ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ವೀರಭದ್ರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಲೇಪಾಕ್ಷಿ: ಪರಿಷ್ಕರಣೆಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
Browse history interactively
ನಂತರದ ಸಂಪಾದನೆ →
Content deleted Content added
VisualWikitext
ಹೊಸ ಪುಟ: ಶ್ರೀ ವೀರನಾರಯಣ ಕ್ಷೇತ್ರ ಕ್ರತುಪುರ . ಗದಗ ‘ಕ್ರತುಪುರ’ ಇದು ಗದುಗಿನ ಪುರತನ...
 
No edit summary
೧ ನೇ ಸಾಲು: ೧ ನೇ ಸಾಲು:

ಶ್ರೀ ವೀರನಾರಯಣ ಕ್ಷೇತ್ರ ಕ್ರತುಪುರ . ಗದಗ
{{Infobox Hindu temple
‘ಕ್ರತುಪುರ’ ಇದು ಗದುಗಿನ ಪುರತನ ಹೆಸರು. ಕ್ರತು ಎಂದರೆ ಯಜ್ಞ . ಕ್ರತಕಪುರವೆಂಬ ಯಜ್ಞಪುರ ಜನಮೇಜಯ ರಾಜನು ಇಲ್ಲಿ ಯಜ್ಞ ಮಾಡಿದನೆಂಬ ಪ್ರತೀತಿಯದೆ. ಶನಿವಾರ ದಿ.೨೩-೨-೧೨೧೩ರಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಶಿಲಾಶಾಸನವು ಇಲ್ಲಿಯ ತ್ರಿಕೂಟೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪ್ರಾಕಾರದ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿದ್ದು ಅದರಲ್ಲಿ ಗದುಗು ಎಂಬ ಶಬ್ಧ ಪ್ರಯೋಗವಿದೆ.
| name = Veerabhadra Temple
ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಗದುಗು ಎಂಬ ಹೆಸರು ಪ್ರಪ್ರಥವಾಗಿ ದೊರಕಿರುವುದು ಇಲ್ಲಿಯೇ. ಮುಂದೆ ೧೪-೧೫ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕುಮಾರವ್ಯಾಸ ಬರೆದ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಗದಗು ಎಂಬ ಹೆಸರು ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು. ಶಂಕರ ಕವಿಯ ಚೋರಬಸವ ಚರಿತ್ರೆ (೧೭೬೩)ಯಲ್ಲಿ ಮಹಾಕವಿ ಚಾಮರಸ ಹೂಟ್ಟೂರಿನ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುವಾಗ ‘ನೀಂ ಪುಟ್ಟಿದೆಡೆ ಗದುಗು’ ಎಂದು ಪ್ರಸ್ತಾಪವಿದೆ. ಹತ್ತೋಂಭತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾದ ಕಿಟೆಲ್ ಕೋಶದಲ್ಲಿ ‘ಗದುಗು’ ಎನ್ನುವುದು ಸ್ಥಳನಾಮವೆಂದಿದೆ.
| image = Veerabhadra Temple Tower.JPG
ಶಾಸನ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಮಾಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಗದುಗಿಗೆ ತನ್ನದೇ ಆದ ಕನ್ನಡದ ರೂಪ ನಿಷ್ಪತಿ ಇರುವುದು ಸ್ಪಷ್ಟ. ಕ್ರತುಪುರ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಗದುಗು ಎಂದು ಬದಲಾವಣೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಹೊಸದರಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ೯-೧೦ನೇ ಶತಮಾನಗಳ ಮಧ್ಯಾವಧಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಕ್ರತುಪುರ ಮಹಾತ್ಮೆ ಎಂಬ ಸ್ಥಳಪುರಾಣವು ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಇದು ಭವಿಷ್ಯೋತ್ತರ ಪುರಾಣಾದ ಒಂದು ಭಾಗ. ಇದು ಸಂಸ್ಕçತ ಭಾಷೆಯ ಅನುಷ್ಟಪ್ ಛಂದದಲ್ಲಿದೆ.ಇದು ಮೂಲತ ಶೈವ ಪುರಾಣ. ಶೈವರು ಹಾಗು ವೈಷ್ಣವರ ಮಧ್ಯೆ ವೈಷಮ್ಯ ಮರೆಯಿಸಿ ಸ್ನೇಹ ಮನೋಭಾವ ಹುಟ್ಟಿಸುವುದೇ ಈ ಪುರಾಣದ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು.
| caption = Gopuram
ಶ್ರೀ ವೀರನಾರಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನ
| country = India
ಗದುಗಿನಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವೀರನಾರಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಯ್ಸಳ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನು ೧೧೧೭ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಗುರು ಶ್ರೀ ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರರ ಆಜ್ಞೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಕಟ್ಟಿಸಿದನೆಂಬ ಪ್ರತೀತಿಯಿದೆ. ಅವನು ಕಟ್ಟಿಸಿದ ಪಂಚನಾರಯಣಾ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಒಂದು.
| state = [[Andhra Pradesh]]
೧೦೩೭ರ ಒಂದು ಶಾಸನದ ಪ್ರಕಾರ ದಾಮೋದರ ಶೆಟ್ಟಿ ಎನ್ನುವ ಭಕ್ತರೊಬ್ಬರು ತ್ರೆöÊಪುರುಷ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೂದಾನ ಮಾಡಿದ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವೆ ಶ್ರೀ ವೀರನಾರಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನ. ಇದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದವನು ಮದ್ದಿಮಯ್ಯ ನಾಯಕನೆಂದು, ಅಲ್ಲಿ ದೀಪ ಸ್ತಂಭ ನಿಲ್ಲಿಸಿದವನು ಅವನ ಮಗನೆಂದು ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ.
| district = [[Anantapur District|Anantapur]]
