ಮಹಾಕಾಳಿ
Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Pagetype/setindex' not found.
ಮಹಾಕಾಳಿ ದೇವಿಯು ಮಹಾಕಾಳನ ಪತ್ನಿ, ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ದೇವರು, ವಾಸ್ತವ ಮತ್ತು ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಆಧಾರ. ಕನ್ನಡದ ಮಹಾಕಾಳಿ ಎಂಬುದು ಸಂಸ್ಕೃತದ ಮಹಾಕಾಳಿ ಪದದಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಸಂಸ್ಕ್ರತದ ಮಹಕಾಳನ ಪತ್ನಿ ಮಹಾಕಾಳಿ. ಈ ಮಹಕಾಳನಿಗೆ ಮಹಾಕಾಲ ಎಂಬ ಹೆಸರೂ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮಹಾಕಾಲ ಎಂದರೆ ಸಾವು ಅಥವಾ ಸಾವಿನ ದೇವರು. ಇದು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಶಿವ ದೇವರ ಒಂದು ವಿಶೇಷಣವಾಗಿದೆ. ಕಾಳಿ ಮತ್ತು ಅವಳ ಎಲ್ಲಾ ರೂಪಗಳು ಮಹಾಕಾಳಿಯ ವಿಭಿನ್ನ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳು.[೧]
ಅರ್ಥ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮಹಾಕಾಳಿಯ ಇತಿಹಾಸವು ವಿವಿಧ ಪುರಾಣದ ತಾಂತ್ರಿಕ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ(ಶಾಸ್ತ್ರ)ಇದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಆಕೆಯನ್ನು ಆದಿ-ಶಕ್ತಿ-ದೇವತೆ ದುರ್ಗಾ, ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಪ್ರಧಾನ ಪಡೆ ಅಥವಾ ಬ್ರಹ್ಮನೊಂದಿಗೆ ಹೋಲುತ್ತದೆ. (ಪುರುಷ)ಅಥವಾ ಪುರುಷ ಪ್ರಜ್ಞೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ (ಸ್ತ್ರೀ) ಪ್ರಕೃತಿ ಅಥವಾ ವಿಶ್ವ ಎಂದು ಅವಳು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಾಳೆ. ಮಹಾದೇವಿ ದುರ್ಗಾ(ಮಹಾ ದೇವತೆ) ಯ ಮೂರು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಸಾಂಖ್ಯ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿನ ಮೂರು ಗುಣಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಈ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಮಹಾಕಾಳಿ ತಮಾಸ್ ಅಥವಾ ಜಡತ್ವದ ಬಲವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವಿ ಮಹಾತ್ಮೆ("ದೇವಿಯ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ") ಪಠ್ಯದ ಸಾಮಾನ್ಯ ತಿಳುವಳಿಕೆಯಾಗಿದೆ.ನಂತರದ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಪುರಾಣದ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶ, ಇದು ಶಕ್ತಿ ಧರ್ಮದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪಠ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. (ದೇವಿ ದುರ್ಗಾವನ್ನು ದೇವತೆಯ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಅಂಶವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಶಾಖೆ), ಅದರಲ್ಲಿರುವ ಮೂರು ಕಂತುಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಿಯ ವಿಭಿನ್ನ ರೂಪ (ಮಹಾಸರಸ್ವತಿ, ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮತ್ತು ಮಹಾಕಾಳಿ). ಇಲ್ಲಿ ಮಹಾಕಾಳಿಯನ್ನು ಮೊದಲ ಕಂತಿಗೆ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವಳನ್ನು ಅಮೂರ್ತ ಶಕ್ತಿ ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ಯೋಗಾನಿದ್ರಾದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತಾನೆ. ಆಗ ಬ್ರಹ್ಮನು ಅವಳನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆಗವಿಷ್ಣುವು ಯೋಗನಿದ್ರೆಯಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತಾನೆ,ನಂತರ ವಿಷ್ಣು ಎಚ್ಚರಗೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಅದರ ನಂತರ ಮಧು-ಕೈಟಭಾ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುತ್ತಾನೆ. ಅವಳು ಸಮಯದ ದೇವತೆ.
ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಜನಪ್ರಿಯ ಭಾರತೀಯ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಹಾಕಾಳಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವಳ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ನಾಲ್ಕು ಸಶಸ್ತ್ರ ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರದ ಚಿತ್ರಣವು ಪ್ರತಿ ಕೈಯನ್ನು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಕತ್ತಿ, ತ್ರಿಶೂಲ್ (ತ್ರಿಶೂಲ), ಕತ್ತರಿಸಿದ ತಲೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಬೌಲ್ ಅಥವಾ ತಲೆಬುರುಡೆ (ಕಪಾಲಾ) ಕತ್ತರಿಸಿದ ತಲೆಯ ರಕ್ತವನ್ನು ಹಿಡಿಯುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಅವಳ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಮಾದಕತೆಯೊಂದಿಗೆ ಕೆಂಪು ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ಕೋಪದಲ್ಲಿ, ಅವಳ ಕೂದಲನ್ನು ಕಳಂಕಿತವಾಗಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಣ್ಣ ಕೋರೆಹಲ್ಲುಗಳು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅವಳ ಬಾಯಿಯಿಂದ ಚಾಚಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅವಳ ನಾಲಿಗೆ ಉಬ್ಬಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಅವಳು ಹತ್ಯೆಗೈದ ರಾಕ್ಷಸರ ತಲೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಹಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾಳೆ. ಇದನ್ನು ೧೦೮ (ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಶುಭ ಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ಮಂತ್ರಗಳ ಪುನರಾವರ್ತನೆಗಾಗಿ ಜಪ ಮಾಲಾದಲ್ಲಿ ಎಣಿಸಬಹುದಾದ ಮಣಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ) ಅಥವಾ ೫೦ ಇದು ಸಂಸ್ಕೃತ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ದೇವನಾಗರಿ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಕ್ಷಸ ತೋಳುಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ ಲಂಗ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಮಹಾಕಾಳಿ ಯಂತ್ರ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಅವಳ ಹತ್ತು ತಲೆಯ (ದಾಸಮುಖಿ) ಚಿತ್ರವನ್ನು ದಾಸ ಮಹಾವಿದ್ಯಾ, ಮಹಾಕಾಳಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅವಳು ಹತ್ತು ಮಹಾವಿದ್ಯಾಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾಳೆ. "ಮಹಾನ್ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯ ದೇವತೆ" ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅವಳು ಹತ್ತು ತಲೆ, ಹತ್ತು ತೋಳುಗಳು ಮತ್ತು ಹತ್ತು ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆಂದು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇತರ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಸಶಸ್ತ್ರ ಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅವಳ ಹತ್ತು ಕೈಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ವಿಭಿನ್ನ ಖಾತೆಗಳಲ್ಲಿ ಬದಲಾಗುವ ಒಂದು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದೇವತೆಗಳ ಅಥವಾ ಹಿಂದೂ ದೇವರುಗಳ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದೇವರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಆಯುಧ ಅಥವಾ ಧಾರ್ಮಿಕ ವಸ್ತುವಾಗಿದೆ. ಇದರ ಅರ್ಥವೇನೆಂದರೆ ಈ ದೇವತೆಗಳು ಹೊಂದಿರುವ ಅಧಿಕಾರಗಳಿಗೆ ಮಹಾಕಾಳಿ ಮುಖ್ಯ ಮತ್ತು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಹಾಕಾಳಿ ಬ್ರಹ್ಮನೊಂದಿಗೆ ಹೋಲುತ್ತದೆ ಎಂಬ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹತ್ತು ತಲೆಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸದಿದ್ದರೂ, "ಏಕಮುಖಿ" ಅಥವಾ ಒಂದು ತಲೆಯ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಹತ್ತು ತೋಳುಗಳಿಂದ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಬಹುದು ಅದೇ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ವಿವಿಧ ದೇವರುಗಳ ಶಕ್ತಿಗಳು ಅವಳ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ಮಾತ್ರ ಬರುತ್ತವೆ.
ಈ ಎರಡೂ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅವಳು ಶಿವನ ಪೀಡಿತ, ಜಡ ಅಥವಾ ದೇಹದ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವೆಂದರೆ ಮಹಾಕಾಳಿ ವಿಶ್ವವನ್ನು ಶುದ್ಧ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಶಕ್ತಿಯಾದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಶಿವನು ಶುದ್ಧ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅದು ಸ್ವತಃ ಜಡವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಏಕಶಕ್ತಿ ಶಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಇದು ಕಾಶ್ಮೀರದ ನೊಂಡುವಲ್ ಟ್ರಿಕಾ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಸಹ ಒಪ್ಪುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಕಾಶ್ಮೀರ ಶೈವ ಧರ್ಮ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಭಿನವಗುಪ್ತನೊಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. "ಶಕ್ತಿ ಇಲ್ಲದ ಶಿವನು ಶವ" ಎಂದು ಆಡುಮಾತಿನ ಮಾತು ಇದೆ. ಇದರರ್ಥ ಕ್ರಿಯೆಯ ಶಕ್ತಿಯಿಲ್ಲದೆ ಇರುವುದು.(ದೇವನಾಗರಿಯಲ್ಲಿ "ನಾನು" ಎಂಬುದು " ಸಣ್ಣದು "ಎಂದು ನಿರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ) ಶಿವ (ಪ್ರಜ್ಞೆ ಸ್ವತಃ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯವಾಗಿದೆ) ಶವಾ ಎಂದರೆ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಶವ ಮತ್ತು ಪದಗಳ ಮೇಲಿನ ನಾಟಕವೆಂದರೆ ಎಲ್ಲಾ ಸಂಸ್ಕೃತ ವ್ಯಂಜನಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸದ ಹೊರತು "ಎ" ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಅಕ್ಷರವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. "ನಾನು" ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಅಕ್ಷರವು ಸ್ತ್ರೀ ಶಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಶಕ್ತಿ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಗಂಡನಾಗಿರುವ ಶಿವನ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಶೈವ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಅವಳು ಏಕೆ ನಿಂತಿದ್ದಾಳೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಇದು ಆಗಾಗ್ಗೆ ವಿವರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಮತ್ತೊಂದು ತಿಳುವಳಿಕೆಯೆಂದರೆ ಕಾಡು ವಿನಾಶಕಾರಿ ಮಹಾಕಾಳಿಯು ತನ್ನ ಕೋಪವನ್ನು ಶಿವ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ದೇವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ನಿಲ್ಲಿಸಬಹುದು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಜೀವನದ ಸಮತೋಲನವು ಕಾಡು ಪ್ರಕೃತಿಯಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮುಳುಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಕಾಶ್ಮೀರ ಶೈವ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಕಾಳಿಯ ಅತ್ಯುನ್ನತ ರೂಪ ಕಲಾಸಂಕರ್ಶಿನಿ, ಅವರು ನಿರ್ಗುಣ, ನಿರಾಕಾರ ಮತ್ತು ಗುಹ್ಯಾ ಕಾಳಿಯ ತಲೆಯ ಮೇಲಿರುವ ಜ್ವಾಲೆಯಂತೆ ಕಾಳಿಯ ಅತ್ಯಧಿಕ ಒಟ್ಟು ರೂಪವಾಗಿದೆ. ನೇಪಾಳಿ ನೆವಾರ್ ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಕಾಳಿಯ ರೂಪ ಮತ್ತು ನಿರಾಕಾರ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಒಂದೇ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಒಂದೇ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಪಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಗುಹ್ಯಾಕಲಿ ಚಿತ್ರವು ಜ್ವಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯುನ್ನತ ದೇವತೆಯಾದ ಕಲಾಸಂಕರ್ಶಿನಿ, ತನ್ನೊಳಗೆ ಸಮಯವನ್ನು ಕಳೆಯುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಕೇವಲ ಪರಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಜ್ವಾಲೆಯಂತೆ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾಳೆ.[೨] ಅವಳು ತನ್ನದೇ ಆದ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ದೈವಿಕ ನಟಿಯಂತೆ ಶ್ರೀ ಕಾಳಿ, ರಕ್ತ ಕಾಳಿ, ಯಮ ಕಾಳಿ, ಸಂಹಾರ ಕಾಳಿ, ಮೃತ್ಯು ಕಾಳಿ, ರುದ್ರ ಕಾಳಿ, ಮಹಾಕಾಳ ಕಾಳಿ, ಪರಮಾರಕ ಕಾಳಿ, ಕಲಗ್ನಿರುದ್ರ ಕಾಳಿ, ಮಾರ್ತಾಂಡ ಕಾಳಿ, ಸ್ತಿತಿನಾಶಾ ಕಾಳಿ ಮತ್ತು ಮಹಾಭೈರೈವಾ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ.