ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ರಿಚರ್ಡ್ ಫೇನ್ಮನ್

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
ರಿಚರ್ಡ್ ಫೇನ್ಮನ್
Feynman, smiling
೧೯೬೫ ರಲ್ಲಿ, ಫೇನ್ಮನ್
ಜನನರಿಚರ್ಡ್ ಫಿಲಿಪ್ಸ್ ಫೇನ್ಮನ್
(೧೯೧೮-೦೫-೧೧)೧೧ ಮೇ ೧೯೧೮
ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ನಗರ, ಯು.ಎಸ್.
ಮರಣFebruary 15, 1988(1988-02-15) (aged 69)
ಲಾಸ್ ಎಂಜಲೀಸ್, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, ಯು.ಎಸ್.
ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಳಮೌಂಟೇನ್ ವ್ಯೂ ಸ್ಮಶಾನ, ಅಲ್ಟಾಡೆನಾ
ಕಾರ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ
ಸಂಸ್ಥೆಗಳು
ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ
ಮಹಾಪ್ರಬಂಧಕ್ವಾಂಟಮ್ ಮೆಕ್ಯಾನಿಕ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ ಕ್ರಿಯೆಯ ತತ್ವ. (೧೯೪೨)
ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಸಲಹೆಗಾರರುಜಾನ್ ಆರ್ಚಿಬಾಲ್ಡ್ ವೀಲರ್
ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು
Other notable students"ಪದವಿಪೂರ್ವ:"
"ಪದವೀಧರ:"
ಸಂಗಾತಿ
ಆರ್ಲಿನ್ ಗ್ರೀನ್ಬಾಮ್
​
​
(m. ೧೯೪೨; died ಪದವಿನ್ಯಾಸ ದೋಷ: ಗುರುತಿಸಲಾಗದ ವಿರಾಮ ಚಿಹ್ನೆ"೨".)​
ಮೇರಿ ಲೂಯಿಸ್ ಬೆಲ್
​
​
(m. ೧೯೫೨; div. ಪದವಿನ್ಯಾಸ ದೋಷ: ಗುರುತಿಸಲಾಗದ ವಿರಾಮ ಚಿಹ್ನೆ"೨".)​
ಗ್ವೆನೆತ್ ಹೌರ್ತ್
​
(m. ೧೯೬೦)​
ಮಕ್ಕಳು೨
ಹಸ್ತಾಕ್ಷರ

ರಿಚರ್ಡ್ ಫಿಲಿಪ್ಸ್ ಫೇನ್ಮನ್ (ಮೇ ೧೧, ೧೯೧೮ - ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೫, ೧೯೮೮) ಇವರು ಅಮೇರಿಕನ್ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾಗಿದ್ದರು. ಹಾಗೂ ಕ್ವಾಂಟಮ್ ಮೆಕ್ಯಾನಿಕ್ಸ್‌ನ ಸಮಗ್ರ ಸೂತ್ರೀಕರಣ, ಕ್ವಾಂಟಮ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್ ಸಿದ್ಧಾಂತ, ಸೂಪರ್ ಕೂಲ್ಡ್ ದ್ರವ ಹೀಲಿಯಂನ ಸೂಪರ್ಫ್ಲೂಯಿಡಿಟಿಯ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಕಣ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವರು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕ್ವಾಂಟಮ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ, ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ೧೯೬೫ ರಲ್ಲಿ, ಜೂಲಿಯನ್ ಶ್ವಿಂಗರ್ ಮತ್ತು ಶಿನಿಚಿರೊ ಟೊಮೊನಾಗಾ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು.

ಉಪಪರಮಾಣು ಕಣಗಳ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಗಣಿತದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗಾಗಿ ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಚಿತ್ರಾತ್ಮಕ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ಇದನ್ನು "ಫೇನ್ಮನ್‌ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳು" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಅವರ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದರು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಜರ್ನಲ್ ಫಿಸಿಕ್ಸ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ೧೯೯೯ ರಲ್ಲಿ, ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತದ ೧೩೦ ಪ್ರಮುಖ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಏಳನೇ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾಗಿದ್ದಾರೆ.[೧]


ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪರಮಾಣು ಬಾಂಬ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ೧೯೮೦ ರ, ದಶಕದಲ್ಲಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆ ಚಾಲೆಂಜರ್ ದುರಂತದ ತನಿಖೆ ನಡೆಸಿದ ರೋಜರ್ಸ್ ಆಯೋಗದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ವ್ಯಾಪಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಪರಿಚಿತರಾದರು. ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿನ ಅವರ ಕೆಲಸದ ಜೊತೆಗೆ, ಕ್ವಾಂಟಮ್ ಕಂಪ್ಯೂಟಿಂಗ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರವರ್ತಕ ಮತ್ತು ನ್ಯಾನೊ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿ ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಅವರ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಯಲ್ಲಿ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ರಿಚರ್ಡ್ ಸಿ ಟೋಲ್ಮನ್‌ರವರು ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು.

ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಮೇ ೧೧, ೧೯೧೮ ರಂದು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದಲ್ಲಿ,[೨] ಗೃಹಿಣಿಯಾದ ಲೂಸಿಲ್ಲೆ (ನೀ ಫಿಲಿಪ್ಸ್, ೧೮೯೫–೧೯೮೧) ಮತ್ತು ಮಾರಾಟದ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರಾದ ಮೆಲ್ವಿಲ್ಲೆ ಆರ್ಥರ್ ಫೇನ್ಮನ್ (೧೮೯೦–೧೯೪೬) ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಮಗನಾಗಿ ಜನಿಸಿದರು.[೩] ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರ ತಂದೆ ರಷ್ಯಾದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಿನ್ಸ್ಕ್‌ ಯಹೂದಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಐದು ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಹೆತ್ತವರೊಂದಿಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದರು. ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರ ತಾಯಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಯಹೂದಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಲೂಸಿಲ್ಲೆಯವರ ತಂದೆಯವರು ಪೋಲೆಂಡ್‌ನಿಂದ ವಲಸೆ ಬಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರ ತಾಯಿ ಕೂಡ ಪೋಲಿಷ್ ವಲಸಿಗರ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಬಂದವರು. ಅವರು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಕಿಯಾಗಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದರು.[೪] ಆದರೆ, ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ೧೯೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಮೆಲ್ವಿಲ್ಲೆ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಹುಟ್ಟಿದಾಗ ತಡವಾಗಿ ಮಾತನಾಡುವವರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವನ ಮೂರನೇ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬದ ನಂತರದವರೆಗೂ ಮಾತನಾಡಲಿಲ್ಲ.[೫] ವಯಸ್ಕರಾದ ಮೇಲೆ ಅವರು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವ ಅಥವಾ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆಯಂತೆ ಗ್ರಹಿಸುವಷ್ಟು ಪ್ರಬಲವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ಅವರ ಸ್ನೇಹಿತರಾದ ವೂಲ್ಫ್ಗ್ಯಾಂಗ್ ಪೌಲಿ ಮತ್ತು ಹ್ಯಾನ್ಸ್ ಬೆಥೆ ಒಮ್ಮೆ ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು "ಬಮ್" ನಂತೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿದರು.

ಧರ್ಮ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರ ಪೋಷಕರು ಇಬ್ಬರೂ ಯಹೂದಿ ಕುಟುಂಬಗಳಿಂದ ಬಂದವರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬವು ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರದಂದು ಸಿನಗಾಗ್‌ಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು.[೬] ಆದಾಗ್ಯೂ, ತನ್ನ ಯೌವನದ ವೇಳೆಗೆ, ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ತಮ್ಮನ್ನು "ನಿಷ್ಠಾವಂತ ನಾಸ್ತಿಕ" ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಟೀನಾ ಲೆವಿಟನ್ ಅವರಿಗೆ ಬರೆದ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ, ಯಹೂದಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರ ಕುರಿತಾದ ಅವರ ಪುಸ್ತಕದ ಮಾಹಿತಿಯ ಕೋರಿಕೆಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದ ಅವರು, "ಕೆಲವು ಯಹೂದಿ ಆನುವಂಶಿಕತೆಯಿಂದ ಬರುವ ವಿಚಿತ್ರ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವುದು ಜನಾಂಗೀಯ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಮೇಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಅಸಂಬದ್ಧತೆಗೆ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆಯುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.[೭] "ಹದಿಮೂರನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಾನು ಇತರ ಧಾರ್ಮಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿಗೆ ಮತಾಂತರಗೊಂಡೆ. ಆದರೆ, ಯೆಹೂದಿ ಜನರು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿದ ಜನರು ಎಂದು ನಂಬುವುದನ್ನು ನಾನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದೆ" ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಶಿಕ್ಷಣ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಫಾರ್ ರಾಕ್ವೇ ಹೈಸ್ಕೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಸಹ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರಾದ ಬರ್ಟನ್ ರಿಕ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಬರೂಚ್ ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯೆಲ್ ಬ್ಲಮ್ಬರ್ಗ್ ಕೂಡ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು.[೮] ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ನಂತರ, ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಉನ್ನತ ಗಣಿತ ತರಗತಿಗೆ ಬಡ್ತಿ ಪಡೆದರು. ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಕಾರ ಜೇಮ್ಸ್ ಗ್ಲಿಕ್ ಪ್ರಕಾರ, ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾದ ಐಕ್ಯೂ ಪರೀಕ್ಷೆಯು ಅವರ ಐಕ್ಯೂ ಅನ್ನು ೧೨೫ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಿದೆ. ಅವರ ಸಹೋದರಿ ಜೋನ್‌ರವರು ಒಂದು ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚು ಐಕ್ಯೂ ಗಳಿಸಿದರು. ಹೀಗಾಗಿ, ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ತಾನು ಚುರುಕಾಗಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ತಮಾಷೆಯಾಗಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡರು. ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅವರು ಮೆನ್ಸಾ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್‌ಗೆ ಸೇರಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಹಾಗೂ ಅವರ ಐಕ್ಯೂ ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.

ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ೧೫ ವರ್ಷದವರಾಗಿದ್ದಾಗ, ತ್ರಿಕೋನಮಿತಿ, ಸುಧಾರಿತ ಬೀಜಗಣಿತ, ಅನಂತ ಸರಣಿ, ವಿಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ ರೇಖಾಗಣಿತ ಮತ್ತು ಭೇದಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಸಮಗ್ರ ಕಲನಶಾಸ್ತ್ರ ಎರಡನ್ನೂ ಸ್ವತಃ ಕಲಿತರು.[೯] ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಮೊದಲು, ಅವರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸಂಕೇತವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಅರ್ಧ-ಉತ್ಪನ್ನದಂತಹ ಗಣಿತದ ವಿಷಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಲೋಗರಿಥಮ್, ಸೈನ್, ಕೋಸಿನ್ ಮತ್ತು ಟ್ಯಾಂಜೆಂಟ್ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಅವು ಮೂರು ಅಸ್ಥಿರಗಳಂತೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಗುಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಂತೆ ಕಾಣಲಿಲ್ಲ ಹೀಗಾಗಿ ಉತ್ಪನ್ನಕ್ಕೆ, ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಲೋಭನೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.[೧೦] ಅರಿಸ್ಟಾ ಹಾನರ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದ ಅವರು, ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕೊನೆಯ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಗಣಿತದಲ್ಲಿ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಶಿಪ್ ಅನ್ನು ಗೆದ್ದರು.[೧೧] ನೇರ ಚಿತ್ರಣದ ಅವರ ಅಭ್ಯಾಸವು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚಿಂತಕರನ್ನು ಬೆಚ್ಚಿಬೀಳಿಸಿತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಬೆಕ್ಕಿನ ಅಂಗರಚನಾಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಕಲಿಯುವಾಗ ಅವರ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು, "ನಿಮ್ಮ ಬಳಿ ಬೆಕ್ಕಿನ ನಕ್ಷೆ ಇದೆಯೇ?" (ಅಂಗರಚನಾಶಾಸ್ತ್ರದ ಚಾರ್ಟ್ ಅನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ) ಎಂಬುದ್ದಾಗಿತ್ತು.[೧೨]

ಮ್ಯಾನ್ಹ್ಯಾಟನ್ ಯೋಜನೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
Feynman smiling
ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರ ಲಾಸ್ ಅಲಾಮೋಸ್ ಐಡಿ ಬ್ಯಾಡ್ಜ್

೧೯೪೧ ರಂದು, ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ ಸಂಭವಿಸಿದರೂ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಇನ್ನೂ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಪೆನ್ಸಿಲ್ವೇನಿಯಾದ ಫ್ರಾಂಕ್ಫೋರ್ಡ್ ಆರ್ಸೆನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಲಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಬೇಸಿಗೆಯನ್ನು ಕಳೆದರು.[೧೩] ಪರ್ಲ್ ಹಾರ್ಬರ್ ಮೇಲಿನ ದಾಳಿಯು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಅನ್ನು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಕರೆತಂದ ನಂತರ, ಮ್ಯಾನ್ಹ್ಯಾಟನ್ ಯೋಜನೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ಪರಮಾಣು ಬಾಂಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಸಮೃದ್ಧ ಯುರೇನಿಯಂ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ವಿಧಾನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ರಾಬರ್ಟ್ ಆರ್. ವಿಲ್ಸನ್ ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡರು.[೧೪] ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಪದವಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ಪ್ರಿನ್ಸ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿನ ವಿಲ್ಸನ್ ಅವರ ತಂಡವು ಯುರೇನಿಯಂ -೨೩೫ ಅನ್ನು ಯುರೇನಿಯಂ -೨೩೮ ನಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ಕಾಂತೀಯವಾಗಿ ಬೇರ್ಪಡಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಐಸೊಟ್ರಾನ್ ಎಂಬ ಸಾಧನದ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ವಿಕಿರಣ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಿಲ್ಸನ್ ಅವರ ಮಾಜಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರಾದ ಅರ್ನೆಸ್ಟ್ ಒ. ಲಾರೆನ್ಸ್‌ರವರ ನೇತೃತ್ವದ ತಂಡವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕ್ಯಾಲುಟ್ರಾನ್ ಬಳಸಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಇದನ್ನು ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಕಾಗದದ ಮೇಲೆ, ಐಸೊಟ್ರಾನ್ ಕ್ಯಾಲುಟ್ರಾನ್‍ಗಿಂತ ಅನೇಕ ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಮತ್ತು ಪಾಲ್ ಓಲಮ್ ಇದು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವೇ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಹೆಣಗಾಡಿದರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಲಾರೆನ್ಸ್ ಅವರ ಶಿಫಾರಸಿನ ಮೇರೆಗೆ, ಐಸೊಟ್ರಾನ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು.

ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ೧೯೪೩ ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ರಾಬರ್ಟ್ ಓಪನ್ಹೈಮರ್ ಲಾಸ್ ಅಲಾಮೋಸ್ ಲ್ಯಾಬೊರೇಟರಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದು ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೊದ ಮೆಸಾದಲ್ಲಿ ರಹಸ್ಯ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಪರಮಾಣು ಬಾಂಬ್‌ಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೧೫] ಪ್ರಿನ್ಸ್ಟನ್ ತಂಡಕ್ಕೆ ಮರು ನಿಯೋಜಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಮಾಡಲಾಯಿತು. "ವೃತ್ತಿಪರ ಸೈನಿಕರ ಗುಂಪಿನಂತೆ, ನಾವು ಲಾಸ್ ಅಲಾಮೋಸ್‌ಗೆ ಹೋಗಲು ಸಾಮೂಹಿಕವಾಗಿ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ್ದೇವೆ" ಎಂದು ವಿಲ್ಸನ್ ನಂತರ ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡರು. ಇತರ ಅನೇಕ ಯುವ ಭೌತವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಂತೆ, ಫೇನ್ಮನ್ ಕೂಡ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ವರ್ಚಸ್ವಿ ಒಪೆನ್ಹೈಮರ್ನ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರು. ಅವರು ಚಿಕಾಗೋದಿಂದ ಬಹಳ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಫೇನ್ಮನ್‌ಗೆ ದೂರವಾಣಿ ಕರೆ ಮಾಡಿ, ಆರ್ಲೈನ್‌ಗಾಗಿ ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೊದ ಅಲ್ಬುಕರ್ಕ್‍ನಲ್ಲಿ ಪ್ರೆಸ್ಬಿಟೇರಿಯನ್ ಸ್ಯಾನಿಟೋರಿಯಂ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿರುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದರು. ೧೯೪೩ ರ ಮಾರ್ಚ್ ೨೮ ರಂದು, ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋಗೆ ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಹೊರಟವರಲ್ಲಿ ಇವರೂ ಮೊದಲಿಗರು. ರೈಲುಮಾರ್ಗವು ಅರ್ಲಿನ್‌ಗೆ ಗಾಲಿಕುರ್ಚಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು ಮತ್ತು ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಅವರಿಗಾಗಿ ಖಾಸಗಿ ಕೋಣೆಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಹಣವನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ವಿವಾಹ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು ಕಳೆದರು.

ಕಾರ್ನೆಲ್

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ವಿಸ್ಕಾನ್ಸಿನ್-ಮ್ಯಾಡಿಸನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ನಾಮಮಾತ್ರವಾಗಿ ನೇಮಕಾತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಮ್ಯಾನ್ಹ್ಯಾಟನ್ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ವೇತನರಹಿತ ರಜೆಯಲ್ಲಿದ್ದರು. ೧೯೪೫ ರಲ್ಲಿ, ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಲೆಟರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸೈನ್ಸ್‌ನ ಡೀನ್ ಮಾರ್ಕ್ ಇಂಗ್ರಾಹಮ್ ಅವರಿಂದ ಮುಂಬರುವ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಕಲಿಸಲು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಮರಳುವಂತೆ ಕೋರಿ ಅವರಿಗೆ ಪತ್ರ ಬಂದಿತು.[೧೬] ಅವರು ಹಿಂದಿರುಗಲು ಬದ್ಧರಾಗದಿದ್ದಾಗ ಅವರ ನೇಮಕಾತಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ, "ನನ್ನನ್ನು ಕೆಲಸದಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಉತ್ತಮ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಏಕೈಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಮರಳುವುದು ಉತ್ತಮವಾಗಿದೆ." ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು.[೧೭]

ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೩೦, ೧೯೪೩ ರಂದು, ಬೆಥೆ ತನ್ನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕಾರ್ನೆಲ್‌ನ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಭಾಗದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಿಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆದು ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದ್ದರು.[೧೮] ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೮, ೧೯೪೪ ರಂದು, ಇದನ್ನು ಕಾರ್ನೆಲ್‌ನ ರಾಬರ್ಟ್ ಬಾಚರ್ ಮತ್ತು ಲಾಸ್ ಅಲಾಮೋಸ್‌ನ ಅತ್ಯಂತ ಹಿರಿಯ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಅನುಮೋದಿಸಿದರು.[೧೯] ಇದು ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೪೪ ರಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ಮಾಡಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡಲು ಒಪೆನ್ಹೈಮರ್ ಆಶಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದ ರೇಮಂಡ್ ಟಿ. ಬಿರ್ಜ್ ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಿದ್ದರು.[೨೦] ಅವರು ಮೇ ೧೯೪೫ ರಲ್ಲಿ, ಫೇನ್ಮನ್‌ಗೆ ಒಂದು ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಆದರೆ, ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಅದನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರು. ಕಾರ್ನೆಲ್ ತನ್ನ ವಾರ್ಷಿಕ ೩,೯೦೦ ಡಾಲರ್ (೨೦೨೩ ರಲ್ಲಿ ೬೬,೦೦೦ ಡಾಲರ್‌ಗೆ ಸಮಾನ) ವೇತನ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸಿತು. ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೪೫ ರಲ್ಲಿ, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನ ಇಥಾಕಾಗೆ ತೆರಳಿದ ಲಾಸ್ ಅಲಾಮೋಸ್ ಲ್ಯಾಬೊರೇಟರಿಯ ಗುಂಪಿನ ನಾಯಕರಲ್ಲಿ ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಮೊದಲಿಗರಾದರು.[೨೧]

೧೯೪೯, ಬ್ರೆಜಿಲ್

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಜುಲೈ ೧೯೪೯ ರಲ್ಲಿ, ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ರಿಯೋ ಡಿ ಜನೈರೊದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವಾರಗಳನ್ನು ಕಳೆದರು. ಆ ವರ್ಷ, ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟವು ತನ್ನ ಮೊದಲ ಪರಮಾಣು ಬಾಂಬ್ ಅನ್ನು ಸ್ಫೋಟಿಸಿತು. ಇದು ಬೇಹುಗಾರಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಕಳವಳವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು. ೧೯೫೦ ರಲ್ಲಿ, ಸೋವಿಯತ್‌ನ ಗೂಢಚಾರನೆಂದು ಫುಚ್ಸ್‌ನನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಎಫ್‍ಬಿಐ ಫೇನ್ ಮನ್‌ನ ನಿಷ್ಠೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಬೆಥೆಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿತು.[೨೨] ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾದ ಡೇವಿಡ್ ಬೋಹ್ಮ್ ಅವರನ್ನು ಡಿಸೆಂಬರ್ ೪, ೧೯೫೦ ರಂದು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೫೧ ರಲ್ಲಿ, ಬ್ರೆಜಿಲ್‌ಗೆ ವಲಸೆ ಹೋದರು. ಪರಮಾಣು ಯುದ್ಧದ ಭಯದಿಂದಾಗಿ, ಗೆಳತಿಯೊಬ್ಬರು ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರಿಗೆ ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದನ್ನು ಸಹ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದರು. ಅವರು ೧೯೫೧-೧೯೫೨ ರವರೆಗೆ ವಿರಾಮವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಬ್ರೆಜಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಳೆಯಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಸೆಂಟ್ರೊ ಬ್ರೆಸಿಲಿರೊ ಡಿ ಪೆಸ್ಕ್ವಿಸಾಸ್ ಫಿಸಿಕಾಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೋರ್ಸ್‌ಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು.

Feynman seated on the floor with drums around him
ಡ್ರಮ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರ ದೃಶ್ಯ.

ಬ್ರೆಜಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ, ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಸಾಂಬಾ ಸಂಗೀತದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದರು ಮತ್ತು ಹುರಿಯುವ ಪ್ಯಾನ್ ಅನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಲೋಹದ ತಾಳವಾದ್ಯವಾದ ಫ್ರಿಜಿಡೀರಾವನ್ನು ನುಡಿಸಲು ಕಲಿತರು. ಅವರು ಬೊಂಗೊ ಮತ್ತು ಕಾಂಗಾ ಡ್ರಮ್‌ಗಳ ಉತ್ಸಾಹಿ ಹವ್ಯಾಸಿ ವಾದಕರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಪಿಟ್ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ನುಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.[೨೩] ಅವರು ತಮ್ಮ ಸ್ನೇಹಿತರಾದ ಬೋಹ್ಮ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ರಿಯೊದಲ್ಲಿ ಸಮಯ ಕಳೆದರು. ಆದರೆ, ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಬೋಹ್ಮ್ ಅವರ ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡಲು ಬೋಹ್ಮ್‌‌ರವರಿಗೆ ಫೇನ್ಮನ್‌ ಅವರನ್ನು ಮನವೊಲಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.

