ಶೀತಲ ಮರುಭೂಮಿ ( ಜೀವಸಂಕುಲ ಸಂರಕ್ಷಣೋದ್ಯಾನ)

ಶೀತಲ ಮರುಭೂಮಿಯು ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದ ಪಶ್ಚಿಮ ಹಿಮಾಲಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಒಂದು ಜೀವಸಂಕುಲ ಸಂರಕ್ಷಣೋದ್ಯಾನ. ಇದನ್ನು ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ ಜೀವಸಂಕುಲ ಸಂರಕ್ಷಣೋದ್ಯಾನವೆಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು,^[೧] ಜೀವಸಂಕುಲ ಸಂರಕ್ಷಣೋದ್ಯಾನವು ಭೂಮಿಯ ಮತ್ತು ಕರಾವಳಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗಿವೆ, ಇದು ಜೀವವೈವಿಧ್ಯದ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಅದರ ಸಮರ್ಥನೀಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ೧೩೪ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ೭೩೮ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜೀವಸಂಕುಲ ಸಂರಕ್ಷಣೋದ್ಯಾನಗಳಿವೆ. ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಅರಣ್ಯ ಸಚಿವಾಲಯವು ಭೂದೃಶ್ಯ, ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಆಯಾ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಶೀತಲ ಮರುಭೂಮಿಯ ಬಯೋಮ್ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಎರಡು ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಶೀತಲ ಮರುಭೂಮಿಯ ಬಯೋಮ್ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಒಂದು ಹಿಮಾಲಯದ ಲೆವಾರ್ಡ್ ಭಾಗವಾಗಿದೆ, ಇದು ಮಾನ್ಸೂನ್ ಮಾರುತಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಸರಾಸರಿ ೩೦೦೦-೫೦೦೦ ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.^[೨]

ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಶೀತಲ ಮರುಭೂಮಿಯು ೭೭೭೦ ಚದರ ಕಿ.ಮೀ(೧೯೨೦೦೦೦ ಎಕರೆ) ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.^[೩] ಜೀವಸಂಕುಲ ಸಂರಕ್ಷಣೋದ್ಯಾನವು ಚಂದ್ರ ತಾಲ್, ಕಿಬ್ಬರ್ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ, ಪಿನ್ ವ್ಯಾಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ ಮತ್ತು ಸರ್ಚುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಸ್ಥಳ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಭಾರತದ ಶೀತಲ ಮರುಭೂಮಿಗಳು ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತಗಳ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿವೆ. ಅವು ಹಿಮಾಲಯದ ಮಳೆಯ ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಇರುವುದರಿಂದ ಭಾರತೀಯ ಮಾನ್ಸೂನ್‌ಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಹವಾಮಾನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ, ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಜೀವವೈವಿಧ್ಯವಿದೆ. ಶೀತಲ ಮರುಭೂಮಿಯು ೫೦೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜಾತಿಯ ಸಸ್ಯಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ೧೧೮ ಜಾತಿಗಳು ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳಾಗಿವೆ.^[೪] ಕೆಲವು ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಕೋನಿಟಮ್ ರೋಟುಂಡಿಫೋಲಿಯಮ್, ಅರ್ನೆಬಿಯಾ ಯೂಕ್ರೋಮಾ, ಎಫೆಡ್ರಾ ಗೆರಾರ್ಡಿಯಾನಾ ಮತ್ತು ಫೆರುಲಾ ಜೇಷ್ಕೆನಾ ಸೇರಿವೆ. IUCN ನ ಕೆಂಪು ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹಲವಾರು ಜಾತಿಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಹಿಮ ಚಿರತೆ, ಟಿಬೆಟಿಯನ್ ಹುಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಹಿಮಾಲಯನ್ ತೋಳ ಮುಂತಾದವುಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.^[೫] ಉಣ್ಣೆಯ ಮೊಲ, ಹಿಮಾಲಯದ ಕಪ್ಪು ಕರಡಿ, ಹಿಮಾಲಯನ್ ಕಂದು ಕರಡಿ, ಕೆಂಪು ನರಿ, ಹಿಮಾಲಯನ್ ಐಬೆಕ್ಸ್, ಹಿಮಾಲಯನ್ ಮರ್ಮೊಟ್, ಹಿಮಾಲಯನ್ ನೀಲಿ ಕುರಿ, ಕೆಂಪು ಬಿಲ್ಡ್ ಚೌ, ಚುಕರ್ ಪಾರ್ಟ್ರಿಡ್ಜ್, ಸ್ನೋ ಪಾರ್ಟ್ರಿಡ್ಜ್, ಬ್ಲೂ ರಾಕ್ ಪಾರಿವಾಳ, ಹಿಮ ಪಾರಿವಾಳ, ಹಿಮಾಲಯ ಸ್ನೋಕಾಕ್, ಲ್ಯಾಮರ್ಜಿಯರ್ ಹಿಮಾಲಯನ್ ಗ್ರಿಫನ್, ಗೋಲ್ಡನ್ ಹದ್ದು, ರೋಸ್ಫಿಂಚ್ ಮತ್ತು ಮುಂತಾದ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಇತರ ಜಾತಿಗಳು ಸೇರಿವೆ.

ಸಹ ನೋಡಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಭಾರತದ ಮರುಭೂಮಿಗಳು
ಹಿಮಾಲಯದ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ
ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಪರಿಸರ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

↑ Sivaperuman, Chandrakasan; Banerjee, Dhriti; Tripathy, Basudev; Chandra, Kailash (2022-11-22). Faunal Ecology and Conservation of the Great Nicobar Biosphere Reserve (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Springer Nature. p. 22.
↑ "Cold Desert Cultural Landscape of India". UNESCO World Heritage Centre (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2021-05-24.
↑ Sivaperuman, Chandrakasan; Banerjee, Dhriti; Tripathy, Basudev; Chandra, Kailash (2022-11-22). Faunal Ecology and Conservation of the Great Nicobar Biosphere Reserve (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Springer Nature. p. 22.^{[ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ]}Sivaperuman, Chandrakasan; Banerjee, Dhriti; Tripathy, Basudev; Chandra, Kailash (22 November 2022). id=3IedEAAAQBAJ&pg=PA22&dq=cold+desert+biosphere+reserve&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&sa=X&ved=2ahUKEwinrPCK1fOCAxUUomoFHbseAY4QuwV6BAgNEAY#v=onepage&q=cold%20desert%20biosphere%20reserve&f=false Faunal Ecology and Conservation of the Great Nicobar Biosphere Reserve. Springer Nature. p. 22.
↑ "Himachal conserving biodiversity in cold desert". Hindustan Times (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2014-09-16. Retrieved 2023-12-03.
↑ "Cold Desert Cultural Landscape of India". UNESCO World Heritage Centre (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2021-05-24."Cold Desert Cultural Landscape of India". UNESCO World Heritage Centre. Retrieved 24 May 2021.

[1] Sivaperuman, Chandrakasan; Banerjee, Dhriti; Tripathy, Basudev; Chandra, Kailash (2022-11-22). Faunal Ecology and Conservation of the Great Nicobar Biosphere Reserve (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Springer Nature. p. 22.

[2] "Cold Desert Cultural Landscape of India". UNESCO World Heritage Centre (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2021-05-24.

[3] Sivaperuman, Chandrakasan; Banerjee, Dhriti; Tripathy, Basudev; Chandra, Kailash (2022-11-22). Faunal Ecology and Conservation of the Great Nicobar Biosphere Reserve (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Springer Nature. p. 22.^{[ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ]}Sivaperuman, Chandrakasan; Banerjee, Dhriti; Tripathy, Basudev; Chandra, Kailash (22 November 2022). id=3IedEAAAQBAJ&pg=PA22&dq=cold+desert+biosphere+reserve&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&sa=X&ved=2ahUKEwinrPCK1fOCAxUUomoFHbseAY4QuwV6BAgNEAY#v=onepage&q=cold%20desert%20biosphere%20reserve&f=false Faunal Ecology and Conservation of the Great Nicobar Biosphere Reserve. Springer Nature. p. 22.

[4] "Himachal conserving biodiversity in cold desert". Hindustan Times (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2014-09-16. Retrieved 2023-12-03.

[5] "Cold Desert Cultural Landscape of India". UNESCO World Heritage Centre (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2021-05-24."Cold Desert Cultural Landscape of India". UNESCO World Heritage Centre. Retrieved 24 May 2021.

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]