ಯವತ್ಮಾಳ ಜಿಲ್ಲೆ
Yavatmal ಜಿಲ್ಲೆ
यवतमाळ जिल्हा | |
|---|---|
.svg) Location of Yavatmal district in ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ | |
| ದೇಶ | ಭಾರತ |
| ರಾಜ್ಯ | ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ |
| ಆಡಳಿತ ವಿಭಾಗ | ಅಮರಾವತಿ ವಿಭಾಗ |
| ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರ | ಯವತ್ಮಾಳ |
| ತಾಲೂಕುಗಳು | 1. ಅರ್ನಿ, 2. ಉಮಾರ್ಕೆಡ್, 3. ಕಲಾಂಬ್, 4.ಕೆಲಾಪುರ, 5.ಘತಾಂಜಿ, 6.ಝರಿ ಜಮಾನಿ, 7. ದರ್ವಾ, 8. ಡಿಗ್ರಾಸ್, 9. ನರ್, ಯವತ್ಮಾಲ್ ನರ್, 10. ಪುಸಾದ್, 11. ಬಾಹುಲ್ಗವಾನ್, ಮಹಾಗಾಂವ್, 13. ಮಾರೆಗಾಂವ್, 14. ಯವತ್ಮಾಲ್, 15. ರಾಲೆಗಾಂವ್ 16. ವಣಿ, |
| Government | |
| • ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು | 7 |
| ಜನಸಂಖ್ಯಾ ವಿಜ್ಞಾನ | |
| • ಸಾಕ್ಷರತೆ | 57.96%[೧] |
| Website | [೧] |
ಯವತ್ಮಾಳ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಹಿಂದೆ (ಯೆಟ್ಮಲ್ ), ಇದು ಭಾರತದ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ರಾಜ್ಯದ ಪೂರ್ವ-ಕೇಂದ್ರ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ವಿದರ್ಭದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ. ನಾಗಾರ್ಪುರ್ ಮತ್ತು ಅಮರಾವತಿಯ ನಂತರ ವಿದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಮೂರನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ.ಯವತ್ಮಾಳ ಪಟ್ಟಣವು ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.[೨][೩]
ಇತಿಹಾಸ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಹಿಂದಿನ ಬೆರಾರ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಯವತ್ಮಾಲ್ ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ವಿದರ್ಭದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ರಾಜ್ಯವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಅರೋಕ (272 ರಿಂದ 231 ಕ್ರಿ.ಪೂ.) ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮೌರ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಭಾಗವಾಗಿಯೂ ಸಹ ಬೇರಾರ್ ರಚನೆಯಾಯಿತು. ನಂತರ ಬಾರಾರ್ ಶಾತವಾಹನರ ರಾಜವಂಶದ ಆಳ್ವಿಕೆ (2 ನೇ ಶತಮಾನ BCE - 2 ನೇ ಶತಮಾನ CE), ವಕಾಟ ರಾಜಮನೆತನ (3 ರಿಂದ 6 ನೇ ಶತಮಾನಗಳು), ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜವಂಶ (6 ರಿಂದ 8 ನೇ ಶತಮಾನಗಳು), ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ ರಾಜವಂಶ (8 ರಿಂದ 10 ನೇ ಶತಮಾನಗಳು) ಪಶ್ಚಿಮ ಚಲುಕ್ಯ (10 ರಿಂದ 12 ನೇ ಶತಮಾನಗಳು), ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ದೇವಗಿರಿಯ ಯಾದವ ರಾಜವಂಶದ (12 ರಿಂದ 14 ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ). ದೆಹಲಿಯ ಸುಲ್ತಾನ ಅಲಾ ಉದ್ ದಿನ್ ಖಿಲ್ಜಿ 14 ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಮುಸಲ್ಮಾನ ಆಡಳಿತದ ಅವಧಿಯು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಬಹ್ಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು 14 ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿ ಸುಲ್ತಾನರಿಂದ ದೂರವಾಯಿತು. 15 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರು ಸಣ್ಣ ಸುಲ್ತಾನರುಗಳಾಗಿ ಮುರಿದರು ಮತ್ತು 1572 ರಲ್ಲಿ ಅಹಮದ್ನಗರ ಮೂಲದ ನಿಜಾಮ್ ಶಾಹಿ ಸುಲ್ತಾನರ ಭಾಗವಾಯಿತು. ನಿಜಾಮ್ ಶಾಹೀಸ್ 1595 ರಲ್ಲಿ ಮುಘಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಬೇರಾರ್ ಅನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟನು. 18 ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮೊಘಲ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯು ಗೋಜುಬಿಡಲಾರಂಭಿಸಿದಂತೆ, ಹೈದರಾಬಾದ್ನ ನಿಜಾಮ್ ಎಂಬಾತನನ್ನು 1724 ರಲ್ಲಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರಾಂತಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು.[೪][೫]
ಜನಸಂಖ್ಯೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
೨೦೧೧ ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಯವತ್ಮಾಳ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ 2,775,457 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ,[೬]
ಆರ್ಥಿಕತೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಜೋಳ ಮತ್ತು ಹತ್ತಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಾಗಿವೆ. ಕಾಟನ್ ಮತ್ತು ತಕ್ವುಡ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮುಖ್ಯ ರಫ್ತುಗಳಾಗಿವೆ. ರಫ್ತು ಮಾಡಲಾದ ಇತರ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಸುಣ್ಣ, ಮರದ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಕಿತ್ತಳೆಗಳು ಸೇರಿವೆ.
2006 ರಲ್ಲಿ ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ಸಚಿವಾಲಯ ದೇಶದ 250 ಹಿಂದುಳಿದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ (ಒಟ್ಟು 640 ರಲ್ಲಿ) ಯವತ್ಮಾಲ್ ಹೆಸರನ್ನು ಸೇರಿದೆ . ಇದು ಹಿಂದುಳಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಗ್ರಾಂಟ್ ಫಂಡ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಿಂದ (BRGF) ಹಣವನ್ನು ಪಡೆದ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಹನ್ನೆರಡು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.[೭][೮]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ↑ http://yavatmal.nic.in/mDist_glance.htm
- ↑ [https://web.archive.org/web/20150425105619/http://www.censusindiamaps.net/page/India_WhizMap/IndiaMap.htm Archived 2015-04-25 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. [1]]
- ↑ "ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು". Archived from the original on 2017-09-03. Retrieved 2017-08-27.
- ↑ "ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು". Archived from the original on 2017-08-20. Retrieved 2017-08-27.
- ↑ "ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು". Archived from the original on 2017-08-20. Retrieved 2017-08-27.
- ↑ "District Census 2011". Census2011.co.in. 2011. Retrieved 2011-09-30.
- ↑ Ministry of Panchayati Raj (8 September 2009). "A Note on the Backward Regions Grant Fund Programme" (PDF). National Institute of Rural Development. Archived from the original (PDF) on 5 ಏಪ್ರಿಲ್ 2012. Retrieved 27 September 2011.
- ↑ ತಿಪ್ಪೇಶ್ವರ ವನ್ಯಜೀವಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕೇಂದ್ರ, ಯವತ್ಮಾಳ
ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
Yavatmal district's official website Archived 2020-08-13 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.