ಸದಸ್ಯ:Chandra Mutalik/ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕೊಲ್ಹಾಪುರ

ಕಟ್ಟಿಸಿದವರು:ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜ ಕರ್ಣದೇವ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ:ಹೇಮಾಡಪಂಥಿ

ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕೊಲ್ಹಾಪುರವು ಕರ್ವೀರ್ ನಿವಾಸಿ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ (ಅಂಬಾಬಾಯಿ) ದೇವಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಮೂರೂವರೆ ಪೀಠಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದು.

ಪುರಾಣ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಇದು ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿರುವ ೧೦೮ ಪೀಠಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ದೇವಿಯ ಮೂರೂವರೆ ಪೀಠಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ೬೩೪ ರಲ್ಲಿ ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜ ಕರ್ಣದೇವ ನಿರ್ಮಿಸಿದ. ದೇವಾಲಯದ ಮೊದಲ ನಿರ್ಮಾಣವು ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜವಂಶದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು.

ಅಂಬಾಬಾಯಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಚೀನತೆಯನ್ನು ಪುರಾಣಗಳು, ಅನೇಕ ಜೈನ ಗ್ರಂಥಗಳು, ತಾಮ್ರಪಟಗಳು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ದಾಖಲೆಗಳಿಂದ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೊಲ್ಹಾಪುರದ ಅಂಬಾಬಾಯಿ ಅಕ್ಷರಶಃ ಇಡೀ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಕುಲಸ್ವಾಮಿನಿಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ.

ಮೊಘಲರು ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಧ್ವಂಸಗೊಳಿಸಿದಾಗ ದೇವಿಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಪೂಜಾರಿ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮರೆಮಾಡಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಸಂಭಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ೧೭೧೫ ಮತ್ತು ೧೭೨೨ ರ ನಡುವೆ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಇದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಕರಕುಶಲತೆಯ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕೆತ್ತಿದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಸರಳ ಶಿಖರದಿಂದಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಅನೇಕರ ಪ್ರಕಾರ ದೇವಿಯು ಜಗದಂಬೆಯ ರೂಪವಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಏಕೆಂದರೆ ವಿಗ್ರಹದ ಹತ್ತಿರ ಕಲ್ಲಿನ ಸಿಂಹ ಮತ್ತು ಶಿರದ ಮೇಲೆ ಮಾತುಲಿಂಗವಿದೆ. ದೇವಿಯ ವಿಗ್ರಹವು ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ೪೦ ಕೆಜಿ ತೂಗುತ್ತದೆ. ವಿಗ್ರಹದ ಹಿಂದೆ ಕಲ್ಲಿನ ಸಿಂಹವಿದೆ. ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಕಿರೀಟ ಮತ್ತು ಅದರ ಮೇಲೆ ಸರ್ಪವಿದೆ. ೧೧ ನೇ ಶತಮಾನದ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ದೇವಿಯನ್ನು 'ಲಿಂಗಶೈಶಾಘೌಷಹಾರಿಣಿ' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತ ಆರತಿಯು ಆಕೆಯ ತಲೆಯ ಮೇಲಿರುವ ಸರ್ಪವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಕರ್ವೀರ್ ಮಹಾತ್ಮ್ಯದ ೧೩ ನೇ ಅಧ್ಯಾಯದ ಏಳನೆಯ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಪನ್ನಗಂಕಿತ ಮಸ್ತಕಂ ಎಂದರೆ ದೇವಿಯು ತನ್ನ ತಲೆಯನ್ನು ದೇವಿಯ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ನೋಡಿದನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಹೇಮಾಡಪಂಥಿ ದೇವಾಲಯದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪ್ರವರ್ತಕರಾದ ಹೇಮಾದ್ರಿಯವರು ರಚಿಸಿದ ಚತುವ‍ರ್ಗ ಚಿಂತಾಮಣಿಯ ವೃತಖಂಡದಲ್ಲಿ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಹಾವು ಇರುವ ಮೂರ್ತಿಯು ಕರವೀರ ನಿವಾಸಿನಿ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಚಿಹ್ನೆಗಳಿಂದ ನಾಗ್, ಲಿಂಗ ಯೋನಿ, ಪಾನಪತ್ರ ಮತ್ತು ಮ್ಹಾಳುಂಗ್‌‍ದಿಂದ ದೇವಿಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕೊಲ್ಹಾಪುರದ ಈ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಮತ್ತು ಮಹಾದ್ವಾರ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಮುಖ ಮಾಡಿದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮರಾಠ ಶೈಲಿ, ಮರದ ಕಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ಕಮಾನುಗಳು ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸುತ್ತವೆ. ಕಳೆದ ಹತ್ತು ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯವು ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಬೆಳೆದಿದೆ. ದೇವಾಲಯವು ನಾಲ್ಕು ಮುಖ್ಯ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಗರ್ಭಗುಡಿ ಮತ್ತು ರಂಗಮಂಟಪವು ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ದೇವಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಮಹಾಕಾಳಿಯ ಗರ್ಭಗುಡಿ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಮಹಾಸರಸ್ವತಿಯ ಗರ್ಭಗುಡಿ ಇದೆ.

ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಕಾರ ವಿಗ್ರಹದ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯ ಜೊತೆಗೆ ದೇವಾಲಯವೂ ಸಹ ದೈವೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ದೇವಾಲಯದ ಯಾವುದೇ ಭಾಗವನ್ನು ದುರಸ್ತಿ ಮಾಡಲು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಅನುಮತಿಸಿದರೂ ಅದನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಅಥವಾ ಕೆಡವಲು ಅನುಮತಿ ಇಲ್ಲ. ಇದು ಹಳೆಯ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಚೈತ್ರ ಪೌರ್ಣಿಮೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಶಿಖರಗಳು ಒಂದರ ನಂತರ ಒಂದರಂತೆ ಏರುತ್ತಾ ಮತ್ತು ದೀಪಗಳಿಂದ ಪ್ರಕಾಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ನೋಟವು ವರ್ಣನಾತೀತವಾಗಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ನರ್ತಕಿ, ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಬಾರಿಸುವ ಸ್ತ್ರೀಯರು, ಮೃದಂಗ, ತಾಳ ಬಾರಿಸುವವರು, ವೀಣಾವಾದಕರು, ಅಪ್ಸರಾ, ಯಕ್ಷಿಣಿ, ಯೋಧರು ಮತ್ತು ಕಿನ್ನರರ ಆಕೃತಿಯನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಮಾಘ ಶುದ್ಧ ಪಂಚಮಿಯಂದು ದೇವಾಲಯವು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಲಕ್ಷಣಗಳಾದ ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳು ದೇವಿಯ ಮುಖದ ಮೇಲೆ ಬೀಳುವುದು, ಸುಸಜ್ಜಿತ ಕಲ್ಲಿನ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜದ ಮೇಲೆ ಅನೇಕ ಕೋನಗಳ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಕಾರದಲ್ಲಿ ಶೇಷಶಾಯಿ, ದತ್ತಾತ್ರೇಯ, ವಿಷ್ಣು, ಗಣಪತಿ ಮುಂತಾದ ದೇವತೆಗಳ ದೇವಾಲಯಗಳಿದ್ದು, ಕಾಶಿ ಹಾಗೂ ಮನಕರ್ಣಿಕಾ ಕುಂಡಗಳಿವೆ.

ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಜಾಗೃತಗೊಂಡ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡುವ ದೇವತೆಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅವರ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯನ್ನು ಪಾವತಿಸಲು ಯಾವಾಗಲೂ ಜನರ ಹರಿವು ಇರುತ್ತದೆ. ಬಾಲಾಜಿ ಬಾಜಿರಾವ್ ಪೇಶ್ವೆಯವರ ಪತ್ನಿ ಗೋಪಿಕಾಬಾಯಿ ತನ್ನ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯನ್ನು ಪಾವತಿಸಲು ಇಪ್ಪತ್ನಾಲ್ಕು ತೊಲೆಗಳ (ಸುಮಾರು ಐದು ಕಿಲೋ) ತೂಕದ ನಾಲ್ಕು ಚಿನ್ನದ ಕಡಗಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತಿದ್ದಳು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.

ಶುಕ್ರವಾರ, ಮಂಗಳವಾರವನ್ನು ದೇವಿಯ ದಿನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಮತ್ತು ಅಶ್ವಿನ್ ನಾಲ್ಕೂ Purnimas, ಕಾರ್ತಿಕ್, Margashirsha ಮತ್ತು ಮಾಘ ಮತ್ತು ಚೈತ್ರ Vadya Pratipades, ದೇವಿ ಬ್ರಾಸ್ ವಿಗ್ರಹದ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ಮೆರವಣಿಗೆ ತೆಗೆದ. Palakhibarobara ದೇವತೆ bhaladara - Chopdar ಮತ್ತು ಪಲ್ಲಕ್ಕಿ ಹವ್ಯಾಸಿಗಳು ಇವೆ. ಹಿಂದೆ, ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಇದ್ದಾಗ, ಆನೆಗಳು, ಕುದುರೆಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳೆಲ್ಲವೂ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಗೆ ಮುತ್ತಣದವರಿದ್ದವು. ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯ ಎಲ್ಲಾ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ನಾಯಕಿಯರು ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.

ನವರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ, ದೇವಿಯ ವಾಹನ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಲಶ, ಹೂವಿನ ಹಾರ, ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತಿದ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಮನೆಯ ಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟಮಿ ದೇವಿಯ ನಗರ ಪ್ರವಾಸವಾಗಿತ್ತು. ಮಂಗಳವಾರ ಮತ್ತು ಶುಕ್ರವಾರದಂದು ನವಸಪ್ರೀತ್ಯರ್ಥ ಡಯಾನಾ ಜೋಗ್ವಾ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬೇಡಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಅಶ್ವಿನ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯನ್ನು ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ದೇವತೆ ಹೊಂದಿದೆ ಗೆ ಅರಿಶಿನ ಸಾಗಿಸುವ ಮತ್ತು ಒಂದು ತಾಮ್ರದ ಅಥವಾ ಮಣ್ಣಿನ ಜಗ್ ಬೆಂಕಿ ಕರುವಿನ ಪಕ್ಕಾ ದೇವತೆ ಮುಂದೆ ಅದನ್ನು ದೊಡ್ಡದು. ಈ ಜಗ್‌ಗಳನ್ನು ಊದುವ ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಅವರ ದೇಹದಲ್ಲಿ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರಿಸುತ್ತದೆ. ಬಯಸಿದಲ್ಲಿ, ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವುದು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಕೊಲ್ಹಾಪುರದ ಅಂಬಾಬಾಯಿಯ ದೇವುಲ್ವಾಡಾ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಹಬ್ಬಗಳು ಮತ್ತು ಪೂಜೆಗಳು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ದೇವಾಲಯ-ಆಚರಣೆಗಳ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿವೆ.

ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಯಾರು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯ ಸಮಿತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕರ್ಣದೇವ್ ಎಂಬ ರಾಜನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ^{[ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಬೇಕಾಗಿದೆ]} . ದೇವಿಯ ಹಿರಿಮೆಯು ಕ್ರಿಸ್ತಶಕ ಒಂಬತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿಯೇ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ; ಏಕೆಂದರೆ ಸಂಜನ ತಾಮ್ರಪಟದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ ನೃಪತಿ I ಅಮೋಘವರ್ಷ ತನ್ನ ಎಡಗೈಯ ಬೆರಳನ್ನು ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಗೆ ಕೆಲವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿಪತ್ತುಗಳ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಅರ್ಪಿಸಿದನೆಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಶಿಲಾಹರಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚೆ ಕಾರ್ಹತಕ್ (ಕರ್ಹಡ್) ನ ಸಿಂದವಂಶಿ ರಾಜ ನಿರ್ಮಿಸಿರಬೇಕು. ಅದಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆಯೇ, ಇದನ್ನು ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ನಿಸ್ಸೀಮರು ಕೊಲ್ಹಾಪುರದ ಶಿಲಹಾರ್ ದೇವಿಯ ಭಕ್ತರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರ ಅನೇಕ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ನೀವು ದೇವಿಯ "ವರಪ್ರಸಾದ್" ಅನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದೀರಿ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರ ಪ್ರಕಾರ, ಪ್ರಸ್ತುತ ದೇವಾಲಯದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಭಾಗವು ಚಾಲುಕ್ಯ ನಂತರದ ಕಾಲದ್ದಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ್ಯ ರಚನೆಯು ಎರಡು ಮಹಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಕೊಲ್ಹಾಪುರದ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಕಪ್ಪು ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಿಲುವಂಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಗುಮ್ಮಟದ ಎತ್ತರವು ಮುಳುಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಮಠದ ರಾಜ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಜೈನರು ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಮೂಲ ಜೈನ ದೇವತೆ ಪದ್ಮಾವತಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದು ಮತ್ತು ಅದರ ಶಿಖರ ಮತ್ತು ಗುಮ್ಮಟವನ್ನು ಸನಾತನ ಧರ್ಮಿಗಳು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಮೇಜರ್ ಗ್ರಹಾಂ ಪ್ರಕಾರ, 14 ಮತ್ತು 15 ನೇ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಮರಿಂದ ದೇವಾಲಯಗಳು ನಾಶವಾದಾಗ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಖಾಸಗಿ ಮನೆಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು . ಸಿ 1722 ಎರಡನೇ ಛತ್ರಪತಿ ಸಂಭಾಜಿ ರಾಜೇ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದರು. ಈ ಸ್ಥಾಪನೆಗಾಗಿ ಅವರು ಪನ್ಹಾಳದಿಂದ ಕೊಲ್ಹಾಪುರಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧೋಜಿ ಹಿಂದುರಾವ್ ಘೋರ್ಪಡೆ ಅವರನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದ್ದರು.

ಇದು ದೇವಾಲಯದ ಆಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಹೂವಿನಂತೆ. ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೇಮದಪಂತಿ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡದೆ ಒಂದರ ಮೇಲೊಂದರಂತೆ ಇರಿಸಿದ ದೊಡ್ಡ ಚೌಕ ಅಥವಾ ಆಯತಾಕಾರದ ಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಾಗರಖಾನ ಮುಖ್ಯದ್ವಾರದ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿರುವ ದೇವಸ್ಥಾನ. ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರದ ಜೊತೆಗೆ, ಉತ್ತರ, ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರಗಳಿವೆ. ಉತ್ತರದ ಬಾಗಿಲಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಗಂಟೆಯಿದ್ದು ಅದು ದಿನಕ್ಕೆ ಐದು ಬಾರಿ ಬಾರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಈ ಬಾಗಿಲನ್ನು ಕಣಿವೆಯ ಬಾಗಿಲು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕಿಟಕಿಗಳಿಲ್ಲ. ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಗುಮ್ಮಟದ ಕೆಳಗೆ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ವಿಗ್ರಹವಿದೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸಣ್ಣ ಗುಮ್ಮಟಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಾಕಾಳಿ ಮತ್ತು ಮಹಾಸರಸ್ವತಿಯ ವಿಗ್ರಹಗಳಿವೆ. ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಗ್ರಹ 1. ಇದು 22 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರವಿದೆ. ಇದನ್ನು 91 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದ ಕಲ್ಲಿನ ಚೌಕದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಂಟಪ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಖ್ಯ ಕಟ್ಟಡದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದು ನಂತರ ನಿಲ್ಲಿಸಿದ ಎಂದು ಮಂಟಪ ಅಥವಾ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಹದ್ದಿನ ಮಂಟಪ. ಅಶ್ವಿನ್ ನವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬದಲ್ಲಿ , ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯನ್ನು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕಲ್ಲಿನ ಚೌಕದಲ್ಲಿ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಇಟ್ಟು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಕೊಲ್ಲಾಪುರದ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅಥವಾ ಅಂಬಾಬಾಯಿ?

ನನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿ, ಕೊಲ್ಹಾಪುರದ ದೇವತೆಯೂ ಅಲ್ಲ. ಆದರೆ ದೇವತೆ ಅಂಬಾಬಾಯಿ ಅಥವಾ ರೇಣುಕಾ ಅದೇ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಮಾವಿನ ಚೌಂಡಿಯನ್ನು ಸಪ್ತ ಶೃಂಗಿಯ ಮಹಾತ್ಮ್ಯ ವಿವರಣೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಪ್ತಶೃಂಗಿಯನ್ನು ವಾಯು ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಏಳು ಶಿಖರಗಳ ತಾಯಿ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಅವಳ ನಿಜವಾದ ಹೆಸರನ್ನು ನೀಡಿದೆ. ಅದಿತಿ ಮತ್ತು ದಿತಿ ಕಶ್ಯಪನ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ gesಷಿಗಳು.

ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಪತಿ ಬಾಲಾಜಿ ನಿಜವಾದ ಅವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಬಾಲಾಜಿ ಯಾರೆಂದು ನಿಖರವಾಗಿ ತಿಳಿಯುವುದು ಮುಖ್ಯ. ವಾಸುದೇವನ ಹಿರಿಯ ಮಗ ಬಲಿರಾಮ್ ಭ್ರಷ್ಟನಾಗಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬ ಅರಿವು ಆಳವಾಗಿ ಯೋಚಿಸಿದರೆ ಖಚಿತ. ವಾಸುದೇವ ಅಂಧಕ್ ಮತ್ತು ವೃಷ್ಣಿಯ ಅಂಧಕ್ ರಾಜವಂಶದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಆ ಬುಡಕಟ್ಟಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವಾಗಿ ಆಂಧ್ರ ರಾಜ್ಯದ ಗುರುತು ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ, ಪಾಂಡುವಿನ ಮಗನಾದ ಸಹದೇವನ ವಂಶಸ್ಥರು ಪೂಜಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ, ಬಲಿರಾಮ್ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರ ಗೋವಿಂದರಾಜ್ ತಿರುಪತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿ, ಪದ್ಮಾವತಿಯ ಸ್ಥಳವು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಮೂಲಸ್ಥಾನವು ಸೊರತಿ ಸೋಮನಾಥನ ಬಳಿಯ ದ್ವಾರಕ ಮತ್ತು ಅವರು ರೇವತಿ ಸಿ ಬಲರಾಮನನ್ನು ಲಕ್ಷ್ಮಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿವಾಹವಾದರು. ರೇವತಿ ಲಾಚ್ ಅನ್ನು ಪದ್ಮಾವತಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಯಿತು.

ಶಿಲಾಹರ್ ಅಂದರೆ ಪಾಂಡು ವಂಶಸ್ಥರು ಬಲರಾಮ್ ಮತ್ತು ರೇವತಿ ಪದ್ಮಾವತಿಯ ಭಕ್ತರು. ಪಾಂಡವ ಎಂದರೆ, ಪೌಡ್ ರಾಂಚೆಯ ಕೊಳದ ಪ್ರವಾಹ ಎಂದರೆ ಪಂharರಪುರ! ಆದ್ದರಿಂದ, ಕುಂತಲ್ ಕುಲದ ಮಗಳಾದ ರೇವತಿ, ಪದ್ಮಾವತಿಯನ್ನು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ರುಕ್ಮಿಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಪಂharರಪುರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಕುಂಟಾಲ್ ಕುಲವು 11-12ನೇ ಶತಮಾನದ ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಸತಾರಾ-ಮಾನ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಧರಶಿವ ಬೀಡ್ ಗಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕುಂಟಲಗಿರಿಯು ಸಹಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.

ಪರ್ಗಾವ್ ಕುಂತಲ್ ಅಥವಾ ಹೊಯ್ಸಳ ಮೂಲ ಗ್ರಾಮ. ಈಗ ಇದನ್ನು ಬೀಡ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಗವಾಂಗದ ಬಳಿ ಘೋಗಸ್ ಪರ್ಗಾವ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ರೇವತಿ ಎಂದರೆ ಪದ್ಮಾವತಿಯನ್ನು ನಾಗಕನ್ಯೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ನಾಗಪಂಚಮಿಯಂದು ಪಿಂಡಿ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಪಿಂಡಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಜಾಗೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ರೇವತಿಯ ಪುರಾತನ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಮೂರನೆಯದು ಕೋಲ್ಹಾ ಅಥವಾ ಕೈವಲ್ಯ ಪುರ ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯದು ದ್ವಾರಕೆ.

-ರವೀಂದ್ರ ಮುಂಡೆ,

ವಡ್ವಾನಿ, ಬೀಡ್

744 787 4587

ಸ್ವರೂಪ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪ್ರವೇಶದ ನಂತರ ಮುಖ್ಯ ಮಂಟಪ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಮಂಟಪದ ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಲೆಗಳಿದ್ದು ಸುಂದರವಾದ ಕೆತ್ತನೆಯ ವಿಗ್ರಹಗಳಿವೆ. ಮುಖ್ಯ ವಿಗ್ರಹಗಳು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಶತ್ರುಘ್ನ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಈ ವಿಗ್ರಹದ ಬಗ್ಗೆ ವಿದ್ವಾಂಸರಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯವಿದೆ. ಈ ಮಂಟಪದಿಂದ ಮಣಿ ಮಂಟಪಕ್ಕೆ ಹೋಗಬಹುದು. ಈ ಮಂಟಪದ ಹಿಂಭಾಗದ ಗೋಡೆಯ ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ದ್ವಾರಪಾಲಕರ ಎರಡು ಸುಂದರ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿವೆ. ಈ ದ್ವಾರಪಾಲಕರನ್ನು ಜೈ ಮತ್ತು ವಿಜಯ್ ಮತ್ತು ವಿಗ್ರಹಗಳು (3) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. 05 ಮೀ ಉನ್ನತ) ಹೋರಾಟಗಾರರನ್ನು ಪವಿತ್ರತೆಯಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಮಣಿ ಮಂಟಪದಿಂದ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮೂರ್ತಿಯು ಒಳಗಿನ ಗರ್ಭಗೃಹದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಹೋಗಬಹುದು. ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚಿದ ರಸ್ತೆಯಿದೆ ಮತ್ತು ಅದು ಅಲ್ಲಿ ಕತ್ತಲೆಯಾಗಿತ್ತು. ದೇವಿಯ ಸುತ್ತ ಹೋಗುವ ಭಕ್ತರಿಗೆ ತೊಂದರೆಯಾಗದಂತೆ ವಿದ್ಯುತ್ ದೀಪಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಕಕ್ಷೆಯ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಹಾಗೂ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮಣಿ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಬಲ್ ಮಹಡಿಗಳನ್ನು ಹಾಕಲಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ್ಯ ಕಟ್ಟಡವು ಹಲವಾರು ಮಹಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ವಿಗ್ರಹ ಇರುವ ಸ್ಥಳದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಲಿಂಗವಿದೆ. ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯದ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅದ್ಭುತವಾದ ಕೆತ್ತನೆಯಿದೆ. ಕಡಿಮೆ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಮೂಲೆಗಳಿವೆ, ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಮೂಲೆಯಲ್ಲೂ ಕಪ್ಪು ಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಿದ ಆಕಾಶ ಸಂಗೀತಗಾರರು ಮತ್ತು ಅಪ್ಸರರ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿವೆ. ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರಿಂದ ಈ ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ವೆಚ್ಚವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಗರುಡ್ ಮಂಟಪ ಅಥವಾ ಸಭಾ ಮಂಟಪ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವನು ಇ. ಸಿ 1844 ಅವರು ಇತ್ಯಾದಿ. ಸಿ 1867 ಈ ಮಧ್ಯೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಮುಖ್ಯ ದೇವಲಭೋವತಿ ದತ್ತಾತ್ರೇಯ, ವಿಠ್ಠಲ, ಕಾಶಿವಿಶ್ವೆಸ್, ರಾಮ ಮತ್ತು ರಾಧಾ ಕೃಷ್ಣರಿಂದ ಇತರ ದೊಡ್ಡ ದೇವಾಲಯಗಳು. ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಲಿನ ಬಯಲನ್ನು ಸುಸಜ್ಜಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗುಡಾರದ ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ತೊಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಕಾರಂಜಿ ಇತ್ತು. ಭಕ್ತರು ಈ ಕುಂಡದಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

ಶಾಸನ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ದೇವಾಲಯದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ದೇವನಗರಿ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲ ದತ್ತ ದೇವಾಲಯದ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹರಿಹರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಶೇಕ್ 1140 ರಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಿದ ಒಂದು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ. ಎರಡನೇ ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಂಗಣದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಕಂಬದ ಮೇಲೆ ಇದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಶೇಕ್ 1158 ರ ದಿನಾಂಕವಾಗಿದೆ. ಮೂರನೆಯ ಶಾಸನವು ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯದ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಸಣ್ಣ ನವಗ್ರಹ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಕಂಬದ ಮೇಲೆ ಇದೆ, ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕನೇ ಶಾಸನವು ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯದ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಶೇಷಾಯಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ನೀವು ಪೂರ್ವದ ಬಾಗಿಲಿನ ಮೂಲಕ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ ಈ ಶಾಸನ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ.

ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದರ್ಶನ ಮಾಡಲು ದೂರದೂರುಗಳಿಂದ ನೂರಾರು ಭಕ್ತರು ಬರುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಪುಣೆ-ಮುಂಬೈ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಪೂಜೆಯ ಕಮಾನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಒಟ್ಟು 20 ಅರ್ಚಕರು ಇದ್ದಾರೆ. ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ದೇವಿಯ ಪ್ರತಿಮೆಯ ಮೆರವಣಿಗೆಯನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿರುವ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಿಂದ ತೆಗೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಬಾರಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು ಚೈತ್ರ ಪೌರ್ಣಿಮೆಯಂದು . ಈ ದಿನ, ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಹಿತ್ತಾಳೆಯ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಇಟ್ಟು ಮೆರವಣಿಗೆಯನ್ನು ಹೊರತರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡನೇ ಹಬ್ಬ ಅಶ್ವಿನ್ ತಿಂಗಳ ಐದನೇ ದಿನ. ಈ ದಿನ ಕೊಲ್ಹಾಪುರದಿಂದ 4. 83 ಪೌಂಡ್. ನಾನು ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯ ವಿಗ್ರಹಗಳ ಮೆರವಣಿಗೆಯನ್ನು ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಿಂದ ಮೇಲಿನ ತೆಂಬಲೈ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಕಸ್ಬಾ ಬಾವ್ಡಾ ಹಳ್ಳಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನ ಅವಿವಾಹಿತ ಹೆಣ್ಣು ಮಗಳು ತೆಂಬಲೈಗೆ ಕೊಹಾಳ ಕಾಣಿಕೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಅಶ್ವಿನ್ ಪೂರ್ಣಿಮಾ ದೀಪಗಳು ಮತ್ತು ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಮುಚ್ಚಿ ಜ್ಯೋತಿ ಅಲಂಕಾರವನ್ನು ದೇವತೆ ಮತ್ತು ಮಹಾ ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಅಂಬಾಬಾಯಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕೀರ್ನೋತ್ಸವ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಜನವರಿ-ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ವಿಚಿತ್ರವಾದ ಘಟನೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವಳು ಹಾಗೆ : -

1 ಜನವರಿ 31 (ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್ 9) : ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳು ಬಾಗಿಲಿನಿಂದ ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ನೇರವಾಗಿ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ವಿಗ್ರಹದ ಪಾದಗಳ ಮೇಲೆ ಬೀಳುತ್ತವೆ.</br> 2 ಫೆಬ್ರವರಿ 1 (ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್ 10) : ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳು ದೇವಿಯ ಎದೆಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತವೆ. 3 ಫೆಬ್ರವರಿ 2 (ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್ 11) : ಸೂರ್ಯಾಸ್ತದ ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳು ದೇವಿಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಬೀಳುತ್ತವೆ.

ಈ ಸಮಾರಂಭವನ್ನು ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಕೀರ್ನೋತ್ಸವ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಕ್ಯಾಂಪಸ್[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ, ನವಗ್ರಹದ ಅವಶೇಷಗಳು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳು ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಚೀನತೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮುಖ್ಯವಾಗಿವೆ. ದೇವಾಲಯದ ಉಳಿದ ಭಾಗವು ಪೂರ್ವ ದ್ವಾರದ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ, ವಿಷ್ಣುವಿನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಶೇಷನಾಗ್ ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಲಿಂಗವಿದೆ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾದ ಮಂಟಪವಿದೆ. ಅದರ ಛಾವಣಿಯ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಗುಮ್ಮಟದ ಮೇಲಿನ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಮತ್ತು ಕೆತ್ತನೆಗಳು ಎಷ್ಟು ಅದ್ಭುತವಾಗಿವೆಯೆಂದರೆ ಅದನ್ನು ಅಬುದಲ್ಲಿರುವ ವಿಮಲಸಭೆಯ ಛಾವಣಿಯ ಮೇಲಿನ ಕೆತ್ತನೆಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಬಹುದು. ಜೈನ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳ ದಿಗಂಬರ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಿದ ಛಾವಣಿಯ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಮಂಟಪವನ್ನು ಬಹುಶಃ ಜೈನ ರಾಜನು ಕಟ್ಟಿಸಿದನು.

ನವಗ್ರಹ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾದ ಮಂಟಪವನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಉತ್ತರ-ಚಾಲುಕ್ಯ ಅಥವಾ ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲದ ಛಾವಣಿಯಂತೆ, ಈ ಮಂಟಪದ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯು ಮುಖ್ಯ ದೈವದ ಸುತ್ತ ಅಷ್ಟ ದಿಕ್ತ್ರಪಾಲನನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಮುಖ್ಯ ದೇವರು ಜೈನನಾಗಿರಬೇಕು ಎಂಬ ಊಹೆಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಬೆಂಬಲವಿದೆ. ಪ್ರಾಂಗಣದಲ್ಲಿರುವ ಎರಡು ದೇವಾಲಯಗಳು (ಶೇಷಶಾಯಿ ಮತ್ತು ನವಗ್ರಹ) ಜೈನ ಧರ್ಮದವು ಎಂಬುದು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆ. ಈ ಮಂಟಪವು ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತೀಯ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಮಂಟಪದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹಂಸಗಳ ಪ್ರತಿರೂಪಗಳು ಮತ್ತು ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅಪ್ಸರೆಯರ ಸುಂದರ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿವೆ. ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ, ಮಹಿಷಾಸುರನನ್ನು ಕೊಂದ ಕೋಟೆಯ ಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯ ದೇವರನ್ನು ಹೊತ್ತ ಏಳು ಕುದುರೆಗಳ ರಥದ ಭವ್ಯವಾದ ಕೆತ್ತನೆ ಇದೆ. ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ದೇವಸ್ಥಾನವು ನವಗ್ರಹಗಳ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಮೇಲಿನ ಎರಡು ದೇವಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಹರಿಹರೇಶ್ವರ, ಮುಕ್ತೇಶ್ವರಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಇತರ ಸಣ್ಣ ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳಗಳಿವೆ. ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆ ಕಾಶಿ ಮತ್ತು ಮನಕರ್ಣಿಕಾ ಹೆಸರಿನ ಎರಡು ಕೊಳಗಳು ಇದ್ದವು. ಈ ಕೊಳಗಳು ಈಗ ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ತುಂಬಿವೆ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿರುವ ವಿಗ್ರಹಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ಬೇರೆಡೆಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಎಲ್ಲಾ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಯವರು ಸಮಿತಿಯ ಸಹಾಯದಿಂದ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.