂದಾಗಿ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನ ವಸ್ತು ಅಥವಾ ಸೇವೆಯ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು.
5. ಮಾನವ ಸಂಬಂಧಗಳು:
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಸಂಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿವೆ. ಪರಸ್ಪರ ವಿಶ್ವಾಸವು ಬಾರ್ಟರ್ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ವಹಿವಾಟುಗಳಲ್ಲಿ, ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮಾನವೀಯ ಬಾಂಧವ್ಯಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿನ ಜನಾಂಗೀಯತೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯಗಳು
ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿ, ಪುರಾತನ ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿ, ವಸ್ತುಗಳು ಅಥವಾ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತಿಯಾಗಿ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಹಲವಾರು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಸಮಾಜಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲು ಪ್ರಮುಖ ಮಾರ್ಗವಾಯಿತು. ಆದರೆ, ಈ ವ್ಯವಹಾರ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಜನಾಂಗೀಯತೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯಗಳು ಮುಖ್ಯಭಾಗವನ್ನೂ ಅಡಗಿಕೊಂಡಿವೆ. ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಜನಾಂಗ ಮತ್ತು ವರ್ಣಾಧಾರಿತ ಸಂಘಟನೆಗಳಲ್ಲೂ ಅದರ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.
1. ಜನಾಂಗೀಯತೆ ಮತ್ತು ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳು:
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಜನಾಂಗದವರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು, ಶೀಲಗಳು ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಜನಾಂಗೀಯತೆ ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಜನಾಂಗಗಳು ತಮ್ಮ ಆವಶ್ಯಕತೆಗಳು, ವಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕೆಲವೆಲ್ಲಾ ಜನಾಂಗಗಳು ತಾವು ಬೆಳೆದ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾದ ವಿನಿಮಯ ಸಾಮಾನುಗಳಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ, ವಸ್ತು ನಿರ್ಮಾಣ ಅಥವಾ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯನ್ನು ಬಳಸುವ ಜನಾಂಗಗಳು ತಮ್ಮ ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವವಾದ ವಸ್ತುಗಳಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಆಫ್ರಿಕಾದ ಕೆಲ ಪಾಶ್ಚಿಮ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಲ್ಲಿ, ವಸ್ತುಗಳ ವಿನಿಮಯದ ವೇಳೆ ಜನಾಂಗೀಯತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕುಲಕುಟುಂಬಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸಮುದಾಯದ ಅಥವಾ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸದಸ್ಯರೊಂದಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಹಾರ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು, ಯಾಕೆಂದರೆ ಪರಸ್ಪರ ವಿಶ್ವಾಸದ ಅಭಾವವೇ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಬಗೆಯ ಜನಾಂಗೀಯ ತಾರತಮ್ಯವು ಜನಾಂಗಗಳ ನಡುವೆ ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯವಹಾರದ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧತೆ ಮತ್ತು ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಿತ್ತು.
2. ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯಗಳು:
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಹಾರವು ಜನಾಂಗೀಯತೆಯೊಂದಿಗೆ ನಂಟಿರುವಂತೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯವು ಕೂಡ ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರಾಚೀನ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಯುಗೀಯ ಸಮಾಜಗಳಲ್ಲಿ, ಸಮಾಜವು ವರ್ಣಾಧಾರಿತವಾಯಿತು. ಉನ್ನತ ವರ್ಗಗಳು ಮತ್ತು ಶ್ರೇಣಿಯವರ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅವಲಂಬಿತರಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಅವರ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿತ್ತು.
i. ವರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳು:
ಹಿಂದೂ ಸಮಾಜದ ಪುರಾತನ ಭಾರತದ ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ, ವರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಕ್ಷತ್ರಿಯ, ವೈಶ್ಯ ಮತ್ತು ಶೂದ್ರ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಶ್ರೇಣೀಬದ್ಧ ಸಮಾಜದ ಅಧೀನದಲ್ಲಿ, ಉನ್ನತ ವರ್ಗಗಳ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿದ್ದರೆ, ಶೂದ್ರ ವರ್ಗದವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿದ್ದರು.
ii. ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ:
ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ತಾರತಮ್ಯವನ್ನೂ ಪ್ರತಿಫಲಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಳ್ಳಿಗಳು ಜಾತಿ ಆಧಾರಿತ ಸಮಾಜವಾಗಿದ್ದುದರಿಂದ, ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶ್ರೇಣಿಯುಳ್ಳವರ ನಡುವೆ ಮಾತ್ರ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಜಾತಿ ಶ್ರೇಣಿಗಳು ಆರ್ಥಿಕ ಶ್ರೇಣಿಗಳನ್ನೂ ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕಾರಣ, ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಹಾರವು ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತಿತ್ತು.
3. ಮಹಿಳೆಯರ ತಾರತಮ್ಯ:
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಪಾತ್ರವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು, ಯಾಕೆಂದರೆ ಸಮಾಜವು ಪಿತೃಸತ್ತಾತ್ಮಕವಾಗಿತ್ತು. ಮಹಿಳೆಯರು ಸಹಕರಿಸುವಾಗಲೂ, ಅವರ ಶ್ರಮವು ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ಸೇವೆಗಳಿಗಾಗಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಮಹಿಳೆಯರ ವರ್ಗ, ಜಾತಿ, ಮತ್ತು ಕೌಟುಂಬಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿದ್ದವು.
4. ಆರ್ಥಿಕ ಶ್ರೇಣಿಯ ತಾರತಮ್ಯ:
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸಮಾಜದ ಆರ್ಥಿಕ ಹುದ್ದೆಗಳು ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು. ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಶ್ರೀಮಂತರು ಮತ್ತು ರಾಜವಂಶೀಯರು ಹೆಚ್ಚಿನ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಬಡಜನರು ತಮ್ಮ ಮೌಲ್ಯಹೀನ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ತಾರತಮ್ಯ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ: ತಾತ್ಸಾರ
ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿಯು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಆರ್ಥಿಕ ವಿನಿಮಯ ವಿಧಾನವಾಗಿದ್ದು, ನಗದು ಅಥವಾ ನಾಣ್ಯವಿಲ್ಲದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜನರು ವಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಪದ್ಧತಿ ಸಾಮಾಜಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ, ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಬೇರ್ಪಡಿಕೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಬಾರ್ಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕೆಲವು ಸವಾಲುಗಳು, ಜಾಗೃತಾ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ಮತ್ತು ವಿನಿಮಯದ ಸಂಕೀರ್ಣತೆಗಳಿಂದಾಗಿ, ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ನಾಣ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಉದಯವು ಪ್ರಚಲಿತವಾಯಿತು.
ಬಾರ್ಟರ್ ಪದ್ಧತಿ ಮುಗಿದರೂ, ಇಂದಿಗೂ ಇದು ಕೆಲವು ಪ್ರಾಂತೀಯ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಚಿಹ್ನೆಯಾಗಿ ಉಳಿಯಿದ್ದು, ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ಅಥವಾ ನಗದು ಪ್ರವಾಹದ ಕೊರತೆ ಎದುರಿಸುವ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ.