ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ

{{Mergeto|[[ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ

ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ: ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ (ಚಲನಚಿತ್ರ)

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಅರಸರಲ್ಲೊಬ್ಬನು. ಹಂಪೆಯು ಇವನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿದ್ಧಿತು. ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು ತುಳುವಂಶದ ಪ್ರಮುಖ ಅರಸನಾಗಿದ್ದನು.ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಕ್ರಿ.ಶ.೧೫೦೯ ರಿಂದ ೧೫೨೯ ರವರೆಗೆ ಆಳಿದ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರಲ್ಲಿ ಅತಿ ಪ್ರಮುಖನು. ತುಳುವ ರಾಜವಂಶದ ಮೂರನೆಯ ಅರಸ. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಈತನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉಚ್ಛ್ರಾಯಕ್ಕೇರಿತು.ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನಲ್ಲಿ "ಮೂರುರಾಯರಗಂಡ", "ಕನ್ನಡರಾಜ್ಯ ರಮಾರಮಣ" ಎಂದೂ, ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ "ಆಂಧ್ರಭೋಜ" ಎಂದೂ ಬಿರುದಾಂಕಿತನಾದ ಈತನ ಕಾಲದ ವೈಭವ ಇಂದೂ ಮನೆಮಾತಾಗಿದೆ.

ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ
Emperor of Vijayanagara Empire
A bronze statue of Emperor Krishnadevaraya
ರಾಜ್ಯಭಾರ	26 July 1509–1529
ಜನನ	17 January 1471
ಜನ್ಮ ಸ್ಥಳ	Hampi, Karnataka
ಮರಣ	1529
ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಳ	Hampi, Karnataka
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ	Viranarasimha Raya
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ	Achyuta Deva Raya
ಪಟ್ಟದರಸಿ	Chinna Devi Tirumala Devi Annapurna Devi
ವಂಶ	Tuluva Dynasty
ತಂದೆ	Tuluva Narasa Nayaka
ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳು	ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ

Kannada inscription dated 1509 A.D., of Krishnadeva Raya at the Virupaksha temple in Hampi describes his coronation and the construction of the large open mantapa

Kannada inscription, dated 1513 A.D., of Krishnadeva Raya at the Krishna temple in Hampi describes his victories against the Gajapati Kingdom of Odisha.

Tirumala Temple and Vaikuntam Queue Complex (semicircular building in the foreground) as seen from Srivari Padalu on Narayanagiri hill

ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ವಿಗ್ರಹ ಕಾಳಹಸ್ತಿ

ವಿಜಯಸ್ಥಂಬ,ಪೊಟ್ನೂರು,ವಿಶಾಖ,ಆಂಧ್ರ

ಹಿನ್ನೆಲೆ

• ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ತಂದೆ ತುಳುವ ನರಸ ನಾಯಕ. ತಾಯಿ ನಾಗಲಾಂಬಿಕೆ . ಸಾಳುವ ನರಸದೇವರಾಯನ ಸೇನೆಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ನರಸನಾಯಕನು , ಸಂಪೂರ್ಣ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ತನ್ನ ವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ತುಳುವ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು. ನರಸನಾಯಕನ ನಂತರ ಕೃಷ್ಣಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿಯಂದು ಪಟ್ಟವೇರಿದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು ರಾಜಧಾನಿಯಾದ ವಿಜಯನಗರದ ಉಪನಗರವಾಗಿ ನಾಗಲಾಪುರ ಎಂಬ ಸುಂದರ ನಗರವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿದನು.
• ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಗೌರವಿಸುತ್ತಿದ್ದ ತಿಮ್ಮರಸು, ಆತನು ಪಟ್ಟವೇರಲು ಕಾರಣೀಭೂತನಾಗಿದ್ದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಅವನ ರಾಜ್ಯಭಾರದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಾಮಾತ್ಯನಾಗಿ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದನು. ಮಟ್ಟಸ ಎತ್ತರದವನಾಗಿದ್ದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನಿಗೆ, ದಿನವೂ ಸಾಮು ಮಾಡಿದ್ದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಕಲ್ಲಿನಂತಹ ದೇಹಧಾರ್ಡ್ಯವಿತ್ತು. ಹಸನ್ಮುಖಿಯಾದರೂ, ಶೀಘ್ರಕೋಪಿಯೂ ಆಗಿದ್ದ ಎಂದೂ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.
• ಪರದೇಶದ ಪ್ರವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಗೌರವ ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಸಮರ್ಥ ಆಡಳಿತಗಾರನಾಗಿದದ್ದು ಕಾನೂನು ಪಾಲನೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟರ ಶಿಸ್ತು ಪಾಲಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸೇನಾನಾಯಕನೂ ಆಗಿದ್ದ ಆತನು, ಸ್ವತಃ ಸೇನೆಯ ಮುಂದಾಳುತ್ವ ವಹಿಸುವದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಗಾಯಗೊಂಡವರಿಗೆ ಕೈಯಾರೆ ಶುಶ್ರೂಷೆಯನ್ನೂ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಎಂದೂ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಆಡಳಿತದ ಬಗೆಗಿನ ಬಹಳಷ್ಟು ಮಾಹಿತಿ ಅವನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಯಾತ್ರಿಕರಾದ ಡೊಮಿಂಗೋ ಪಾಯಸ್ ಮತ್ತು ಫೆರ್ನಾವ್ ನೂನೀಜ್ ಅವರ ಬರಹಗಳಿ೦ದ ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ.

ರಾಜ್ಯವಿಸ್ತಾರ

• ಸಿಂಹಾಸನಕ್ಕೇರಿದ ಆರು ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಯೂಸುಫ್ ಆದಿಲ್ ಖಾನ್ ಮತ್ತು ಬೀದರಿನ ಸುಲ್ತಾನ ಮಹಮೂದ್ ಅನ್ನು ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು ಸೋಲಿಸಿದನೆಂದು ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ. ೧೫೧೦ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತರದ ರಾಯಚೂರಿಗೆ ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಿ ಗುಲ್ಬರ್ಗಾ ಮತ್ತು ಬೀದರ್ ಕಡೆಗೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕಿದ. ಹೀಗೆ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣದ ಕೇಂದ್ರವಾದ ರಾಜ್ಯಭಾಗವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ.
• ನಂತರ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿ ಪ್ರತಾಪರುದ್ರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳೀಯ ನಾಯಕನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಯವರೆಗಿನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದನು. ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಅತಿ ಮುಖ್ಯ ವಿಜಯ ಬಂದದ್ದು ಮೇ ೧೯, ೧೫೨೦ ರಲ್ಲಿ ಬಿಜಾಪುರದ ಇಸ್ಮಾಯಿಲ್ ಆದಿಲ್ ಷಾ ನಿ೦ದ ರಾಯಚೂರನ್ನು ಗೆದ್ದಾಗ. ಒಟ್ಟು ಸಾವಿರಾರು ಸೈನಿಕರು, ೩೨,೬೦೦ ಕುದುರೆ ಸವಾರರು ಮತ್ತು ೫೫೧ ಆನೆಗಳು ಪಾಲ್ಗೊಂಡ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೧೬,೦೦೦ ವಿಜಯನಗರದ ಸೈನಿಕರು ಮೃತಪಟ್ಟರು.
• ಕೊನೆಯ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರ ಮೊದಲ ರಾಜಧಾನಿಯಾದ ಕಲಬುರಗಿ ಕೋಟೆ ನೆಲಸಮವಾಯಿತು. ಡೊಮಿಂಗೋ ಪಯಸ್ ನ ವಿವರಣೆಯಂತೆ ಅಂದಿನ ವಿಜಯನಗರ ರೋಮ್ ನಗರದಷ್ಟಾದರೂ ದೊಡ್ಡದಿದ್ದು , ಐದು ಲಕ್ಷ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದೀತು. ತಾನು ಕಂಡ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ನಗರವೆಂದೂ ಪಯಸ್ ವಿಜಯನಗರವನ್ನು ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾನೆ.

ವಿದೇಶಾಂಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳು

• ವಿಜಯನಗರ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸೇನಾಯಶಸ್ಸು ಸಿಕ್ಕದ್ದು ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ. ಹಠಾತ್ತನೆ ಯುದ್ಧ ತಂತ್ರವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿ , ಸೋಲುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲೂ ಗೆಲುವು ಸಾಧಿಸುವ ಚಾಕಚಕ್ಯತೆ ಅವನಿಗಿತ್ತು. ಆತನ ಆಳ್ವಿಕೆ ಮೊದಲ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಆಕ್ರಮಣ, ರಕ್ತಪಾತ ಮತ್ತು ಗೆಲುವುಗಳನ್ನು ಕಾಣುತ್ತೇವೆ.
• ಅವನ ಶತ್ರುಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯರೆಂದರೆ, ಐದು ವಿಭಾಗವಾಗಿದ್ದರೂ ಹಗೆ ಸಾಧಿಸಿದ ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರು , ಸಾಳುವ ನರಸಿಂಹರಾಯನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದ ಒರಿಸ್ಸಾದ ಗಜಪತಿ, ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ ಪ್ರಬಲ ನೌಕಾಪಡೆಯ ಕಾರಣದಿಂದ ಕಡಲ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದ, ಹಾಗೂ ದಿನೇ ದಿನೇ ಬಲಕಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು. ಇವರಲ್ಲದೇ, ಉಮ್ಮತ್ತೂರು ಪಾಳೆಯಗಾರ, ಕೊಂಡವೀಡಿನ ರೆಡ್ಡಿರಾಜು ಮತ್ತು ಭುವನಗಿರಿಯ ವೇಲಮರೊಂದಿಗೂ ಆಗಾಗ ಕಾಳಗಗಳಾಗುತ್ತಿದ್ದವು.

ದಕ್ಖನಿನಲ್ಲಿ ಜಯ

• ದಕ್ಖನ್ ಸುಲ್ತಾನರಿಂದ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆಯಂತೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ, ವಿಜಯನಗರದ ಹಳ್ಳಿ, ಪಟ್ಟಣಗಳ ಮೇಲಿನ ಧಾಳಿ, ಲೂಟಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ಈತನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡವು. ೧೫೦೯ರಲ್ಲಿ, ದಿವಾನಿ ಎಂಬಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಬಿಜಾಪುರದ ಸುಲ್ತಾನ್ ಮಹಮೂದ್ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಗಾಯಗೊಂಡು ಸೋಲೊಪ್ಪಿದನು. ಯೂಸುಫ್ ಆದಿಲ್ ನನ್ನು ಕೊಂದು ಅವನ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.
• ಈ ವಿಜಯದಿಂದ ಸ್ಪೂರ್ತಿಗೊಂಡು ಮತ್ತು ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರ ಒಳಜಗಳದ ಲಾಭ ಪಡೆದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು ಬೀದರ್, ಗುಲ್ಬರ್ಗಾ ಮತ್ತು ಬಿಜಾಪುರಗಳ ಮೇಲೆ ಧಾಳಿ ಮಾಡಿದನು. ಅಲ್ಲಿ ಸುಲ್ತಾನ್ ಮಹಮೂದನನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿ ಆತನನ್ನು , ಅಲ್ಲಿಯ ವಸ್ತುತಃ ಆಡಳಿತಗಾರನಾಗಿ ಮಾಡಿ "ಯವನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಕ" ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಗಳಿಸಿದನು. ಗೊಲ್ಕೊಂಡಾ ಸುಲ್ತಾನ ಕುಲಿ ಕುತ್ಬ್ ಷಾನನ್ನು ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಪ್ರಧಾನಿ ತಿಮ್ಮರಸು ಸೋಲಿಸಿದನು.

ಸಾಮಂತರ ಜೊತೆ ಯುದ್ಧ

ಸ್ಥಳೀಯ ಪಾಳೆಯಗಾರರು ಮತ್ತು ಭುವನಗಿರಿಯ ವೇಲಮನ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿ ಗೆದ್ದು , ತನ್ನ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಯವರೆಗೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿದನು. ಕಾವೇರಿ ದಡದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಉಮ್ಮತ್ತೂರಿನ ದೊರೆ ವೀರನಂಜರಾಜೇ ವೊಡೆಯರ್ (ಗಂಗರಾಜ)ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದನು. ೧೫೧೨ರಲ್ಲಿ (ಗಂಗರಾಜ) ವೀರನಂಜರಾಜೇ ವೊಡೆಯರ್ ಕಾವೇರಿಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಅಸುನೀಗಿದ. ಈ ಪ್ರದೇಶ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಯಿತು. ೧೫೧೬-೧೭ರಲ್ಲಿ ಅವನ ರಾಜ್ಯ ದ ಗಡಿಯು ಗೋದಾವರಿ ನದಿಯನ್ನು ದಾಟಿತು.

ಕಳಿಂಗ ಯುದ್ಧ:-೧೫೧೩-೧೫೧೮

ಸೂರ್ಯ ವಂಶದ ಒಡೆಯರಾಜು ಕ್ಷತ್ರಿಯ *ಗಜಪತಿಗಳ ರಾಜ್ಯ ವಿಶಾಲವಾಗಿದ್ದು ಇಂದಿನ ಆಂಧ್ರ ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣ ಪ್ರದೇಶ ಹಾಗೂ ಸಂಪೂರ್ಣ ಒರಿಸ್ಸಾವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಉಮ್ಮತ್ತೂರಿನ ಯಶಸ್ಸಿನಿಂದ ಉತ್ತೇಜಿತನಾದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು.ಸೂರ್ಯ ವಂಶದ ಒಡೆಯರಾಜು ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಗಜಪತಿ ಪ್ರತಾಪ ರುದ್ರದೇವನ ಸ್ವಾಧೀನದಲ್ಲಿದ್ದ ತೆಲಂಗಾಣ ಪ್ರದೇಶದತ್ತ ತನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ತಿರುಗಿಸಿದನು. ವಿಜಯನಗರ ಸೈನ್ಯವು ೧೫೧೨ರಲ್ಲಿ ಉದಯಗಿರಿ ಕೋಟೆಗೆ ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಿತು. ಒಂದು ವರ್ಷದವರೆಗೂ ನಡೆದ ಈ ಮುತ್ತಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೂ ಸೂರ್ಯ ವಂಶದ ಒಡೆಯರಾಜು ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಗಜಪತಿಯ ಸೈನ್ಯ ಹಸಿವಿನಿಂದ ಶಿಥಿಲವಾಗತೊಡಗಿತು.

• ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು ಪತ್ನಿಯರಾದ ತಿರುಮಲಾ ದೇವಿ ಮತ್ತು ಚಿನ್ನಮ ದೇವಿಯರೊಂದಿಗೆ ತಿರುಪತಿಯಲ್ಲಿ ತಿಮ್ಮಪ್ಪನ ದರ್ಶನ ಮಾಡಿದನು. ಇದರ ನಂತರ ಸೂರ್ಯ ವಂಶದ ಒಡೆಯರಾಜು ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಗಜಪತಿಯ ಸೇನೆ ಕೊಂಡವೀಡುರಾಜು ಎಂಬಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸೇನೆಗೆ ಎದುರಾಯಿತು. ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳಿಂದ ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಿದ್ದ್ದರೂ, ಕೆಲವು ಮೊದಮೊದಲ ಸೋಲುಗಳ ನಂತರ ವಿಜಯನಗರ ಸೇನೆ ರಣರಂಗದಿಂದ ಹಿಂದೆಗೆಯಲಾರಂಭಿಸಿತು.
• ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತಿಮ್ಮರಸು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಕಾವಲಿಲ್ಲದ ಪೂರ್ವದ ದ್ವಾರದ ರಹಸ್ಯಒಳದಾರಿಯ ಮೂಲಕ ಒಳನುಗ್ಗಿದ ವಿಜಯನಗರದ ಸೇನೆ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಗೆದ್ದು, ಆಕಾಲದ ಅತಿಸಮರ್ಥ ಕತ್ತಿವರಸೆಗಾರ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿದ್ದ ,ಸೂರ್ಯ ವಂಶದ ಒಡೆಯರಾಜು ಪ್ರತಾಪರುದ್ರದೇವನ ಮಗ, ಯುವರಾಜ ವೀರಭದ್ರನನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಿತು. ಈ ವಿಜಯದ ನಂತರ ತಿಮ್ಮರಸು ಕೊಂಡವೀಡು ಪ್ರಾಂತದ ಮಾಂಡಲೀಕನಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡ.
• ಮುಂದೆ ವಿಜಯನಗರ ಸೇನೆಯು ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ವಂಶದ ಒಡೆಯರಾಜು ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಗಜಪತಿ ಸೇನೆಯನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಮುತ್ತಿತು. ಉತ್ಕಲ-ಕಳಿಂಗದ ಮೇಲೆ ನೇರ ಧಾಳಿ ಮಾಡಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದಿದ್ದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ರಣತಂತ್ರಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಪ್ರತಾಪರುದ್ರ ದೇವನು

ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನನ್ನು ಅವನ ಸೇನೆಯೊಂದಿಗೆ ಹೀನಾಯವಾಗಿ ಸೋಲಿಸುವ ಪ್ರತಿಯೋಜನೆ ಹಾಕಿದನು. ಈ ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಇವೆರಡು ಸೇನೆಗಳು ಕಳಿಂಗಾನಗರದಲ್ಲಿ ಸಂಧಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು.

• ಆದರೆ , ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಚಾಣಾಕ್ಷ ತಿಮ್ಮರಸು ಪ್ರತಾಪರುದ್ರದೇವನ ಪಕ್ಷ ತ್ಯಜಿಸಿದ ತೆಲುಗು ಭಾಷಿಕನೊಬ್ಬನಿಗೆ ಲಂಚ ಕೊಟ್ಟು ಸಂಪಾದಿಸಿದನು. ಪ್ರತಾಪರುದ್ರನ ಯೋಜನೆ ನಡೆಯದೆ, ಆತ ತನ್ನ ರಾಜಧಾನಿಯತ್ತ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಬೇಕಾಯಿತು. ಕೊನೆಗೂ ಆತ ವಿಜಯನಗರ ಸೇನೆಗೆ ಶರಣಾಗಿ , ತನ್ನ ಮಗಳನ್ನು ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು ಮದುವೆಮಾಡಿದ. ಇದರ ನಂತರ ಭಾರತದ ಎರಡು ಪ್ರಬಲ ಹಿಂದೂ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಶಾಂತಿ ಸಾಮರಸ್ಯ ನೆಲೆಸಿ ಸನಾತನ ಧರ್ಮ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಯಿತು.
• ೧೫೧೦ರಲ್ಲಿ ಗೋವಾದಲ್ಲಿ ಡೊಮಿನಿಯನ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರೊಂದಿಗೆ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು ಸ್ನೇಹ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿದನು. ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಿಂದ ಬಂದೂಕು ಮತ್ತು ಅರಬ್ಬೀ ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡದ್ದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ . ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಪರಿಣತಿಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡು ವಿಜಯನಗರ ನಗರಕ್ಕೆ ನೀರು ಸರಬರಾಜು ಯೋಜನೆಯ ಸುಧಾರಣೆ ಮಾಡಿದನು.

ಅಂತಿಮ ಸಂಘರ್ಷ

• ಕನ್ನಡ ಶಾಸನ ಹಂಪಿ ಬಳಿ ಅನಂತಶಯನಗುಡಿ (Anathasayanagudi) ರಲ್ಲಿ ಅನಂತಶಯನ (Anathasayana) ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಆಫ್ 1524 AD, ದಿನಾಂಕ. ದೇವಾಲಯದ ತನ್ನ ರೋಗಗ್ರಸ್ಥ ಮಗನ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಂಕೀರ್ಣ ಮೈತ್ರಿಗಳು ಮತ್ತು ಐದು ಡೆಕ್ಕನ್ ಸುಲ್ತಾನ್ ಅವರು ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು, ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಎಂದು ಅರ್ಥ.
• ಅವರು ಗೊಲ್ಕೊಂಡಾ ಸೋಲಿಸಿ ಮುಹಮ್ಮದ್ ತನ್ನ ಕಮಾಂಡರ್ Madurul-ಮುಲ್ಕ್, ಪುಡಿ ಮಾಡಿದ ಬಿಜಾಪುರ ಮತ್ತು ಅದರ ಸುಲ್ತಾನ್ ಇಸ್ಮಾಯಿಲ್ ಆದಿಲ್ ಷಾ ಮತ್ತು ಪುನಸ್ಸಂಪಾದಿತ ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಷಾ. ತನ್ನ ವಿಜಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಅವರು 16,000 ವಿಜನಗರ ಸೈನಿಕರು ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕಷ್ಟ ಮುತ್ತಿಗೆ ನಂತರ ಬಿಜಾಪುರದ ಇಸ್ಮಾಯಿಲ್ ಆದಿಲ್ ಶಾ ರಾಯಚೂರು ಕೋಟೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡನು ಅಲ್ಲಿ ಮೇ 19, 1520 ರಂದು ನಡೆಯಿತು.
• ರಾಯಚೂರು ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಸೇನಾ ಕಮಾಂಡರ್ ಪೆಮ್ಮಸಾನಿ ರಾಮಲಿಂಗ ನಾಯುಡು, ಬಗೆಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಕೃತಜ್ಞರಾಗಿರಬೇಕು ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಅದಕ್ಕೆ ಬಹುಮಾನ ದೊರೆಯಿತು. ರಾಯಚೂರು ವಿರುದ್ಧ ಅಭಿಯಾನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಇದು 703.000 ಕಾಲ್ದಳ, 32.600 ಅಶ್ವದಳ ಮತ್ತು 551 ಆನೆಗಳು (ರಾಯಚೂರು ಯುದ್ಧ ನೋಡಿ) ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ತನ್ನ ಕೊನೆಯ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಅವರು ನೆಲಕ್ಕೆ ಗುಲ್ಬರ್ಗಾ, ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರು ಆರಂಭಿಕ ಬಂಡವಾಳ ಕೋಟೆಯನ್ನು ನೆಲಸಮವಾಗಿ. ತನ್ನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮೇಲೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು. ಯುವರಾಜ ಸಮಯದವರೆಗೆ ಉಳಿಯಲಿಲ್ಲ ಆದಾಗ್ಯೂ 1524 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಗ ತಿರುಮಲ ರಾಯ ಯುವರಾಜ ಮಾಡಿದ. ಅವರು ಸಾವಿಗೆ ವಿಷ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ತಿಮ್ಮರುಸು(Timmarusu) ತೊಡಗಿರುವ ಅನುಮಾನಿಸಿದ ಕೃಷ್ಣದೇವ ರಾಯ ತನ್ನ ನಂಬಿಕಸ್ತ ದಂಡನಾಯಕ ಮತ್ತು ಸಲಹೆಗಾರ ಬ್ಲೈಂಡೆಡ್.
• ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಆದಿಲ್ ಷಾ ಬಳಿ ಎಂದು ಬೆಳಗಾವಿ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಸಿದ್ಧರಾಗುತ್ತಿದ್ದರು; ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಅನಾರೋಗ್ಯ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ಅವರು 1529 ರಲ್ಲಿ ನಂತರ ನಿಧನರಾದರು. ಅವರ ಸಾವಿಗೆ ಮುನ್ನ, ಅವರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ತನ್ನ ಸಹೋದರ, (Achyuta)ಅಚ್ಯುತರಾಯ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡಿದೆ. ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಆಳ್ವಿಕೆ ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿನ ಅವಶೇಷಗಳು ಆ ಪ್ರಬಲ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅದ್ಭುತ ಕಥೆ ಹೇಳುವ ವಿಜಯನಗರ ಚಕ್ರವರ್ತಿ. ಇವತ್ತುಗೆ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಮೋಘ ಅಧ್ಯಾಯವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ.

ಆಂತರಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳು

• ಪೇಸ್ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ರಾಜ ಧೋರಣೆಯನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ, "ರಾಜ ಕೊಲ್ಲುವ ಮೂಲಕ ಕಾನೂನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ." ಆಸ್ತಿ (ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ವಿನ್ಯಾಸ) ವಿರುದ್ಧ ಮತ್ತು ಕೊಲೆಯ ಅಪರಾಧಗಳು ಕಳ್ಳತನ ಮತ್ತು ಕೊಲೆಯ ಶಿರಚ್ಛೇದವು (ದ್ವಂದ್ವ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸಂಭವಿಸುವ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ) ಒಂದು ಕಾಲು ಮತ್ತು ಕೈ ಕತ್ತರಿಸುವ ರಷ್ಟಿದೆ.
• ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ ಆದರೆ ನಗರದ ರೋಮ್ ಕಡೇಪಕ್ಷ ದೊಡ್ಡ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪೇಸ್ (Vijaynagar)ವಿಜಯನಗರದ ಗಾತ್ರವು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿಲ್ಲ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಅವರು ಅರ್ಧ ಮಿಲಿಯನ್ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ವಿಜನಗರ "ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಒದಗಿಸಿದ ನಗರ" ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರಾಯಲ್ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರು ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮತ್ತಷ್ಟು ಉಪವಿಭಾಗಗಳು ಆಗಿ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಅನೇಕ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆ ಕನ್ನಡ ಇತ್ತು. ನಾನು ಕೃಷ್ಣ ರಾಯ ಕಾನೂನುರೀತ್ಯಾ ಒಂದು ರಾಜನ ಕೇವಲ, ಆದರೆ ಅವರು ವ್ಯಾಪಕ ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಬಲವಾದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪ್ರಭಾವ ಒಂದು ವಸ್ತುತಃ ಸಾರ್ವಭೌಮ ಎಂದು ರಿಮಾರ್ಕ್ಸ್ Sewe. ಪ್ರಧಾನಿ Timmarusu ಸಕ್ರಿಯ ಸಹಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಅವರು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಆಡಳಿತ ಭೂಮಿ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಜನರ ಅಭ್ಯುದಯ ಹೆಚ್ಚಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತ ತನ್ನ ಅಮುಕ್ತಮಾಲ್ಯದ ಸೂಚಿಸಿರುವ ಹಳಿಗಳ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಲಾಯಿತು.
• ಅವರು ಕಿಂಗ್ ಯಾವಾಗಲೂ ಧರ್ಮ ಕಡೆಗೆ ಒಂದು ಕಣ್ಣಿಟ್ಟು ವಿಧಿಸಬೇಕೆಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಆಗಿತ್ತು. ಜನರ ಕ್ಷೇಮಕ್ಕಾಗಿ ತನ್ನ ಕಾಳಜಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ವ್ಯಾಪಕ ವಾರ್ಷಿಕ ಪ್ರವಾಸಗಳು ನೀಡಿದರು ಇದೆ, ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಅಧ್ಯಯನ ಮತ್ತು ಜನರ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಮತ್ತು ದುಷ್ಟ ಮಾಡುವವರನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು.
• ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಚರಿತ್ರೆ ಡೊಮಿಂಗೊ ಪೇಸ್ "ಅತ್ಯಂತ ಭಯ ಮತ್ತು ಪರಿಪೂರ್ಣ ಕಿಂಗ್. ಹೆಚ್ಚು ನ್ಯಾಯದ ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ರಾಜ ಮತ್ತು ಒಂದು ಮ್ಯಾನ್", ಎಂದು ಕೃಷ್ಣ ರಾಯ ಹೊಗಳುತ್ತಾನೆ. ವೈಷ್ಣವ ಅನುಯಾಯಿ ಆದರೂ ಎಲ್ಲ ಪಂಥಗಳು ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ತೋರಿಸಿತು, ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪೂರ್ವಾಗ್ರಹ ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಅಥವಾ ಸಹಚರರು ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಮ್ಮ ಆಯ್ಕೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅವನನ್ನು ಪ್ರಭಾವ ಇಲ್ಲ. ಬಾರ್ಬೋಸಾ ಪ್ರಕಾರ, "ಕಿಂಗ್ ಯಾವುದೇ ಕಿರಿಕಿರಿಗೆ ಬಳಲುತ್ತಿರುವ ಇಲ್ಲದೆ, ಪ್ರತಿ ವ್ಯಕ್ತಿ ಬಂದು ಹೋಗಿ, ತನ್ನ ಮತ ಪ್ರಕಾರ ಜೀವಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ ಅಂದರೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನೀಡುತ್ತದೆ".

ಕಲೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ

ಸಂಗೀತ ಸ್ತಂಭಗಳು, ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯ multigonal ಬೇಸ್ ಹಂಪಿ ಜೊತೆ ವಿಠ್ಠಲ ದೇವಸ್ಥಾನ. ಇದು ತೆಲುಗು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸುವರ್ಣ ಯುಗ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಆದರೂ ಕೃಷ್ಣದೇವ ರಾಯ ಆಳ್ವಿಕೆಯ, ಅನೇಕ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಮೃದ್ಧ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಒಂದು ವಯಸ್ಸು. ಅನೇಕ ತೆಲುಗು, ಸಂಸ್ಕೃತ, ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಕವಿಗಳು ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿತು. ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಕೃಷ್ಣದೇವ ರಾಯ ಹಲವು ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿರರ್ಗಳವಾಗಿ. ಅವರು ವಂಶಾವಳಿಯ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡ [2], ತೆಲುಗು ಅಥವಾ ತುಳುವ(Tuluva) ಎಂಬ ಒಂದು ಚರ್ಚೆ ಉಳಿದಿದೆ. [3]

ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ

ಅವರು ವೀರ-saivamrita, ಭವ-ಚಿಂತಾ-ರತ್ನ ಮತ್ತು ಸತ್ಯೇಂದ್ರ ಚೋಳ-ಕಥೆ, ಕೃಷ್ಣ ರಾಯ ಭಾರತ ತನ್ನ ರಾಜನ ಒಂದು ಲೇಖನ ಬರೆದ ಭಗ-vatha, ತಿಮ್ಮಣ್ಣ ಕವಿ ಬರೆದ Chatu ವಿಟ್ಟಲ್-anatha ಬರೆದ ಕನ್ನಡ ಕವಿಗಳು Mallanarya ಪೋಷಿಸಿದರು. [4] [ 5] ವ್ಯಸತಿರ್ಥ, ಉಡುಪಿ ಮಾಧ್ವ ಆದೇಶ ಸೇರಿದ ಮೈಸೂರು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಂತ ತನ್ನ ರಾಜಗುರು. [6 ಕನ್ನಡ] ಕೃಷ್ಣ ದೇವ Rayana Dinachari ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟ ಕೆಲಸ. [7] ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣದೇವ ರಾಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮಾಜದ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ ತನ್ನ ಖಾಸಗಿ ದಿನಚರಿ. ದಾಖಲೆ ರಾಜ ಸ್ವತಃ ಬರೆದ ಆದರೆ ಇದು ಇನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ

ತೆಲುಗು ಸಾಹಿತ್ಯ

• ಈ ವಿಭಾಗವು ಯಾವುದೇ ಆಧಾರ ಅಥವಾ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿಲ್ಲ. (ಏಪ್ರಿಲ್ 2011) ಕೃಷ್ಣದೇವ ರಾಯ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ತೆಲುಗು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸುವರ್ಣ ಯುಗ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಅಷ್ಠದಿಗ್ಗಜರು' (ಉತ್ತರ, ದಕ್ಷಿಣ ಮುಂತಾದ ಎಂಟು ಪ್ರಧಾನ ಅಂಕಗಳನ್ನು ಎಂಟು ಆನೆಗಳು) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಎಂಟು ಕವಿಗಳು ತಮ್ಮ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಭಾಗವಾಗಿ ಭುವನವಿಜಯಮುಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಎಂದು.
• ವೈಷ್ಣವ ಧರ್ಮದ ಪ್ರಕಾರ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಎಂಟು ಮೂಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಟು ಆನೆಗಳು ಇವೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯ ಹಿಡಿದು ಕೊಳ್ಳಿ. ಹಾಗೆಯೇ ಈ ಎಂಟು ಕವಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಎಂಟು ಆಧಾರಸ್ತಂಭವಾಗಿದ್ದರು. ಯಾರು ಅಷ್ಟದಿಗ್ಗಜಗಳು ನಿಶ್ಚಿತತೆ ಇಲ್ಲ ಇದ್ದಿತು. ಅಲ್ಲಸಾನಿ ಪೆದ್ದನ, ನಂದಿ ತಿಮ್ಮನ,ಮಾಧಯ್ಯಗಾರಿ ಮಲ್ಲನ್ನ ,ಧುರ್ಜಟಿ , ಅಯ್ಯಲರಾಜು ರಾಮಭಡ್ರುಡು, ಪಿಂಗಳಿ ಸೂರನ , ರಾಮರಾಜ ಭೂಷಣುಡು ಮತ್ತು ತೆನಾಲಿ ರಾಮ ಕೃಷ್ಣ:
• ಆದರೆ, ಇದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಈ ಸೇರಿವೆ ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ಎಂಟು ಕವಿಗಳು ನಡುವೆ ಅಲ್ಲಸಾನಿ ಪದ್ದನ ಮಹಾನ್ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರ ಕವಿತಾ ಪಿತಾಮಹಾ (ತೆಲುಗು ಕಾವ್ಯದ ತಂದೆ) ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮನುಚರಿತ್ರಮು ತನ್ನ ಜನಪ್ರಿಯ ಪ್ರಭಂದ ಕೆಲಸ. ನಂದಿ ತಿಮ್ಮನ ಪಾರಿಜಾತ ಅಪಹರಣಮು ಬರೆದರು. ಮಾಧಯ್ಯಗಾರಿ-ಮಲ್ಲನ ರಾಜಾಶೇಖರ ಚರಿತಮು ಬರೆದರು. ಧೂರ್ಜಟಿ ಕಾಳಹಸ್ತಿ ಮಹಾತ್ಯಮು ಬರೆದರು.
• ಅಯ್ಯಲರಾಜು ರಾಮಭಡ್ರುಡು ರಾಮಾಭ್ಯುದಯಮು ಬರೆದರು.ಪಿಂಗಳಿ ಸೂರನ ರಾಮಾಯಣ ಮತ್ತು ಮಹಾಭಾರತ ಎರಡೂ ವಿವರಿಸುವ, ಇನ್ನೂ ಗಮನಾರ್ಹ ರಾಘವ-ಪಾಂಡವೀಯಮು, ಪಠ್ಯ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ದ್ವಂದ್ವಾರ್ಥವನ್ನು ಒಂದು ಡ್ಯುಯಲ್ ಕೆಲಸ ಬರೆದರು. ಭಟ್ಟುಮೂರ್ತಿ ಅಲಿಯಾಸ್ ರಾಮ-ರಾಜಾಭುಷಣುಡುಕಾವ್ಯಾಲಂಕಾರ ಸಂಗ್ರಹಂ, ವಾಸುಚರಿತಮು , ಮತ್ತು ಹರಿಚ್ಚಂದ್ರ ನಲೋಪಾಖ್ಯಾನಮು ಬರೆದರು.
• ಈ ಕೃತಿ ಕಳೆದ ಒಂದು ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ರಾಜ ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು ನಳ ಮತ್ತು ದಮಯಂತಿಯರ ಕಥೆ ಹೇಳುವ ಒಂದು ದ್ವಂದ್ವ ಕೆಲಸ. ತೆನಾಲಿ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮೊದಲ Udbhataradhya Charitramu, ಒಂದು ಶೈವ ಕೆಲಸ ಬರೆದು ನಂತರ ವೈಷ್ಣವ ಭಕ್ತಿ ಗ್ರಂಥಗಳು ಪಾಂಡು-ರಂಗ ಮಹಾತ್ಯ್ಮಮು, ಮತ್ತು ಘಟಕಾಚಲಮಹಾತ್ಮ್ಯಮು ಬರೆದರು.
• ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಪ್ರಬಂಧ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಗುಣಮಟ್ಟದ "ಪ್ರಬಂಧ ಅವಧಿಯ," ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ತೆನಾಲಿ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಬಲ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಮೀರಿಸು ಸಹ ಚುರುಕುಬುದ್ಧಿಯುಳ್ಳ ರಾಜಪರಿವಾರದ ಸಿದ್ಧ, ಇಂದು ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಜಾನಪದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಒಂದು ಉಳಿದ

ಅಮುಕ್ತಮಾಲ್ಯದ

• ಇದು ತೆಲಗು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಇದೆ.ಇದನ್ನು ಕೃಶ್ಣದೇವರಾಯನ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಷ್ಟ ಕೃತಿ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದೇವ ರಾಯ ನ ಅಮುಕ್ತಮಾಲ್ಯದ ಸುಂದರವಾಗಿ ಶ್ರೀ ಅಂಡಾಲ್ನಿಂದ (ದೇವಿಯ ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅವತಾರವನ್ನು ಶ್ರೀ ಭೂಮಿ ದೇವಿ, ಭೂಮಿಯ ಗಾಡೆಸ್ ಮತ್ತು ಆಲ್ಮೈಟಿ Sriman ನಾರಾಯಣ ದೈವಿಕ ಪತ್ನಿ ಎಂದು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ) ಅಂಡಾಲ್ನಿಂದ (ಹನ್ನೆರಡು ಭಕ್ತಿ-ಯುಗದ ಒಂದು ಅನುಭವಿಸಿದ ಬೇರ್ಪಡಿಕೆ ವೈಫಲ್ಯದ ನೋವಿಗೆ ವಿವರಿಸುವ ಅವಳ ಪ್ರೇಮಿ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ alwars). ಆತ ಮೂವತ್ತು ಶ್ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಡಾಲ್ನಿಂದ ಭೌತಿಕ ಸೌಂದರ್ಯ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ;
• ವಸಂತ ಮತ್ತು ರೂಪಕಗಳು ಎಂದು ಮಾನ್ಸೂನ್ ವಿವರಣೆಗಳು ಬಳಸಿ. ಬೇರೆಡೆ ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ - Sringara ನೋಡಿ - ಒಕ್ಕೂಟದ ಇಂದ್ರಿಯ ಸುಖಗಳನ್ನು ದೈಹಿಕ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಮೀರಿ ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಪಾಠ ಆಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ದೈವೀಕತೆಯ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಒಕ್ಕೂಟ, ಒಂದು ರೂಪಕ.
• ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಗಳ ಒಂದು Periyalvar, ಅಂಡಾಲ್ನಿಂದ ನ ತಂದೆ. ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪಾಂಡ್ಯ ವಂಶದ ಮೋಕ್ಷ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪಥವನ್ನು ರಾಜ ಕಲಿಸಲು Periyalwar ಆದೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಅಮುಕ್ತಮಾಲ್ಯದ ಸಹ ಹೆಸರು ವಿಷ್ಣು-ಚಿತ್ತಿಯಂ, ವಿಷ್ಣುವಿನ ಚಿತ್ತುಡು,ವಿಷ್ಣುಚಿತ್ತಾರು ಅಕಾ ಪೆರಿಯಾಳ್ವಾರು (Periyalwar) ತೆಲುಗು ಹೆಸರಿನ ಒಂದು ಉಲ್ಲೇಖ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳು ಗೋದಾದೇವಿ, ಟೋಮ್ ಬಳಸಿದ ಇದು Kothai Naachiyaar ಅಕಾ ಅಂಡಾಲ್ನಿಂದ, ಸಂಸ್ಕೃತ ಹೆಸರು ಮುಖ್ಯ ಕಥೆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಮುಕ್ತಮಾಲ್ಯದ ಸೇರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೃಷ್ಣ ರಾಯ ಸಂಸ್ಕೃತ, ತಮಿಳು ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಾದ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಜಾಂಬವತಿ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಅವರ ಸಂಸ್ಕೃತ ಕೃತಿ. [12]

ಆಂಧ್ರ ವಿಷ್ಣು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ

• ವಿಜಯನಗರದ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ತನ್ನ ಕಳಿಂಗ ಪ್ರಚಾರ (c. 1516) ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವಿಜಯವಾಡ ಮೂಲಕ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಒಮ್ಮೆ. ಅವರು ವಿಜಯವಾಡ, ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ಕೋಟೆ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ. ಅವರು ಶ್ರೀ ಆಂಧ್ರ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪವಿತ್ರ ದೇವಾಲಯದ ಬಗ್ಗೆ ಬಂದು ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಶ್ರೀಕಾಕುಲಂ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಭೇಟಿ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಏಕಾದಶಿ ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವ್ರತ ಪ್ರದರ್ಶನ.
• ಎಲ್ಲಾ ಅವರ ವೈಭವ ಶ್ರೀ ಆಂಧ್ರ ವಿಷ್ಣು ಒಂದು ಬೆಳಗಿನ ಡ್ರೀಮ್ ("ನೀಲ mEGhamu DAlu Deelu sEyaga jAlu ....") ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದವು ಇಲ್ಲಿದೆ. ಅಮುಕ್ತಮಾಲ್ಯದ ಒಳಗೆ ಸ್ವತಃ [8] ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ ಒಂದು Harivāsara, ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಮೇಲೆ ಶ್ರೀ ಆಂಧ್ರ ವಿಷ್ಣುವಿನ Darsan ಹೊಂದಿತ್ತು. Harivāsara ಏಕಾದಶಿ ಕೊನೆಯ 4 ಮಹೂರ್ತಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು Dwadasi, ಅಂದರೆ, 6 ಗಂಟೆ 24 ನಿಮಿಷ ಮೊದಲ 4 ಮಹೂರ್ತಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ನಡುವೆ ಸಮಯ.
• ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ಈ ಘಟನೆ Ahobilam Śaasanam (ಡಿಸೆಂಬರ್ 1515 ರ) ಮತ್ತು ಸಿಂಹಾಚಲಂ Śaasanam (ಮಾರ್ಚ್ 1515 ರ 30) ನಡುವೆ ಇರಬೇಕು. ಬಹುಶಃ ಜನವರಿ 1516, ಅವರು Dvadasi ದಿನ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿರಬಹುದು. ಈ ಮೀರಿ ಯಾವುದೇ ಮಾನ್ಯ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಭೇಟಿ ನಿಖರವಾದ ದಿನಾಂಕ ಲಭ್ಯವಿವೆ. [9] ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಸ್ವತಃ ಈ ಕೆಲಸ ಸಂಯೋಜನೆಯು ಸನ್ನಿವೇಶ ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾರೆ.
• ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹಿಂದೆ, ನಾನು ಕಳಿಂಗದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ನಾನು ವಿಜಯವಾಡ ನನ್ನ ಸೈನ್ಯವು ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಇದ್ದರು. ನಂತರ ನಾನು Srikakula ವಾಸಿಸುವ ಆಂಧ್ರ ವಿಷ್ಣು, ಭೇಟಿ ಹೋದರು. ಆ ದೇವರ ರಾತ್ರಿ (Harivaasaram) ನಾಲ್ಕನೆಯ ಹಾಗೂ ಕೊನೆಯ ವೀಕ್ಷಣಾ, ವಿಷ್ಣು ಡೇ (Dvadasi) ವೇಗದ ಗಮನಿಸಿದ ಆಂಧ್ರ ವಿಷ್ಣು ನನ್ನ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಬಳಿ ಬಂದು. ತನ್ನ ದೇಹದ ಒಂದು ವಿಕಿರಣ ಕಪ್ಪು, ಮಳೆ ಮೋಡ ಹೆಚ್ಚು blacker ಆಗಿತ್ತು.
• ಬುದ್ಧಿವಂತ ಮತ್ತು ಹೊಳೆಯುವ ಅವನ ಕಣ್ಣುಗಳು, ಅವಮಾನ ಕಮಲದ ಪುಟ್. ಆತ ಅದನ್ನು ತನ್ನ ಹದ್ದಿನ ರೆಕ್ಕೆಗಳು ಬದಲಾಗಿ ಈಗಲೂ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗೋಲ್ಡನ್ ರೇಷ್ಮೆ, ಅಪ್ಪಟವಾದ ಧರಿಸಿರುತ್ತಾಳೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಕೆಂಪು ಸೂರ್ಯೋದಯ ಮಸುಕಾದ ತನ್ನ ಎದೆಯ ಮೇಲೆ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಹೋಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [10] ತೆಲುಗು ಕೆಲಸ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬೇಕು [ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಶ್ರೀ ಆಂಧ್ರ ವಿಷ್ಣು ಶ್ರೀರಂಗಮ್ನಲ್ಲಿನ ಅಂಡಾಲ್ನಿಂದ ("rangamandayina penDili seppumu ..") ತಮ್ಮ ಮದುವೆಯ ಕಥೆಯನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಲು ಕೇಳಿಕೊಂಡರು. *ಈ ಕೃತಿಯ 14 ಕವನದ ನಾವು, ಲಾರ್ಡ್ ಕೂಡ ತೆಲುಗು ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳಲು ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಆದೇಶ Telugus ರಾಜ (ತೆಲುಗು Vallabhunḍa) ತನ್ನನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಕಿಂಗ್ (ಕನ್ನಡ ರಾಯ) ಎಂದು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನೋಡಬಹುದು. (... NEnu delugu raayanDa, ಕನ್ನಡ raaya!, Yakkodunangappu ....). ಲಾರ್ಡ್ "telugadElayanna, dESambu ತೆಲುಗು. YEnu ತೆಲುಗು vallaBhunDa. Telugo ಕಂದ ..... yerugavE ಬಸದಿ, dESa BhAShalandu ತೆಲುಗು lessa!" ಸಮರ್ಥನೆಯ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ನಿರ್ಬಂಧಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಇಡೀ ತೆಲುಗು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಕೃತಿಗಳ ಒಂದು ಇದು ಅಮುಕ್ತಮಾಲ್ಯದ ಸಂಯೋಜಿಸಿದರು. [11]

"తెలుఁగ దేల నన్న దేశంబు దెలుఁగేను తెలుఁగు వల్లభుండఁ దెలుఁ గొకండ యెల్ల నృపులగొలువ నెరుఁగ వే బాసాడి దేశభాషలందుఁ తెలుఁగు లెస్స " - శ్రీ ఆంధ్ర విష్ణు "TelugadElayanna, dESambu telugEnu ತೆಲುಗು vallaBhunDa telugokanDa yella nRpulu golva nerugavE ಬಸದಿ dESa BhAShalandu ತೆಲುಗು lessa " ಏಕೆ ಅಮುಕ್ತಮಾಲ್ಯದ ಆನ್ ಶ್ರೀ ಆಂಧ್ರ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಮೂಲಕ ತೆಲುಗು ಬರೆದ ಮಾಡಬೇಕು ಉದ್ಧರಣ ಅರ್ಥ: "ತೆಲುಗು ಒಂದು ಕೆಲಸವನ್ನು ಏಕೆ ನೀವು ಕೇಳಲು ವೇಳೆ; ನಾನು ತೆಲುಗು (ಅಂದರೆ, Teluguland ಸೇರಿರುವ) ಮತ್ತು Telugus ರಾಜ ತೆಲುಗು ಸ್ಟಫ್ (TelugO ಕಂದ) ಅಭಿನಯಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಭಾಷೆ ಆದ್ದರಿಂದ, ನೀವು ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಎಲ್ಲಾ ರಾಜರು, ಅದಕ್ಕೆ.. ನೀವು ಎಲ್ಲಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ತೆಲುಗು ಉತ್ತಮ ಎಂದು ತಿಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ ಮಾತನಾಡುವುದು. "

ತಮಿಳು ಸಾಹಿತ್ಯ

ಕೃಷ್ಣದೇವ ರಾಯ ತಮಿಳು ಕವಿ ಹರಿದಾಸ ಪೋಷಿಸಿದರು ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಬೇಗ ವರ್ಷ ಜಾರಿಗೆ ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಆರಂಭಿಸಿತು. [13]

ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಾಹಿತ್ಯ

ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ, ವ್ಯಸತಿರ್ಥ Bhedo-jjivana, ತಾತ್ಪಾರ್ಯ-ಚಂದ್ರಿಕಾ, ನ್ಯಾಯಮಿತ್ರ (ಅದ್ವೈತ ತತ್ತ್ವದ ವಿರುದ್ಧ ನಿರ್ದೇಶನದ ಕೆಲಸ) ಮತ್ತು ತರ್ಕ-ತಾಂಡವ ಬರೆದರು. ಕೃಷ್ಣದೇವ ರಾಯ ಸ್ವತಃ ಒಬ್ಬ ನಿಪುಣ ವಿದ್ವಾಂಸ ಮದಾಲಸ ಚರಿತ, Satyavadu Parinaya ಮತ್ತು ರಸಮಂಜರಿ ಮತ್ತು ಜಾಂಬವತಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. [14] [15] [16]

ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ

• ತಿರುಮಲ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ವೈಕುಂಠಂ ಸರದಿಗೆ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್ (ಮುನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಧವೃತ್ತಾಕಾರದ ಕಟ್ಟಡ) ಎಂದು ನಾರಯಣಗಿರಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಶ್ರೀವಾರಿ ರ್ಪಾದಾಲು ಕಂಡಂತೆ ಕೃಷ್ಣದೇವ ರಾಯ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ಎಲ್ಲ ಪಂಥಗಳು ಗೌರವವನ್ನು ಮತ್ತು ವಜ್ರ ಲೇಪಿತ ಕಿರೀಟಗಳು ನಿಂದ ಚಿನ್ನದ ಖಡ್ಗಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಮೌಲ್ಯದ ತಿರುಮಲ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಹಲವಾರು ವಸ್ತುಗಳ ಮೇಲೆ ಯಥೇಚ್ಛವಾಗಿ ಸುರಿದ.
• ಜೊತೆಗೆ, ಆತ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ complex.These ಪ್ರತಿಮೆಗಳು ಅವರ ಪತ್ನಿಯರು ಪ್ರತಿಮೆಗಳ ತಯಾರಿಕೆ ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ ಇನ್ನೂ ನಿರ್ಗಮನ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಕೃಷ್ಣದೇವ ರಾಯ ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ವ್ಯಸತಿರ್ಥ ಅದಕ್ಕೆ ವೈಷ್ಣವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ದವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. [17] ಅವರು ಕನ್ನಡ, ತೆಲುಗು, ತಮಿಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತ ಕವಿಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಪೋಷಿಸಿದರು. ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸತಿರ್ಥ ತಮ್ಮ ಕುಲ-ಗುರುವಾಗಿದ್ದರು.

ಅಂತ್ಯ

• ರಾಜ ಮತ್ತು ತನ್ನನ್ನು ಹುದ್ದೆಯಿಂದ ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ತನ್ನ ಆರು ವರ್ಷದ ಮಗ ಪ್ರಿನ್ಸ್ ತಿರುಮಲರಾಯ ಮಾಡಿದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ತಿರುಮರಾಯ ಅನಾರೋಗ್ಯಕ್ಕೊಳಗಾದರು ಸಾಲುವ ತಿಮ್ಮ(ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ) ಮಗ ಮೂಲಕ ವಿಷ ನಿಧನರಾದರು. ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಇದು ನಮಗೆ ಬಂದಾಗ, ಅವರು, ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಕಳುಹಿಸಲಾಗಿದೆ ತೆರೆದ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಆರೋಪ ಮತ್ತು ಕೈದಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಅವರನ್ನು ಮತ್ತು ಅವರ ಇಡೀ ಕುಟುಂಬ ಪಾತ್ರ.
• ಅವರು ಅನಾರೋಗ್ಯ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಹಾಗು ಶೀಘ್ರವೇ 1529 ರ ನಂತರ ನಿಧನ ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಆದಿಲ್ ಶಾನ ಸ್ವಾಮ್ಯದಲ್ಲಿ ನಂತರ, ಬೆಳಗಾವಿ ಮೇಲೆ ದಾಳಿಗೆ ತಯಾರಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಅವರ ಸಾವಿಗೆ ಮುನ್ನ, ಅವರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ತನ್ನ ಸಹೋದರ, ಅಚ್ಯುತರಾಯ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡಿದೆ. ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಮೋಘ ಅಧ್ಯಾಯವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ.

ಈ ಪುಟಗಳನ್ನೂ ನೋಡಿ

ಉಮ್ಮತ್ತೂರಿನ ಮುತ್ತಿಗೆ-ಸಾ.ಶ.1513

 ಉಮ್ಮತ್ತೂರಿನ ನಾಯಕ ಗಂಗರಾಜನು ವಿಜಯನಗರದ ವಿರುದ್ಧ ಬಂಡಾಯವೆದ್ದನು. ಕೃಷ್ಟದೇವರಾಯನು ಪೆನುಗೊಂಡವನನ್ನು ಗೆದ್ದು ಉಮ್ಮತ್ತೂರು ಕೋಟೆಗೆ ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಿದನು. ಈ     

ಬಂಡಾಯವನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕಿ ಶಿವನಸಮುದ್ರ ಹಾಗೂ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ ಕೋಟೆಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡನು.

• ಹಂಪೆ
• ವಿಜಯನಗರ