ರಂಗನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಶ್ರೀರಂಗಂ
ದೇವಾಲಯವು 155 acres (63 ha) ವಿಸ್ತೀರ್ಣ, 81 ದೇಗುಲಗಳು, 21 ಗೋಪುರಗಳು, 39 ಮಂಟಪಗಳು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಕಲ್ಯಾಣಿಗಳು ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. [೧] [೨] ದೇವಾಲಯದ ಪಟ್ಟಣವು ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಪುರಾತತ್ವ ಮತ್ತು ಶಿಲಾಶಾಸನದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ, ಇದು ಆರಂಭಿಕ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಿಟಕಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ, ಉಚಿತ ಅಡುಗೆಮನೆಯನ್ನು ನಡೆಸುವ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ತಾನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಉಡುಗೊರೆಗಳು ಮತ್ತು ದೇಣಿಗೆಗಳಿಂದ ಹಣಕಾಸು ಒದಗಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ದತ್ತಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹಲವಾರು ಶಾಸನಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. [೧] [೩] [note ೧]
ಶ್ರೀರಂಗಂ ದೇವಾಲಯವು ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ದೇವಾಲಯದ ಸಂಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಕೀರ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. [೧] [೨] ಈ ಕೆಲವು ರಚನೆಗಳನ್ನು ನವೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ, ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಜೀವಂತ ದೇವಾಲಯವಾಗಿ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಇತ್ತೀಚಿನ ಸೇರ್ಪಡೆಯು ಹೊರಗೋಪುರವು ಸರಿಸುಮಾರು 73 metres (240 ft) ಎತ್ತರದ, 1987 ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು. [೫] ಶ್ರೀರಂಗಂ ದೇವಾಲಯವು ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಇನ್ನೂ ದೊಡ್ಡದಾದ ಅಂಕೋರ್ ವಾಟ್ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಅತಿದೊಡ್ಡ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. [೬] [೭] ದೇವಾಲಯವು ಸಕ್ರಿಯ ಹಿಂದೂ ಪೂಜಾ ಮನೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ವೈಷ್ಣವರ ತೆಂಕಲೈ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ. ತಮಿಳು ತಿಂಗಳ ಮಾರ್ಗಳಿ (ಡಿಸೆಂಬರ್-ಜನವರಿ) ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ 21-ದಿನದ ಉತ್ಸವವು 1 ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣವನ್ನು UNESCO ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣವಾಗಿ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು UNESCO ನ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿದೆ. [೧]
- ↑ ೧.೦ ೧.೧ ೧.೨ ೧.೩ Sri Ranganathaswamy Temple, Srirangam, UNESCO
- ↑ ೨.೦ ೨.೧ Mittal & Thursby 2005, p. 456.
- ↑ [a] VN Hari Ram (1961), Services in Srirangam Temple, Proceedings of the Indian History Congress, Volume 24, pages 89-92;
[b] Trouillet, Pierre-Yves (2017). "Hindu Temples and Development of Localities in Tamil Nadu (South India)". Exploring Urban Change in South Asia (PDF). Springer. pp. 311–334. doi:10.1007/978-81-322-3616-0_12. ISBN 978-81-322-3614-6. - ↑ Burton Stein, The Economic Function of a Medieval South Indian Temple, The Journal of Asian Studies, Vol. 19, pages 163-176;
Burton Stein (1961), The state, the temple and agriculture development, The Economic Weekly Annual, pages 179-187 - ↑ Mittal & Thursby 2005, p. 457.
- ↑ Vater 2010, p. 40.
- ↑ Jones 2004, p. 4.
ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: <ref> tags exist for a group named "note", but no corresponding <references group="note"/> tag was found