ತುಳು ಗೌಡ: ಪರಿಷ್ಕರಣೆಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ

ತುಳು ಗೌಡ
ಹತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಹದಿನೆಂಟು ಗೋತ್ರ
ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಬಾಹುಳ್ಯದ ಪ್ರದೇಶಗಳು
	ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ, ಕೊಡಗು ಮತ್ತು ಕಾಸರಗೋಡ್
ಭಾಷೆಗಳು
	ತುಳು, ಅರೆಭಾಷೆ
ಧರ್ಮ
	ಹಿಂದೂ

Browse history interactively

← ಹಿಂದಿನ ಸಂಪಾದನೆ ನಂತರದ ಸಂಪಾದನೆ →

Content deleted Content added

VisualWikitext

Inline

೧೪:೫೮, ೪ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೧ ನಂತೆ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ

ತುಳು ಗೌಡ (ಆಂಗ್ಲ:Tulu Gowda) ಮತ್ತು ಕೊಡಗು ಗೌಡ ಒಕ್ಕಲಿಗ ಸಮುದಾಯದ ಉಪವಿಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾರೆ.^[೧]^[೨]

ಇತಿಹಾಸ

ಶೃಂಗೇರಿ ಮಾತೆಗೆ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಮೂಲತಃ ನಾಥ ಪಂಥ ಮತ್ತು ಶೈವ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇವರು ವೈಷ್ಣವರಾದರು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದವರ ಕುಲದೈವ "ತಿರುಪತಿ ವೆಂಕಟರಮಣ" (ತಿರುಪತಿಯ ಬಾಲಾಜಿ) ಮತ್ತು ಶೃಂಗೇರಿ ಶಾರದೆಯನ್ನು ಆರಾಧಿಸಿದರು. ನಂತರ ಅವರು ಮಂಗಳೂರು-ಉಡುಪಿ (ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ-ಉಡುಪಿ) ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ತುಳು ಭಾಷೆ ಮಾತನಾಡಿದರು. ಅವರು ೧೦ ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ೧೮ ಬರಿಯ ತಮ್ಮ ಆದಿಸ್ವರೂಪದ ಮೂಲ ಕುಟುಂಬಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಕೊಡಗು ಆಡಳಿತದಡಿಯಲ್ಲಿ ತಲಕಾಡು ಗಂಗಾಸ್ (೨೦೦ - ೧೦೦೪ ಸಿಇ) ಕಾಲದಿಂದ ಈ ಕುಟುಂಬದ ಹಲವರು ಕೊಡಗುನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ನಂತರ ಅವರು ಮಂಗಳೂರು-ಉಡುಪಿ (ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ-ಉಡುಪಿ) ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಕೊಡಗುಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದರು, ಕೆನರೆಸ್ (ಕನ್ನಡ) ಮಾತನಾಡುವ ಜನರ ನಡುವೆ ನೆಲೆಸಿದರು.^[೩]

ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿ

ಗೌಡರು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಕೆನರಾ ಮತ್ತು ಕೂರ್ಗ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ದಂಗೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದರು. ಗುಡ್ಡೆ ಮನೆ ಅಪ್ಪಯ್ಯ ಗೌಡ, ಅವರ ಕುಟುಂಬ ಕೊಡಗು ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್ ಇನ್ ನೀಡಲಾಯಿತು, ಸುಳ್ಯ ಕೊಡಗು ಮತ್ತು ಕೆದಂಬಾಡಿ ರಾಮೇ ಗೌಡರಿಂದ ಇತರರೊಂದಿಗೆ ವಿರುದ್ಧ ದಂಗೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮತ್ತು ಜಂಗಮ (ಸನ್ಯಾಸಿ) ಮಂಗಳೂರಿನ ಬಾವುಟ ಗುಡ್ಡೆ ಯಲ್ಲಿ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಧ್ವಜ ಮತ್ತು ೧೩ ದಿನಗಳ ಕಾಲ ರಾಜ್ಯಭಾರ ಹಾರಿಸಿತು. ಇದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹೋರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತು.^[೪]^[೫]^[೬]

ಸಮುದಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ

ತುಳು ಅರೆಭಾಷೆ ಗೌಡರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಊರಿನ ಜನರಿಗೆ ಗ್ರಾಮ ಗೌಡರು ಮತ್ತು ಒತ್ತು ಗೌಡರು ಎಂಬ ಎರಡು ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಊರುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಎಂಟರಿಂದ ಒಂಬತ್ತು ಗ್ರಾಮಗಳ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿ ಮಾಗಣೆ ಗೌಡರು ಇರುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಎಂಟು ಮಾಗಣೆಗೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಿಗೆ ಕಟ್ಟೆಮನೆ ಎಂಬ ಕೊನೆಯ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು.^[೭]

