ಶೀತಲಾ
| ಶೀತಲಾ | |
|---|---|
| ಕಾಯಿಲೆಗಳ ದೇವತೆ[೧] | |
 ಜ್ವರಾಸುರನ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತಿರುವ ದೇವತೆ ಶೀತಲಾ | |
| ಸಂಲಗ್ನತೆ | ದೇವಿ ಪಾರ್ವತಿ |
| ಆಯುಧ | ಪೊರಕೆ, ಬೀಸಣಿಗೆ, ನೀರಿನ ಮಡಕೆ (ರೋಗಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಲು ಔಷಧೀಯ ನೀರು) |
| ಸಂಗಾತಿ | ಶಿವ |
| ವಾಹನ | ಜ್ವರಾಸುರ (ಕತ್ತೆ) |
| ಹಬ್ಬಗಳು | ಶೀತಲಾ ಅಷ್ಟಮಿ |
ಶೀತಲಾ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ಹಿಂದೂ ದೇವತೆ. ಶೀತಲಾ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಅರ್ಥ 'ತಂಪು' ಎಂದು. ಅವಳನ್ನು ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯ ಅವತಾರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವಳು ಹುಣ್ಣುಗಳು, ಗಂಟು ನೋವು, ಸಿಡುಬು ರೋಗ ಮತ್ತು ಇತರ ರೋಗಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸುತ್ತಾಳೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಶೀತಲಾಳನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಚೈತ್ರ ಮಾಸದ ಹೋಳಿಯ ನಂತರ, ಮಂಗಳವಾರದ [೨] ಸಪ್ತಮಿ ಮತ್ತು ಅಷ್ಟಮಿ (ಹಿಂದೂ ತಿಂಗಳ ಏಳನೇ ಮತ್ತು ಎಂಟನೇ ದಿನ)ಯಂದು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೂ ಮಾಸದ ಏಳನೇ ಮತ್ತು ಎಂಟನೇ ದಿನದಂದು ಮಾಡುವ ಶೀತಲಾ ದೇವತೆಯ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಶೀತಲ ಸಪ್ತಮಿ ಮತ್ತು ಶೀತಲ ಅಷ್ಟಮಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.[೩]
ಪುರಾಣ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಈ ದೇವತೆಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಿಡುಬು ಮತ್ತು ಇತರೆ ಮಕ್ಕಳ ಕಾಯಿಲೆಗಳಿಂದ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ತಾಯಿಯಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವಳು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಗಂಡಂದಿರನ್ನು ಹುಡುಕುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯವಂತ ಮಕ್ಕಳ ಗರ್ಭಧರಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಫಲವತ್ತತೆಯ ದೇವತೆಯಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಪಡೆಯುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳ ಶುಭ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯು ಕುಟುಂಬದ ಕಲ್ಯಾಣದ ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಭಕ್ತರ ಜೀವನೋಪಾಯದ ಮೂಲಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಳೆಯನ್ನು ಹಿತಕರವಾಗಿಸಲು ಮತ್ತು ಕ್ಷಾಮ, ಬರಗಾಲ ಮತ್ತು ಜಾನುವಾರು ರೋಗಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಸಹ ಶೀತಲಾಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೪]
೧೬ ನೇ ಶತಮಾನದ ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣದ ವಾರಣಾಸಿಯ ಕಾಶಿ ಖಂಡ ವಿಭಾಗದ ಕೆಲವು ಪ್ರತಿಗಳು ಶೀತಲಾಳು ಸಿಡುಬಿನ ಗುಳ್ಳೆಗಳಂತಹ ಕಾಯಿಲೆಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸುವುದನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ:[೫]
ಸಿಡುಬು ಮತ್ತು ಗುಳ್ಳೆಗಳನ್ನು ಶಮನಗೊಳಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಆರೋಗ್ಯದ ಸಲುವಾಗಿ, ಒಬ್ಬ ಭಕ್ತನು ಮಸೂರ ಬೇಳೆಕಾಳುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಪುಡಿಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಶೀತಲಾಳ ಶಕ್ತಿಯಿಂದಾಗಿ, ಮಕ್ಕಳು ರೋಗದಿಂದ ಮುಕ್ತರಾಗುತ್ತಾರೆ. - ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣ, ಅಧ್ಯಾಯ ೧೨
ಶೀತಲಾಳ ಕುರಿತಾದ ಆರಂಭಿಕ ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆಯ ಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ೧೬೯೦ ರಲ್ಲಿ ಸಪ್ತಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಮಿಡ್ನಾಪುರದಿಂದ ೧೮ ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು ಧಾರ್ಮಿಕ ಆರಾಧನೆಯಲ್ಲಿ ಶೀತಲಾಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಮರಾಠಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ನಡುವಿನ ಘರ್ಷಣೆಗಳು ಕ್ಷಾಮಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು, ಇದು ಸಿಡುಬು ಪ್ರಕರಣಗಳ ಮರಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು.[೬]
ಹೆಸರು ಮತ್ತು ರೂಪಾಂತರಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ 'ಶೀತಲಾ' (शीतला śīthalā ) ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಅಕ್ಷರಶಃ ಅರ್ಥ 'ತಂಪಾಗಿಸುವವಳು'. ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ಈ ದೇವತೆ, ದೇವಿಯ ವಿಶೇಷಣವಾದ 'ಶೀತಲಾ' ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ಜ್ವರದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರಿಗೆ ತಂಪಾದ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡುವ ದೈವಿಕ ಆಶೀರ್ವಾದವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡದಾದ್ಯಂತ ಶೀತಲ ದೇವಿಯನ್ನು ವಿವಿಧ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಕ್ತರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಶೀತಲಾಳನ್ನು ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಮಾತೃ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ಗೌರವಾರ್ಥ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಶೀತಲಾ- ಮಾ ( ಹಿಂದಿ : मां ಮಾತಾ ), ಶೀತಲಾ - ಮಾತಾ (ಸಂಸ್ಕೃತ: माता ಮಾತಾ ), ಮತ್ತು ಶೀತಲ- ಅಮ್ಮ ( ಕನ್ನಡ : ಅಮ್ಮ ಅಮ್ಮ ). ಶೀತಲಾಳನ್ನು ಹಿಂದೂಗಳು, ಬೌದ್ಧರು ಮತ್ತು ಆದಿವಾಸಿ ಸಮುದಾಯಗಳು ಪೂಜಿಸುತ್ತವೆ. ತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಪುರಾಣ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವಳ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ. ಬಂಗಾಳಿ ಕವಿ ಮಾಣಿಕ್ರಾಮ್ ಗಂಗೋಪಾಧ್ಯಾಯ ಬರೆದ ೧೭ ನೇ ಶತಮಾನದ ಶೀತಲ-ಮಂಗಲ-ಕಬ್ಯಾಸ್ ('ಶುಭ ಕಾವ್ಯ') ನಂತಹ ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆಯ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಶೀತಲಾಳ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ಅವಳ ಆರಾಧನೆಯನ್ನು ಇನ್ನೂ ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.[೭]
ಶೀತಲಾ ದೇವಿಯ ಪೂಜೆಯು ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಜಾಟವ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ.[೮] ಅಲ್ಲಿ ಅವಳನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಶಿವನ ದೈವಿಕ ಪತ್ನಿ ಪಾರ್ವತಿಯ ಒಂದು ಅಂಶವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವಳು ಕೂಡ ಬೇವಿನ ಮರದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾಳೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವಳಿಗೆ ವಿಶೇಷ ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಗುಡಿಗಳಿವೆ. ಮುಜಫರ್ ನಗರದಂತಹ ಕೆಲವು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ, ಆಕೆಯನ್ನು ಉಜಲಿ ಮಾತಾ ಅಥವಾ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ತಾಯಿ ಎಂದು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇತರ ದೇವಾಲಯಗಳು ಸಿಕಂದರಪುರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿವೆ; ಬಿಜ್ನೋರ್, ರೇವಾಲಾ, ಡೆಹ್ರಾ ಡನ್ ಮತ್ತು ಜಲೋನ್‌ನಲ್ಲಿ. ಈ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಚಾಮರರು ಹಲವು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಾಗಿದೆ.[೮] 'ತಾಯಿ' ಎಂದು ಸಂಬೋಧಿಸಲ್ಪಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಶೀತಲಾ ದೇವಿಯನ್ನು ಠಾಕುರಾಣಿ, ಜಗರಾಣಿ (ಜಗತ್ತಿನ ರಾಣಿ), ಕರುಣಾಮಯಿ (ಕರುಣೆಯಿಂದ ತುಂಬಿರುವವಳು), ಮಂಗಳಾ (ಶುಭಕರ), ಭಗವತಿ (ದೇವತೆ), ದಯಾಮಯಿ (ಕರುಣಾಳು, ಕೃಪೆ ಮತ್ತು ದಯೆಯಿಂದ ತುಂಬಿರುವವಳು) ಮುಂತಾದ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಬಿರುದುಗಳಿಂದ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹರಿಯಾಣದ ಗುರಗಾಂವ್‌ನಲ್ಲಿ, ಶೀತಲಾಳನ್ನು ಕೃಪಿ ( ದ್ರೋಣನ ಪತ್ನಿ) ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗುರಗಾಂವ್‌ನ ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೯] ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಶೀತಲಾ ದೇವಿಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ತಮಿಳು ಜನರು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪೂಜಿಸುವ ದೇವತೆಯಾದ ಮಾರಿಯಮ್ಮ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾಳೆ.
ಶೀತಲ ಪೂಜೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಶೀತಲಾಳನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಹಿಂದೂ ಚಂದ್ರನ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನ ಹನ್ನೊಂದನೇ ತಿಂಗಳಾದ ಫಾಲ್ಗುಣದ ಎಂಟನೇ ದಿನವಾದ ಸೀತಾಲಾಷ್ಟಮಿಯಂದು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಫೆಬ್ರವರಿಯ ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಚ್ ಅಂತ್ಯದ ನಡುವೆ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ರಘುನಂದನ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಏಕೆಂದರೆ ದೀರ್ಘ, ಶುಷ್ಕ ರಾತ್ರಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಡುಬಿನಿಂದ ಸಾವು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ.[೧೦] ಸೀತಾಳ ಪೂಜೆಗೆ ಹಲವು ಆರತಿ ಸಂಗ್ರಾಹ ಮತ್ತು ಸ್ತುತಿಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಶ್ರೀ ಶಿತ್ಲಾ ಮಾತಾ ಚಾಲೀಸಾ, ಶೀತಲ ಮಾ ಕಿ ಆರ್ತಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಶೀತಲ ಮಾತಾ ಅಷ್ಟಕ್.
ಸಾಮಾನ್ಯ ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಅನೇಕ ಕುಟುಂಬಗಳು ಅಷ್ಟಮಿ/ಸಪ್ತಮಿಯಂದು ತಮ್ಮ ಒಲೆಗಳನ್ನು ಹಚ್ಚುವುದಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಭಕ್ತರು ಪ್ರಸಾದದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ತಣ್ಣನೆಯ ಆಹಾರವನ್ನು (ಹಿಂದಿನ ರಾತ್ರಿ ಬೇಯಿಸಿದ) ಹರ್ಷಚಿತ್ತದಿಂದ ತಿನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ಹಿಂದಿನ ಉದ್ದೇಶವೇನೆಂದರೆ, ವಸಂತಕಾಲ ಕಳೆದು ಬೇಸಿಗೆ ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ತಣ್ಣನೆಯ ಆಹಾರವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬೇಕು ಎಂದು.[೧೧]
ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಸಂಕೇತಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚಿತ್ರಣಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಶೀತಲಾಳನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಬೀಸಣಿಗೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದು, ಕತ್ತೆಯ ಮೇಲೆ ಸವಾರಿ ಮಾಡಿ, ಸಣ್ಣ ಪೊರಕೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ತನ್ನ ಮಡಕೆಯಲ್ಲಿ ರೋಗವನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸುವ ಅಮರತ್ವದ ತಣ್ಣೀರನ್ನು ಹಿಡಿದ ಯುವ ಕನ್ಯೆಯಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದಿವಾಸಿ ಮತ್ತು ಬಹುಜನ ಸಮುದಾಯಗಳು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಸಣ್ಣ ಗ್ರಾಮೀಣ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ, ಶೀತಲಾಳನ್ನು ಸರಳವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಮುಖದ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಭಕ್ತರು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಅಲಂಕಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ನಯವಾದ ಕಲ್ಲಿನ ಚಪ್ಪಡಿಗಳಿಂದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಬಹುದು. ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ, ಬೇವಿನ ಎಲೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಶೀತಲಾಳ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವತ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಅವಳ ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿಯೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ . ಇದು ಆಜಾದಿರಕ್ತ ಇಂಡಿಕಾವನ್ನು ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದೆಂಬ ವಿಷಯವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಇದಲ್ಲದೆ, ಬೇವಿನ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಸುಶ್ರುತ ಸಂಹಿತದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಜ್ವರನಿವಾರಕ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಉರಿಯೂತದ ಚರ್ಮದ ಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರವೆಂದು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
ಶೀತಲಾ ಕಾತ್ಯಾಯನಿ ದೇವಿಯ ಒಂದು ರೂಪ. ಜ್ವರದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಅವಳು ತಂಪನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಾಳೆ. ದೇವಿ ಮಹಾತ್ಮೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಜ್ವರಾಸುರ ಎಂಬ ಅಸುರನು ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾದ ಜ್ವರವನ್ನು ನೀಡಿದಾಗ, ಕಾತ್ಯಾಯನಿ ದೇವಿಯು ಶೀತಲಾಳ ಅವತಾರದಲ್ಲಿ ಬಂದು ಜ್ವರ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾವನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಿ, ದುಷ್ಟ ಜ್ವರಾಸುರನನ್ನು ಸಂಹರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮಕ್ಕಳ ರಕ್ತವನ್ನು ಶುದ್ಧೀಕರಿಸಿದಳು. ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, ಜ್ವರಾಸುರನನನ್ನು ಶೀತಲಾಳ ಶಾಶ್ವತ ಸೇವಕನಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.[೧೨]
ಆಕೆಯನ್ನು ಕೆಲವು ಕಡೆ ಎಂಟು ಕೈಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಕೆ ಕೈಯಲ್ಲಿ ತ್ರಿಶೂಲ, ಪೊರಕೆ, ಚಕ್ರ, ಮಡಕೆ ಮತ್ತು ರೋಗ ಗುಣಪಡಿಸುವ ನೀರು, ಬೇವಿನ ಕೊಂಬೆಗಳು, ಸ್ಕಿಮಿಟಾರ್ ಮತ್ತು ಶಂಖವನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುವಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವಳು ಕತ್ತೆಯ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತಿರುತ್ತಾಳೆ. ಈ ಚಿತ್ರಣವು ಅವಳನ್ನು ರಕ್ಷಣೆ, ಅದೃಷ್ಟ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ.
ಸಿಡುಬು ನಿರ್ಮೂಲನೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಶೀತಲಾಳು ನಂಬಿಕೆಯಿಲ್ಲದವರಲ್ಲಿ ಸಿಡುಬು ರೋಗಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವವರಿಗೆ ಸಿಡುಬು ಲಸಿಕೆಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸುವ ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದವು ಏಕೆಂದರೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರು ಲಸಿಕೆಯನ್ನು ಹಿಂದೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಮವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ವಿಜ್ಞಾನದ ಪ್ರಯತ್ನವೆಂದು ನೋಡಿದರು. ಈ ಗ್ರಹಿಕೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಲು, ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಿಡುಬು ನಿರ್ಮೂಲನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ (SEP), ಲಸಿಕೆಯು ಶೀತಲಾಳ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಪಡೆದ ರೋಗನಿರೋಧಕತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲು ಲಸಿಕೆ ಸೂಜಿಯೊಂದಿಗೆ ಶೀತಲಾಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಪೋಸ್ಟರ್‌ಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿತು.[೧೩]
ಬೌದ್ಧಧರ್ಮ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬೌದ್ಧ ದಂತಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ, ಜ್ವರಾಸುರ ಮತ್ತು ಶೀತಲಾರನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ರೋಗಗಳ ಬೌದ್ಧ ದೇವತೆ ಪರಾನಶಬರಿಯ ಸಹಚರಳಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.[೧೪]
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶೀತಲಾಳ ದೇವಾಲಯಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ].jpg)
ಕೆಲವು ಗಮನಾರ್ಹ ದೇವಾಲಯಗಳು:
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಮಂದ್, ಜಿಲ್ಲೆ. – ಮಾಂಡ್ಲಾ, ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ, ಮಗ್ರಾ, ಬಿಹಾರ ಷರೀಫ್, ನಳಂದಾ, ಬಿಹಾರ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಮೆಹಂದಿ ಗಂಜ್, ಲಕ್ನೋ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಪಿತಾಮಹೇಶ್ವರ ಕುಂಡ್, ಗಯಾ, ಬಿಹಾರ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಮೈನ್‌ಪುರಿ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ
- ರೆಜಿದಿ ಖೇಜ್ಡಿ ಮಂದಿರ, (ಕಜ್ರಾ, ಸೂರಜ್‌ಗಢ್ ಹತ್ತಿರ, ಜುಂಜುನು ಜಿಲ್ಲೆ) ರಾಜಸ್ಥಾನ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಮೀರತ್, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ
- ಶೀತಲಾ ಚೌಕಿಯಾ ಧಾಮ್ ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಜೌನ್ಪುರ್
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ ಗುರಗಾಂವ್
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಖಂಡಾ, ಸೋನಿಪತ್
- ಮಾ ಶೀತಲಾ ಚೌಕಿಯಾ ಧಾಮ್, ಜೌನ್ಪುರ್
- ಶ್ರೀ ಶೀತಲ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಅದಲಪುರ, ಮಿರ್ಜಾಪುರ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ
- ಶಿತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಜಾಲೋರ್, ರಾಜಸ್ಥಾನ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ದೇವಾಲಯ, ರೀಂಗಸ್, ರಾಜಸ್ಥಾನ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಗರಿಯಾ, ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಉನಾ, ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಪಾಲಂಪುರ್, ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ
- ಹರುಲೋಂಗ್‌ಫರ್ ಶೀತಲಬರಿ, ಲುಮ್ಡಿಂಗ್, ನಾಗಾನ್, ಅಸ್ಸಾಂ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಜೋಧಪುರ, ರಾಜಸ್ಥಾನ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ನಾಗೌರ್, ರಾಜಸ್ಥಾನ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಕೌಶಂಭಿ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ನಿಜಾಂಬದ್, ಅಜಂಗಢ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಬಾರ್ಮರ್, ರಾಜಸ್ಥಾನ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಬಿದ್ಲಾನ್, ಸೋನಿಪತ್
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ, ಫರೂಕಾಬಾದ್
- ಶೀತಲಾ ದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಗುರ್ಗಾಂವ್ [೧೫][೧೬][೧೭]
- ಶೀತಲಾ ಮಾ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಸಮ್ತಾ
- ಶೀತಲಾ ಮಾತಾ ಮಂದಿರ ಆಂಜನಿಯ, ಮಂಡಲ ೪೮೧೯೯೮
- ಶಿತಲಾ ದೇವಿ ಮಂದಿರ, ಮಾಹಿಮ್, ಮುಂಬೈ [೧೮][೧೯]
- ಶೀತಲಾ ಮಂದಿರ, ಜಮ್ಶೆಡ್‌ಪುರ, ಜಾರ್ಖಂಡ್
- ಶಿತಲಾ ದೇವಿ ಮಂದಿರ, ಚೆಂಬೂರ್, ಮುಂಬೈ
- ಶೀತಲಾ ದೇವಿ ಮಂದಿರ, ಬರಾದ್, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ.[೨೦]
- ಶೀತಲಾ ದೇವಿ ಮಂದಿರ, ರಾಣಿಬಾಗ್, ನೈನಿತಾಲ್, ಉತ್ತರಾಖಂಡ [೨೧]
ಸಹ ನೋಡಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ "Shitala, Sitala, Śītalā, Sītala, Śītala: 24 definitions". 3 August 2014. Archived from the original on 6 August 2022. Retrieved 6 August 2022.
- ↑ Chaudhari, Ram Gopal Singh (1917). Rambles in Bihar (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Express Press. Archived from the original on 11 July 2024. Retrieved 31 May 2022.
- ↑ "Sheetala Saptami 2022: आज है शीतला सप्तमी का व्रत, मान्यतानुसार इस तरह की जाती है फल पाने के लिए पूजा" (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 24 March 2022. Archived from the original on 17 February 2023. Retrieved 24 March 2022.
- ↑ www.wisdomlib.org (3 August 2014). "Shitala, Sitala, Śītalā, Sītala, Śītala: 24 definitions". www.wisdomlib.org (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Archived from the original on 6 August 2022. Retrieved 6 August 2022.
- ↑ www.wisdomlib.org (12 October 2020). "The Greatness of Śītalā [Chapter 12]". www.wisdomlib.org (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Archived from the original on 6 August 2022. Retrieved 6 August 2022.
- ↑ Nicholas, Ralph W. (November 1981). "The Goddess Śītalā and Epidemic Smallpox in Bengal". The Journal of Asian Studies. 41 (1): 21–44. doi:10.2307/2055600. JSTOR 2055600. PMID 11614704.
- ↑ Mukherjee, Sujit (1998). A Dictionary of Indian Literature: Beginnings-1850. Orient Blackswan. ISBN 9788125014539. Archived from the original on 11 July 2024. Retrieved 4 December 2020.
- ↑ ೮.೦ ೮.೧ Narayan, Badri (7 November 2006). Women Heroes and Dalit Assertion in North India: Culture, Identity and Politics (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). SAGE Publishing India. ISBN 978-93-5280-057-5. Archived from the original on 11 July 2024. Retrieved 30 October 2023.
- ↑ Kapur, Manavi (23 April 2016). "Finding Guru Dronacharya in 'Gurugram'". Business Standard India. Archived from the original on 14 August 2017. Retrieved 5 March 2018 – via Business Standard.
- ↑ Nicholas, Ralph W. (November 1981). "The Goddess Śītalā and Epidemic Smallpox in Bengal". The Journal of Asian Studies. 41 (1): 21–44. doi:10.2307/2055600. JSTOR 2055600. PMID 11614704.Nicholas, Ralph W. (November 1981).
- ↑ "घर-घर पूजी जाएंगी शीतला माता,जानिए पूजा का महत्व और आराधना मंत्र". 21 March 2022. Archived from the original on 27 March 2022. Retrieved 27 March 2022.
- ↑ Nicholas, Ralph W (2003). Fruits of worship: practical religion in Bengal By Ralph W. Nicholas. Orient Blackswan. ISBN 9788180280061. Archived from the original on 11 July 2024. Retrieved 4 December 2020.
- ↑ Aboitiz, Nicole Cuunjieng; Manela, Erez (20 May 2020). "Interview – Toynbee Coronavirus Series: Erez Manela on the WHO, Smallpox Eradication, and the Need for Renewed Internationalism". Toynbee Prize Foundation. Archived from the original on 21 January 2024. Retrieved 1 October 2023.
- ↑ Mishra, P. K (1999). Studies in Hindu and Buddhist art By P. K. Mishra. Abhinav Publications. ISBN 9788170173687. Archived from the original on 11 July 2024. Retrieved 4 December 2020.
- ↑ "Shri Mata Sheetla Devi Temple". Archived from the original on 16 July 2009. Retrieved 10 September 2009.
- ↑ "Sheetala Mata Temple in Gurgaon". religiousportal.com. Archived from the original on 22 September 2007. Retrieved 5 March 2018.
- ↑ "Sheetala Devi Mandir in Gurgaon city, Haryana". hinduismtheopensourcefaith.blogspot.in. 19 January 2011. Archived from the original on 11 July 2024. Retrieved 5 March 2018.
- ↑ "मुम्बई का शीतला मंदिर: हर धर्म के लोग आते हैं दर्शन करने जानिए, क्या है खासियत?". punjabkesari. 19 October 2016. Archived from the original on 16 August 2021. Retrieved 11 July 2024.
- ↑ "Facebook". www.facebook.com. Archived from the original on 11 July 2024. Retrieved 11 July 2024.
- ↑ "बारडच्या शितलादेवी नवरात्र महोत्सवावर करोनाचे सावट, आईच सांभाळून नेईल अशी भाविकांची ठाम श्रद्धा" (in ಮರಾಠಿ). Retrieved 12 February 2021.
- ↑ "शीतला देवी मंदिर, रानीबाग". Archived from the original on 16 August 2021. Retrieved 2 April 2021.