ವಿದ್ಯುತ್ ದೀಪ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
(ಸದಸ್ಯ:Shodhan dharmasthala/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ ಇಂದ ಪುನರ್ನಿರ್ದೇಶಿತ)

ವಿದ್ಯುತ್ ದೀಪ ಒಂದು ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಉರಿಯುವ ವಸ್ತುವಾಗಿದೆ. ಇದು ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾಗಿ ಉರಿಯಲು ಇದರಲ್ಲಿ ಹಾಲೊಜನ್ ಎಂಬ ವಸ್ತುವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಈ ವಸ್ತುವನ್ನು ೧೮೦೦ರಲ್ಲಿ ಹಮ್ ಪ್ರಿ ದವಿ Archived 2020-01-28 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. ಅವರು ಒಂದು ಪ್ರಯೋಗದ ಮೂಲಕ ಕಂಡುಕೊಂಡರು. ಅದೇನೆಂದರೆ ಇವರು ಆಂಗ್ಲ ವಿಜ್ಙಾನಿಯಾದುದರಿಂದ, ವಿದ್ಯುತ್ ನ ಸಹಾಯದಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಬ್ಯಾಟರಿಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. ನಂತರ ಒಂದು ತುಂಡು ಕಬ್ಬಿಣವನ್ನು ತಂತಿಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಆ ಬ್ಯಾಟರಿಗೆ ಜೋಡಿಸಿದಾಗ ಆ ಕಬ್ಬಿಣವು ಪ್ರಜ್ವಲಿಸಿತು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ಬೆಳಕು ಮುಂದೆ, ವಿಜ್ಙಾನಿಯಾದ ಥಾಮಸ್ ಆಲ್ವ ಎಡಿಸನ್ ಅವರಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ದೀಪವಾಗಿ ೧೮೭೯ರಲ್ಲಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು.[೧]

ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಬೆಳಕಿನ ಬಲ್ಬ್

ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಬೆಳಕು ಬಲ್ಬ್, ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ದೀಪ ಅಥವಾ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಬೆಳಕು, ಗ್ಲೋಬ್ ವಿದ್ಯುತ್ ಬೆಳಕನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ತಂತಿಯ ಫಿಲ್ಮೆಂಟ್ನಿಂದ ಉಷ್ಣಾಂಶಕ್ಕೆ ಬಿಸಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಬೆಳಕನ್ನು ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತದೆ. ಫಿಲ್ಮೆಂಟ್ ಗಾಜಿನೊಂದಿಗೆ ಅಥವಾ ಆಕ್ಸಿಡೀಕರಣದಿಂದ ಗಾಜಿನಿಂದ ಅಥವಾ ಫ್ಯೂಸ್ಡ್ ಕ್ವಾರ್ಟ್ಸ್ ಬಲ್ಬ್ನಿಂದ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಅದು ಜಡ ಅನಿಲ ಅಥವಾ ನಿರ್ವಾತದಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತದೆ. ಹ್ಯಾಲೋಜೆನ್ ದೀಪದಲ್ಲಿ, ರಾಸಾಯನಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ತಂತು ಆವಿಯಾಗುವಿಕೆಯು ನಿಧಾನಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಅದು ಲೋಹದ ಆವಿಯನ್ನು ಫಿಲಮೆಂಟ್ ಗೆ ಮರುಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ, ಆ ಮೂಲಕ ಅದರ ಜೀವವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ. ಬೆಳಕಿನ ಬಲ್ಬ್ ಅನ್ನು ವಿದ್ಯುತ್ ಪ್ರವಾಹದಿಂದ ಫೀಡ್-ಮೂಲಕ ಟರ್ಮಿನಲ್ ಗಳು ಅಥವಾ ಗಾಜಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿರುವ ತಂತಿಗಳಿಂದ ಸರಬರಾಜು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಲ್ಬುಗಳನ್ನು ಯಾಂತ್ರಿಕ ಬೆಂಬಲ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಸಾಕೆಟ್ ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ವಿಶೇಷತೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಬಲ್ಬ್ ಗಳು ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯ ಗಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ, ಬೆಳಕಿನ ಔಟ್ಪುಟ್ ಮತ್ತು ವೋಲ್ಟೇಜ್ ಶ್ರೇಯಾಂಕಗಳಲ್ಲಿ ೧.೫ ವೋಲ್ಟ್ಗಳಿಂದ ಸುಮಾರು ೩೦೦ ವೋಲ್ಟ್ಗಳಿಗೆ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಅವರಿಗಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಬಾಹ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಕ ಉಪಕರಣಗಳು ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇವು ಕಡಿಮೆ ಉತ್ಪಾದನಾ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಪರ್ಯಾಯ ವಿದ್ಯುತ್ ಅಥವಾ ನೇರ ಪ್ರವಾಹದ ಮೇಲೆ ಸಮನಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಬಲ್ಬ್ ಅನ್ನು ಮನೆಮನೆ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಟೇಬಲ್ ದೀಪಗಳು, ಕಾರ್ ಹೆಡ್ ಲ್ಯಾಂಪ್ಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಟರಿ ದೀಪಗಳು, ಮತ್ತು ಅಲಂಕಾರಿಕ ಮತ್ತು ಜಾಹೀರಾತು ಬೆಳಕಿಗಾಗಿ ಪೋರ್ಟಬಲ್ ಬೆಳಕನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.


ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಬಲ್ಬುಗಳು ಇತರ ವಿಧದ ವಿದ್ಯುತ್ ಬೆಳಕಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿವೆ. ಇವು ಗೋಚರ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ೫% ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತವೆ. ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಲೈಟ್ ಬಲ್ಬುಗಳು ಸುಮಾರು ೨.೨% ರಷ್ಟು ಸರಾಸರಿಯಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಉಳಿದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಶಾಖವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಬಲ್ಬುಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇವು ವ್ಯಾಟ್ಗೆ ೧೬ ಲೂಮೆನ್ ಆಗಿದೆ. ಕೆಲವು ಬಿಳಿ ಎಲ್ಇಡಿ ದೀಪಗಳಿಗೆ ಕಾಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ ಫ್ಲೋರೊಸೆಂಟ್ ಬಲ್ಬ್ ಅಥವಾ ೧೫೦ ಲೀಎಂ / ಡಬ್ಲ್ಯೂಗೆ ೬೦ ಎಲ್ಎಂನಷ್ಟು ಇರುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಬಲ್ಬಿನ ಕೆಲವೊಂದು ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳು (ಶಾಖದ ದೀಪಗಳು ಮುಂತಾದವು) ಫಿಲಾಮೆಂಟ್ ನಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಶಾಖವನ್ನು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಅಂತಹ ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳು ಇನ್ಕ್ಯುಬೇಟರ್ಸ್, ಕೋಳಿ ಸಾಕಣೆ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಗಳು, ಸರೀಸೃಪ ಟ್ಯಾಂಕ್ ಗಳಿಗೆ ಶಾಖ ದೀಪಗಳು, ಕೈಗಾರಿಕಾ ತಾಪನ ಮತ್ತು ಒಣಗಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ ಅತಿಗೆಂಪು ತಾಪನ, ಲಾವಾ ದೀಪಗಳು, ಮತ್ತು ಒವೆನ್ ಆಟಿಕೆ ಸೇರಿವೆ. ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಬಲ್ಬುಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ರೀತಿಯ ಬೆಳಕನ್ನು ಹೋಲಿಸಿದಾಗ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಜೀವಿತಾವಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಹೋಮ್ ಲೈಟ್ ಬಲ್ಬುಗಳಿಗೆ ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ೧೦೦೦ ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಹಾಗೂ ಕಾಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ ಫ್ಲೋರೋಸೆಂಟ್ಸ್ಗಿಗಾಗಿ ೧೦, ೦೦೦ ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಮತ್ತು ಬೆಳಕಿನ ಎಲ್ಇಡಿಗಳಿಗಾಗಿ ೩೦, ೦೦೦ ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಜೀವಿತಾವಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.

ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಕ್ರಮಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪ್ರತಿದೀಪಕ ದೀಪಗಳು, ಕಾಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ ಪ್ರತಿದೀಪಕ ದೀಪಗಳು (ಸಿಎಫ್ಎಲ್), ಶೀತ ಕ್ಯಾಥೋಡ್ ಪ್ರತಿದೀಪಕ ದೀಪಗಳು (ಸಿಸಿಎಫ್ಎಲ್), ತೀವ್ರ-ತೀವ್ರತೆಯ ಡಿಸ್ಚಾರ್ಜ್ ದೀಪಗಳು ಮತ್ತು ಬೆಳಕನ್ನು ಹೊರಸೂಸುವ ಡಯೋಡ್ ದೀಪಗಳು (ಎಲ್ಇಡಿ) ಮುಂತಾದ ಇತರ ಪ್ರಕಾರದ ವಿದ್ಯುತ್ ಬೆಳಕುಗಳಿಂದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಬಲ್ಬುಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ಅನ್ವಯಗಳಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯುರೋಪಿಯನ್ ಯೂನಿಯನ್, ಚೀನಾ, ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ನಂತಹ ಕೆಲವು ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಗಳು ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಬೆಳಕಿನ ಬಲ್ಬ್ಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಕೊಲಂಬಿಯಾ, ಮೆಕ್ಸಿಕೋ, ಕ್ಯೂಬಾ, ಅರ್ಜೆಂಟೈನಾ ಮತ್ತು ಬ್ರೆಜಿಲ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರವುಗಳನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಉಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  1. https://timesofkarnataka.in/thomas-alva-edison-information-in-kannada/