ಭಾರತ ಮಾತಾ (ಚಿತ್ರಕಲೆ)

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ

ಭಾರತ ಮಾತಾ
ಕಲಾವಿದಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಟ್ಯಾಗೋರ್
ವರ್ಷ೧೯೦೫
ವಿಧಜಲವರ್ಣ ಚಿತ್ರಕಲೆ

ಭಾರತ ಮಾತಾ ೧೯೦೫ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಾರ ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಅವರಿಂದ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಕೃತಿಯಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ವರ್ಣಚಿತ್ರವನ್ನು ಮೊದಲು ೧೮೭೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಬಂಕಿಮ್ ಚಂದ್ರ ಚಟರ್ಜಿ ರಚಿಸಿದರು. ಕೃತಿಯು ಕೇಸರಿ ವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸಿರುವ ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ, ಸಾಧ್ವಿಯಂತೆ ವೇಷ ಧರಿಸಿ, ಪುಸ್ತಕ, ಭತ್ತದ ತೆನೆಯ ಕಟ್ಟು, ಬಿಳಿ ಬಟ್ಟೆಯ ತುಂಡು ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಕೈಗಳಲ್ಲಿ ರುದ್ರಾಕ್ಷ ಮಾಲೆ (ಮಾಲಾ) ಹಿಡಿದಿದೆ. ಈ ಚಿತ್ರಕಲೆಯು ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಮೊದಲ ಸಚಿತ್ರ ಚಿತ್ರಣವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸ್ವದೇಶಿ ಆದರ್ಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಭಾರತೀಯ ಕವಿ ಮತ್ತು ಕಲಾವಿದ ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಅವರ ಸೋದರಳಿಯ, ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ್ ಅವರು ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಕುಟುಂಬದ ಕಲಾತ್ಮಕ ಒಲವುಗಳಿಗೆ ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ ಒಡ್ಡಿಕೊಂಡರು.

ಟಾಗೋರ್ ಅವರು ೧೮೮೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವಾಗ ಕಲೆಯ ಕಲಿಕೆಗೆ ತೆರೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅವರ ಆರಂಭಿಕ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಅವರು ೧೮೮೬ ಅಥವಾ ೧೮೮೭ ರಲ್ಲಿ ದಿ ಆರ್ಮೋರಿ ಚಿತ್ರಕಲೆಯಲ್ಲಿ ರುಜುವಾತದಂತೆ ಯುರೋಪಿಯನ್ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಟಾಗೋರ್ ಅವರ ಸಂಬಂಧಿ ಜ್ಞಾನದಾನಂದಿನಿ ದೇವಿ ಅವರು ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಮತ್ತು ಕಲ್ಕತ್ತಾದ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಲಾ ಶಾಲೆಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಕರಾಗಿದ್ದ ಇ.ಬಿ. ಹ್ಯಾವೆಲ್ ನಡುವೆ ಸಭೆಯನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಸಭೆಯು ಹ್ಯಾವೆಲ್ ಮತ್ತು ಟ್ಯಾಗೋರ್ ನಡುವೆ ಸರಣಿ ವಿನಿಮಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಹ್ಯಾವೆಲ್ ತನ್ನದೇ ಆದ ಅದೇ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸ್ಥಳೀಯ ಕಲಾ ಸಹಯೋಗಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಟಾಗೋರ್ ಭಾರತೀಯ ಕಲಾ ಇತಿಹಾಸದ 'ವಿಜ್ಞಾನ'ದ ಬಗ್ಗೆ ಕಲಿಸುವ ಶಿಕ್ಷಕರನ್ನು ಪಡೆದನು. ಹ್ಯಾವೆಲ್ ಅವರು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ವಿರೋಧವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರೂ ಕಲಾಶಾಲೆಯ ಉಪಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾಗಿ ಟಾಗೋರ್ ಅವರನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಳಿಸಲು ಅವರು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಇದನ್ನು ಮಾಡಲು ಹ್ಯಾವೆಲ್ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಲಾ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಬೇಕಾಯಿತು ಮತ್ತು ತರಗತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹುಕ್ಕಾವನ್ನು ಧೂಮಪಾನ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಗೆ ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರಾಕರಿಸುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ ಟ್ಯಾಗೋರ್‌ರ ಅನೇಕ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಯಿತು.[೧]

ವಿಷಯ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಭಾರತ ಮಾತೆಯನ್ನು ತನ್ನ ನಾಲ್ಕು ಕೈಗಳಲ್ಲಿ ಪುಸ್ತಕ, ಭತ್ತದ ತೆನೆ, ಬಿಳಿ ಬಟ್ಟೆಯ ತುಂಡು ಮತ್ತು ಜಪಮಾಲೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುವ ಕೇಸರಿ ವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸಿರುವ ದೈವಿಕ ಮಹಿಳೆಯಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಚಿತ್ರಕಲೆಯು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಭಾರತ ಮಾತಾ ಅಥವಾ "ಭಾರತ ಮಾತೆಯ" ಆರಂಭಿಕ ದೃಶ್ಯೀಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.[೨][೩]

ವಿಷಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಯೋಜನೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಭಾರತ ಮಾತೆಯ ಒಂದು ವಿಗ್ರಹ .

ಸ್ವದೇಶಿ ಚಳವಳಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ಕೃತಿಗೆ ಬಣ್ಣ ಹಚ್ಚಲಾಗಿತ್ತು. ಬಂಗಾಳದ ವಿಭಜನೆಗೆ (1905) ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಚಳುವಳಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು, ಲಾರ್ಡ್ ಕರ್ಜನ್ ಬಂಗಾಳದ ಬಹುಪಾಲು ಮುಸ್ಲಿಂ ಪೂರ್ವ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹಿಂದೂ ಪಶ್ಚಿಮ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ವಿಭಜಿಸಿದಾಗ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ, ಸ್ವದೇಶಿ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾವಾದಿಗಳು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಬಹಿಷ್ಕರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು, ಸಭೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೆರವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು, ಸಮಿತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದರು ಮತ್ತು ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸಿದರು.[೪]

ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಚಿತ್ರವು ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅನೇಕ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಪುಸ್ತಕ, ಭತ್ತದ ತೆನೆಯ ಕಟ್ಟು, ಬಿಳಿ ಬಟ್ಟೆಯ ತುಂಡು ಮತ್ತು ಹಾರ. ಮೇಲಾಗಿ, ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಆಕೃತಿಯು ನಾಲ್ಕು ಕೈಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು, ಬಹು ಕೈಗಳಿರುವ ಅಪಾರ ಶಕ್ತಿಗೆ ಸಮನಾಗಿರುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವ ಹಿಂದೂ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.[೫]

ಭಾರತಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿರುವ ಭಾರತೀಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಕರಾದ ಜಯಂತ ಸೇನ್‌ಗುಪ್ತ ಅವರು ಈ ಚಿತ್ರಕಲೆಯು "ಭಾರತ ಮಾತೆಯ ಮಾನವೀಕರಣದ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ತಾಯಿಯು ತನ್ನ ಪುತ್ರರ ಮೂಲಕ ವಿಮೋಚನೆಯನ್ನು ಬಯಸುತ್ತಾಳೆ" ಎಂದು ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ[೬]

ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ನಂತರ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

1905 ರಿಂದ, ಭಾರತ ಮಾತೆಯ ಅನೇಕ ಪುನರಾವರ್ತನೆಗಳನ್ನು ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಅವರ ಮೂಲ ವರ್ಣಚಿತ್ರದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಇನ್ನೂ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. 2016 ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತದ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿರುವ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಮೆಮೋರಿಯಲ್ ಹಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾರತ್ ಮಾತೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಇಡಲಾಯಿತು.[೭]

ಬೆಂಗಾಲ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್‌ನ ಹಿಂದಿನ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯ ಸಹೋದರಿ ನಿವೇದಿತಾ, ಈ ವರ್ಣಚಿತ್ರವನ್ನು ಹೀಗೆ ಶ್ಲಾಘಿಸಿದರು:

ಮೊದಲಿನಿಂದ ಕೊನೆಯವರೆಗೆ, ಚಿತ್ರವು ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು

ಭಾರತೀಯ ಹೃದಯಕ್ಕೆ ಸ್ಪಂದನೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಹೊಸ ಶೈಲಿಯ ಮೊದಲ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಮೇರುಕೃತಿಯಾಗಿದೆ. ನಾನು ಅದನ್ನು ಮರುಮುದ್ರಣ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ, ನನಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ, ಹತ್ತಾರು ಸಾವಿರಗಳಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ಕೇದಾರ್ ನಾಥ್ ಮತ್ತು ಕೇಪ್ ಕೊಮೊರಿನ್ ನಡುವೆ, ಭಾರತ ಮಾತೆಯ ಚಿತ್ರವು, ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಇರದಿರುವ ರೈತರ ಕಾಟೇಜ್ ಅಥವಾ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಗುಡಿಸಲಿನ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಅದನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ. ಪದೇ, ಅದರ ಗುಣಗಳನ್ನು ನೋಡುವಾಗ, ಚಿತ್ರಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಶುದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಯಿಂದ ಒಬ್ಬರು ಆಘಾತಕ್ಕೊಳಗಾಗುತ್ತಾರೆ.[೮]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  1. Banerji, Debashish (2010). The Alternate Nation of Abanindranath Tagore. Sage publications. p. 28. ISBN 978-81-321-0239-7.
  2. Jha, DN. "Far from being eternal, Bharat Mata is only a little more than 100 years old". Scroll.in (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 22 ಏಪ್ರಿಲ್ 2017.
  3. "Nationalism in India" (PDF). India and the Contemporary World-II: Textbook in History for Class X. New Delhi: NCERT. 2011. p. 47. ISBN 978-81-7450-707-5. OCLC 750383036.
  4. Johnson, Gordon (ಮೇ 1973). "Partition, Agitation and Congress: Bengal 1904 To 1908". Modern Asian Studies. 7 (3): 533–588. doi:10.1017/s0026749x0000531x. JSTOR 311853. S2CID 144963374.
  5. Dehejia, Vidya. "Hinduism and Hindu Art | Essay". The Met’s Heilbrunn Timeline of Art History. Retrieved 22 ಏಪ್ರಿಲ್ 2017.
  6. Singh, Shiv Sahay. "Abanindranath's Bharat Mata on display". The Hindu (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 22 ಏಪ್ರಿಲ್ 2017.
  7. Singh, Shiv Sahay. "Abanindranath's iconic painting to be exhibited". The Hindu (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 22 ಏಪ್ರಿಲ್ 2017.
  8. Nivedita, Sister; Atmaprana, Pravrajika (11 ಜೂನ್ 2018). The Complete Works of Sister Nivedita - Volume 3 (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Advaita Ashrama (A publication branch of Ramakrishna Math, Belur Math). ISBN 9788175058484.