ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಕೈ, ಕಾಲು ಮತ್ತು ಬಾಯಿ ರೋಗ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
ಕೈ, ಕಾಲು ಮತ್ತು ಬಾಯಿ ರೋಗ
ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಹೆಸರು/ಗಳುಎಕ್ಸಾಂಥೆಮ್ ನೊಂದಿಗೆ ಎಂಟರೊವೈರಲ್ ವೆಸಿಕುಲರ್ ಸ್ಟೊಮಾಟಿಟಿಸ್
ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿ ಯಲ್ಲಿ ಬಾಯಿಯ ಸುತ್ತಲೂ ಸಣ್ಣ ಕೆಂಪು ಚುಕ್ಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಉಬ್ಬುಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ
ವೈದ್ಯಕೀಯ ವಿಭಾಗಗಳುಸಾಂಕ್ರಾಂಮಿಕ ರೋಗ
ಲಕ್ಷಣಗಳುಜ್ವರ, ದದ್ದುಗಳು[೧]
ಕಾಯಿಲೆಯ ಗೋಚರ/ಪ್ರಾರಂಭಒಡ್ಡಿಕೊಂಡ 3-6 ದಿನಗಳ ನಂತರ
ಕಾಲಾವಧಿ೧ ವಾರ
ಕಾರಣಗಳುಕಾಕ್ಸ್ಸಾಕಿವೈರಸ್ ಎ೧೬, ಎಂಟರೊವೈರಸ್ ೭೧
ರೋಗನಿರ್ಣಯರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ[೨]
ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆಕೈತೊಳೆಯುವುದು
ಚಿಕಿತ್ಸೆಕಾಳಜಿ ವಹಿಸುವುದು
ಔಷಧಿನೋವು ಔಷಧಿ ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಇಬುಪ್ರೊಫೇನ್[೩]
ಆವರ್ತನಏಕಾಏಕಿ

ಕೈ, ಕಾಲು ಮತ್ತು ಬಾಯಿ ರೋಗ (ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿ)ವು ಎಂಟೆರೊ ವೈರಸ್‌ಗಳ ಗುಂಪಿನಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೋಂಕು.[೪] ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಜ್ವರದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ.[೫] ಜ್ವರ ಬಂದ ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ದಿನಗಳ ನಂತರ ಕೈ, ಪಾದ, ಬಾಯಿ, ಪೃಷ್ಠ ಮತ್ತು ತೊಡೆಸಂದುಗಳಲ್ಲಿ ಕಲೆಗಳು ಅಥವಾ ಉಬ್ಬಿದ ಗುಳ್ಳೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.[೧][೬][೭] ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಮತ್ತು ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವೈರಸ್‌ ತಗುಲಿದ ೩-೬ ದಿನಗಳ ನಂತರ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.[೮] ದದ್ದುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸುಮಾರು ಒಂದು ವಾರದಲ್ಲಿ ಅದರಷ್ಟಕ್ಕೇ ಗುಣವಾಗುತ್ತದೆ.[೯]

ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ವೈರಸ್‌ಗಳು ನಿಕಟ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಂಪರ್ಕದ ಮೂಲಕ, ಕೆಮ್ಮುವಿಕೆಯಿಂದ ಗಾಳಿಯ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಸೋಂಕಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮಲದ ಮೂಲಕ ಹರಡುತ್ತದೆ. ಕಲುಷಿತ ವಸ್ತುಗಳು ಸಹ ರೋಗವನ್ನು ಹರಡಬಹುದು.[೧೦] ಇ‍ದಕ್ಕೆ ಕೋಕ್ಸ್ಯಾಕೀವೈರಸ್ ಎ೧೬ ಮತ್ತು ಎಂಟೆರೊ ವೈರಸ್‌ ೭೧ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಕೋಕ್ಸ್ಯಾಕೀವೈರಸ್ ಮತ್ತು ಎಂಟೆರೊ ವೈರಸ್‌‌ನ ಇತರ ತಳಿಗಳು ಸಹ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ.[೧೧][೧೨] ಕೆಲವು ಜನರು ರೋಗದ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ವೈರಸ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು ಮತ್ತು ಇತರರಿಗೆ ಹರಡಿಸಬಹುದು.[೫][೧೩] ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರೋಗನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮಾಡಬಹುದು.[೨] ವೈರಸ್‌ ಇದೆಯೇ ಎಂದು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಗಂಟಲು ಅಥವಾ ಮಲ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು.[೨]

