ಜನೇಂದ್ರನಾಥ್‌ ಮುರ್ಖಜಿ
| Jnanendra Nath Mukherjee | |
|---|---|
 | |
| ಜನನ | ೨೩ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೮೯೩ Mahadevpur District, Rajshahi, British India, now in Bangladesh |
| ಮರಣ | 10 May 1983 (aged 90) Calcutta, India |
| ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ | Indian |
| ಅಭ್ಯಸಿಸಿದ ಸಂಸ್ಥೆ | University of Calcutta |
| ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಗೆ ಕಾರಣ | Boundary method |
| ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು | Padma Bhushan |
ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರ ನಾಥ್ ಮುಖರ್ಜಿ CBE, FRSC (23 ಏಪ್ರಿಲ್ 1893, ಮಹವದೇಪುರ, ರಾಜಶಾಹಿ ಜಿಲ್ಲೆ-ಇಂದು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಲ್ಲಿ - 10 ಮೇ 1983), ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಕೊಲೊಯ್ಡ್ (ಎರಡು ಧಾತುವಿನ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದಾಗ ಒಂದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬೆರೆಯದೇ ಇರುವ ಮಿಶ್ರಣಕ್ಕೆ ಕೊಲೊಯ್ಡ್ ಎನ್ನುವರು) ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ.
ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರ ನಾಥ್ ಮುಖರ್ಜಿಯವರು ತಮ್ಮ ಹೆತ್ತವರಾದ ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾದಾಸ್ ಮುಖರ್ಜಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮತಿ ಶರತ್ಶಶಿ ದೇವಿಯವರ ಹಿರಿಯ ಮಗ. ಅವರ ತಂದೆ ಬ್ಯಾರೀಸ್‌ನ ರಾಜ್ ಚಂದ್ರ ಕಾಲೇಜಿನ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾಗಿದ್ದವರು. ಪ್ರಾಂತೀಯ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಸೇವೆಯ ಪರವಾಗಿ ಅವರು ನಂತರ ಅದನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು. ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರ ನಾಥ್ ಅವರು ಕೇವಲ ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷದವರಾಗಿದ್ದಾಗ ತಮ್ಮ ತಂದೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಅವರ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರನೊಂದಿಗೆ ಬೆಳೆದರು.[೧]
ಶಿಕ್ಷಣ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಹೈಸ್ಕೂಲ್, ಬುರ್ದ್ವಾನ್‌ನಿಂದ, ಮುಖರ್ಜಿ ಅವರು ಮಾರ್ಚ್ 1909 ರಲ್ಲಿ ಕಲ್ಕತ್ತಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕೊನೆಯ ಪ್ರವೇಶ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನವನ್ನು ಪಡೆದರು. ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರ ನಾಥ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಕಾಲೇಜಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದರು (1909-1915) ಮತ್ತು ಕಲ್ಕತ್ತಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ರಾಜಬಜಾರ್ ಸೈನ್ಸ್ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಬಿಎಸ್ಸಿ (1913) ಮತ್ತು ಎಂಎಸ್ಸಿ (1915) ಪದವಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು. ಎಂಎಸ್ಸಿ ಪದವಿಗಾಗಿ ಅವರ ಪ್ರಬಂಧವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ, ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಸಿಂಥೆಸಿಸ್ ಆಫ್ ಕೊಲಾಯ್ಡ್ಸ್ ಕುರಿತಾದ ಒಂದು ಪ್ರಬಂಧವನ್ನು ಅಮೆರಿಕನ್ ಕೆಮಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು (1915,39,292).[೧]
ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಾಧನೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಕೊಲಾಯ್ಡ್ ಸೈನ್ಸ್[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಮುಖರ್ಜಿಯವರು ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ MSc ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಮಾಡಿದರು, ಕೊಲಾಯ್ಡ್‌ಗಳ ಕುರಿತಾದ ಅವರ ಕೆಲಸವು 1915 ರಲ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ದಿ ಅಮೇರಿಕನ್ ಕೆಮಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. 1919 ರಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನ್ ಚಂದ್ರ ಘೋಷ್ರವರ ಜೊತೆ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಕಾಲೇಜ್, ಲಂಡನ್‌ಗೆ ಸೇರಿದರು, ಭೌತಿಕ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಸಂಶೋಧನಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಎಫ್‌ಜಿ ಡೊನ್ನನ್, ಎಫ್‌ಆರ್‌ಎಸ್ ಅವರ ಉಸ್ತುವಾರಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಮುಖರ್ಜಿಯವರು ಕೊಲಾಯ್ಡ್‌ಗಳ ಕುರಿತು ತಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಪ್ರಮುಖ ಕೆಲಸವೆಂದರೆ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋಕಿನೆಟಿಕ್ ಡಬಲ್ ಲೇಯರ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಅಯಾನಿಕ್ ಸಂವಿಧಾನದ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದು. ಕೊಲಾಯ್ಡ್‌ಗಳ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಜೆಎನ್ ಮುಖರ್ಜಿಯವರ ಕೆಲಸವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೊಲಾಯ್ಡ್ ಕಣಗಳ ಕ್ಯಾಟಫೊರೆಟಿಕ್ ವೇಗವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಅವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಗಡಿ ವಿಧಾನಕ್ಕೂ ಅವರು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.[೧]
ಭೂವಿಜ್ಞಾನ ಶಾಲೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮಣ್ಣಿನ ಗುಣಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಮೂಲಭೂತ ಮಣ್ಣಿನ ಕೊಲೊಯ್ಡ್ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಹೇಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದೆಂದು ಡಾ. ಮುಖರ್ಜಿ ಅವರಿಗೆ ಮುಂಗಾಣಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಅವರು ವರ್ಷಗಳ ತಾಳ್ಮೆಯ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಮೂಲಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಮತ್ತು ಸುಧಾರಿಸಿದ್ದ ಎಲ್ಲಾ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳನ್ನು ಮಣ್ಣಿನ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡರು.[೧] 1942 ರಲ್ಲಿ, ಎನ್‌ಸಿ ಸೇನ್ ಗುಪ್ತಾ ಅವರೊಂದಿಗೆ, ಅವರು ಅಸಂಗತ ಸ್ನಿಗ್ಧತೆಯ (anomalous viscous properties) ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ಸರಳವಾದ ರೋಟರಿ ವಿಸ್ಕೋಮೀಟರ್ ಅನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. 1944 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಕ್ರೊಮ್ಯಾಟೋಗ್ರಫಿ ಕ್ಯಾಪಿಲರಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಯುವಿ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದೀಪಕವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಕಚ್ಚಾ ತೈಲಗಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸದ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು.[೨]
ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮಣ್ಣಿನ ವಿಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಡಾ ಮುಖರ್ಜಿ ಅವರು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. 1945 ರಲ್ಲಿ ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ನ(ಈಗ ಭಾರತೀಯ ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ, ನವದೆಹಲಿ) ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡು ನಂತರ, ಡಾ ಮುಖರ್ಜಿ ಅವರು ಇಡೀ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಮರುಸಂಘಟಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರ ನಿರ್ದೇಶನದಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ತನ್ನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು. ಅವರು ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳ ಅಧ್ಯಯನದ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು ಮಣ್ಣಿನ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದ ಕೆಲವು ವಿಭಾಗಗಳೆಂದರೆ ಮಣ್ಣಿನ ಸಮೀಕ್ಷೆ, ಮಣ್ಣಿನ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ, ಕೃಷಿ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ, ಮಣ್ಣಿನ ಫಲವತ್ತತೆ, ಮಣ್ಣಿನ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಜೀವವಿಜ್ಞಾನ, ಜೈವಿಕ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ, ಸಾವಯವ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋಸ್ಕೋಪಿ. ಮಣ್ಣಿನ ಸಮೀಕ್ಷೆ, ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಜೀವವಿಜ್ಞಾನ, ಜೀವರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ, ಕೃಷಿ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು, ಕೃಷಿ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಂತಹ ಕೆಲವು ವಿಭಾಗಗಳ ಇತ್ತೀಚಿನ ವಿಸ್ತರಣೆಯು ಅವರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಉಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ತಂತ್ರಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಖನಿಜಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿ ಅವರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಅವರು ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ನಲ್ಲಿ ಆಹಾರಗಳು, ಫೀಡ್ಗಳು ಮತ್ತು ಮೇವುಗಳ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ಮೌಲ್ಯ, ಕೀಟನಾಶಕಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಲೀಂಧ್ರನಾಶಕಗಳು ಮತ್ತು ಸಸ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು ಕೃಷಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಮಣ್ಣಿನ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತು ನೀಡಿದ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಮಣ್ಣಿನ ಸಮೀಕ್ಷೆ, ವರ್ಗೀಕರಣ ಮತ್ತು ನಾಮಕರಣದ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಏಕರೂಪತೆಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳಿದರು. ಅವರ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಕೃಷಿ ಸಚಿವಾಲಯವು 1949 ರಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಮಣ್ಣು ವಿಜ್ಞಾನದ ಕೇಂದ್ರ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಸಮಿತಿಯ ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ 4 ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ 1956 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಭೂ ಬಳಕೆ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿವೆ. ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ ಭಾರತದ ಮಣ್ಣಿನ ನಕ್ಷೆ (ಸ್ಕೇಲ್ 1" --- 70 ಮೈಲುಗಳು) 20 ಮಣ್ಣಿನ ವರ್ಗಗಳನ್ನು 1954 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರು ಹವಾಮಾನ, ಭೂಗೋಳ, ಸಸ್ಯವರ್ಗ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣುಗಳ ಭೂ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಭಾರತದ ಮಣ್ಣುಗಳ ವರ್ಗೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತ ಮಣ್ಣಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು.[೧]
ಕೃಷಿ ಶಿಕ್ಷಣ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಮುಖರ್ಜಿಯವರು ಭಾರತೀಯ ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ ,(IARI) ಅನ್ನು ನಿಯಮಿತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು. 1958 ರಲ್ಲಿ, ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದ ಮೇಲಿನ ಇಂಡೋ-ಅಮೆರಿಕನ್ ತಂಡದ ಶಿಫಾರಸಿನ ಮೇರೆಗೆ ಮತ್ತು ರಾಕ್‌ಫೆಲ್ಲರ್ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ನ ಉದಾರ ನೆರವಿನೊಂದಿಗೆ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಶಾಲೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. 1956 [೧] ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಧನಸಹಾಯ ಆಯೋಗದ ಕಾಯಿದೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಈಗ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಮುಖರ್ಜಿಯವರು ಹಲವಾರು ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಜೀವನ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು : ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು, ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಕಾಲೇಜು, ಕಲ್ಕತ್ತಾ ನಿರ್ದೇಶಕರು, ಭಾರತೀಯ ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರು"; ಕೇಂದ್ರೀಯ ಕಟ್ಟಡ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ, ರೂರ್ಕಿ ; ಅರೆಕಾಲಿಕ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಲಹೆಗಾರ, ಕೃಷಿ ಇಲಾಖೆಗಳು, ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ, ನೀರಾವರಿ, ಅರಣ್ಯ, ಸಮುದಾಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಸರ್ಕಾರ ; ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿ, ಪ್ರೌಢ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ; ಸದಸ್ಯ. ಯೂನಿಯನ್ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಸರ್ವೀಸ್ ಕಮಿಷನ್ ; ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ರಾಜ್ಯ ಕೃಷಿ ಕಾಲೇಜು, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ; ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ; ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಇಂಡಿಯನ್ ಕೆಮಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ; ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಇಂಡಿಯನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಸೋಯಿಲ್ ಸೈನ್ಸ್ ; ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಇಂಡಿಯನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಫಾರ್ ದಿ ಕಲ್ಟಿವೇಷನ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ ; ಭಾರತೀಯ ಕೆಮಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ -~ಗೌರವ~ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ; ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಸುದ್ದಿ ಸಂಘ ; ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಭಾರತೀಯ ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಸೊಸೈಟಿ; ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ, ಭಾರತೀಯ ಅಂಕಿಅಂಶ ಸಂಸ್ಥೆ; ಸದಸ್ಯ, ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ಸಮಿತಿ; ಫೆಲೋ, ಇಂಡಿಯನ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೈನ್ಸ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ; ಫೆಲೋ, ಏಷ್ಯಾಟಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ; ಜೀವನ. ಸದಸ್ಯ, ಕೆಮಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ, ಲಂಡನ್ ; ಸದಸ್ಯ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಭೆ, ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಫ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ಯೂನಿಯನ್ಸ್‌ನ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಮಿತಿಯ ಮಂಡಳಿ ; ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ರಫ್ತು ರಸಗೊಬ್ಬರ ಸಮಿತಿ ; ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಹೋಮಿಯೋಪತಿ ವಿಚಾರಣಾ ಸಮಿತಿ ; ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಸಂಶೋಧನಾ ಸಮಿತಿ, ಕೃಷಿ ಇಲಾಖೆ, ಸರ್ಕಾರ. ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ; ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಭೂ ಬಳಕೆ ಮಂಡಳಿ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಸರ್ಕಾರ; ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಸಂಶೋಧನಾ ಸಮಿತಿ, CSIR; ಸದಸ್ಯ, ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಮಿತಿ ಮತ್ತು ಮಂಡಳಿ, CSIR ; ಸದಸ್ಯ, ಸೆನೆಟ್ ಮತ್ತು ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಅಕೌಂಟ್ಸ್, ಕಲ್ಕತ್ತಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ; ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ (ವಿಜ್ಞಾನ), ಮರು ಸಂಘಟನೆ ಸಮಿತಿ, ಕಲ್ಕತ್ತಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ; ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ICAR ನ ಹಲವಾರು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಮಿತಿಗಳು ; ಗೆ ಭಾರತೀಯ ನಿಯೋಗದ ನಾಯಕ : (i) ಹಾಲೆಂಡ್‌ನ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಸಾಯಿಲ್ ಸೈನ್ಸ್‌ನ VI ಸಮಿತಿಗಳು (ii) ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಸೋಲ್ ಸೈನ್ಸ್, ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ (iii) ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರಲ್ ಬ್ಯೂರೋ ರಿವ್ಯೂ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್, ಲಂಡನ್ ; ಸದಸ್ಯ, ಸರ್ಕಾರದ ಭಾರತೀಯ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮಿಷನ್ ಭಾರತದಿಂದ ಯುಕೆ, ಯುಎಸ್ಎ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾಕ್ಕೆ ; ಸದಸ್ಯ, ರಾಯಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಎಂಪೈರ್ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಅಧಿಕೃತ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಮ್ಮೇಳನಕ್ಕೆ ಭಾರತೀಯ ನಿಯೋಗ, ಲಂಡನ್ ;ಸದಸ್ಯ. ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ ಕುರಿತು ಯುನೈಟೆಡ್ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್‌ಗೆ ಭಾರತೀಯ ನಿಯೋಗ, ಸರೋವರ ಯಶಸ್ಸು, USA; ಸದಸ್ಯ, ಪ್ಯಾನ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಓಷನ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನ ಎರಡನೇ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಭಾರತೀಯ ನಿಯೋಗ, ಪರ್ತ್, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ; ರೋಥಮ್ಸ್ಟೆಡ್, ಉಷ್ಣವಲಯದ ಮತ್ತು ಉಪೋಷ್ಣವಲಯದ ಮಣ್ಣುಗಳ ಸಮ್ಮೇಳನಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ; ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಟ್ರಸ್ಟಿಗಳ ಮಂಡಳಿ; ಸುರೇಂದ್ರನಾಥ್ ಟ್ರಸ್ಟ್, ಕಲ್ಕತ್ತಾ [೧]
ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ಪದ್ಮಭೂಷಣ (1964) [೩]
- ಕಮಾಂಡರ್ ಆಫ್ ದಿ ಆರ್ಡರ್ ಆಫ್ ದಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಎಂಪೈರ್ (CBE) ( 1943 ಜನ್ಮದಿನದ ಗೌರವಗಳು )
- ಇಂಡಿಯನ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್, ಬೆಂಗಳೂರು, ಇಂಡಿಯನ್ ಕೆಮಿಕಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಮತ್ತು ರಾಯಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ (ಲಂಡನ್) ನ ಫೆಲೋ
- ಸ್ಥಾಪಕ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ, ಇಂಡಿಯನ್ ಕೆಮಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ, ಅಧ್ಯಕ್ಷರು (1935–36), ಇಂಡಿಯನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಸೋಲ್ ಸೈನ್ಸ್
- ಸದಸ್ಯ, ಕೌನ್ಸಿಲ್ (1935–38) ಮತ್ತು ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ (1941–42)
- ವಿದೇಶಾಂಗ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ, INSA (1943-44) ಮತ್ತು (1947-51)
- ಜನರಲ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಇಂಡಿಯನ್ ಸೈನ್ಸ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ (1952).
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ↑ ೧.೦ ೧.೧ ೧.೨ ೧.೩ ೧.೪ ೧.೫ ೧.೬ "JNANENDRA NATH MUKHERJEE" (PDF).
- ↑ "NeglectedScience :: Jnanendra Nath Mukherjee". Archived from the original on 2022-11-14. Retrieved 2022-11-14.
- ↑ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2016. Archived from the original (PDF) on 15 October 2015. Retrieved 3 January 2016.