ಶಿಗ್ಮೋ
ಶಿಗ್ಮೋ, ಅಥವಾ ಶಿಶಿರೋತ್ಸವ [೧] ಭಾರತದ ಗೋವಾ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ವಸಂತ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹಿಂದೂ ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕೊಂಕಣಿ ವಲಸಿಗರು ಸಹ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ಹಬ್ಬವಾದ ಹೋಳಿಯು ಶಿಗ್ಮೋದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.
ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಕೊಂಕಣಿ ಪದ ಸಿಗ್ಮೊ ಎಂಬುದು ಪ್ರಾಕೃತ ಪದ ಸುಗ್ಗಿಮಹೋದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಈ ಪ್ರಾಕೃತ ಪದವು ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದ ಸುಗ್ರೀಷ್ಮಕದಿಂದ ಬಂದಿದೆ.[೨]
ಈಗ ಶಿಗ್ಮೋ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಾನಪದ ಮತ್ತು ಬೀದಿ ನೃತ್ಯಗಾರರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಿಗ್ಮೋ ಮೆರವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದೆ. ಈ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಶಿಗ್ಮೋ ಉತ್ಸವಗಳು ಗೋವಾದ ವಿವಿಧ ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತವೆ. ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ವಿವಿಧ ದಿನಗಳನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಹಿಂದೂ ಚಂದ್ರನ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಗ್ರೆಗೋರಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ ಪ್ರಕಾರ ಅದರ ದಿನಾಂಕ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಮಾರ್ಪಾಡುಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಶಿಗ್ಮೋ ಹಬ್ಬದ ಎರಡು ರೂಪಾಂತರಗಳಿವೆ: ಧಕ್ತೋ ಶಿಗ್ಮೋ ("ಚಿಕ್ಕ ಶಿಗ್ಮೋ") ಮತ್ತು ವ್ಹಡ್ಲೋ ಶಿಗ್ಮೋ ("ದೊಡ್ಡ ಶಿಗ್ಮೋ").[೩] ಧಕ್ತೋ ಶಿಗ್ಮೋವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರೈತರು, ಕಾರ್ಮಿಕ ವರ್ಗ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಜನರು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ವ್ಹಡ್ಲೋ ಶಿಗ್ಮೋ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲರೂ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ.[೩]
ಸಮಯ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಧಕ್ತೋ ಶಿಗ್ಮೋ ಭಾರತೀಯ ಚಂದ್ರನ ಫಾಲ್ಗುಣದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ಐದು ದಿನಗಳ ಮೊದಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನ [೪] ಗೋವಾದ ಹಳೆಯ ವಿಜಯದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ (ದೀರ್ಘ ಅವಧಿಯವರೆಗೆ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಪ್ರದೇಶಗಳು) ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಸಮಯ, ಹದಿನಾರನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ). ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ವ್ಹಡ್ಲೋ ಶಿಗ್ಮೊವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹೊಸ ವಿಜಯದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಫಾಲ್ಗುಣದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನದಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಐದು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ.
ಪರಿಭಾಷೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ನಮನ್ ಎನ್ನುವುದು ಹಬ್ಬದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಳ್ಳಿಗರು ನಿಗದಿತ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸೇರುವಾಗ ಒಂದಾಗಿ ಹಾಡುವ ಹಾಡುಗಳಾಗಿವೆ. ಜೋತ್ ಮತ್ತೊಂದು ರೀತಿಯ ಹಾಡು. ನೃತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ತಲಗಡಿ, ಹಂಪೇಟ್, ಲ್ಯಾಂಪ್ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಗೋಫಾ ಸೇರಿವೆ. ಧೋಲ್ ಮತ್ತು ಟಾಸೊ ಡ್ರಮ್‌ಗಳಾಗಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ದೊಡ್ಡದಾಗಿರಬಹುದು. ಅದನ್ನು ಜನರು ಮನೆಯಿಂದ ಮನೆಗೆ ಸಾಗಿಸುತ್ತಾರೆ, ಅವರ ಧ್ವನಿಗೆ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಕಲಾವಿದರು ಒಯ್ಯುವ ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಹಣವನ್ನು ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಅವರು ತಾಲಿ ಎಂಬ ಹಾಡನ್ನು ಹಾಡುತ್ತಾರೆ, ದಾನಿಗೆ ಶುಭ ಹಾರೈಸುತ್ತಾರೆ. ಹಬ್ಬದ ಕೊನೆಯ ದಿನದಂದು, ಗದೆ ಪದಪ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಆತ್ಮವು ನೃತ್ಯಗಾರರನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಮಂದ್ ದವರಪ್, ಹಬ್ಬವು ಮುಗಿದ ನಂತರ ಮಾಡುವ ಸಾಮೂಹಿಕ ಸ್ನಾನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಜಾನಪದ ಹಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ನೃತ್ಯಗಳು, ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ಸವ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಧಕ್ತೋ ಶಿಗ್ಮೋವನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಜಾನಪದ ಹಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳ ಹಬ್ಬವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು.[೩] ವ್ಹಡ್ಲೋ ಶಿಗ್ಮೋವನ್ನು ಹಳ್ಳಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆಸುವ ಹಬ್ಬವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.[೩] ಇದನ್ನು ವಿವಿಧ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ದಿನಾಂಕಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೊದಲ ದಿನ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗೆ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿಸಿ ಕೇಸರಿ ವಸ್ತ್ರವನ್ನು ತೊಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೫] ಅನ್ನಸಂತರ್ಪಣೆಯ ನಂತರ ಔತಣಕೂಟ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.[೫] ಶಿಗ್ಮೋ ಜಾಂಬಾವಳಿ,[೬] ಫಟರ್ಪ್ಯ,[೭] ಕಂಸರ್ಪಾಲ್ [೫] ಮತ್ತು ಧರ್ಗಲೆ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಗೋವಾ ಮತ್ತು ನೆರೆಯ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಭಕ್ತರು ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.
ಜಾನಪದ ಹಾಡುಗಳ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ :
ಶೇವತೆ ಝಾಡಾಚೋ ಲಂಬಾ ತಾಳಯೋ
ಲಂಬ ತಾಳಯೋ ಶೇವತೆ ಫುಲಾ ಕಳೋ
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ Guṅe, Viṭhṭhala Triṃbaka (1979). Gazetteer of the Union Territory Goa, Daman and Diu: district. Vol. 1. Goa, Daman and Diu (India). Gazetteer Dept. p. 263.
- ↑ "Apabhraṃśa". Koṅkaṇī Śabdasāgara (in Konkani). Vol. 1. p. 126.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ ೩.೦ ೩.೧ ೩.೨ ೩.೩ Guṅe, Viṭhṭhala Triṃbaka (1979). Gazetteer of the Union Territory Goa, Daman and Diu: district. Vol. 1. Goa, Daman and Diu (India). Gazetteer Dept. p. 263.Guṅe, Viṭhṭhala Triṃbaka (1979). Gazetteer of the Union Territory Goa, Daman and Diu: district. Vol. 1. Goa, Daman and Diu (India). Gazetteer Dept. p. 263.
- ↑ Gajrani, S. History, Religion and Culture of India. pp. 127–128.
- ↑ ೫.೦ ೫.೧ ೫.೨ Maḍkaikāra, Śrīpādrāva (April 1984). Śrī devī Kālikā (in Marathi). Gomantaka Daivajña Brāhmaṇa Samājotkarṣa Sansthā. pp. 5–78.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ Bravo da Costa Rodrigues, Maria de Lourdes. Feasts, festivals, and observances of Goa. pp. 43–44.
- ↑ Bravo da Costa Rodrigues, Maria de Lourdes. Feasts, festivals, and observances of Goa. pp. 73–74.