ಕಟ್ಟೆಮನೆಯು ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೇಲು ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದು, ಬಲ್ನಾಡು ಕಟ್ಟೆಮನೆಯವರು ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ, ಪುತ್ತೂರು, ವಿಟ್ಲ, ಬಂಟ್ವಾಳ ಹಾಗೂ ಕೂಜುಗೋಡು ಕಟ್ಟೆಮನೆ ಕಾಸರಗೋಡು ಭಾಗಗಳ ಗೌಡರನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಈಗಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಆಚಾರ ಪದ್ಧತಿಗಳು

ಮದುವೆ ಪದ್ಧತಿಗಳು

ಒಂದೇ ಮೂಲಭೂತ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿರುವ ಕಾರಣ ಅದೇ ಬರಿ ಅಥವಾ ಬಳಿಯ ಜನರು ಮದುವೆಯಾಗಬಾರದು ಎಂದು ಗೌಡರು ನಂಬಿದ್ದಾರೆ.^[೮] ಹಾಗೆಯೇ ಸಹೋದರ ಮತ್ತು ಸಹೋದರಿಯ ಮಕ್ಕಳ ನಡುವೆ ಸೋದರಸಂಬಂಧಿ ಮದುವೆಗೆ ಅಂಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಆದರೆ ಎರಡು ಸಹೋದರರು ಅಥವಾ ಇಬ್ಬರು ಸಹೋದರಿಯರ ಮಕ್ಕಳ ನಡುವೆ ನಿಷಿದ್ಧ. ಮದುವೆಯಾದ ನಂತರ ಒಂದು ಹೆಣ್ಣು ಪತಿಯ ಒಕ್ಕ ಹೆಸರನ್ನು ಊಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ಸಾವಿನತನಕ ನಡೆಯುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲೂ ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಆಚರಣೆಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಜನಾಂಗದವರು "ಮಕ್ಕಲ ಕಟ್ಟು" (ಪೇಟ್ರಿಯಾರ್ಜಿಕ್) ಪಾರಂಪರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಾರೆ.^[೯]

ಗೋತ್ರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ

ಗೌಡರಿಗೆ "ಹತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಹದಿನೆಂಟು ಗೋತ್ರ"^[೧೦] ಎಂಬಂತೆ ಇವರಲ್ಲಿ ೧೮ ಗೋತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಕಾಲ ಕ್ರಮೇಣ ಕೇವಲ ೧೨ ಗೋತ್ರ (ಬರಿ) ಮಾತ್ರ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ.

ಭಾಷೆ

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ, ಪುತ್ತೂರು ಸುಳ್ಯ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಒಳಗೊಂಡ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ತುಳು ಭಾಷೆಯನ್ನು, ಅರೆಭಾಷೆಯನ್ನು ಸುಳ್ಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕೊಡಗಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಗೌಡರು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

ಉಲ್ಲೇಖ

↑ Miller, Frederic P.; Vandome, Agnes F.; McBrewster, John (2010). Kodagu Gowda. VDM Publishing. ISBN 6131607575.
↑ Gough, Kathleen (2008). Rural Society in Southeast India (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-04019-8.
↑ Dr. Kodi Kushalappa Gowda (1976). Gowda Kannada. Annamalai University.
↑ ಕರ್ನಾಟಕ / ಮಡಿಕೇರಿ ನ್ಯೂಸ್ : ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರನನ್ನು ಗೌರವಿಸಲು ಅಪ್ಪಯ ಗೌಡ ಸ್ಮಾರಕ . ದಿ ಹಿಂದೂ (2005-05-19). 2016-07-23ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.
↑ ದಂಗೆಯ ಖಾತೆ . ಡೆಕ್ಕನ್ಹೆರಾಲ್ಡ್.ಕಾಂ (2013-03-05). 2016-07-23ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.
↑ ಬಂಡಾಯಗಾರರ ಭವಿಷ್ಯ . ಡೆಕ್ಕನ್ಹೆರಾಲ್ಡ್.ಕಾಂ (2013-03-05). 2016-07-23ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.
↑ Puttur Anantharaja Gowda (2015). "IN PURSUIT OF OUR ROOTS". Bengaluru: Tenkila Publications
↑ ಪ್ರೊ. ಎ. ಮುರಿಗೆಪ್ಪ; ಸುಂದರಂ, ಪ್ರೊ. ಅರ‍್ವಿಯಸ್; ಡಾ. ಸ.ಚಿ. ರಮೇಶ್. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ಕೋಶ. ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ. pp. ೫೭.
↑
ಉಳ್ಳಕ್ಲುವಿನ ಪಾಡ್ದನ - ತುಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿರುವ ಭೂತಾರಾಧನೆ
↑ Puttur Anantharaja Gowda (2015). "IN PURSUIT OF OUR ROOTS". Bengaluru: Tenkila publications.

ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ

Thurston, Edgar; Rangachari, K. (1909). Castes and tribes of southern India. Assisted by K. Rangachari. Madras: Government Press. p. 554. ISBN 9354032060. Retrieved 3 August 2021.
Gowda, Puttur Anantharaja (2015). IN PURSUIT OF OUR ROOTS. Bengaluru: Tenkila Publications.

ಮತ್ತಷ್ಟು ಓದುವಿಕೆ

[1] Miller, Frederic P.; Vandome, Agnes F.; McBrewster, John (2010). Kodagu Gowda. VDM Publishing. ISBN 6131607575.

[2] Gough, Kathleen (2008). Rural Society in Southeast India (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-04019-8.

[Gowda1976-3] Dr. Kodi Kushalappa Gowda (1976). Gowda Kannada. Annamalai University.

[4] ಕರ್ನಾಟಕ / ಮಡಿಕೇರಿ ನ್ಯೂಸ್ : ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರನನ್ನು ಗೌರವಿಸಲು ಅಪ್ಪಯ ಗೌಡ ಸ್ಮಾರಕ . ದಿ ಹಿಂದೂ (2005-05-19). 2016-07-23ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.

[5] ದಂಗೆಯ ಖಾತೆ . ಡೆಕ್ಕನ್ಹೆರಾಲ್ಡ್.ಕಾಂ (2013-03-05). 2016-07-23ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.

[6] ಬಂಡಾಯಗಾರರ ಭವಿಷ್ಯ . ಡೆಕ್ಕನ್ಹೆರಾಲ್ಡ್.ಕಾಂ (2013-03-05). 2016-07-23ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.

[auto-7] Puttur Anantharaja Gowda (2015). "IN PURSUIT OF OUR ROOTS". Bengaluru: Tenkila Publications

[8] ಪ್ರೊ. ಎ. ಮುರಿಗೆಪ್ಪ; ಸುಂದರಂ, ಪ್ರೊ. ಅರ‍್ವಿಯಸ್; ಡಾ. ಸ.ಚಿ. ರಮೇಶ್. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ಕೋಶ. ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ. pp. ೫೭.

[Makkala_Kattu-9] 
ಉಳ್ಳಕ್ಲುವಿನ ಪಾಡ್ದನ - ತುಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿರುವ ಭೂತಾರಾಧನೆ

[10] Puttur Anantharaja Gowda (2015). "IN PURSUIT OF OUR ROOTS". Bengaluru: Tenkila publications.

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]

[೬]

[೭]

[೮]

[೯]

[೧೦]

@@ ೧೪ ನೇ ಸಾಲು: / ೧೪ ನೇ ಸಾಲು: @@
 == ಇತಿಹಾಸ ==
-[[ಶೃಂಗೇರಿ]] ಮಾತೆಗೆ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಮೂಲತಃ ನಾಥ ಪಂಥ ಮತ್ತು ಶೈವ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.  [[ಹೊಯ್ಸಳ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ|ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ]] ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇವರು ವೈಷ್ಣವರಾದರು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದವರ ಕುಲದೈವ "ತಿರುಪತಿ ವೆಂಕಟರಮಣ" (ತಿರುಪತಿಯ ಬಾಲಾಜಿ) ಮತ್ತು ಶೃಂಗೇರಿ ಶಾರದೆಯನ್ನು ಆರಾಧಿಸಿದರು.  ನಂತರ ಅವರು ಮಂಗಳೂರು-ಉಡುಪಿ (ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ-ಉಡುಪಿ) ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ [[ತುಳು|ತುಳು ಭಾಷೆ]] ಮಾತನಾಡಿದರು. ಅವರು ''೧೦ ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ೧೮ ಬರಿ''ಯ ತಮ್ಮ ಆದಿಸ್ವರೂಪದ ಮೂಲ ಕುಟುಂಬಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. [[ಕೊಡಗು]] ಆಡಳಿತದಡಿಯಲ್ಲಿ [[ತಲಕಾಡು]] ಗಂಗಾಸ್ (೨೦೦ - ೧೦೦೪ ಸಿಇ) ಕಾಲದಿಂದ ಈ ಕುಟುಂಬದ ಹಲವರು ಕೊಡಗುನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ನಂತರ ಅವರು ಮಂಗಳೂರು-ಉಡುಪಿ (ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ-ಉಡುಪಿ) ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಕೊಡಗುಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದರು, ಕೆನರೆಸ್ ([[ಕನ್ನಡ]]) ಮಾತನಾಡುವ ಜನರ ನಡುವೆ ನೆಲೆಸಿದರು.<ref name="Gowda">{{Cite book|title=Gowda Kannada|last=Dr. Kodi Kushalappa Gowda|publisher=Annamalai University|year=1976}}</ref>
+[[ಶೃಂಗೇರಿ]] ಮಾತೆಗೆ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಮೂಲತಃ ನಾಥ ಪಂಥ ಮತ್ತು ಶೈವ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.  [[ಹೊಯ್ಸಳ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ|ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ]] ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇವರು ವೈಷ್ಣವರಾದರು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದವರ ಕುಲದೈವ "ತಿರುಪತಿ ವೆಂಕಟರಮಣ" (ತಿರುಪತಿಯ ಬಾಲಾಜಿ) ಮತ್ತು ಶೃಂಗೇರಿ ಶಾರದೆಯನ್ನು ಆರಾಧಿಸಿದರು.  ನಂತರ ಅವರು ಮಂಗಳೂರು-ಉಡುಪಿ (ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ-ಉಡುಪಿ) ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ [[ತುಳು|ತುಳು ಭಾಷೆ]] ಮಾತನಾಡಿದರು. ಅವರು ''೧೦ ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ೧೮ ಬರಿ''ಯ ತಮ್ಮ ಆದಿಸ್ವರೂಪದ ಮೂಲ ಕುಟುಂಬಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. [[ಕೊಡಗು]] ಆಡಳಿತದಡಿಯಲ್ಲಿ [[ತಲಕಾಡು]] ಗಂಗಾಸ್ (೨೦೦ - ೧೦೦೪ ಸಿಇ) ಕಾಲದಿಂದ ಈ ಕುಟುಂಬದ ಹಲವರು ಕೊಡಗುನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ನಂತರ ಅವರು ಮಂಗಳೂರು-ಉಡುಪಿ (ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ-ಉಡುಪಿ) ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಕೊಡಗುಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದರು, ಕೆನರೆಸ್ ([[ಕನ್ನಡ]]) ಮಾತನಾಡುವ ಜನರ ನಡುವೆ ನೆಲೆಸಿದರು.<ref name="Gowda1976">{{Cite book|title=Gowda Kannada|last=Dr. Kodi Kushalappa Gowda|publisher=Annamalai University|year=1976}}</ref>
+=== ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿ ===
 ಗೌಡರು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ [[ಕೆನರಾ]] ಮತ್ತು [[ಕೊಡಗು|ಕೂರ್ಗ್]] ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ದಂಗೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದರು.  ಗುಡ್ಡೆ ಮನೆ ಅಪ್ಪಯ್ಯ ಗೌಡ, ಅವರ ಕುಟುಂಬ ಕೊಡಗು ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್ ಇನ್ ನೀಡಲಾಯಿತು, ಸುಳ್ಯ ಕೊಡಗು ಮತ್ತು ಕೆದಂಬಾಡಿ ರಾಮೇ ಗೌಡರಿಂದ ಇತರರೊಂದಿಗೆ ವಿರುದ್ಧ ದಂಗೆ [[ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್‌|ಬ್ರಿಟಿಷ್]] ಮತ್ತು ''ಜಂಗಮ'' (ಸನ್ಯಾಸಿ) ಮಂಗಳೂರಿನ '' ಬಾವುಟ ಗುಡ್ಡೆ'' ಯಲ್ಲಿ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಧ್ವಜ ಮತ್ತು ೧೩ ದಿನಗಳ ಕಾಲ ರಾಜ್ಯಭಾರ ಹಾರಿಸಿತು.  ಇದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹೋರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತು.<ref>[http://www.hindu.com/2005/05/19/stories/2005051901540300.htm ಕರ್ನಾಟಕ / ಮಡಿಕೇರಿ ನ್ಯೂಸ್   : ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರನನ್ನು ಗೌರವಿಸಲು ಅಪ್ಪಯ ಗೌಡ ಸ್ಮಾರಕ] . ''ದಿ ಹಿಂದೂ'' (2005-05-19). 2016-07-23ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref><ref>[http://www.deccanherald.com/content/316458/account-uprising.html ದಂಗೆಯ ಖಾತೆ] . ಡೆಕ್ಕನ್ಹೆರಾಲ್ಡ್.ಕಾಂ (2013-03-05). 2016-07-23ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref><ref>[http://www.deccanherald.com/content/316455/fate-insurgents.html ಬಂಡಾಯಗಾರರ ಭವಿಷ್ಯ] . ಡೆಕ್ಕನ್ಹೆರಾಲ್ಡ್.ಕಾಂ (2013-03-05). 2016-07-23ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref>