ಸದಸ್ಯ:Raasi P 470/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ 3
ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳು
ಅರ್ಥ:
ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಹಣಕಾಸು ಮುಖ್ಯ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕರುಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಂಡವಾಳ ಮತ್ತು ಲಾಭಾಂಶ ಮರುಪಾವತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುದಾರರು ಯಾವುದೇ ಆದ್ಯತೆಯ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಆನಂದಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರು ಕಂಪನಿಯ ಉಳಿದ ಆದಾಯಕ್ಕೆ ಅರ್ಹರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ವ್ಯವಹಾರದ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಅವರು ಆನಂದಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಷೇರುದಾರರು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಕಂಪನಿಯ ಮಾಲೀಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು: ೧. ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುದಾರರು ಕಂಪನಿಯ ನಿಜವಾದ ಮಾಲೀಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯವನ್ನು ಹೊರುತ್ತಾರೆ. ೨. ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳನ್ನು ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಗುವುದು, ಅಂದರೆ ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳ ಒಡೆತನವನ್ನು ಇತರ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಪರಿಗಣಿಸದೆ ಅಥವಾ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡಬಹುದು. ೩.. ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುದಾರರಿಗೆ ಪಾವತಿಸುವ ಡಿವಿಡೆಂಡ್ ಲಾಭದ ವಿನಿಯೋಗವಿದೆ. ೪. ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುದಾರು ಸ್ಥಿರವಾದ ಲಾಭಾಂಶವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ೫. ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುದಾರರಿಗೆ ಕಂಪನಿಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಹಕ್ಕಿದೆ. ೬. ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುದಾರರ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯು ಅವರ ಹೂಡಿಕೆಯ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು: ೧. ಷೇರುದಾರರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು:
(ಎ) ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳು ತುಂಬಾ ದ್ರವ ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತವೆ. (ಬಿ) ಹೆಚ್ಚಿನ ಲಾಭದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಹೆಚ್ಚಿನ ದರದಲ್ಲಿ ಲಾಭಾಂಶ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. (ಸಿ) ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುದಾರರಿಗೆ ಕಂಪನಿಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಹಕ್ಕಿದೆ. (ಡಿ) ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುದಾರರು ಎರಡು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ, ವಾರ್ಷಿಕ ಲಾಭಾಂಶ ಮತ್ತು ಅವರ ಹೂಡಿಕೆಯ ಮೌಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೆಚ್ಚುಗೆ.
೨. ಕಂಪನಿಯ ಪಾಯಿಂಟ್ ಆಫ್ ವ್ಯೂನಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು:
(ಎ) ಅವರು ಬಂಡವಾಳದ ಶಾಶ್ವತ ಮೂಲ ಮತ್ತು ಅಂತಹ ಯಾವುದೇ ಮರುಪಾವತಿ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. (ಬಿ) ಲಾಭಾಂಶದ ಪಾವತಿಗೆ ಅವರು ಯಾವುದೇ ಬಾಧ್ಯತೆ ಹೊಂದಿಲ್ಲ. (ಸಿ) ಸಾಲದಾತರು ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ನಡುವೆ ದೊಡ್ಡ ಷೇರು ಬಂಡವಾಳದ ಮೂಲವು ಕಂಪೆನಿಯ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳ ಅನಾನುಕೂಲಗಳು: ೧.ಷೇರುದಾರರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಅನಾನುಕೂಲಗಳು:
(ಎ)ಡಿಬೆಂಚರ್ ಬಡ್ಡಿ, ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಆದ್ಯತೆಯ ಲಾಭಾಂಶವನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದ ನಂತರ ಯಾವುದೇ ಲಾಭ ಉಳಿದಿರುವಾಗ ಮಾತ್ರ ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುದಾರರು ಲಾಭಾಂಶ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳ ಮೇಲೆ ಲಾಭಾಂಶವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಅನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿದೆ. (ಬಿ) ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುದಾರರು ಚದುರಿದ ಮತ್ತು ಅಸಂಘಟಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಕಂಪನಿಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. (ಸಿ) ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುದಾರರು ಕಂಪನಿಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ. (ಡಿ) ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಬೆಲೆ ಬಹಳ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಏರಿಳಿತಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಹೂಡಿಕೆಯ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಇಳಿಸುತ್ತದೆ. (ಇ) ಹೊಸ ಷೇರುಗಳ ಸಂಚಿಕೆ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಷೇರುದಾರರ ಗಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
೨. ಕಂಪನಿಯ ಪಾಯಿಂಟ್ ಆಫ್ ವ್ಯೂನಿಂದ ಅನನುಕೂಲವೆಂದರೆ:
(ಎ) ಹಣಕಾಸು ಎಲ್ಲ ಮೂಲಗಳ ಪೈಕಿ ಅತ್ಯಧಿಕ ಮೊತ್ತದ ಷೇರುಗಳು. (ಬಿ) ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳ ಮೇಲಿನ ಲಾಭಾಂಶವನ್ನು ಪಾವತಿಸುವುದು ತೆರಿಗೆ ವಿನಾಯಿತಿ ವೆಚ್ಚವಲ್ಲ. (ಸಿ) ಇತರ ಹಣಕಾಸು ಮೂಲಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳ ವಿತರಣೆ ದಲ್ಲಾಳಿಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಫ್ಲೋಟೇಶನ್ ವೆಚ್ಚಗಳು, ಅಂಡರ್ರೈಟಿಂಗ್ ಕಮೀಶನ್, ಇತ್ಯಾದಿ.
ಇಕ್ವಿಟಿ ತೊಂದರೆಗಳ ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಗಳು: ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳು ಜಂಟಿ ಸ್ಟಾಕ್ ಕಂಪೆನಿಯ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಹಣಕಾಸಿನ ಮುಖ್ಯ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಕಂಪೆನಿಯು ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನೀಡಬಹುದು ಆದರೆ ಎಲ್ಲಾ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ನಿಜವಾದ ಹಣದ ಒಳಹರಿವು (ಬೋನಸ್ ಸಮಸ್ಯೆಯಂತೆ)[೧] ಉದ್ಭವಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ೧. ಹೊಸ ಸಂಚಿಕೆ:
ಕಂಪನಿಯು ಅದರ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಚಂದಾದಾರರಾಗಲು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುವ ಒಂದು ಪ್ರಾಸ್ಪೆಕ್ಟಸ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೊಸ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಹಣವನ್ನು ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಂತುಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ- ಇದು ಅಸೆಟ್ಮೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಕರೆಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಸ್ಪೆಕ್ಟಸ್ ಪಾವತಿಯ ದಿನಾಂಕ ಮತ್ತು ಅಂತಹ ಹಂಚಿಕೆ ಮತ್ತು ಕರೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪಾವತಿಸಬೇಕಾದ ಹಣದ ವಿವರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಕಂಪನಿಯು ಅದರ ಅಧಿಕೃತ ಬಂಡವಾಳಕ್ಕೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀಡಬಹುದು. ಸರಿಯಾದ ಸಮಸ್ಯೆಯು ಪ್ರಾಸ್ಪೆಕ್ಟಸ್ ಕಂಪೆನಿಗಳ ರಿಜಿಸ್ಟ್ರಾರ್ ಮತ್ತು ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಅಂಡ್ ಎಕ್ಸ್ಚೇಂಜ್ ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಸೆಬಿ) ಯೊಂದಿಗೆ ಅರ್ಹ ನೋಂದಾಯಿತ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
೨. ಬೋನಸ್ ಸಂಚಿಕೆ:
ಸಾಮಾನ್ಯ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಬೋನಸ್ ಎಂದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ಏನನ್ನಾದರೂ ಪಡೆಯುವುದು. ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ, ಬೋನಸ್ ಷೇರುಗಳು ಕಂಪೆನಿಯಿಂದ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಷೇರುದಾರರಿಗೆ ಉಚಿತವಾದ ಷೇರುಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೆಬಿ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಕಂಪನಿಯು ಸಾಕಷ್ಟು ಲಾಭಗಳನ್ನು / ಮೀಸಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಅದರ ಪ್ರಸ್ತುತ ಷೇರುದಾರರಿಗೆ ಬೋನಸ್ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಲಾಭಾಂಶ / ಮೀಸಲು ಬಂಡವಾಳವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾದ ಲಾಭಾಂಶ / ಮೀಸಲು ಮೊತ್ತದ ಇಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ನೀಡಬಹುದು. ಕಂಪನಿಯ ಲೇಖನಗಳ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಅದನ್ನು ಅನುಮತಿಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಬೋನಸ್ ಷೇರುಗಳನ್ನು[೨] ನೀಡಬಹುದು.
೩. ಹಕ್ಕುಗಳ ಸಂಚಿಕೆ:
ದಿ ಕಂಪೆನಿಯ ಆಕ್ಟ್,[೩] 1956 ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 81 ರ ಪ್ರಕಾರ, ಹಕ್ಕುಗಳ ಸಂಚಿಕೆಯು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಕಂಪೆನಿಯ ಷೇರುಗಳ ನಂತರದ ಷೇರುಗಳು ಅದರ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಷೇರುದಾರರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಹಿಡುವಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕಂಪೆನಿಯ ಲೇಖನಗಳು ಅನುಮತಿಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಕಂಪನಿಯಿಂದ ರೈಟ್ ಷೇರುಗಳನ್ನು ನೀಡಬಹುದು. ಪ್ರಸಕ್ತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಬೆಲೆಗಿಂತ ಕೆಳಗಿರುವ ಒಂದು ದರದಲ್ಲಿ, ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಷೇರುದಾರರಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಕ್ಕುಗಳ ಷೇರುಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ಒಂದು ರಿಯಾಯಿತಿ ದರದಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ಅವುಗಳು ಸರಿಯಾದ ವ್ಯಾಯಾಮ ಅಥವಾ ಇನ್ನೊಂದು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಹಕ್ಕುಗಳ ಷೇರುಗಳ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಸೆಬಿ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಸೂತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
೪. ಬೆವರಿನ ಸಂಚಿಕೆ:
ಕಂಪೆನಿಯ ಆಕ್ಟ್, 1956 ರ ವಿಭಾಗ 79 ಎ ಪ್ರಕಾರ, ರಿಯಾಯಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅದರ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ನಿರ್ದೇಶಕರಿಗೆ ಕಂಪೆನಿಯಿಂದ ನೀಡಲಾದ ಷೇರುಗಳು ಅಥವಾ ನಗದು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಪರಿಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಬೆವರು ಸಮಸ್ಯೆಯೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಕಂಪನಿಯ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಬೆವರು ಸಮಸ್ಯೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ವಿಶೇಷ ನಿರ್ಣಯದಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತಗೊಂಡಿದ್ದರೆ ಬೆವರು ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು. ಸೆಬಿ ಯ 2002 ರ ಸ್ವೀಟ್ ಇಕ್ವಿಟಿ ರೆಗ್ಯುಲೇಷನ್ಸ್[೪] ಸಂಚಿಕೆ ಕೂಡ ಈ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿದೆ.