ಮೇಘಾಲಯದ ಮಾತೃವಂಶೀಯ ಸಮಾಜ

ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತದ ಮೇಘಾಲಯ ರಾಜ್ಯದ ಅನೇಕ ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳು ಮಾತೃವಂಶೀಯ ಸಮಾಜದ ಪದ್ದತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತವೆ. ಖಾಸಿ ಜನರು ಮತ್ತು ಗಾರೋ ಜನರಲ್ಲಿ ಈ ಪದ್ದತಿಯಿದೆ. ಖಾಸಿ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಮೇಘಾಲಯದ ವಿವಿಧ ಉಪಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಪದವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಭಾಷೆಗಳು, ವಿಧಿಗಳು, ಸಮಾರಂಭಗಳು ಮತ್ತು ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಕಿ ಹೈನೀವ್ ಟ್ರೆಪ್ (ಏಳು ಗುಡಿಸಲುಗಳು) ಎಂದು ಜನಾಂಗೀಯ ಗುರುತನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಗಾರೋ ಎಂಬುದು ಆಚಿಕ್ ಜನರ ವಿವಿಧ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾರೆ. ಖಾಸಿ, ಗಾರೋ ಮತ್ತು ಇತರ ಉಪಗುಂಪುಗಳು ಮಾತೃಪ್ರಧಾನತೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಆದರೂ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕೆಲವು ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು 2004ರಲ್ಲಿ ವರದಿಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳು ವಿಶ್ವದ "ಉಳಿದಿರುವ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ [ಗಳಿಗೆ]" ಸೇರಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.[s]

ಹಿನ್ನೆಲೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತದ ಮೇಘಾಲಯ ರಾಜ್ಯ ಅನೇಕ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತೃವಂಶೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿದೆ. ಇವರಿಗೆ ಖಾಸಿ^[೧] ಎಂಬ ಹೆಸರಿದೆ. ಖಾಸಿ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಮೇಘಾಲಯದ ಅನೇಕ ಉಪಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಪದವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಭಾಷೆಗಳು, ವಿಧಿಗಳು, ಸಮಾರಂಭಗಳು ಮತ್ತು ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಕಿ ಹೈನೀವ್ ಟ್ರೆಪ್ (ದಿ ಸೆವೆನ್ ಹಟ್ಸ್) ಎಂದು ಜನಾಂಗೀಯ ಗುರುತನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.^[೨]

ಖಾಸಿ ಒಂದು ಪ್ರಾಚೀನ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗವಾಗಿದ್ದು ಇದು ವಿಶ್ವದ "ಉಳಿದಿರುವ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಸಂಸ್ಕೃತಿ [ಗಳು]" ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.[s]^[೩] ಇವರು, ಗಾರೋದಂತಹ ಇತರ ಉಪಗುಂಪುಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೇಘಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಂ ಮತ್ತು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ಗಡಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ. ಖಾಸಿಗಳು ಪೂರ್ವ ಏಷ್ಯಾ ಮೊನ್-ಖಮೇರ್ ಜನರೊಂದಿಗೆ ಪೂರ್ವಜರ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಲಸಿಗರು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಖಾಸಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಉಪಗುಂಪುಗಳು ಮೇಘಾಲಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸುವ ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಖಾಸಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಪುರಾಣಗಳು, ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೂಲ ನಿರೂಪಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒತ್ತಿಹೇಳಲಾಗಿದೆ.^[೪] ಖಾಸಿ ರಾಜರು ಯುದ್ಧಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ನಡೆಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಬಿಟ್ಟರು ಮತ್ತು ಹೀಗಾಗಿ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಅವರ ಪಾತ್ರವು ಬಹಳ ಆಳವಾಗಿ ಬೇರೂರಿದೆ ಮತ್ತು ಗೌರವಾನ್ವಿತವಾಗಿದೆ.^[೧]^[೫]

ಮಹಾಭಾರತ ಮಹಾಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾರಿ ರಾಜ್ಯ (ಸ್ತ್ರೀ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ) ಅಥವಾ ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಭೂಮಿ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಖಾಸಿ ಮತ್ತು ಜೈಂತಿಯಾ ಬೆಟ್ಟಗಳು ಮತ್ತು ಮೇಘಾಲಯದ ಇಂದಿನ ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯೊಂದಿಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ.^[೬]^[೭] ಖಾಸಿ, ಗಾರೋ ಮತ್ತು ಇತರ ಉಪಗುಂಪುಗಳ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಪರಂಪರೆಯು ಮಾತೃಪ್ರಧಾನತೆ. ಆದರೆ 2004ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.^[೮]

ಹಕ್ಕುಗಳು, ಪಾತ್ರಗಳು, ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಮೇಘಾಲಯದ ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕುಟುಂಬದ ಕಿರಿಯ ಮಗಳು ಕಾ ಖದ್ದುಹ್ ಎಲ್ಲಾ ಪೂರ್ವಜರ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಪಡೆಯುತ್ತಾಳೆ.^[೯] ಮದುವೆಯ ನಂತರ ಗಂಡಂದಿರು ಅತ್ತೆಯ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಾಯಿಯ ಉಪನಾಮವನ್ನು ಮಕ್ಕಳು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳು ಜನಿಸದಿದ್ದಾಗ ಅವರು ಮಗಳನ್ನು ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಆಸ್ತಿಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ಆಕೆಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೆಣ್ಣು ಮಗುವಿನ ಜನನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಗನ ಜನನವನ್ನು ಸರಳವಾಗಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೧] "ಖಾಸಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪದ್ಧತಿ ವಂಶಾವಳಿ ಕಾಯ್ದೆ" ಅವರಿಗೆ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ನೀಡುವುದರಿಂದ ಮಹಿಳೆಯು ಮರುಮದುವೆಯಾಗುವುದು ಅಥವಾ ಮದುವೆಯಿಂದ ಮಗುವಿಗೆ ಜನ್ಮ ನೀಡುವುದು ಯಾವುದೇ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಳಂಕವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಮಹಿಳೆಯರು ತಮ್ಮ ಬುಡಕಟ್ಟಿನ ಹೊರಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಮದುವೆಯಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ^[೫] ಎಲ್ಲಾ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಆನಂದಿಸುವ ಮಹಿಳೆಯರು ಸ್ವತಂತ್ರ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ, ಚೆನ್ನಾಗಿ ಉಡುಗೆ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಚರ್ಚ್ಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅನೇಕರು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ. ದೇಶದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಅವರು ಸಂಪೂರ್ಣ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಆನಂದಿಸುತ್ತಾರೆ. .^[೧೦] ಖಾಸಿ ಸಮಾಜದ ಯಶಸ್ವಿ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಮಹಿಳೆಯರು "ಅವರ ಸಾಮಾಜಿಕ ವೈಪರೀತ್ಯ" ವು ಆಕೆಗೆ ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯಲ್ಲೂ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ.[1] ಬಹುತೇಕ ಸಣ್ಣ ಉದ್ಯಮಗಳನ್ನು ಮಹಿಳೆಯರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ.[3]^[೫]

ಗಾರೋ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೧೯೯೪ರಲ್ಲಿ ಬೀನಾ ಅಗರ್ವಾಲ್ ಅವರು ಗಾರೋ ಮತ್ತು ಖಾಸಿಗಳ ನಡುವಿನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೋಲಿಸಿದರು. ಗಾರೋ ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಆನುವಂಶಿಕತೆ, ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ವಿವಾಹದ ನಂತರದ ವಾಸಸ್ಥಾನ, ಅಡ್ಡ-ಸೋದರ ಸಂಬಂಧದ ಮದುವೆಗೆ ಆದ್ಯತೆ, ಮಹಿಳೆಯರಿಂದ ವಿವಾಹಪೂರ್ವ ಲೈಂಗಿಕತೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದು ಇಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಮಹಿಳೆಯರಿಂದ ವ್ಯಭಿಚಾರವನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವರು ವರದಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.

ಖಾಸಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಆದರೆ ಖಾಸಿ ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಆನುವಂಶಿಕತೆಯನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಮತ್ತು ವೈವಾಹಿಕ ನಂತರದ ವಾಸಸ್ಥಾನ (ಇದರಲ್ಲಿ ಗಂಡ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾನೆ, ಹೆಂಡತಿ ತನ್ನ ಹೆತ್ತವರ ನಿವಾಸದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾಳೆ) ಅಡ್ಡ-ಸೋದರಸಂಬಂಧಿ ಮದುವೆಗೆ ತಿರಸ್ಕಾರ, ಮತ್ತು ಮತ್ತೆ, ಮಹಿಳೆಯರಿಂದ ಪೂರ್ವ-ವೈವಾಹಿಕ ಲೈಂಗಿಕತೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ವ್ಯಭಿಚಾರವನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.^[೧೧]

ಮಕ್ಕಳ ಆರೈಕೆಯು ತಾಯಂದಿರು ಅಥವಾ ಅತ್ತೆ-ಮಾವನ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ. ^[೧೦] ಪೂರ್ವಜರ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ಈ ಸಮಾಜದ ಕಿರಿಯ ಮಗಳು ತನ್ನ ಹೆತ್ತವರ ವೃದ್ಧಾಪ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವರ ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಜೊತೆಗೆ ತನ್ನ ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರ ಕಲ್ಯಾಣ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ.^[೧]^[೫]

ಕೆಲವು ಖಾಸಿ ಪುರುಷರು ತಮ್ಮನ್ನು ದ್ವಿತೀಯ ಸ್ಥಾನಮಾನದವರೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪುರುಷರಿಗೆ ಸಮಾನ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಅವರು ಸಿಂಕ್ಹೊಂಗ್ ರಿಂಪೀ ಥೈಮೈ (ಎಸ್ಆರ್ಟಿ) (3,000 ಸದಸ್ಯರು) ಮತ್ತು ಸ್ಯಾಮ್ ಕಾಮ್ ರಿನ್ ಕು ಮಾಯ್ (ಸೊಸೈಟಲ್ ರಿಸ್ಟ್ರಕ್ಚರಿಂಗ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್) ನಂತಹ ಸಮಾಜಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.^[೧]^[೫] ಅವರು "ಖಾಸಿ ಪುರುಷರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಭದ್ರತೆಯಿಲ್ಲ, ಅವರು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ, ಅವರು ಕುಟುಂಬದ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ನಡೆಸುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಯಾತಕ್ಕೂ ಪ್ರಯೋಜನವಿಲ್ಲದಂತಾಗಿದ್ದಾರೆ " ಎಂದು ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಶಿಲ್ಲಾಂಗ್ ಟೈಮ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸುವ ಪೆಟ್ರೀಷಿಯಾ ಮುಖಿಮ್ ಅವರು ಹೀಗೆ ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆಃ "ಹೊರಗಿನವರಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಖಾಸಿ ಪುರುಷರು ತಮ್ಮ ಪುರುಷತ್ವದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ... ಇದು ಕರುಣಾಜನಕವಾಗಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ನಮ್ಮನ್ನು ಇತರರಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುತ್ತದೆ".[1]^[೧೦]

ಸಮಾಜವು ಮಾತೃಪ್ರಧಾನವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅಲ್ಲಿನ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ಮಾತೃಪ್ರಧಾನವಲ್ಲ. ಹಿಂದಿನ ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವಗಳಲ್ಲಿ, ರಾಜನ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರಿಯ ಮಗ ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದನು . ಈಗಲೂ ಸಹ ಮೇಘಾಲಯದ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಗ್ರಾಮ ಪರಿಷತ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಪಂಚಾಯಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವು ಕನಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿದೆ.^[೧೦] 2013ರಂತೆ, 60 ಸದಸ್ಯರ ಮೇಘಾಲಯ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ನಾಲ್ಕು ಮಹಿಳೆಯರು ಇದ್ದಾರೆ. ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದ ಮೂಲಭೂತ ರಾಜಕೀಯ ಅಂಗವಾದ ಪುರುಷ ಕೇಂದ್ರಿತ ದರ್ಬಾರ್ ಶ್ನಾಂಗ್ನಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಲು ಅನುಮತಿ ಇಲ್ಲ.^[೫] ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮಹಿಳೆಯರು ತಾವು ಪುರುಷರಿಗಿಂತ ಹಣದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಆನಂದಿಸುತ್ತೇವೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ.^[೧೨]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

↑ ^೧.೦ ^೧.೧ ^೧.೨ ^೧.೩ ^೧.೪ Rimmer, Sandra. "The ancient Indian tribe where the women are in charge and activists lobby for men's rights". Planet Earth & its Life Forms. Archived from the original on 10 March 2016. Retrieved 10 March 2016. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; name "Rimmer" defined multiple times with different content
↑ Schweizer & White 1998.
↑ Laird, T. "A woman's world: Meghalaya, India – matrilineal culture". ICIMOD. Archived from the original on 10 March 2016. Retrieved 10 March 2016.
↑ Sen 2004, p. 48.
↑ ^೫.೦ ^೫.೧ ^೫.೨ ^೫.೩ ^೫.೪ ^೫.೫ Bhaumik, Subir (16 Oct 2013). "Meghalaya: Where women call the shots". Aljazeera. Archived from the original on 10 March 2016. Retrieved 10 March 2016. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; name "Bhaumik" defined multiple times with different content
↑ Mann 1996, p. 42-43.
↑ Gupta 1984, p. 7.
↑ Lyndem & De 2004, p. 280.
↑ ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Allen
↑ ^೧೦.೦ ^೧೦.೧ ^೧೦.೨ ^೧೦.೩ Bouissou, Julien (18 January 2011). "Where women of India rule the roost and men demand gender equality". The Guardian. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 10 March 2016. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; name "Bouissou" defined multiple times with different content
↑ Agarwal 1994, p. 141.
↑ Nick Kirkpatrick (17 April 2015). "Kingdom of girls: Women hold power in this remote Indian village". The Washington Post. Retrieved 6 July 2021.

ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

Agarwal, Bina (1994). A Field of One's Own: Gender and Land Rights in South Asia. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-42926-9.
Gupta, Pranab Kumar Das (1984). Life and Culture of Matrilineal Tribe of Meghalaya. Inter-India Publications.
Lyndem, Biloris; De, Utpal Kumar (2004). Education in North East India: Experience and Challenge. Concept Publishing Company. ISBN 978-81-8069-063-1.
Mann, Rann Singh (1996). Aspects of Indian Social Anthropology. Concept Publishing Company. ISBN 978-81-7022-586-7.
Schweizer, Thomas; White, Douglas R. (1998). Kinship, Networks, and Exchange. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-59021-1.
Sen, Soumen (2004). Khasi-Jaintia Folklore: Context, Discourse, and History. NFSC www.indianfolklore.org. ISBN 978-81-901481-3-9.

[Rimmer-1] ೧.೦ ^೧.೧ ^೧.೨ ^೧.೩ ^೧.೪ Rimmer, Sandra. "The ancient Indian tribe where the women are in charge and activists lobby for men's rights". Planet Earth & its Life Forms. Archived from the original on 10 March 2016. Retrieved 10 March 2016. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; name "Rimmer" defined multiple times with different content

[FOOTNOTESchweizerWhite1998-2] Schweizer & White 1998.

[Laird-3] Laird, T. "A woman's world: Meghalaya, India – matrilineal culture". ICIMOD. Archived from the original on 10 March 2016. Retrieved 10 March 2016.

[FOOTNOTESen200448-4] Sen 2004, p. 48.

[Bhaumik-5] ೫.೦ ^೫.೧ ^೫.೨ ^೫.೩ ^೫.೪ ^೫.೫ Bhaumik, Subir (16 Oct 2013). "Meghalaya: Where women call the shots". Aljazeera. Archived from the original on 10 March 2016. Retrieved 10 March 2016. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; name "Bhaumik" defined multiple times with different content

[FOOTNOTEMann199642-43-6] Mann 1996, p. 42-43.

[FOOTNOTEGupta19847-7] Gupta 1984, p. 7.

[FOOTNOTELyndemDe2004280-8] Lyndem & De 2004, p. 280.

[Allen-9] ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Allen

[Bouissou-10] ೧೦.೦ ^೧೦.೧ ^೧೦.೨ ^೧೦.೩ Bouissou, Julien (18 January 2011). "Where women of India rule the roost and men demand gender equality". The Guardian. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 10 March 2016. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; name "Bouissou" defined multiple times with different content

[FOOTNOTEAgarwal1994141-11] Agarwal 1994, p. 141.

[Kirkpatrick-12] Nick Kirkpatrick (17 April 2015). "Kingdom of girls: Women hold power in this remote Indian village". The Washington Post. Retrieved 6 July 2021.

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]

[೬]

[೭]

[೮]

[೯]

[೧೦]

[೧೧]

[೧೨]