೧೧೧೭ರಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನು ಕಟ್ಟಿಸಿದ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದಲಿ ವೀರನಾರಯಣ ಮೂರ್ತಿಯು ರಾಜಕೀಯ ದಾಳಿಯಿಂದಾಗಿ ಭಗ್ನವಾದಗ ಸ್ಥಾನಿಕ ಆಚಾರ್ಯನಾದ ಕಾಳಾಮುಖ ಶೈವ ಪಂಥದ ಕ್ರಿಯಾಶಕ್ತಿ ಹಾಗೂ ವಿಶ್ವಕರ್ಮ ಸಮಾಜದ ವಾಮದೇವ ಎನ್ನುವವರು ಈ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಪುನರ್ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿರಬಹುದು ಎಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
| location = [[Lepakshi]]
ಇಮ್ಮಡಿ ಹರಿಹರನ .ಕ್ರಿ,ಶ.೧೩೭೮ರ ದತ್ತಿ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಹೇಳುವ ತಾಮ್ರ ಶಾಸನವೊಂದು ಕ್ರಿಯಾಶಕ್ತಿ ಆಚರ‍್ಯರು ಆ ದೊರೆಗಳ ಗುರುಗಾಳಗಿದ್ದರು ಎಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ೧೩೭೯ರ ತಾಮ್ರ ಫಲಕಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜಗುರುವಾದ ಶ್ರೀಮದ್ ರಾಜಗುರು ಮಹಾಮಂಡಳಾಚರ್ಯ ವಾಣೀವಿಲಾಸ ಕ್ರಿಯಾಶಕ್ತಿಯ ಸೂಚನೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಇಮ್ಮಡಿ ಹರಿಹರನು ಕೊಟ್ಟ ದಾನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖ ಸಿಗುತ್ತದೆ.
| architecture = [[Dravidian architecture]]
ಶ್ರೀ ವೀರನಾರಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸ್ವರೂಪ
}}
ಶ್ರೀ ವೀರನಾರಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಚಾಲುಕ್ಯ, ಹೊಯ್ಸಳ ಹಾಗೂ ವಿಜಯನಗರದ ಶಿಲ್ಪಗಳ ಸುಂದರ ಸಂಗಮವಾಗಿದೆ. ಗೋಪುರವು ವಿಜಯನಗರದ ಶಿಲ್ಪ, ಗರ್ಭಗುಡಿ ಹಾಗೂ ಅದರ ಮೇಲಿನ ಗೋಪುರಗಳು ಚಾಲುಕ್ಯ ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನದ ಭವ್ಯ ಮಹಾದ್ವಾರವು ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾಗಿದೆ.ಒಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ಕೂಡಲೇ ಗರುಡಗಂಬವಿದೆ. ಗರುಡಗಂಬದ ಹಿಂದಿನ ಓಕಳಿ ಬಾವಿಯ ಹತ್ತಿರ ಶ್ರೀ ವೈಷ್ಣವರ ತ್ರಿಪುಂಡ್ರಗಳಿವೆ. ಅದರ ಮುಂದೆ ಕಲ್ಲಿನ ರಥದಂತೆ ಕಾಣುವ ಗರುಡ ದೇವರ ಗುಡಿಯಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಗರುಡ ದೇವನು ಶ್ರೀ ವೀರನಾರಯಣ ದೇವರ ಎದುರು ಕೈಮುಗಿದುಕೊಂಡು ನಿಂತ ಮೂರ್ತಿಯಿದೆ. ಹಾಗೇ ನಾಲ್ಕು ಮೆಟ್ಟಲು ಏರಿ ಮೇಲೆ ಹೋದರೆ ರಂಗಮAಟಪವಿದೆ. ಇಲ್ಲೀಯೇ ‘ಕುಮಾರವ್ಯಾಸ ಕಂಬ’ವಿದೆ. ಕುಮಾರ ವ್ಯಾಸನು ಅಲ್ಲೀಯೆ ಕುಳಿತು ‘ಕರ್ಣಾಟಕ ಭಾರತ ಕಥಾಮಂಜರಿ’ಯನ್ನು ಬರೆದನೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ. ಈ ರಂಗ ಮಂಟಪ ದಾಟಿ ಹೋದರೆ ಮಧ್ಯರಂಗ ,ಇಲ್ಲೀಯೇ ನಿಂತು ಎಲ್ಲರೂ ವೀರನಾರಯಣಾನ ದರ್ಶನ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ಇಲ್ಲಿ ವೀರನಾರಯಣ ಸ್ವಾಮಿಯ ಅಪೂರ್ವ ವಿಗ್ರಹವಿದೆ. ಇದು ನೀಲಮೇಘ ಶ್ಯಾಮ ವರ್ಣದ ಶಾಲಿಗ್ರಾಮ ಶಿಲೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಕಿರೀಟ,ಕರ್ಣಕುಂಡಲಿ, ಶಂಖ,ಚಕ್ರ, ಗದಾ, ಪದ್ಮ , ಅಭಯ ಹಸ್ತಗಳಿಂದ ಭೂಷಿತನಾದ ಸ್ವಾಮಿಯ ಶಿಲೆಯಲ್ಲಿಯೇ ವೀರಗಚ್ಚೆ ಹಾಕಿ ನಿಂತಿದ್ದಾನೆ. ವಿಶಾಲ ವಕ್ಷಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷೀ, ಹಿಂದಿನ ಪೀಠ ಪ್ರಭಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ದಶವತಾರ, ಎಡಬಲಗಳಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷೀ, ಗರುಡರು ನಿಂತಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ವಾಮಿಯ ದರ್ಶನ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ದಕ್ಷಿಣ ದ್ವಾರದಿಂದ ಹೊರಗೆ ವಿಶಾಲ ಕೆರೆಕಟ್ಟೆಯಿದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಕೇಶವದಾಸ ಸಾಹುಕಾರರು ಕಟ್ಟಿಸಿದ ಧರ್ಮಶಾಲೆಯಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಮಹಾದ್ವಾರದಿಂದ ಒಳಗೆ ಬಂದರೆ ಎಡಗಡೆಗೆ ಸರ್ಪೇಶ್ವರ ಶಿವಲಿಂಗವಿದೆ. ಈ ದ್ವಾರದಿಂದ ಮುಂದೆ ಇರುವ ಹಾಳುದಿಬ್ಬದಲ್ಲಿ ಯಜ್ಞಶಾಲೆಯಿದೆ. ಇದರ ಮುಂದೆ ಚಾಲುಕ್ಯ ಮಾದರಿ ಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷೀನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಈ ಲಕ್ಷೀನರಸಿಂಹ ದೇವಾಸ್ಥಾನದ ಎಡಗಡೆಗೆ ಇರುವ ಬಾವಿಗೆ ನರಸಿಂಹ ತೀರ್ಥವೆಂದೇ ಹೆಸರಿದೆ.
ವೀರಭದ್ರ ದೇವಾಲಯವು ಭಾರತದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಲೇಪಾಕ್ಷಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಶಿವನ ಉಗ್ರ ರೂಪವಾದ ವೀರಭದ್ರನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ.

ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷೀ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಎದುರು ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ವೃಂದಾವನವಿದೆ. ಈ ವೃಂದಾವನದ ಮೇಲೊಂದು ಚಿಕ್ಕ ಮಾರುತಿಯ ಅಷ್ಟಭುಜ ಮೂರ್ತಿಯಿದೆ. ಗುಡಿಯ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾನನವಿದ್ದು, ದೇವರಿಗೆ ಬೇಕಾದ ತುಳಸಿ , ಫಲ ಪುಷ್ಪಗಳು ವಿಪುಲವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತಿತ್ತು ಎಂಬ ಪ್ರತೀತಿಯಿದೆ.
16 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಈ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು ವಿಜಯನಗರ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತನೆಗಳು ಮತ್ತು ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳ ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಅದ್ಭುತವಾದ ವಿಜಯನಗರ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತ ಮತ್ತು ಪುರಾಣಗಳ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ಕಥೆಗಳಿಂದ ರಾಮ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣನ ದೃಶ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಫ್ರೆಸ್ಕೊ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಉಡುಪುಗಳು ಮತ್ತು ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದಿಂದ ಸುಮಾರು 200 ಮೀಟರ್ (660 ಅಡಿ) ದೂರದಲ್ಲಿ ಶಿವನ ಪರ್ವತವಾದ ದೊಡ್ಡ ನಂದಿ (ಎತ್ತು) ಇದೆ, ಇದನ್ನು ಒಂದೇ ಕಲ್ಲಿನ ತುಂಡಿನಿಂದ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ, ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ನಂದಿ (ಎತ್ತು) ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಗಡಿಗೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಅನೇಕ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ.

==ಸ್ಥಾನ==
ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಲೇಪಾಕ್ಷಿ ಪಟ್ಟಣದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಕಡಿಮೆ ಎತ್ತರದ ಗುಡ್ಡದ ಮೇಲೆ, ಗ್ರಾನೈಟ್ ಬಂಡೆಯ ದೊಡ್ಡ ಒಡ್ಡುವಿಕೆಯ ಗುಡ್ಡದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಆಮೆಯ ಆಕಾರದಲ್ಲಿದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಕುರ್ಮಾ ಶೈಲ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ 140 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (87 ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಎನ್ಎಚ್ 7 ರಿಂದ ಹೈದರಾಬಾದ್ಗೆ ತಲುಪುವ ಮಾರ್ಗವು ಕರ್ನಾಟಕ-ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಂಚ್ ರಸ್ತೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಇದು 12 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (7.5 ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಲೇಪಾಕ್ಷಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯವನ್ನು ತಲುಪಲು ಮತ್ತೊಂದು ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ ಹಿಂದೂಪುರದಿಂದ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು. ಇದು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಅನಂತಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಪೆನುಕೊಂಡದಿಂದ 35 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (22 ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.
[[File:Aerial view of the main temple complex.jpg|alt=Aerial view of the main temple complex|thumb|ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣದ ವೈಮಾನಿಕ ನೋಟ.]]

==ಇತಿಹಾಸ==
ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ 1530 ರಲ್ಲಿ (ಕ್ರಿ.ಶ. 1540 ರಲ್ಲಿಯೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ)) ವಿರುಪಣ್ಣ ನಾಯಕ ಮತ್ತು ವೀರಣ್ಣ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು, ಇಬ್ಬರೂ ಸಹೋದರರು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ಅಚ್ಯುತ ದೇವರಾಯನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಮೂಲದವರು. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾಣದ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಸರ್ಕಾರವು ಭರಿಸಿತು. [6] [3] ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ದೇವಾಲಯವು ದಿವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಇದು ಶಿವನ ಪ್ರಮುಖ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. [6]

==ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಶಾಸ್ತ್ರ==
[[File:Lord Brahma and Lord Vishnu.JPG|thumb|right|ಮನದಪದಲ್ಲಿನ ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಕೆತ್ತನೆಗಳು.]]
[[File:Lepakshi Temple Ceiling.jpg|right|thumb|ಮುಖ ಮಂಟಪದ ಛಾವಣಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು.]]
[[File:Ceiling paint, andhra, lepakshi, ap.JPG|right|thumb|ಛಾವಣಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಚಿತ್ರಕಲೆ.]]
[[File:Naga Lingam Lepakshi Temple Hindupur 3.jpg|right|thumb|7 ತಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹೆಡೆಯ ಸರ್ಪವು ಲಿಂಗ ಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ನೆರಳು ನೀಡುತ್ತದೆ.]]

ಈ ದೇವಾಲಯವು ವಿಜಯನಗರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿದೆ. [೪] ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಮೂರು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅವುಗಳೆಂದರೆ: ಮುಖ ಮಂಟಪ ಅಥವಾ ನಾಟ್ಯ ಮಂಟಪ ಅಥವಾ ರಂಗ ಮಂಟಪ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಹಾಲ್; ಅರ್ಧ ಮಂಟಪ ಅಥವಾ ಅಂತರಾಳ (ಮುಂಭಾಗದ ಕೋಣೆ); ಮತ್ತು ಗರ್ಭಗೃಹ ಅಥವಾ ಗರ್ಭಗುಡಿ. [೭] ಈ ದೇವಾಲಯವು ಒಂದು ಕಟ್ಟಡವಾಗಿ, ಎರಡು ಆವರಣಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ. ಹೊರಗಿನ ಗೋಡೆಯ ಆವರಣವು ಮೂರು ದ್ವಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಉತ್ತರದ ದ್ವಾರವನ್ನು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಳ ಪೂರ್ವ ದ್ವಾರವು ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಹಾಲ್ ಗೆ ಪ್ರವೇಶವಾಗಿದೆ, ಇದು ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ತೆರೆದ ಸಭಾಂಗಣವಾಗಿದ್ದು, ಅದರ ಕೇಂದ್ರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.[೩]

ಇದು ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಛಾವಣಿಯ ಮೇಲಿನ ಪ್ರತಿ ಇಂಚು ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಮತ್ತು ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳ ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸ್ತಂಭಗಳು ಮತ್ತು ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲಿನ ಚಿತ್ರಗಳು ದೈವಿಕ ಜೀವಿಗಳು, ಸಂತರು, ರಕ್ಷಕರು, ಸಂಗೀತಗಾರರು, ನೃತ್ಯಗಾರರು ಮತ್ತು ಶಿವನ 14 ಅವತಾರಗಳಾಗಿವೆ. ಗಂಗಾ ಮತ್ತು ಯಮುನಾ ದೇವತೆಗಳ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿವೆ. ಈ ಸಭಾಂಗಣದ ಹೊರಗಿನ ಕಂಬಗಳನ್ನು ಅಲಂಕೃತ ಕಂಬದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ; ಅಲಂಕಾರಗಳು ಕುದುರೆಗಳು ಮತ್ತು ಸೈನಿಕರ ಕೆತ್ತಿದ ಚಿತ್ರಗಳ ಬ್ಲಾಕ್ ಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿವೆ. ಸ್ತಂಭಗಳು ತೆಳ್ಳಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಈವ್ ಗಳಿಂದ ಕೆತ್ತಲಾದ ಕೊಲೊನೆಟ್ ಗಳ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ, ವಕ್ರ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಓವರ್ ಹ್ಯಾಂಗಿಂಗ್ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಸಭಾಂಗಣದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ತೆರೆದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಕಂಬಗಳು ಅಥವಾ ಕಂಬಗಳಿಂದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಮೂರು ಅಂಕಿಗಳ ಕೆತ್ತನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. [3]

ಸಭಾಂಗಣದ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾಗದ ಕಂಬಗಳಲ್ಲಿ, ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ಡ್ರಮ್ಮರ್ ನಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ನಟೇಶನ ಚಿತ್ರಗಳಿವೆ. ಪಕ್ಕದ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ಭಂಗಿಗಳಲ್ಲಿ ನಿಂಫ್ ಗಳ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿವೆ, ಅದರ ಸುತ್ತಲೂ ಡ್ರಮ್ಮರ್ ಮತ್ತು ಸಿಂಬಾಲಿಸ್ಟ್ ಇದ್ದಾರೆ. ಸಭಾಂಗಣದ ನೈಋತ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ತಂಭವು ಶಿವನ ಪತ್ನಿ ಪಾರ್ವತಿಯ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅದರ ಸುತ್ತಲೂ ಮಹಿಳಾ ಪರಿಚಾರಕರು ಇದ್ದಾರೆ. ಮೂರು ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಭೃಂಗಿ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾದ ಭಿಕ್ಷಾತನದಂತಹ ದೇವತೆಗಳ ಕೆತ್ತನೆಗಳೂ ಇವೆ; ಇದು ಸಭಾಂಗಣದ ವಾಯುವ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಸಭಾಂಗಣದ ಛಾವಣಿಯು ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳು, ಮಹಾಭಾರತ, ರಾಮಾಯಣ ಮತ್ತು ಪುರಾಣಗಳ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ದಾನಿಗಳ ಜೀವನ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. [4] [3]

ಮುಖ್ಯ ಮಂಟಪ, ಅಂತರಾಳ ಮತ್ತು ಇತರ ದೇವಾಲಯಗಳ ಛಾವಣಿಯ ಮೇಲಿನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕೊಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿನ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ವಿಜಯನಗರ ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ಭವ್ಯತೆಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತವೆ. ಸುಣ್ಣದ ಗಾರೆಯ ಆರಂಭಿಕ ಪ್ಲಾಸ್ಟರ್ ಪದರದ ಮೇಲೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಬಣ್ಣವು ತರಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖನಿಜ ಬಣ್ಣಗಳಾದ ಹಳದಿ, ಓಕ್ರೆ, ಕಪ್ಪು, ನೀಲಿ ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಸುಣ್ಣದ ನೀರಿನೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆಸುತ್ತದೆ; ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವರು ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲದೆ, ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಭಕ್ತರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ, ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರಗಳನ್ನು ಸಹ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತವೆ. ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಗಮನಾರ್ಹ ಸಂಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿವೆ, ಅಲ್ಲಿ ಅವಧಿಯ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಮುಖದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಒತ್ತು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. [3]

ಏಷ್ಯಾದ ಅತಿದೊಡ್ಡದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ ಅರ್ಧ ಮಂಟಪದ (ಆಂಟೆ ಚೇಂಬರ್) ಛಾವಣಿಯಲ್ಲಿರುವ ಫ್ರೆಸ್ಕೊ 23 ಬೈ 13 ಅಡಿ (7.0 ಮೀ × 4.0 ಮೀ) ಅಳತೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಶಿವನ 14 ಅವತಾರಗಳ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: ಯೋಗದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿ, ಚಂದೇಸ್ ಅನುಗ್ರಹ ಮೂರ್ತಿ, ಭಿಕ್ಷಾತನ, ಹರಿಹರ, ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರ, ಕಲ್ಯಾಣಸುಂದರ, ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ, ನಟರಾಜ, ಗೌರಿಪ್ರಸಾದಕ, ಲಿಂಗೋದ್ಭವ, ಅಂಧಕಾಸುರಸ್ಮಹಾರ ಇತ್ಯಾದಿ. [8]

ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ದೈವೀಕರಿಸಲಾದ ಪ್ರಧಾನ ದೇವತೆ ವೀರಭದ್ರನ ಜೀವನ ಗಾತ್ರದ ಚಿತ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ಮತ್ತು ತಲೆಬುರುಡೆಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗುಹೆ ಕೋಣೆ ಇದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಅಗಸ್ತ್ಯ ಋಷಿ ಇಲ್ಲಿ ಲಿಂಗದ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾಗ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವರ ಮೇಲಿನ ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಛಾವಣಿಯಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾತೃಗಳಾದ ವಿರುಪಣ್ಣ ಮತ್ತು ವೀರಣ್ಣ ಅವರ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳಿವೆ, ಅವರು ತಿರುಪತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಕಂಚಿನ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದಂತೆಯೇ ಭವ್ಯವಾಗಿ ಉಡುಪು ಧರಿಸಿ ತಲೆಗವಸು ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಪರಿವಾರದೊಂದಿಗೆ, ಪೂಜ್ಯ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ತಮ್ಮ ಕುಲದೇವತೆಯ ಪವಿತ್ರ ಚಿತಾಭಸ್ಮವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಿರುವಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣದೊಳಗೆ, ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಿವ ಮತ್ತು ಅವನ ಪತ್ನಿ ಪಾರ್ವತಿಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕೋಣೆ ಇದೆ. ಮತ್ತೊಂದು ದೇವಾಲಯದ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಚಿತ್ರವಿದೆ. [6]

ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ, ಅದರ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಗ್ರಾನೈಟ್ ಕಲ್ಲಿನ ಬೃಹತ್ ಬಂಡೆ ಇದೆ, ಇದು ಸುರುಳಿ ಮಾಡಿದ ಬಹು-ಹೆಡೆಯ ಸರ್ಪದ ಕೆತ್ತನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಲಿಂಗದ ಮೇಲೆ ಛತ್ರಿಯ ಹೊದಿಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ "ತೂಗುವ ಸ್ತಂಭ" ದೇವಾಲಯದ ಮತ್ತೊಂದು ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಕಂಬದ ಬುಡ ಮತ್ತು ನೆಲದ ನಡುವೆ ಒಂದು ಅಂತರವಿದೆ, ಅದರ ಮೂಲಕ ಬಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಕಾಗದವನ್ನು ಹಾದುಹೋಗಬಹುದು, ಏಕೆಂದರೆ ಸ್ತಂಭವು ಸ್ವಲ್ಪ ಕೆಳಗಿಳಿದು ಒಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ನೆಲವನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.

20 ಅಡಿ (6.1 ಮೀ) ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 30 ಅಡಿ (9.1 ಮೀ) ಉದ್ದವಿರುವ, ಹೂಮಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಗಂಟೆಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಬೃಹತ್ ಗ್ರಾನೈಟ್ ನಂದಿ (ಎತ್ತು) ದೇವಾಲಯದಿಂದ ಸುಮಾರು 200 ಮೀಟರ್ (660 ಅಡಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಸರ್ಪದ ಪ್ರತಿಮೆಗೆ ಎದುರಾಗಿದೆ. [4]

==ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ==
<gallery>
File:Front side of Veerabhadra Temple, Lepakshi.jpg|thumb|ವೀರಭದ್ರ ದೇವಾಲಯದ ಮುಂಭಾಗದ ನೋಟ, ಲೇಪಾಕ್ಷಿ.
File:North Side View , Veerabhadra Temple, Lepakshi.jpg|thumb|ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಭಾಗದ ನೋಟ.
File:Brihngi , the three legged dance Teacher , Veerabhadra Temple, Lepakshi.jpg|thumb|ನೃತ್ಯ ಶಿಕ್ಷಕಿ.
File:Veerabhadra Temple giant footprint of hanuman.jpg|thumb|ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ದೈತ್ಯ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತು. ಇದು [ಸೀತೆ]] ಅಥವಾ [[ಹನುಮಾನ್] ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
</gallery>

==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು==
{{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}}

==ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ==
* {{cite book|last= Bhardwaj |first=D. S. |title=Domestic Tourism in India|url=https://books.google.com/books?id=1VxSfH_hMPkC&pg=PA295|date=1 January 1998|publisher=Indus Publishing|isbn=978-81-7387-078-1}}
* {{cite book|last= Knapp |first=Stephen |title=Spiritual India Handbook|url=https://books.google.com/books?id=djI5mL2qeocC&pg=PT608|date=1 January 2009|publisher=Jaico Publishing House|isbn=978-81-8495-024-3}}
* {{cite book|last= Michell |first=George |title=Southern India: A Guide to Monuments Sites & Museums|url=https://books.google.com/books?id=GdBbBAAAQBAJ&pg=PT328|date=1 May 2013|publisher=Roli Books Private Limited|isbn=978-81-7436-903-1}}

==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು==
* [http://cheeseweb.eu/2011/06/veerabhadra-temple-lepakshi-bhoganandishwara-temple-nandi-hills-india-photo-essay/ Photo Essay of the Temple]
* [https://templesblog.com/lepakshi-veerabhadra-temple/ Veerabhadra Temple, Lepakshi tour information]
*[http://www.aptourism.gov.in/destinations/21/lepakshi AP Tourism Authority]
*[https://www.realbharat.org/lepakshi-temple-every-stone-has-a-story-to-tell/ Lepakshi Temple : Every Stone Has a Story to Tell - Realbharat]

೧೮:೩೫, ೫ ಜುಲೈ ೨೦೨೪ ನಂತೆ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ

Veerabhadra Temple
Gopuram
Gopuram
ಭೂಗೋಳ
ದೇಶIndia
ರಾಜ್ಯAndhra Pradesh
ಜಿಲ್ಲೆAnantapur
ಸ್ಥಳLepakshi
ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ
ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿDravidian architecture

ವೀರಭದ್ರ ದೇವಾಲಯವು ಭಾರತದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಲೇಪಾಕ್ಷಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಶಿವನ ಉಗ್ರ ರೂಪವಾದ ವೀರಭದ್ರನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ.

16 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಈ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು ವಿಜಯನಗರ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತನೆಗಳು ಮತ್ತು ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳ ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಅದ್ಭುತವಾದ ವಿಜಯನಗರ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತ ಮತ್ತು ಪುರಾಣಗಳ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ಕಥೆಗಳಿಂದ ರಾಮ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣನ ದೃಶ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಫ್ರೆಸ್ಕೊ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಉಡುಪುಗಳು ಮತ್ತು ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದಿಂದ ಸುಮಾರು 200 ಮೀಟರ್ (660 ಅಡಿ) ದೂರದಲ್ಲಿ ಶಿವನ ಪರ್ವತವಾದ ದೊಡ್ಡ ನಂದಿ (ಎತ್ತು) ಇದೆ, ಇದನ್ನು ಒಂದೇ ಕಲ್ಲಿನ ತುಂಡಿನಿಂದ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ, ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ನಂದಿ (ಎತ್ತು) ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಗಡಿಗೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಅನೇಕ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ.

ಸ್ಥಾನ

ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಲೇಪಾಕ್ಷಿ ಪಟ್ಟಣದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಕಡಿಮೆ ಎತ್ತರದ ಗುಡ್ಡದ ಮೇಲೆ, ಗ್ರಾನೈಟ್ ಬಂಡೆಯ ದೊಡ್ಡ ಒಡ್ಡುವಿಕೆಯ ಗುಡ್ಡದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಆಮೆಯ ಆಕಾರದಲ್ಲಿದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಕುರ್ಮಾ ಶೈಲ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ 140 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (87 ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಎನ್ಎಚ್ 7 ರಿಂದ ಹೈದರಾಬಾದ್ಗೆ ತಲುಪುವ ಮಾರ್ಗವು ಕರ್ನಾಟಕ-ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಂಚ್ ರಸ್ತೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಇದು 12 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (7.5 ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಲೇಪಾಕ್ಷಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯವನ್ನು ತಲುಪಲು ಮತ್ತೊಂದು ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ ಹಿಂದೂಪುರದಿಂದ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು. ಇದು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಅನಂತಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಪೆನುಕೊಂಡದಿಂದ 35 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (22 ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.

Aerial view of the main temple complex
ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣದ ವೈಮಾನಿಕ ನೋಟ.

ಇತಿಹಾಸ

ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ 1530 ರಲ್ಲಿ (ಕ್ರಿ.ಶ. 1540 ರಲ್ಲಿಯೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ)) ವಿರುಪಣ್ಣ ನಾಯಕ ಮತ್ತು ವೀರಣ್ಣ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು, ಇಬ್ಬರೂ ಸಹೋದರರು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ಅಚ್ಯುತ ದೇವರಾಯನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಮೂಲದವರು. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾಣದ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಸರ್ಕಾರವು ಭರಿಸಿತು. [6] [3] ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ದೇವಾಲಯವು ದಿವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಇದು ಶಿವನ ಪ್ರಮುಖ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. [6]

ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಶಾಸ್ತ್ರ

ಮನದಪದಲ್ಲಿನ ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಕೆತ್ತನೆಗಳು.
ಮುಖ ಮಂಟಪದ ಛಾವಣಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು.
ಛಾವಣಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಚಿತ್ರಕಲೆ.
7 ತಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹೆಡೆಯ ಸರ್ಪವು ಲಿಂಗ ಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ನೆರಳು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಈ ದೇವಾಲಯವು ವಿಜಯನಗರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿದೆ. [೪] ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಮೂರು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅವುಗಳೆಂದರೆ: ಮುಖ ಮಂಟಪ ಅಥವಾ ನಾಟ್ಯ ಮಂಟಪ ಅಥವಾ ರಂಗ ಮಂಟಪ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಹಾಲ್; ಅರ್ಧ ಮಂಟಪ ಅಥವಾ ಅಂತರಾಳ (ಮುಂಭಾಗದ ಕೋಣೆ); ಮತ್ತು ಗರ್ಭಗೃಹ ಅಥವಾ ಗರ್ಭಗುಡಿ. [೭] ಈ ದೇವಾಲಯವು ಒಂದು ಕಟ್ಟಡವಾಗಿ, ಎರಡು ಆವರಣಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ. ಹೊರಗಿನ ಗೋಡೆಯ ಆವರಣವು ಮೂರು ದ್ವಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಉತ್ತರದ ದ್ವಾರವನ್ನು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಳ ಪೂರ್ವ ದ್ವಾರವು ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಹಾಲ್ ಗೆ ಪ್ರವೇಶವಾಗಿದೆ, ಇದು ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ತೆರೆದ ಸಭಾಂಗಣವಾಗಿದ್ದು, ಅದರ ಕೇಂದ್ರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.[೩]

ಇದು ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಛಾವಣಿಯ ಮೇಲಿನ ಪ್ರತಿ ಇಂಚು ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಮತ್ತು ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳ ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸ್ತಂಭಗಳು ಮತ್ತು ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲಿನ ಚಿತ್ರಗಳು ದೈವಿಕ ಜೀವಿಗಳು, ಸಂತರು, ರಕ್ಷಕರು, ಸಂಗೀತಗಾರರು, ನೃತ್ಯಗಾರರು ಮತ್ತು ಶಿವನ 14 ಅವತಾರಗಳಾಗಿವೆ. ಗಂಗಾ ಮತ್ತು ಯಮುನಾ ದೇವತೆಗಳ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿವೆ. ಈ ಸಭಾಂಗಣದ ಹೊರಗಿನ ಕಂಬಗಳನ್ನು ಅಲಂಕೃತ ಕಂಬದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ; ಅಲಂಕಾರಗಳು ಕುದುರೆಗಳು ಮತ್ತು ಸೈನಿಕರ ಕೆತ್ತಿದ ಚಿತ್ರಗಳ ಬ್ಲಾಕ್ ಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿವೆ. ಸ್ತಂಭಗಳು ತೆಳ್ಳಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಈವ್ ಗಳಿಂದ ಕೆತ್ತಲಾದ ಕೊಲೊನೆಟ್ ಗಳ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ, ವಕ್ರ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಓವರ್ ಹ್ಯಾಂಗಿಂಗ್ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಸಭಾಂಗಣದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ತೆರೆದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಕಂಬಗಳು ಅಥವಾ ಕಂಬಗಳಿಂದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಮೂರು ಅಂಕಿಗಳ ಕೆತ್ತನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. [3]

ಸಭಾಂಗಣದ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾಗದ ಕಂಬಗಳಲ್ಲಿ, ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ಡ್ರಮ್ಮರ್ ನಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ನಟೇಶನ ಚಿತ್ರಗಳಿವೆ. ಪಕ್ಕದ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ಭಂಗಿಗಳಲ್ಲಿ ನಿಂಫ್ ಗಳ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿವೆ, ಅದರ ಸುತ್ತಲೂ ಡ್ರಮ್ಮರ್ ಮತ್ತು ಸಿಂಬಾಲಿಸ್ಟ್ ಇದ್ದಾರೆ. ಸಭಾಂಗಣದ ನೈಋತ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ತಂಭವು ಶಿವನ ಪತ್ನಿ ಪಾರ್ವತಿಯ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅದರ ಸುತ್ತಲೂ ಮಹಿಳಾ ಪರಿಚಾರಕರು ಇದ್ದಾರೆ. ಮೂರು ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಭೃಂಗಿ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾದ ಭಿಕ್ಷಾತನದಂತಹ ದೇವತೆಗಳ ಕೆತ್ತನೆಗಳೂ ಇವೆ; ಇದು ಸಭಾಂಗಣದ ವಾಯುವ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಸಭಾಂಗಣದ ಛಾವಣಿಯು ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳು, ಮಹಾಭಾರತ, ರಾಮಾಯಣ ಮತ್ತು ಪುರಾಣಗಳ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ದಾನಿಗಳ ಜೀವನ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. [4] [3]

ಮುಖ್ಯ ಮಂಟಪ, ಅಂತರಾಳ ಮತ್ತು ಇತರ ದೇವಾಲಯಗಳ ಛಾವಣಿಯ ಮೇಲಿನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕೊಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿನ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ವಿಜಯನಗರ ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ಭವ್ಯತೆಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತವೆ. ಸುಣ್ಣದ ಗಾರೆಯ ಆರಂಭಿಕ ಪ್ಲಾಸ್ಟರ್ ಪದರದ ಮೇಲೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಬಣ್ಣವು ತರಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖನಿಜ ಬಣ್ಣಗಳಾದ ಹಳದಿ, ಓಕ್ರೆ, ಕಪ್ಪು, ನೀಲಿ ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಸುಣ್ಣದ ನೀರಿನೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆಸುತ್ತದೆ; ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವರು ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲದೆ, ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಭಕ್ತರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ, ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರಗಳನ್ನು ಸಹ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತವೆ. ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಗಮನಾರ್ಹ ಸಂಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿವೆ, ಅಲ್ಲಿ ಅವಧಿಯ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಮುಖದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಒತ್ತು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. [3]

ಏಷ್ಯಾದ ಅತಿದೊಡ್ಡದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ ಅರ್ಧ ಮಂಟಪದ (ಆಂಟೆ ಚೇಂಬರ್) ಛಾವಣಿಯಲ್ಲಿರುವ ಫ್ರೆಸ್ಕೊ 23 ಬೈ 13 ಅಡಿ (7.0 ಮೀ × 4.0 ಮೀ) ಅಳತೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಶಿವನ 14 ಅವತಾರಗಳ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: ಯೋಗದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿ, ಚಂದೇಸ್ ಅನುಗ್ರಹ ಮೂರ್ತಿ, ಭಿಕ್ಷಾತನ, ಹರಿಹರ, ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರ, ಕಲ್ಯಾಣಸುಂದರ, ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ, ನಟರಾಜ, ಗೌರಿಪ್ರಸಾದಕ, ಲಿಂಗೋದ್ಭವ, ಅಂಧಕಾಸುರಸ್ಮಹಾರ ಇತ್ಯಾದಿ. [8]

ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ದೈವೀಕರಿಸಲಾದ ಪ್ರಧಾನ ದೇವತೆ ವೀರಭದ್ರನ ಜೀವನ ಗಾತ್ರದ ಚಿತ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ಮತ್ತು ತಲೆಬುರುಡೆಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗುಹೆ ಕೋಣೆ ಇದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಅಗಸ್ತ್ಯ ಋಷಿ ಇಲ್ಲಿ ಲಿಂಗದ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾಗ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವರ ಮೇಲಿನ ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಛಾವಣಿಯಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾತೃಗಳಾದ ವಿರುಪಣ್ಣ ಮತ್ತು ವೀರಣ್ಣ ಅವರ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳಿವೆ, ಅವರು ತಿರುಪತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಕಂಚಿನ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದಂತೆಯೇ ಭವ್ಯವಾಗಿ ಉಡುಪು ಧರಿಸಿ ತಲೆಗವಸು ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಪರಿವಾರದೊಂದಿಗೆ, ಪೂಜ್ಯ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ತಮ್ಮ ಕುಲದೇವತೆಯ ಪವಿತ್ರ ಚಿತಾಭಸ್ಮವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಿರುವಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣದೊಳಗೆ, ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಿವ ಮತ್ತು ಅವನ ಪತ್ನಿ ಪಾರ್ವತಿಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕೋಣೆ ಇದೆ. ಮತ್ತೊಂದು ದೇವಾಲಯದ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಚಿತ್ರವಿದೆ. [6]

ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ, ಅದರ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಗ್ರಾನೈಟ್ ಕಲ್ಲಿನ ಬೃಹತ್ ಬಂಡೆ ಇದೆ, ಇದು ಸುರುಳಿ ಮಾಡಿದ ಬಹು-ಹೆಡೆಯ ಸರ್ಪದ ಕೆತ್ತನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಲಿಂಗದ ಮೇಲೆ ಛತ್ರಿಯ ಹೊದಿಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ "ತೂಗುವ ಸ್ತಂಭ" ದೇವಾಲಯದ ಮತ್ತೊಂದು ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಕಂಬದ ಬುಡ ಮತ್ತು ನೆಲದ ನಡುವೆ ಒಂದು ಅಂತರವಿದೆ, ಅದರ ಮೂಲಕ ಬಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಕಾಗದವನ್ನು ಹಾದುಹೋಗಬಹುದು, ಏಕೆಂದರೆ ಸ್ತಂಭವು ಸ್ವಲ್ಪ ಕೆಳಗಿಳಿದು ಒಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ನೆಲವನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.

20 ಅಡಿ (6.1 ಮೀ) ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 30 ಅಡಿ (9.1 ಮೀ) ಉದ್ದವಿರುವ, ಹೂಮಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಗಂಟೆಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಬೃಹತ್ ಗ್ರಾನೈಟ್ ನಂದಿ (ಎತ್ತು) ದೇವಾಲಯದಿಂದ ಸುಮಾರು 200 ಮೀಟರ್ (660 ಅಡಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಸರ್ಪದ ಪ್ರತಿಮೆಗೆ ಎದುರಾಗಿದೆ. [4]

ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ

  • ವೀರಭದ್ರ ದೇವಾಲಯದ ಮುಂಭಾಗದ ನೋಟ, ಲೇಪಾಕ್ಷಿ.
    ವೀರಭದ್ರ ದೇವಾಲಯದ ಮುಂಭಾಗದ ನೋಟ, ಲೇಪಾಕ್ಷಿ.
  • ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಭಾಗದ ನೋಟ.
    ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಭಾಗದ ನೋಟ.
  • ನೃತ್ಯ ಶಿಕ್ಷಕಿ.
    ನೃತ್ಯ ಶಿಕ್ಷಕಿ.
  • ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ದೈತ್ಯ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತು. ಇದು [ಸೀತೆ]] ಅಥವಾ [[ಹನುಮಾನ್] ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
    ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ದೈತ್ಯ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತು. ಇದು [ಸೀತೆ]] ಅಥವಾ [[ಹನುಮಾನ್] ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು


ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ

  • Bhardwaj, D. S. (1 January 1998). Domestic Tourism in India. Indus Publishing. ISBN 978-81-7387-078-1.
  • Knapp, Stephen (1 January 2009). Spiritual India Handbook. Jaico Publishing House. ISBN 978-81-8495-024-3.
  • Michell, George (1 May 2013). Southern India: A Guide to Monuments Sites & Museums. Roli Books Private Limited. ISBN 978-81-7436-903-1.

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ವೀರಭದ್ರ_ದೇವಸ್ಥಾನ,_ಲೇಪಾಕ್ಷಿ&oldid=1233041" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