ಕೈ, ಕಾಲು ಮತ್ತು ಬಾಯಿ ರೋಗ ಇರುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ೭ ರಿಂದ ೧೦ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ತಾವಾಗಿಯೇ ಗುಣಮುಖರಾಗುತ್ತಾರೆ.[೧೩] ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವುದಿಲ್ಲ.[೧೪] ಇದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಆಂಟಿವೈರಲ್ ಔಷಧಿ ಅಥವಾ ಲಸಿಕೆ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ.[೧೫][೧೬] ಜ್ವರ ಮತ್ತು ನೋವಿನ ಬಾಯಿ ಹುಣ್ಣುಗಳಿಗೆ, ಐಬುಪ್ರೊಫೇನ್‌ನಂತಹ ನೋವು ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು, ಆದರೂ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಆಸ್ಪಿರಿನ್ ಅನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬೇಕು.[೩] ರೋಗವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗಂಭೀರವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ, ನಿರ್ಜಲೀಕರಣಗೊಂಡ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಇಂಟ್ರಾವೆನಸ್ ದ್ರವಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.[೧೭] ಬಹಳ ವಿರಳವಾಗಿ, ವೈರಲ್ ಮೆನಿಂಜೈಟಿಸ್ ರೋಗವನ್ನು ಸಂಕೀರ್ಣಗೊಳಿಸಬಹುದು.[೧೮] ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ತೊಂದರೆ ಕೊಡುವುದಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮಕ್ಕಳು ಜ್ವರ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ಬಾಯಿಯ ಹುಣ್ಣು ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿದ್ದರೆ ತರಗತಿಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಬಹುದು.[೧೩]

ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿ ಪ್ರಪಂಚದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.[೧೯] ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನರ್ಸರಿ ಶಾಲೆಗಳು ಅಥವಾ ಶಿಶುವಿಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ.[೨೦] ೧೯೯೭ ರಿಂದ ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ [೧೯] ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಸಂತ, ಬೇಸಿಗೆ ಮತ್ತು ಶರತ್ಕಾಲದ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತಿತ್ತು.[೧೯] ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದು ಐದು ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವಯಸ್ಕರಿಗೂ ಬರಬಹುದು.[೨೦][೫] ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಜಾನುವಾರುಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಕಾಲು-ಬಾಯಿ ರೋಗ (ಗೊರಸು ಮತ್ತು ಬಾಯಿ ರೋಗ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ಮತ್ತು ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿ ಯನ್ನು ಗೊಂದಲಗೊಳಿಸಬಾರದು.[೨೧]

ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಮತ್ತು ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿ ಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಮತ್ತು ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳೆಂದರೆ ಜ್ವರ, ವಾಕರಿಕೆ, ವಾಂತಿ, ದಣಿದ ಭಾವನೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ, ಹಸಿವಿನ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಶಿಶುಗಳು ಮತ್ತು ದಟ್ಟಗಾಲಿಡುವವರಲ್ಲಿ ಕಿರಿಕಿರಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಚರ್ಮದ ಗಾಯಗಳು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಫ್ಲಾಟ್ ಡಿಸ್ಕಲರ್ಡ್ ಕಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಉಬ್ಬುಗಳ ದದ್ದುಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ, ಇವುಗಳ ನಂತರ ವೆಸಿಕ್ಯುಲರ್ ಹುಣ್ಣುಗಳು ಅಂಗೈಗಳು, ಪಾದಗಳು, ಪೃಷ್ಠದ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ತುಟಿಗಳ ಮೇಲೆ ಗುಳ್ಳೆಗಳು.[೨೨] ದದ್ದುಗಳು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅಪರೂಪವಾಗಿ ತುರಿಕೆಯಾಗುತ್ತವೆ,[೨೩] ಆದರೆ ವಯಸ್ಕರಿಗೆ ತುಂಬಾ ತುರಿಕೆಯಾಗಬಹುದು. ನೋವಿನ ಮುಖದ ಹುಣ್ಣುಗಳು, ಗುಳ್ಳೆಗಳು ಅಥವಾ ಗಾಯಗಳು ಮೂಗು ಅಥವಾ ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಅದರ ಸುತ್ತಲೂ ಬೆಳೆಯಬಹುದು.[೨೪][೨೫][೨೬] ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ೭-೧೦ ದಿನಗಳ ನಂತರ ತನ್ನಷ್ಟಕ್ಕೇ ಗುಣವಾಗುತ್ತದೆ.[೨೭] ರೋಗದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಕರಣಗಳು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ನಿರುಪದ್ರವವಾಗಿವೆ, ಆದರೆ ಎನ್ಸೆಫಾಲಿಟಿಸ್, ಮೆನಿಂಜೈಟಿಸ್, ಮತ್ತು ಪೋಲಿಯೊದ ನರವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಅನುಕರಿಸುವ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ಸೇರಿದಂತೆ ತೊಡಕುಗಳು ಸಂಭವಿಸಬಹುದು.[೨೮]

  • Rash on palms of the hands
    ಅಂಗೈಗಳ ಮೇಲೆ ದದ್ದುಗಳು
  • Rash on hands and feet of a 36-year-old man
    ೩೬ ವರ್ಷದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಕೈ ಕಾಲುಗಳ ಮೇಲೆ ದದ್ದು
  • Rash on the soles of a child's feet
    ಮಗುವಿನ ಕಾಲ ಅಡಿಭಾಗದ ಮೇಲೆ ದದ್ದು

ಕಾರಣ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ರೋಗವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ವೈರಸ್‌ಗಳು ಪಿಕಾರ್ನಾವಿರಿಡೆ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿವೆ. ಕೋಕ್ಸ್ಯಾಕೀವೈರಸ್ ಎ೧೬ ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿ ಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.[೨೯] ಎಂಟ್ರೊವೈರಸ್ ೭೧ (ಇವಿ-೭೧) ಎರಡನೇ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.[೨೯] ಕಾಕ್ಸ್ಸಾಕಿವೈರಸ್ ಮತ್ತು ಎಂಟ್ರೊವೈರಸ್ನ ಅನೇಕ ಇತರ ತಳಿಗಳು ಸಹ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ.[೨೯][೩೦]

ರೋಗ ಪ್ರಸಾರ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲಾಲಾರಸ ಅಥವಾ ಮೂಗಿನ ಲೋಳೆಯಂತಹ ನಾಸೊಫಾರ್ಂಜಿಯಲ್ ಸ್ರವಿಸುವಿಕೆಯಿಂದ, ನೇರ ಸಂಪರ್ಕದಿಂದ ಅಥವಾ ಮಲ-ಮೌಖಿಕ ಪ್ರಸರಣದಿಂದ ಹರಡುತ್ತದೆ. ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳು ಗುಣವಾದ ನಂತರ ದಿನಗಳಿಂದ ವಾರಗಳವರೆಗೆ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಾಗಿರುವುದು ಸಾಧ್ಯ.[೧೩]

ಡೈಪರ್ ಬದಲಾವಣೆಯ ಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳು ತಮ್ಮ ಕೈಗಳನ್ನು ಬಾಯಿಗೆ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯಿಂದಾಗಿ ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹರಡುತ್ತದೆ.[೩೧] ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿ ಮೂಗು ಮತ್ತು ಗಂಟಲಿನ ಸ್ರಾವಗಳಾದ ಲಾಲಾರಸ, ಕಫ ಮತ್ತು ಮೂಗಿನ ಲೋಳೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಗುಳ್ಳೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಲದಲ್ಲಿನ ದ್ರವದ ಮೂಲಕ ಸಂಕುಚಿತಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.[೩೨]

ರೋಗನಿರ್ಣಯ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ರೋಗನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಮತ್ತು ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳಿಂದ ಮಾತ್ರ ಮಾಡಬಹುದು.[೨೭] ರೋಗನಿರ್ಣಯವು ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದ್ದರೆ, ವೈರಸ್ ಅನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಗಂಟಲಿನ ಸ್ವ್ಯಾಬ್ ಅಥವಾ ಸ್ಟೂಲ್ ಮಾದರಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.[೨೭] ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೋಂಕು ಮತ್ತು ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳ ಆಕ್ರಮಣದ ನಡುವಿನ ಸಮಯ ಮೂರರಿಂದ ಆರು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ.[೨೩][೩೩]

ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಕ್ರಮಗಳೆಂದರೆ ಸೋಂಕಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ನೇರ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವುದು (ಸೋಂಕಿತ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಶಾಲೆಗೆ ಕಳಿಸದೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು), ತಿಂದ ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವುದು, ಕಲುಷಿತ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸೋಂಕುರಹಿತಗೊಳಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸರಿಯಾದ ಕೈ ನೈರ್ಮಲ್ಯ. ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿ ಗೆ ಕಾರಣವಾದ ವೈರಸ್‌ಗಳ ಪ್ರಸರಣವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಈ ಕ್ರಮಗಳು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ.[೨೭][೩೪]

ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಅಭ್ಯಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಕೈ ತೊಳೆಯುವುದು ಮತ್ತು ಆಟದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಮೈಗಳನ್ನು ಸೋಂಕುರಹಿತಗೊಳಿಸುವುದು ಸೇರಿವೆ.[೩೫] ಸ್ತನ್ಯಪಾನವು ತೀವ್ರವಾದ ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿ ಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೂ ರೋಗದ ಸೋಂಕಿನ ಅಪಾಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ.[೩೫]

ಲಸಿಕೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ವರದಿಯಾದಂತೆ, ಇವಿ೭೧ ಲಸಿಕೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಲಸಿಕೆಯು ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿ ಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಲಭ್ಯವಿದೆ.[೩೬] ಪ್ರಸ್ತುತ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಲಸಿಕೆ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ.[೩೭]

ಚಿಕಿತ್ಸೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕೈ, ಕಾಲು ಮತ್ತು ಬಾಯಿ ರೋಗವು ವೈರಾಣುವಿನ ಕಾಯಿಲೆಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಔಷಧಿಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಅದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತನ್ನಷ್ಟಕ್ಕೇ ಗುಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ, ಕೈ, ಕಾಲು ಮತ್ತು ಬಾಯಿ ರೋಗಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಇಲ್ಲ.[೨೭] ರೋಗ ನಿರ್ವಹಣೆಯು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ರೋಗಲಕ್ಷಣದ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದರ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ನೋವು ನಿವಾರಕ ಔಷಧಿಗಳ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಹುಣ್ಣುಗಳ ನೋವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಹಿರಿಯ ಮಕ್ಕಳು, ಹದಿಹರೆಯದವರು ಮತ್ತು ವಯಸ್ಕರಲ್ಲಿ ಸೋಂಕು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸೌಮ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸುಮಾರು ೧ ವಾರ ಇರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯ ಇರಬಹುದು. ಜ್ವರ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಔಷಧಿಗಳು ದೇಹದ ಉಷ್ಣತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು. 

ಕೈ, ಕಾಲು ಮತ್ತು ಬಾಯಿಯ ಕಾಯಿಲೆಯಿರುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮೆದುಳಿನ ಉರಿಯೂತ, ಮೆನಿಂಜಸ್‌ಗಳ ಉರಿಯೂತ, ಅಥವಾ ತೀವ್ರವಾದ ಫ್ಲಾಸಿಡ್ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ಮುಂತಾದ ತೊಡಕುಗಳಿಂದ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ದಾಖಲಾಗುವ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ.[೩೦] ಹೃದಯದ ಉರಿಯೂತ, ಶ್ವಾಸಕೋಶದಲ್ಲಿ ದ್ರವ ಅಥವಾ ಶ್ವಾಸಕೋಶಕ್ಕೆ ರಕ್ತಸ್ರಾವದಂತಹ ನರವೈಜ್ಞಾನಿಕವಲ್ಲದ ತೊಡಕುಗಳು ಸಹ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು.[೩೦]

ತೊಡಕುಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಮ್‌ಡಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ವೈರಲ್ ಸೋಂಕುಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ತೊಡಕುಗಳು ಅಪರೂಪ ಆದರೆ ಇದ್ದರೆ ತಕ್ಷಣದ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಎಂಟೆರೋವೈರಸ್೭೧ ನಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಮ್‌ಡಿ ಸೋಂಕುಗಳು ಹೆಚ್ಚು ತೀವ್ರವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕೋಕ್ಸ್ಯಾಕೀವೈರಸ್ ಎ೧೬ ನಿಂದ ಉಂಟಾದ ಸೋಂಕುಗಳಿಗಿಂತ ಸಾವು ಸೇರಿದಂತೆ ನರವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಥವಾ ಹೃದಯದ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚು.[೨೭] ವೈರಲ್ ಅಥವಾ ಅಸೆಪ್ಟಿಕ್ ಮೆನಿಂಜೈಟಿಸ್ ಅಪರೂಪದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಮ್‌ಡಿ ಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಜ್ವರ, ತಲೆನೋವು, ಗಟ್ಟಿಯಾದ ಕುತ್ತಿಗೆ ಅಥವಾ ಬೆನ್ನುನೋವಿನಿಂದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.[೩೦][೨೭] ಸ್ಥಿತಿಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸೌಮ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಿಲ್ಲದೆ ಗುಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅಲ್ಪಾವಧಿಗೆ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಹೋಗಬೇಕಾಗಬಹುದು. ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಮ್‌ಡಿ ಯ ಇತರ ಗಂಭೀರ ತೊಡಕುಗಳು ಎನ್ಸೆಫಾಲಿಟಿಸ್ (ಮೆದುಳಿನ ಉರಿಯೂತ), ಅಥವಾ ಅಪರೂಪದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಫ್ಲಾಸಿಡ್ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು.[೩೮][೨೭]

ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಮ್‌ಡಿ ಹೊಂದಿರುವ ೪-೮ ವಾರಗಳ ನಂತರ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಬೆರಳಿನ ಉಗುರು ಮತ್ತು ಕಾಲ್ಬೆರಳ ಉಗುರು ನಷ್ಟವು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.[೨೩] ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಮ್‌ಡಿ ಮತ್ತು ವರದಿಯಾದ ಉಗುರು ನಷ್ಟದ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವು ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ; ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇದು ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಮತ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಇಲ್ಲದೆ ಉಗುರು ಬೆಳವಣಿಗೆ ಪುನರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ.[೨೩][೩೯]

ಆಹಾರ ಮತ್ತು ದ್ರವದ ಸೇವನೆಯಿಂದ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಬಾಯಿ ಹುಣ್ಣುಗಳಿಂದಾಗಿ ನಿರ್ಜಲೀಕರಣದಂತಹ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಸಣ್ಣ ತೊಡಕುಗಳು ಸಂಭವಿಸಬಹುದು.[೪೦]

ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಶಾಸ್ತ್ರ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕೈ, ಕಾಲು ಮತ್ತು ಬಾಯಿ ರೋಗವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ೧೦ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ [೨೩][೨೭] ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ೫ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನವರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇದು ವಿವಿಧ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳೊಂದಿಗೆ ವಯಸ್ಕರ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.[೩೧] ಇದು ವಸಂತ, ಬೇಸಿಗೆ ಮತ್ತು ಶರತ್ಕಾಲದ ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ಏಕಾಏಕಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ.[೨೯] ಇದು ಶಾಖ ಮತ್ತು ತೇವಾಂಶವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವ ಹರಡುವಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.[೩೫] ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗಿಂತ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಮ್‌ಡಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ.[೪೧] ಕಳಪೆ ನೈರ್ಮಲ್ಯವು ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಮ್‌ಡಿ ಗೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಅಂಶವಾಗಿದೆ.[೪೨] 

ಭಾರತ ೨೦೨೨

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಮೇ ೬, ೨೦೨೨ ರಂದು ಕೊಲ್ಲಂ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಟೊಮೆಟೊ ಜ್ವರ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಅನಾರೋಗ್ಯವು ಏಕಾಏಕಿ [೪೩] ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಈ ಕಾಯಿಲೆಯು ಭಾರತದ ಕೇರಳಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಟೊಮೆಟೊಗಳಂತೆ ಕಾಣುವ ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ದುಂಡಗಿನ ಗುಳ್ಳೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಅದರ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.[೪೪] ಈ ರೋಗವು ವೈರಲ್ ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಮ್‌ಡಿ ಯ ಹೊಸ ರೂಪಾಂತರವಾಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಚಿಕೂನ್‌ಗುನ್ಯಾ ಅಥವಾ ಡೆಂಗ್ಯೂ ಜ್ವರದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿರಬಹುದು.[೪೪][೪೫][೪೫][೪೬][೪೭]