ಕ್ಯಾಲ್ಟೆಕ್ ವರ್ಷಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಕಾರ್ನೆಲ್‌ಗೆ ಹಿಂದಿರುಗದ ಕಾರಣ ಅವರನ್ನು ಕಾರ್ನೆಲ್‌ಗೆ ಕರೆತರುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದ ಬಾಚರ್, ಅವರನ್ನು ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ (ಕ್ಯಾಲ್ಟೆಕ್) ಗೆ ಆಕರ್ಷಿಸಿದ್ದರು. ಒಪ್ಪಂದದ ಒಂದು ಭಾಗವೆಂದರೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ವರ್ಷವನ್ನು ಬ್ರೆಜಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಶ್ರಾಂತಿಯಲ್ಲಿ ಕಳೆಯಬಹುದು.[೨೪] ಅವರು ಕಾನ್ಸಾಸ್‌ನ ನಿಯೋಡೆಶಾದ ಮೇರಿ ಲೂಯಿಸ್ ಬೆಲ್‌ರಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಕಾರ್ನೆಲ್‍ನ ಕೆಫೆಟೇರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಭೇಟಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ಕಲೆ ಮತ್ತು ಜವಳಿ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ್ದರು. ನಂತರ, ಮೇರಿ ಲೂಯಿಸ್ ಬೆಲ್‌‌ರವರು ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಕ್ಯಾಲ್ಟೆಕ್‌ಗೆ ಹೋದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವನು ಉಪನ್ಯಾಸ ನೀಡಿದನು. ಅವರು ಬ್ರೆಜಿಲ್ನಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ಅವರು ಮಿಚಿಗನ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಒಳಾಂಗಣಗಳ ಇತಿಹಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ಕಲಿಸಿದರು. ಅವರು ರಿಯೋ ಡಿ ಜನೈರೊದಿಂದ ಸಂದೇಶದ ಮೂಲಕ ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವರು ಹಿಂದಿರುಗಿದ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ ಜೂನ್ ೨೮, ೧೯೫೨ ರಂದು, ಇಡಾಹೋದ ಬೊಯಿಸ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿವಾಹವಾದರು.[೨೫] ಅವರು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಜಗಳವಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವನ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಕೋಪದಿಂದ ಅವರು ಭಯಭೀತರಾಗಿದ್ದಳು. ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಬೇರೆಯೇ ಆಗಿತ್ತು. ಅವರು ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ನೋಂದಾಯಿಸಿ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದರೂ, ಅವರು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ೧೯೫೪ ರ ಒಪೆನ್ಹೈಮರ್ ಭದ್ರತಾ ವಿಚಾರಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ("ಹೊಗೆ ಇರುವಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿ ಇದೆ") ಅವರನ್ನು ಕೆರಳಿಸಿತು.[೨೬] ಅವರು ಮೇ ೨೦, ೧೯೫೬ ರಂದು ಬೇರ್ಪಟ್ಟರು. "ತೀವ್ರ ಕ್ರೌರ್ಯ"ದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಜೂನ್ ೧೯, ೧೯೫೬ ರಂದು ವಿಚ್ಛೇದನದ ಮಧ್ಯಂತರ ಆದೇಶವನ್ನು ನಮೂದಿಸಲಾಯಿತು. ಮೇ ೫, ೧೯೫೮ ರಂದು ವಿಚ್ಛೇದನವು ಅಂತಿಮವಾಯಿತು.

ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕ್ಯಾಲ್ಟೆಕ್‌ನಲ್ಲಿ, ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಸೂಪರ್ಕೂಲ್ಡ್ ದ್ರವ ಹೀಲಿಯಂನ ಸೂಪರ್ಫ್ಲೂಯಿಡಿಟಿಯ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಹೀಲಿಯಂ ಹರಿಯುವಾಗ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ನಿಗ್ಧತೆಯ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.[೨೭] ಸೋವಿಯತ್ ಭೌತವಿಜ್ಞಾನಿ ಲೆವ್ ಲ್ಯಾಂಡೌ ಅವರ ಸೂಪರ್ ಫ್ಲೂಯಿಡಿಟಿ ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕೆ ಫೇನ್ಮನ್ ಕ್ವಾಂಟಮ್-ಯಾಂತ್ರಿಕ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಶ್ರೋಡಿಂಗರ್ ಸಮೀಕರಣವನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸುವುದರಿಂದ, ಸೂಪರ್ ಫ್ಲೂಯಿಡ್ ಮ್ಯಾಕ್ರೋಸ್ಕೋಪಿಕ್ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬಹುದಾದ ಕ್ವಾಂಟಮ್ ಯಾಂತ್ರಿಕ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಿತು.[೨೮] ಇದು ಸೂಪರ್ ಕಂಡಕ್ಟಿವಿಟಿಯ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು. ಆದರೆ, ಪರಿಹಾರವು ಫೇನ್ಮನ್‌ನಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ೧೯೫೭ ರಲ್ಲಿ, ಜಾನ್ ಬಾರ್ಡೀನ್, ಲಿಯಾನ್ ನೀಲ್ ಕೂಪರ್ ಮತ್ತು ಜಾನ್ ರಾಬರ್ಟ್ ಸ್ಕ್ರೀಫರ್ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ಬಿಸಿಎಸ್ ಸೂಪರ್ ಕಂಡಕ್ಟಿವಿಟಿ ಸಿದ್ಧಾಂತದೊಂದಿಗೆ ಇದನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲಾಯಿತು.

Feynman standing among trees
೧೯೮೪ ರಲ್ಲಿ, ವಾಲ್ಥಾಮ್, ಮ್ಯಾಸಚೂಸೆಟ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ರಾಬರ್ಟ್ ಟ್ರೀಟ್ ಪೈನ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ ನಲ್ಲಿ ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ನಿಂತಿರುವ ದೃಶ್ಯ.

ವೀಲರ್-ಫೇನ್ಮನ್ ಅಬ್ಸಾರ್ಬರ್ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್ನ ಕ್ವಾಂಟಿಫೈ ಮಾಡುವ ಬಯಕೆಯಿಂದ ಪ್ರೇರಿತರಾದ ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು, ಮಾರ್ಗ ಸಮಗ್ರ ಸೂತ್ರೀಕರಣ ಮತ್ತು ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿದರು.[೨೯]

ಮುರ್ರೆ ಗೆಲ್-ಮನ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ, ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರ ದುರ್ಬಲ ಕೊಳೆಯುವಿಕೆಯ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು.[೩೦] ಇದು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಪ್ರವಾಹವು ವಾಹಕ ಮತ್ತು ಅಕ್ಷೀಯ ಪ್ರವಾಹಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಿತು (ದುರ್ಬಲ ಕೊಳೆಯುವಿಕೆಯ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ, ನ್ಯೂಟ್ರಾನ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್, ಪ್ರೋಟಾನ್ ಮತ್ತು ಆಂಟಿನ್ಯೂಟ್ರಿನೊ ಆಗಿ ಕೊಳೆಯುವುದು).[೩೧] ಇ.ಸಿ. ಜಾರ್ಜ್ ಸುದರ್ಶನ್ ಮತ್ತು ರಾಬರ್ಟ್ ಮಾರ್ಷಕ್ ಈ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಬಹುತೇಕ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರೂ, ಗೆಲ್-ಮನ್ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರ ಸಹಯೋಗವನ್ನು ಪ್ರಮುಖವೆಂದು ನೋಡಲಾಯಿತು.[೩೨] ಏಕೆಂದರೆ, ದುರ್ಬಲ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ವಾಹಕ ಮತ್ತು ಅಕ್ಷೀಯ ಪ್ರವಾಹಗಳಿಂದ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೀಗೆ ಇದು ಎನ್ರಿಕೊ ಫರ್ಮಿಯ ೧೯೩೩ ರ ಬೀಟಾ ಕ್ಷಯ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಸಮಾನತೆ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ವಿವರಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಿತು.[೩೩]

ಯಂತ್ರ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಕ್ವಾಂಟಮ್ ಕ್ಷೇತ್ರ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸುವಾಗ ಜಾನ್ ವಾನ್ ನ್ಯೂಮನ್ ಅವರ ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಅವರ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಉಪನ್ಯಾಸವನ್ನು ೧೯೫೯ ರಲ್ಲಿ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಯಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಇದು ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ ಬಾಟಮ್‌ನಲ್ಲಿ ದೇರ್ಸ್ ಪ್ಲೆಂಟಿ ಆಫ್ ರೂಮ್ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ಈ ಉಪನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಅವರು ಕಿರುಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿದ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವ ಭವಿಷ್ಯದ ಅವಕಾಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮಾಡಿದರು. ಇದರಿಂದ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸಣ್ಣ ಪುನರುತ್ಪಾದನೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಈ ಉಪನ್ಯಾಸವನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ನ್ಯಾನೊ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೩೪]

ಶಿಕ್ಷಣಶಾಸ್ತ್ರ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
Feynman standing before a large blackboard with chalk writing all over it
ಉಪನ್ಯಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು.

೧೯೬೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಕ್ಯಾಲ್ಟೆಕ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಯಲ್ಲಿ ಪದವಿಪೂರ್ವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಬೋಧನೆಯನ್ನು "ಸುಂದರಗೊಳಿಸುವ" ವಿನಂತಿಯನ್ನು ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಾದ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಅವರು ಉಪನ್ಯಾಸಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ನಂತರ, ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಉಪನ್ಯಾಸಕರಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟರು.[೩೫] ಇದರಿಂದ ಅವರ ಮೂಲ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು ಎಷ್ಟು ಯಶಸ್ವಿಯಾದವು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಣೆಗಳು ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಕಳಪೆ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ನಂತರ ಬರೆದ ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರ ಸ್ವಂತ ಮುನ್ನುಡಿ ಸ್ವಲ್ಪ ನಿರಾಶಾವಾದಿಯಾಗಿತ್ತು.[೩೬] ಅವರ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳಾದ ಡೇವಿಡ್ ಎಲ್. ಗುಡ್ಸ್ಟೈನ್ ಮತ್ತು ಗೆರ್ರಿ ನ್ಯೂಗೆಬೌರ್ ನಂತರ ಮೊದಲ ವರ್ಷದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಉದ್ದೇಶಿತ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಹೆದರಿಸಿದರೆ, ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಾಪಕರು ಅದನ್ನು ಸ್ಪೂರ್ತಿದಾಯಕವೆಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡರು.[೩೭] ಆದ್ದರಿಂದ, ಮೊದಲ ವರ್ಷದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಶಾಲೆಯಿಂದ ಹೊರಗುಳಿದರೂ ಉಪನ್ಯಾಸ ಸಭಾಂಗಣವು ತುಂಬಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಸ್ಯಾಂಡ್ಸ್ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಹಾಜರಾತಿಯನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಉಪನ್ಯಾಸದ ಕೋರ್ಸ್‌ಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟವೆಂದು ಸೂಚಿಸಿದರು.

ಚಾಲೆಂಜರ್ ದುರಂತ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
A cloud of smoke
೧೯೮೬ ರ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆ ಚಾಲೆಂಜರ್ ದುರಂತ.

೧೯೮೬ ರ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆ ಚಾಲೆಂಜರ್ ದುರಂತದ ತನಿಖೆ ನಡೆಸಿದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ರೋಜರ್ಸ್ ಆಯೋಗದಲ್ಲಿ ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು.[೩೮] ಅವರು ಭಾಗವಹಿಸಲು ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಅವರ ಹೆಂಡತಿಯ ಸಲಹೆಯಿಂದ ಮನವೊಲಿಸಲಾಯಿತು. ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಆಯೋಗದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ವಿಲಿಯಂ ಪಿ. ರೋಜರ್ಸ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಜಗಳವಾಡಿದರು.[೩೯]

ದೂರದರ್ಶನದ ವಿಚಾರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನೌಕೆಯ ಒ-ರಿಂಗ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾದ ವಸ್ತುವು ತಂಪಾದ ಹವಾಮಾನದಲ್ಲಿ ವಸ್ತುವಿನ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಕ್ಲ್ಯಾಂಪ್‍ನಲ್ಲಿ ಸಂಕುಚಿತಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ತಣ್ಣನೆಯ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕಡಿಮೆ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು.[೪೦] ಕೇಪ್ ಕೆನವೆರಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಸಾಧಾರಣ ಶೀತ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಒ-ರಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಮುಚ್ಚದ ಕಾರಣ ಈ ದುರಂತ ಸಂಭವಿಸಿದೆ ಎಂದು ಆಯೋಗವು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ನಿರ್ಧರಿಸಿತು.

ಮನ್ನಣೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೧೯೫೪ ರಲ್ಲಿ, ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಆಯೋಗದ (ಎಇಸಿ) ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಲೂಯಿಸ್ ಸ್ಟ್ರಾಸ್ ಅವರು ಅಲ್ಬರ್ಟ್ ಐನ್‍ಸ್ಟೈನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದಾಗ ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರಿಗೆ ಅವರ ಕೆಲಸದ ಮೊದಲ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾನ್ಯತೆಯು $ ೧೫,೦೦೦ ಮೌಲ್ಯದ ಮತ್ತು ಚಿನ್ನದ ಪದಕದೊಂದಿಗೆ ಬಂದಿತು.[೪೧] ಒಪೆನ್ಹೈಮರ್‌ನ ಭದ್ರತಾ ಅನುಮತಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವಲ್ಲಿ ಸ್ಟ್ರಾಸ್ನ ಕ್ರಮಗಳಿಂದಾಗಿ, ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಇಸಿಡೋರ್ ಐಸಾಕ್ ರಾಬಿ ಅವರಿಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದರು: "ನೀವು ಎಂದಿಗೂ ಮನುಷ್ಯನ ಔದಾರ್ಯವನ್ನು ಅವನ ವಿರುದ್ಧ ಖಡ್ಗದಂತೆ ತಿರುಗಿಸಬಾರದು..[೪೨] ಒಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನು ಹೊಂದಿರುವ ಯಾವುದೇ ಸದ್ಗುಣವನ್ನು, ಅವನು ಅನೇಕ ದುಶ್ಚಟಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಅವನ ವಿರುದ್ಧ ಸಾಧನವಾಗಿ ಬಳಸಬಾರದು".[೪೩] ಇದರ ನಂತರ, ೧೯೬೨ ರಲ್ಲಿ ಎಇಸಿಯ ಅರ್ನೆಸ್ಟ್ ಒರ್ಲ್ಯಾಂಡೊ ಲಾರೆನ್ಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು.[೪೪] ಶ್ವಿಂಗರ್, ಟೊಮೊನಾಗಾ ಮತ್ತು ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ೧೯೬೫ ರ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು "ಕ್ವಾಂಟಮ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್ನಲ್ಲಿನ ಅವರ ಮೂಲಭೂತ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ, ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಣಗಳ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೇಲೆ ಆಳವಾದ ಉಳುಮೆ ಪರಿಣಾಮಗಳಿಗಾಗಿ" ಹಂಚಿಕೊಂಡರು.[೪೫] ಅವರು ೧೯೬೫ ರಲ್ಲಿ ರಾಯಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ವಿದೇಶಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ೧೯೭೨ ರಲ್ಲಿ, ಓರ್ಸ್ಟೆಡ್ ಪದಕ ಮತ್ತು ೧೯೭೯ ರಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಮೆಡಲ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ ಪಡೆದರು. ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ನ್ಯಾಷನಲ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸಸ್ ನ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಆದರೆ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ಅವರು ಈಗ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ಹೊರಗುಳಿದಿದ್ದಾರೆ.[೪೬]

ಮರಣ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೧೯೭೮ ರಲ್ಲಿ, ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆಯ ನೋವಿಗೆ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ಅಪರೂಪದ ರೀತಿಯ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಆದ ಲಿಪೊಸಾರ್ಕೋಮಾದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದರು.[೪೭] ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸಕರು ಒಂದು ಮೂತ್ರಪಿಂಡ ಮತ್ತು ಅವರ ಗುಲ್ಮವನ್ನು ಪುಡಿಮಾಡಿದ ಬಹಳ ದೊಡ್ಡ ಗೆಡ್ಡೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿದರು. ೧೯೮೬ ರಲ್ಲಿ, ವೈದ್ಯರು ವಾಲ್ಡೆನ್ಸ್ಟ್ರಾಮ್ ಮ್ಯಾಕ್ರೊಗ್ಲೋಬುಲಿನೀಮಿಯಾ ಎಂಬ ಮತ್ತೊಂದು ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಅನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದರು.[೪೮] ಮುಂದಿನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೮೬ ಮತ್ತು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೮೭ ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ೧೯೮೮ ರ ಫೆಬ್ರವರಿ ೩ರಂದು ಅವರನ್ನು ಮತ್ತೆ ಯುಸಿಎಲ್ಎ ಮೆಡಿಕಲ್ ಸೆಂಟರ್‌ಗೆ ದಾಖಲಿಸಲಾಯಿತು. ಒಡೆದ ಡ್ಯುಡೆನಲ್ ಹುಣ್ಣು ಮೂತ್ರಪಿಂಡ ವೈಫಲ್ಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅವರು ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳವರೆಗೆ ತಮ್ಮ ಜೀವಿತಾವಧಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಬಹುದಾದ ಡಯಾಲಿಸಿಸ್‌ಗೆ ಒಳಗಾಗಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು.[೪೯] ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರ ಪತ್ನಿ ಗ್ವೆನೆತ್, ಸಹೋದರಿ ಜೋನ್ ಮತ್ತು ಸೋದರಸಂಬಂಧಿ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಲೆವಿನ್ ಅವರು ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೫, ೧೯೮೮ ರಂದು ಸಾಯುವವರೆಗೂ ಅವರ ಜೀವನದ ಕೊನೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡರು.

ಜನಪ್ರಿಯ ಪರಂಪರೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
A bronze bust with flowers next to it, resting on a stone base
ತೈವಾನ್‌ನ ಎನ್‌ಟಿಎಚ್‌ಯು ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರ ಪ್ರತಿಮೆ.

ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರ ಜೀವನದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ೧೯೯೬ ರ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ ಅನಂತತೆಯಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಬ್ರೊಡೆರಿಕ್ ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು.[೫೦] ನಟ ಅಲನ್ ಆಲ್ಡಾ ನಾಟಕಕಾರ ಪೀಟರ್ ಅವರು ಪಾರ್ನೆಲ್ ಅವರನ್ನು ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರ ಸಾವಿಗೆ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಮೊದಲು ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರ ಜೀವನದ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ದಿನದ ಬಗ್ಗೆ ಎರಡು-ಪಾತ್ರಗಳ ನಾಟಕವನ್ನು ಬರೆಯಲು ನೇಮಿಸಿದರು.[೫೧] ಕ್ಯುಇಡಿ ಎಂಬ ನಾಟಕವು ೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ, ಲಾಸ್ ಎಂಜಲೀಸ್‌ನ ಮಾರ್ಕ್ ಟೇಪರ್ ಫೋರಂನಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ಬ್ರಾಡ್ ವೇಯಲ್ಲಿರುವ ವಿವಿಯನ್ ಬ್ಯೂಮಾಂಟ್ ಥಿಯೇಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.[೫೨] ಎರಡೂ ಪ್ರಸ್ತುತಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಲ್ಡಾ ರಿಚರ್ಡ್ ಫೇ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದ್ದರು. ರಿಯಲ್ ಟೈಮ್ ಒಪೆರಾ ತನ್ನ ಒಪೆರಾ ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರನ್ನು ಜೂನ್ ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ, ನಾರ್ಫೋಕ್ (ಕನೆಕ್ಟಿಕಟ್) ಚೇಂಬರ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಂಡಿತು.[೫೩] ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ, ಜಿಮ್ ಒಟ್ಟಾವಿಯಾನಿ ಬರೆದ ಮತ್ತು ಲೆಲ್ಯಾಂಡ್ ಮೈರಿಕ್ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಸಿಂಪ್ಲಿ ಫೇನ್ಮನ್ ಎಂಬ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಯ ಗ್ರಾಫಿಕ್ ಕಾದಂಬರಿಯ ವಿಷಯವಾಗಿ ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು. ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ, ರೋಜರ್ಸ್ ಆಯೋಗದಲ್ಲಿ ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಬಿಬಿಸಿ ದಿ ಚಾಲೆಂಜರ್ (ಯುಎಸ್ ಶೀರ್ಷಿಕೆ: ದಿ ಚಾಲೆಂಜರ್ ಡಿಸಾಸ್ಟರ್) ನಲ್ಲಿ ನಾಟಕೀಯಗೊಳಿಸಿತು.[೫೪] ಇದರಲ್ಲಿ ವಿಲಿಯಂ ಹರ್ಟ್ ಫೇನ್ಮನ್‌ರವರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ, ಆಸ್ಕರ್ ಐಸಾಕ್ ದಿವಂಗತ ಅರ್ಲಿನ್‌ಗೆ ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರ ೧೯೪೬ ರ ಪ್ರೇಮ ಪತ್ರವನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಓದಿದರು.[೫೫] ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್ ನೋಲನ್ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕನ್ ಪ್ರೊಮೆಥಿಯಸ್ ಅನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ೨೦೨೩ ರ ಅಮೇರಿಕನ್ ಚಲನಚಿತ್ರ ಒಪೆನ್ಹೈಮರ್‌ನಲ್ಲಿ, ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರನ್ನು ನಟ ಜ್ಯಾಕ್ ಕ್ವೈಡ್ ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ.[೫೬]

ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಆಯ್ದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಕೃತಿಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಜನಪ್ರಿಯ ಕೃತಿಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. ↑ Tindol, Robert (December 2, 1999). "Physics World poll names Richard Feynman one of 10 greatest physicists of all time" (Press release). California Institute of Technology. Retrieved June 10, 2023.
  2. ↑ "Richard P. Feynman – Biographical". The Nobel Foundation. Archived from the original on July 1, 2006. Retrieved April 23, 2013.
  3. ↑ O'Connor, J. J.; Robertson, E. F. (August 2002). "Richard Feynman (1918–1988) – Biography – MacTutor History of Mathematics". University of St. Andrews. Retrieved June 10, 2023.
  4. ↑ Seelye, Katharine Q. (September 10, 2020). "Joan Feynman, Who Shined Light on the Aurora Borealis, Dies at 93". The New York Times. Retrieved September 13, 2020.
  5. ↑ Hirshberg, Charles (April 18, 2002). "My Mother, the Scientist". Popular Science. Retrieved June 10, 2023.
  6. ↑ Haynie, D.T. (2007). "And the award goes to..." International Journal of Nanomedicine. 2 (2): 125–127. ISSN 1176-9114. PMC 2673976. PMID 17722541.
  7. ↑ Harrison, John. "Physics, bongos and the art of the nude". The Daily Telegraph. Archived from the original on January 10, 2022. Retrieved April 23, 2013.
  8. ↑ Schwach, Howard (April 15, 2005). "Museum Tracks Down FRHS Nobel Laureates". The Wave. Archived from the original on May 5, 2019. Retrieved April 23, 2013.
  9. ↑ Schwach, Howard (April 15, 2005). "Museum Tracks Down FRHS Nobel Laureates". The Wave. Archived from the original on May 5, 2019. Retrieved April 23, 2013.
  10. ↑ Feynman, Richard (March 5, 1966). Richard Feynman – Session II. Interview with Charles Weiner. American Institute of Physics. https://www.aip.org/history-programs/niels-bohr-library/oral-histories/5020-2. 
  11. ↑ Vallarta, M. S.; Feynman, Richard P. (March 1939). "The Scattering of Cosmic Rays by the Stars of a Galaxy" (PDF). Physical Review. 55 (5). American Physical Society: 506–507. Bibcode:1939PhRv...55..506V. doi:10.1103/PhysRev.55.506.2. Archived (PDF) from the original on November 25, 2020. Retrieved December 13, 2019.
  12. ↑ Feynman, R. P. (August 1939). "Forces in Molecules". Physical Review. 56 (4). American Physical Society: 340–343. Bibcode:1939PhRv...56..340F. doi:10.1103/PhysRev.56.340. S2CID 121972425. Archived from the original on September 19, 2020. Retrieved May 20, 2019.
  13. ↑ Richard Feynman Lecture – "Los Alamos From Below" Archived May 5, 2020, ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., talk given at UCSB in 1975 (posted to YouTube on July 12, 2016)
    Quote:
    "I did not even have my degree when I started to work on stuff associated with the Manhattan Project."
    Later in this same talk, at 5m34s Archived March 4, 2022, ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., he explains that he took a six week vacation to finish his thesis so received his PhD prior to his arrival at Los Alamos.
  14. ↑ Wellerstein, Alex (June 6, 2014). "Feynman and the Bomb". Restricted Data. Retrieved June 10, 2023.
  15. ↑ Morisy, Michael; Hovden, Robert (June 6, 2012). J Pat Brown (ed.). "The Feynman Files: The professor's invitation past the Iron Curtain". MuckRock. Archived from the original on May 5, 2019. Retrieved July 13, 2016.
  16. ↑ March, Robert H. (2003). "Physics at the University of Wisconsin: A History". Physics in Perspective. 5 (2): 130–149. Bibcode:2003PhP.....5..130M. doi:10.1007/s00016-003-0142-6. S2CID 120730710.
  17. ↑ Feynman, Richard P. (December 11, 1965). "Richard P. Feynman – Nobel Lecture: The Development of the Space–Time View of Quantum Electrodynamics". Nobel Foundation. Retrieved June 10, 2023.
  18. ↑ Dyson, F. J. (1949). "The radiation theories of Tomonaga, Schwinger, and Feynman". Physical Review. 75 (3): 486–502. Bibcode:1949PhRv...75..486D. doi:10.1103/PhysRev.75.486.
  19. ↑ "I love my wife. My wife is dead". Letters of Note. February 15, 2012. Retrieved April 23, 2013.
  20. ↑ Aoyama, Tatsumi; Kinoshita, Toichiro; Nio, Makiko (February 8, 2018). "Revised and improved value of the QED tenth-order electron anomalous magnetic moment". Physical Review D (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 97 (3): 036001. arXiv:1712.06060. Bibcode:2018PhRvD..97c6001A. doi:10.1103/PhysRevD.97.036001. ISSN 2470-0010. S2CID 118922814.
  21. ↑ Feynman, Richard (March 5, 1966). Richard Feynman – Session III. Interview with Charles Weiner. American Institute of Physics. https://www.aip.org/history-programs/niels-bohr-library/oral-histories/5020-3. 
  22. ↑ Beck, John H. (2013). Encyclopedia of Percussion (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Taylor & Francis. p. 155. ISBN 9781317747680. Archived from the original on March 4, 2022. Retrieved August 1, 2020.
  23. ↑ "Calisphere: Richard Feynman playing the conga drum". Calisphere. December 1956. Archived from the original on May 13, 2019. Retrieved May 13, 2019.
  24. ↑ Wellerstein, Alex (July 11, 2014). "Who smeared Richard Feynman?". Restricted Data. Retrieved June 10, 2023.
  25. ↑ "A Weekend at Richard Feynman's House". It's Just A Life Story. November 19, 2008. Archived from the original on October 7, 2016. Retrieved July 15, 2016.
  26. ↑ "Colourful language: U of T psychologists discover enhanced language learning in synesthetes". University of Toronto News (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved March 20, 2023.
  27. ↑ Pines, David (1989). "Richard Feynman and Condensed Matter Physics". Physics Today. 42 (2): 61. Bibcode:1989PhT....42b..61P. doi:10.1063/1.881194.
  28. ↑ Nielsen, Michael A.; Chuang, Isaac L. (2010). Quantum Computation and Quantum Information (10th anniversary ed.). Cambridge: Cambridge University Press. p. 7. ISBN 978-1-107-00217-3. OCLC 844974180.
  29. ↑ Rieffel, Eleanor G.; Polak, Wolfgang H. (March 4, 2011). Quantum Computing: A Gentle Introduction (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). MIT Press. p. 44. ISBN 978-0-262-01506-6.
  30. ↑ Feynman, Richard (1982). "Simulating Physics with Computers". International Journal of Theoretical Physics. 21 (6–7): 467–488. Bibcode:1982IJTP...21..467F. CiteSeerX 10.1.1.45.9310. doi:10.1007/BF02650179. S2CID 124545445.
  31. ↑ Kleinert, Hagen (1999). "Specific heat of liquid helium in zero gravity very near the lambda point". Physical Review D. 60 (8): 085001. arXiv:hep-th/9812197. Bibcode:1999PhRvD..60h5001K. doi:10.1103/PhysRevD.60.085001. S2CID 117436273.
  32. ↑ Lipa, J. A.; Nissen, J.; Stricker, D.; Swanson, D.; Chui, T. (2003). "Specific heat of liquid helium in zero gravity very near the lambda point". Physical Review B. 68 (17): 174518. arXiv:cond-mat/0310163. Bibcode:2003PhRvB..68q4518L. doi:10.1103/PhysRevB.68.174518. S2CID 55646571.
  33. ↑ Way, Michael (2017). "What I cannot create, I do not understand". Journal of Cell Science. 130 (18): 2941–2942. doi:10.1242/jcs.209791. ISSN 1477-9137. PMID 28916552. S2CID 36379246.
  34. ↑ Martin Ebers; Susana Navas, eds. (2020). Algorithms and Law. Cambridge University Press. pp. 5–6. ISBN 9781108424820.
  35. ↑ Sands, Matthew (April 1, 2005). "Capturing the Wisdom of Feynman". Physics Today. 58 (4): 49–55. Bibcode:2005PhT....58d..49S. doi:10.1063/1.1955479. ISSN 0031-9228.
  36. ↑ Feynman, Richard P. (March 1965). "New Textbooks for the "New" Mathematics" (PDF). Engineering and Science. 28 (6). California Institute of Technology: 9–15. ISSN 0013-7812. Retrieved June 10, 2023.
  37. ↑ Feynman, Richard P. (June 1974). "Cargo Cult Science" (PDF). Engineering and Science. 37 (7). California Institute of Technology: 10–13. ISSN 0013-7812. Retrieved June 10, 2023.
  38. ↑ Feynman, Richard P (1988b). "An Outsider's Inside View of the Challenger Inquiry" (PDF). Physics Today. 41 (1): 26–37. Bibcode:1988PhT....41b..26F. doi:10.1063/1.881143. Archived (PDF) from the original on August 17, 2021. Retrieved April 26, 2021. Gweneth... explained how she thought I would make a unique contribution—in a way that I am modest enough not to describe. Nevertheless, I believed what she said. So I said, 'OK. I'll accept.'
  39. ↑ Gleick, James (February 17, 1988). "Richard Feynman Dead at 69; Leading Theoretical Physicist". The New York Times. Retrieved June 10, 2023.
  40. ↑ Feynman, Richard P. "Appendix F – Personal observations on the reliability of the Shuttle". Kennedy Space Center. Archived from the original on May 5, 2019. Retrieved September 11, 2017.
  41. ↑ "LAWRENCE Richard P. Feynman, 196..." United States Department of Energy. December 28, 2010. Retrieved June 10, 2023.
  42. ↑ "The Nobel Prize in Physics 1965". The Nobel Foundation. Archived from the original on April 7, 2018. Retrieved July 15, 2016.
  43. ↑ Mehra, J. (2002). "Richard Phillips Feynman 11 May 1918 – 15 February 1988". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 48: 97–128. doi:10.1098/rsbm.2002.0007. S2CID 62221940.
  44. ↑ "The Oersted Medal". American Association of Physics Teachers. Retrieved June 10, 2023.
  45. ↑ "The President's National Medal of Science: Recipient Details". National Science Foundation. Archived from the original on May 5, 2019. Retrieved July 15, 2016.
  46. ↑ Feynman, Richard; Feynman, Michelle (2005). Perfectly reasonable deviations from the beaten track : the letters of Richard P. Feynman. New York: Basic Books. ISBN 0738206369. OCLC 57393623.
  47. ↑ John Simmons, Lynda Simmons, The Scientific 100, p. 250.
  48. ↑ Hillis, W. Daniel (1989). "Richard Feynman and The Connection Machine". Physics Today. 42 (2). American Institute of Physics: 78–83. Bibcode:1989PhT....42b..78H. doi:10.1063/1.881196. ISSN 0031-9228 – via The Long Now. Hillis on his conversation with Feynman about his dying.
  49. ↑ Rasmussen, Cecilia (June 5, 2005). "History Exhumed Via Computer Chip". Los Angeles Times. Retrieved June 10, 2023.
  50. ↑ Holden, Stephen (October 4, 1996). "A Man, a Woman and an Atomic Bomb". The New York Times. Retrieved June 10, 2023.
  51. ↑ "QED (play)". Vivian Beaumont Theatre: Internet Broadway Database. November 18, 2001.
  52. ↑ "Real Time Opera productions". Real Time Opera. Archived from the original on September 28, 2018. Retrieved January 30, 2017.
  53. ↑ "The Challenger". BBC. Archived from the original on January 17, 2019. Retrieved March 18, 2013.
  54. ↑ Goldberg, Lesley (September 26, 2012). "William Hurt to Star in Science Channel/BBC Challenger Docu-Drama (Exclusive)". The Hollywood Reporter. Retrieved June 10, 2023.
  55. ↑ "The Cast of 'Oppenheimer' and the Real People They Play". Vanity Fair. July 20, 2023.
  56. ↑ Gates, Bill. "The Best Teacher I Never Had". The Gates Notes. Archived from the original on January 28, 2016. Retrieved January 29, 2016.
  57. ↑ "100 Best Nonfiction". Modern Library. Archived from the original on August 25, 2012. Retrieved November 12, 2016.

ಮತ್ತಷ್ಟು ಓದಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಲೇಖನಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ಫಿಸಿಕ್ಸ್ ಟುಡೇ, ಅಮೇರಿಕನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಫಿಸಿಕ್ಸ್ ನಿಯತಕಾಲಿಕ, ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೯೮೯ ಸಂಚಿಕೆ. (ಸಂಪುಟ ೪೨, ಸಂಖ್ಯೆ ೨.) ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿನ ಕೆಲಸದ ಬಗ್ಗೆ ತಾಂತ್ರಿಕವಲ್ಲದ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ವಿಶೇಷ ಫೇನ್ಮನ್ ಸ್ಮಾರಕ ಸಂಚಿಕೆ.
  • Feynman, Richard P. (1987). Leighton, Ralph (ed.). "Mr. Feynman Goes to Washington". Engineering and Science. 51 (1). Caltech: 6–22. ISSN 0013-7812.

ಪುಸ್ತಕಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ಇನ್ಫಿನಿಟಿ (೧೯೯೬), ಪ್ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಬ್ರೊಡೆರಿಕ್ ಅವರು ಫೇನ್ಮನ್ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ ಮತ್ತು ನಟಿಸಿದ ಚಲನಚಿತ್ರ, ಇದು ಅವರ ಮೊದಲ ಹೆಂಡತಿಯೊಂದಿಗಿನ ಅವರ ಪ್ರೇಮ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಟ್ರಿನಿಟಿ ಪರೀಕ್ಷೆಯೊಂದಿಗೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
  • ಪಾರ್ನೆಲ್, ಪೀಟರ್ (೨೦೦೨), ಕ್ಯೂಇಡಿ, ಚಪ್ಪಾಳೆ ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೯೭೮-೧-೫೫೭೮೩-೫೯೨-೫ (ಆಟ).
  • ವಿಟ್ಟೆಲ್, ಕ್ರಿಸ್ಪಿನ್ (೨೦೦೬), ಕ್ಲೆವರ್ ಡಿಕ್, ಒಬೆರಾನ್ ಬುಕ್ಸ್, (ನಾಟಕ).
  • ರಿಚರ್ಡ್ ಫೇನ್ಮನ್ ಮತ್ತು ರಾಲ್ಫ್ ಲೇಯ್ಟನ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ "ದಿ ಕ್ವೆಸ್ಟ್ ಫಾರ್ ತನು ತುವಾ". ೧೯೮೭, ಬಿಬಿಸಿ ಹೊರೈಜನ್ ಮತ್ತು ಪಿಬಿಎಸ್ ನೋವಾ ("ಲಾಸ್ಟ್ ಜರ್ನಿ ಆಫ್ ಎ ಜೀನಿಯಸ್" ಶೀರ್ಷಿಕೆ).
  • ನೋ ಆರ್ಡಿನರಿ ಜೀನಿಯಸ್, ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳು, ಸ್ನೇಹಿತರು ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬದ ಕೊಡುಗೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಕೆಲಸದ ಬಗ್ಗೆ ಎರಡು-ಭಾಗಗಳ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ. ೧೯೯೩, ಬಿಬಿಸಿ ಹೊರೈಜನ್ ಮತ್ತು ಪಿಬಿಎಸ್ ನೋವಾ (ಐನ್ ಸ್ಟೈನ್ ನಂತರದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮೈಂಡ್ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗಂಟೆಯ ಆವೃತ್ತಿ) (೨ × ೫೦ ನಿಮಿಷಗಳ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು).
  • ವಿಲಿಯಂ ಹರ್ಟ್ ನಟಿಸಿದ ಬಿಬಿಸಿ ಟು ವಾಸ್ತವಿಕ ನಾಟಕ ದಿ ಚಾಲೆಂಜರ್ (೨೦೧೩), ೧೯೮೬ ರ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆ ಚಾಲೆಂಜರ್ ದುರಂತದ ಹಿಂದಿನ ಸತ್ಯವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಲು ಅಮೆರಿಕದ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ರಿಚರ್ಡ್ ಫೇನ್ಮನ್ ಅವರ ನಿರ್ಧಾರದ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ.
  • ದಿ ಫೆಂಟಾಸ್ಟಿಕ್ ಮಿಸ್ಟರ್ ಫೇನ್ಮನ್, ಒಂದು ಗಂಟೆಯ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ. ೨೦೧೩, ಬಿಬಿಸಿ ಟಿವಿ.
  • ಹೌ ವಿ ಬಿಲ್ಟ್ ದಿ ಬಾಂಬ್, ಲಾಸ್ ಅಲಾಮೋಸ್ನಲ್ಲಿನ ಮ್ಯಾನ್ಹ್ಯಾಟನ್ ಯೋಜನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಡಾಕ್ಯುಡ್ರಮಾ. ಫೇನ್ಮನ್ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಟ/ನಾಟಕಕಾರ ಮೈಕೆಲ್ ರೇವರ್ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ರಿಚರ್ಡ್_ಫೇನ್ಮನ್&oldid=1230229" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