ಈ ಸ್ಥಿತಿಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಐದು ವರ್ಷದೊಳಗಿನ ಮಕ್ಕಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.[೪೪][೪೮] ದಿ ಲ್ಯಾನ್ಸೆಟ್‌ನಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಲೇಖನವು ಗುಳ್ಳೆಗಳ ನೋಟವು Mpox ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವಂತೆಯೇ ಇರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅನಾರೋಗ್ಯವು SARS-CoV-2 ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ.[೪೪] ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳು, ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮತ್ತು ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಮ್‌ಡಿ ಯಂತೆಯೇ ಇರುತ್ತದೆ.[೪೪]

ಇತಿಹಾಸ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೧೯೫೭ ರಲ್ಲಿ ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಮ್‌ಡಿ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾಯಿತು.[೨೭] 1960 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಉಲ್ಬಣವಾಗಿ ಹರಡುತ್ತಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಥಾಮಸ್ ಹೆನ್ರಿ ಫ್ಲೆವೆಟ್ ಈ ರೋಗವನ್ನು[೪೯] "ಹ್ಯಾಂಡ್ ಫೂಟ್ ಆಂಡ್ ಮೌತ್ ಡಿಸೀಸ್" ಎಂದು ಕರೆದರು.[೫೦]

ಸಂಶೋಧನೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಎಂ‌ಡಿ ಗೆ ಕಾರಣವಾದ ವೈರಸ್‌ಗಳ ಸೋಂಕನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಮತ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು ಹೊಸ ಆಂಟಿವೈರಲ್ ಏಜೆಂಟ್‌ಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿವೆ. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಇವಿ-೭೧ ವೈರಲ್ ಕ್ಯಾಪ್ಸಿಡ್ನ ಪ್ರತಿರೋಧಕಗಳು ಪ್ರಬಲವಾದ ಆಂಟಿವೈರಲ್ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಿವೆ.[೫೧]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. ↑ ೧.೦ ೧.೧ Ooi, MH; Wong, SC; Lewthwaite, P; Cardosa, MJ; Solomon, T (2010). "Clinical features, diagnosis, and management of enterovirus 71" (PDF). Lancet Neurology. 9 (11): 1097–1105. doi:10.1016/S1474-4422(10)70209-X. PMID 20965438.
  2. ↑ ೨.೦ ೨.೧ ೨.೨ "Diagnosis". CDC. August 18, 2015. Archived from the original on May 14, 2016. Retrieved May 15, 2016.
  3. ↑ ೩.೦ ೩.೧ "Treat Hand, Foot, and Mouth Disease". CDC. February 2, 2021. Retrieved October 9, 2021.
  4. ↑ "Hand Foot and Mouth Disease". CDC. August 18, 2015. Archived from the original on May 16, 2016. Retrieved May 14, 2016.
  5. ↑ ೫.೦ ೫.೧ ೫.೨ "Hand Foot and Mouth Disease". CDC. August 18, 2015. Archived from the original on May 16, 2016. Retrieved May 14, 2016."Hand Foot and Mouth Disease". CDC. August 18, 2015. Archived from the original on May 16, 2016. Retrieved May 14, 2016.
  6. ↑ Kaminska, K; Martinetti, G; Lucchini, R; Kaya, G; Mainetti, C (2013). "Coxsackievirus A6 and Hand, Foot, and Mouth Disease: Three Case Reports of Familial Child-to-Immunocompetent Adult Transmission and a Literature Review". Case Reports in Dermatology. 5 (2): 203–209. doi:10.1159/000354533. PMC 3764954. PMID 24019771.
  7. ↑ Frydenberg, A; Starr, M (August 2003). "Hand, foot and mouth disease". Australian Family Physician. 32 (8): 594–5. PMID 12973865.
  8. ↑ Hoy, NY; Leung, AK; Metelitsa, AI; Adams, S (2012). "New concepts in median nail dystrophy, onychomycosis, and hand, foot and mouth disease nail pathology". ISRN Dermatology. 2012 (680163): 680163. doi:10.5402/2012/680163. PMC 3302018. PMID 22462009.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  9. ↑ Longo, Dan L. (2012). Harrison's Principles of Internal Medicine (18th ed.). New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0-07174889-6.
  10. ↑ "Causes & Transmission". CDC. August 18, 2015. Archived from the original on May 14, 2016. Retrieved May 15, 2016.
  11. ↑ "Hand, foot, and mouth disease: Identifying and managing an acute viral syndrome". Cleve Clin J Med. 81 (9): 537–43. September 2014. doi:10.3949/ccjm.81a.13132. PMID 25183845.
  12. ↑ Li, Y; Zhu, R; Qian, Y; Deng, J (2012). "The characteristics of blood glucose and WBC counts in peripheral blood of cases of hand foot and mouth disease in China: a systematic review". PLOS ONE. 7 (1): e29003. Bibcode:2012PLoSO...729003L. doi:10.1371/journal.pone.0029003. PMC 3250408. PMID 22235257.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  13. ↑ ೧೩.೦ ೧೩.೧ ೧೩.೨ ೧೩.೩ "Causes & Transmission". CDC. August 18, 2015. Archived from the original on May 14, 2016. Retrieved May 15, 2016."Causes & Transmission". CDC. August 18, 2015. Archived from the original on May 14, 2016. Retrieved May 15, 2016.
  14. ↑ Longo, Dan L. (2012). Harrison's Principles of Internal Medicine (18th ed.). New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0-07174889-6.Longo, Dan L. (2012). Harrison's Principles of Internal Medicine (18th ed.). New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0-07174889-6.
  15. ↑ "Development of antiviral agents toward enterovirus 71 infection". J Microbiol Immunol Infect. 48 (1): 1–8. February 2014. doi:10.1016/j.jmii.2013.11.011. PMID 24560700.
  16. ↑ Fang, Chih-Yeu; Liu, Chia-Chyi (2018). "Recent development of enterovirus A vaccine candidates for the prevention of hand, foot, and mouth disease". Expert Review of Vaccines. 17 (9): 819–831. doi:10.1080/14760584.2018.1510326. ISSN 1744-8395. PMID 30095317.
  17. ↑ "Hand-foot-and-mouth disease – Symptoms and causes". Mayo Clinic (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved October 9, 2021.
  18. ↑ "HFMD Symptoms and Complications". CDC. May 7, 2024. Retrieved July 7, 2024.
  19. ↑ ೧೯.೦ ೧೯.೧ ೧೯.೨ "Outbreaks". CDC. August 18, 2015. Archived from the original on May 17, 2016. Retrieved May 15, 2016.
  20. ↑ ೨೦.೦ ೨೦.೧ Kaminska, K; Martinetti, G; Lucchini, R; Kaya, G; Mainetti, C (2013). "Coxsackievirus A6 and Hand, Foot, and Mouth Disease: Three Case Reports of Familial Child-to-Immunocompetent Adult Transmission and a Literature Review". Case Reports in Dermatology. 5 (2): 203–209. doi:10.1159/000354533. PMC 3764954. PMID 24019771.Kaminska, K; Martinetti, G; Lucchini, R; Kaya, G; Mainetti, C (2013). "Coxsackievirus A6 and Hand, Foot, and Mouth Disease: Three Case Reports of Familial Child-to-Immunocompetent Adult Transmission and a Literature Review". Case Reports in Dermatology. 5 (2): 203–209. doi:10.1159/000354533. PMC 3764954. PMID 24019771.
  21. ↑ "Foot and Mouth Disease update: further temporary control zone established in Surrey". Defra. August 14, 2007. Archived from the original on September 27, 2007. Retrieved August 14, 2007.
  22. ↑ Huang, CC; Liu, CC; Chang, YC; Chen, CY; Wang, ST; Yeh, TF (September 23, 1999). "Neurologic complications in children with enterovirus 71 infection". The New England Journal of Medicine. 341 (13): 936–42. doi:10.1056/nejm199909233411302. PMID 10498488.
  23. ↑ ೨೩.೦ ೨೩.೧ ೨೩.೨ ೨೩.೩ ೨೩.೪ Hoy, NY; Leung, AK; Metelitsa, AI; Adams, S (2012). "New concepts in median nail dystrophy, onychomycosis, and hand, foot and mouth disease nail pathology". ISRN Dermatology. 2012 (680163): 680163. doi:10.5402/2012/680163. PMC 3302018. PMID 22462009.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)Hoy, NY; Leung, AK; Metelitsa, AI; Adams, S (2012). "New concepts in median nail dystrophy, onychomycosis, and hand, foot and mouth disease nail pathology". ISRN Dermatology. 2012 (680163): 680163. doi:10.5402/2012/680163. PMC 3302018. PMID 22462009.
  24. ↑ Kaminska, K; Martinetti, G; Lucchini, R; Kaya, G; Mainetti, C (2013). "Coxsackievirus A6 and Hand, Foot, and Mouth Disease: Three Case Reports of Familial Child-to-Immunocompetent Adult Transmission and a Literature Review". Case Reports in Dermatology. 5 (2): 203–209. doi:10.1159/000354533. PMC 3764954. PMID 24019771.Kaminska, K; Martinetti, G; Lucchini, R; Kaya, G; Mainetti, C (2013). "Coxsackievirus A6 and Hand, Foot, and Mouth Disease: Three Case Reports of Familial Child-to-Immunocompetent Adult Transmission and a Literature Review". Case Reports in Dermatology. 5 (2): 203–209. doi:10.1159/000354533. PMC 3764954. PMID 24019771.
  25. ↑ Wang, Jing (August 21, 2017). "Epidemiological characteristics of hand, foot, and mouth disease in Shandong, China, 2009–2016". Scientific Reports. 7 (8900): 8900. Bibcode:2017NatSR...7.8900W. doi:10.1038/s41598-017-09196-z. PMC 5567189. PMID 28827733.
  26. ↑ "Hand, Foot and Mouth Disease: Signs & Symptoms". mayoclinic.com. The Mayo Clinic. Archived from the original on May 1, 2008. Retrieved May 5, 2008.
  27. ↑ ೨೭.೦೦ ೨೭.೦೧ ೨೭.೦೨ ೨೭.೦೩ ೨೭.೦೪ ೨೭.೦೫ ೨೭.೦೬ ೨೭.೦೭ ೨೭.೦೮ ೨೭.೦೯ Wang, Jing (August 21, 2017). "Epidemiological characteristics of hand, foot, and mouth disease in Shandong, China, 2009–2016". Scientific Reports. 7 (8900): 8900. Bibcode:2017NatSR...7.8900W. doi:10.1038/s41598-017-09196-z. PMC 5567189. PMID 28827733.Wang, Jing (August 21, 2017). "Epidemiological characteristics of hand, foot, and mouth disease in Shandong, China, 2009–2016". Scientific Reports. 7 (8900): 8900. Bibcode:2017NatSR...7.8900W. doi:10.1038/s41598-017-09196-z. PMC 5567189. PMID 28827733.
  28. ↑ "Hand, Foot and Mouth Disease (HFMD)". WHO Western Pacific Region (in ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Archived from the original on April 23, 2012. Retrieved November 6, 2017.
  29. ↑ ೨೯.೦ ೨೯.೧ ೨೯.೨ ೨೯.೩ "Hand, foot, and mouth disease: Identifying and managing an acute viral syndrome". Cleve Clin J Med. 81 (9): 537–43. September 2014. doi:10.3949/ccjm.81a.13132. PMID 25183845.Repass GL, Palmer WC, Stancampiano FF (September 2014). "Hand, foot, and mouth disease: Identifying and managing an acute viral syndrome". Cleve Clin J Med. 81 (9): 537–43. doi:10.3949/ccjm.81a.13132. PMID 25183845.
  30. ↑ ೩೦.೦ ೩೦.೧ ೩೦.೨ ೩೦.೩ Li, Y; Zhu, R; Qian, Y; Deng, J (2012). "The characteristics of blood glucose and WBC counts in peripheral blood of cases of hand foot and mouth disease in China: a systematic review". PLOS ONE. 7 (1): e29003. Bibcode:2012PLoSO...729003L. doi:10.1371/journal.pone.0029003. PMC 3250408. PMID 22235257.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)Li, Y; Zhu, R; Qian, Y; Deng, J (2012). "The characteristics of blood glucose and WBC counts in peripheral blood of cases of hand foot and mouth disease in China: a systematic review". PLOS ONE. 7 (1): e29003. Bibcode:2012PLoSO...729003L. doi:10.1371/journal.pone.0029003. PMC 3250408. PMID 22235257.
  31. ↑ ೩೧.೦ ೩೧.೧ "Hand, Foot and Mouth Disease: Signs & Symptoms". mayoclinic.com. The Mayo Clinic. Archived from the original on May 1, 2008. Retrieved May 5, 2008."Hand, Foot and Mouth Disease: Signs & Symptoms". mayoclinic.com. The Mayo Clinic. Archived from the original on May 1, 2008. Retrieved May 5, 2008.
  32. ↑ Koh, Wee Ming; Bogich, Tiffany; Siegel, Karen; Jin, Jing; Chong, Elizabeth Y.; Tan, Chong Yew; Chen, Mark Ic; Horby, Peter; Cook, Alex R. (October 2016). "The Epidemiology of Hand, Foot and Mouth Disease in Asia: A Systematic Review and Analysis". The Pediatric Infectious Disease Journal. 35 (10): e285–300. doi:10.1097/INF.0000000000001242. ISSN 1532-0987. PMC 5130063. PMID 27273688.
  33. ↑ Omaña-Cepeda, Carlos; Martínez-Valverde, Andrea; del Mar Sabater- Recolons, María; Jané-Salas, Enric; Marí-Roig, Antonio; López-López, José (March 15, 2016). "A literature review and case report of hand, foot and mouth disease in an immunocompetent adult". BMC Research Notes. 9: 165. doi:10.1186/s13104-016-1973-y. ISSN 1756-0500. PMC 4791924. PMID 26975350.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  34. ↑ "Hand, Foot and Mouth Disease". Prevention and Treatment. Centers for Disease Control and Prevention. 2013. Archived from the original on October 17, 2013. Retrieved October 18, 2013.
  35. ↑ ೩೫.೦ ೩೫.೧ ೩೫.೨ Koh, Wee Ming; Bogich, Tiffany; Siegel, Karen; Jin, Jing; Chong, Elizabeth Y.; Tan, Chong Yew; Chen, Mark Ic; Horby, Peter; Cook, Alex R. (October 2016). "The Epidemiology of Hand, Foot and Mouth Disease in Asia: A Systematic Review and Analysis". The Pediatric Infectious Disease Journal. 35 (10): e285–300. doi:10.1097/INF.0000000000001242. ISSN 1532-0987. PMC 5130063. PMID 27273688.Koh, Wee Ming; Bogich, Tiffany; Siegel, Karen; Jin, Jing; Chong, Elizabeth Y.; Tan, Chong Yew; Chen, Mark Ic; Horby, Peter; Cook, Alex R. (October 2016). "The Epidemiology of Hand, Foot and Mouth Disease in Asia: A Systematic Review and Analysis". The Pediatric Infectious Disease Journal. 35 (10): e285–300. doi:10.1097/INF.0000000000001242. ISSN 1532-0987. PMC 5130063. PMID 27273688.
  36. ↑ Mao, QY; Wang, Y; Bian, L; Xu, M; Liang, Z (May 2016). "EV71 vaccine, a new tool to control outbreaks of hand, foot and mouth disease (HFMD)". Expert Review of Vaccines. 15 (5): 599–606. doi:10.1586/14760584.2016.1138862. PMID 26732723.
  37. ↑ "Hand, Foot and Mouth Disease". Prevention and Treatment. Centers for Disease Control and Prevention. 2013. Archived from the original on October 17, 2013. Retrieved October 18, 2013."Hand, Foot and Mouth Disease". Prevention and Treatment. Centers for Disease Control and Prevention. 2013. Archived from the original on October 17, 2013. Retrieved October 18, 2013.
  38. ↑ Huang, CC; Liu, CC; Chang, YC; Chen, CY; Wang, ST; Yeh, TF (September 23, 1999). "Neurologic complications in children with enterovirus 71 infection". The New England Journal of Medicine. 341 (13): 936–42. doi:10.1056/nejm199909233411302. PMID 10498488.Huang, CC; Liu, CC; Chang, YC; Chen, CY; Wang, ST; Yeh, TF (September 23, 1999). "Neurologic complications in children with enterovirus 71 infection". The New England Journal of Medicine. 341 (13): 936–42. doi:10.1056/nejm199909233411302. PMID 10498488.
  39. ↑ "Hand, Foot and Mouth Disease". Complications. Centers for Disease Control and Prevention. 2011. Archived from the original on October 17, 2013. Retrieved October 14, 2013.
  40. ↑ "Hand, Foot and Mouth Disease". WHO Western Pacific Region (in ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Archived from the original on April 24, 2014. Retrieved November 6, 2017.
  41. ↑ Koh, Wee Ming; Bogich, Tiffany; Siegel, Karen; Jin, Jing; Chong, Elizabeth Y.; Tan, Chong Yew; Chen, Mark IC; Horby, Peter; Cook, Alex R. (October 2016). "The Epidemiology of Hand, Foot and Mouth Disease in Asia: A Systematic Review and Analysis". The Pediatric Infectious Disease Journal. 35 (10): e285 – e300. doi:10.1097/INF.0000000000001242. ISSN 0891-3668. PMC 5130063. PMID 27273688.
  42. ↑ "Hand-Foot-and-Mouth Disease". WebMD (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved November 28, 2017.
  43. ↑ "Tomato flu outbreak in India". Lancet Respir Med. 11 (1): e1 – e2. August 2022. doi:10.1016/S2213-2600(22)00300-9. PMC 9385198. PMID 35987204.
  44. ↑ ೪೪.೦ ೪೪.೧ ೪೪.೨ ೪೪.೩ ೪೪.೪ "Tomato flu outbreak in India". Lancet Respir Med. 11 (1): e1 – e2. August 2022. doi:10.1016/S2213-2600(22)00300-9. PMC 9385198. PMID 35987204.Chavda VP, Patel K, Apostolopoulos V (August 2022). "Tomato flu outbreak in India". Lancet Respir Med. 11 (1): e1 – e2. doi:10.1016/S2213-2600(22)00300-9. PMC 9385198. PMID 35987204.
  45. ↑ ೪೫.೦ ೪೫.೧ "It's not tomato flu, fever caused by HFMD virus variant: Health Secy Radhakrishnan". The New Indian Express. May 14, 2022. Retrieved June 16, 2022.
  46. ↑ "Tomato flu in Kerala: No need to panic, authorities instructed to be vigilant". livemint.com. May 11, 2022. Retrieved June 30, 2022.
  47. ↑ "Tomato fever or HFMD virus in Kerala? Know causes, and symptoms of HFMD". Zee News. May 15, 2022. Retrieved June 16, 2022.
  48. ↑ "Reports of "tomato flu" outbreak in India are not due to new virus, say doctors". BMJ. 378: o2101. August 2022. doi:10.1136/bmj.o2101. PMID 36028244.
  49. ↑ ""Hand-foot-and-mouth disease" in Birmingham in 1959". British Medical Journal. 2 (5214): 1708–11. December 1960. doi:10.1136/bmj.2.5214.1708. PMC 2098292. PMID 13682692.
  50. ↑ "'Hand, foot, and mouth disease' associated with Coxsackie A5 virus". Journal of Clinical Pathology. 16 (1): 53–5. January 1963. doi:10.1136/jcp.16.1.53. PMC 480485. PMID 13945538.
  51. ↑ "Development of antiviral agents toward enterovirus 71 infection". J Microbiol Immunol Infect. 48 (1): 1–8. February 2014. doi:10.1016/j.jmii.2013.11.011. PMID 24560700.Pourianfar HR, Grollo L (February 2014). "Development of antiviral agents toward enterovirus 71 infection". J Microbiol Immunol Infect. 48 (1): 1–8. doi:10.1016/j.jmii.2013.11.011. PMID 24560700.


"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಕೈ,_ಕಾಲು_ಮತ್ತು_ಬಾಯಿ_ರೋಗ&oldid=1290857" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