ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
ಕರ್ನಾಟಕದ ನಕ್ಷೆ


ಹಿನ್ನೆಲೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ನಮ್ಮ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ಎರಡು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ. ಬ್ರಿಟಿಷರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅವರ ಸುಗಮ ಆಡಳಿತದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ವಿವಿಧ ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು Archived 2023-05-24 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಅನೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಬದಲಾಗಿವೆ. ಕೆಲವು ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದ್ದು, ಕೆಲವು ವಿಸ್ತಾರಗೊಂಡಿವೆ. ಕೆಲವೊಂದು ದೊಡ್ಡ ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ವಿಭಜಿಸಿ ಎರಡು ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾ ಪೊಲೀಸ್ ವರಿಷ್ಠಾಧಿಕಾರಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಆಡಳಿತದ ಅನುಕೂಲಕ್ಕಾಗಿ ಇರುವ ಮೂವತ್ತೊಂದು ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ನಾಲ್ಕು ಕಂದಾಯ ವಿಭಾಗಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವಂತೆ ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇವೆ:

1. ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಭಾಗ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಭಾಗದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು

ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜಧಾನಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಆಗಿದೆ. ಇದು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಕಂದಾಯ ವಿಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಈ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂಭತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿವೆ. ಅವು: ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ, ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ, ಕೋಲಾರ, ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ, ರಾಮನಗರ, ತುಮಕೂರು, ಚಿತ್ರದುರ್ಗ, ದಾವಣಗೆರೆ ಮತ್ತು ಶಿವಮೊಗ್ಗ. ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇವು ನೆಲೆಗೊಂಡಿವೆ.

2. ಮೈಸೂರು ವಿಭಾಗ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಮೈಸೂರು ವಿಭಾಗದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು

ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯದ ಮತ್ತೊಂದು ಆಡಳಿತ ವಿಭಾಗವೆಂದರೆ ಮೈಸೂರು ವಿಭಾಗ. ಮೈಸೂರು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಒಡೆಯರ್ ವಂಶಸ್ಥರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಎಂಟು ಜಿಲ್ಲೆಗಳೆಂದರೆ: ಮೈಸೂರು, ಮಂಡ್ಯ, ಹಾಸನ, ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು, ಉಡುಪಿ, ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ, ಚಾಮರಾಜನಗರ ಮತ್ತು ಕೊಡಗು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಅನೇಕ ಶ್ರೀಮಂತ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಈ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿವೆ. ಈ ವಿಭಾಗವು ನದಿಗಳಿಗೆ, ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಗಳಿಗೆ, ಅರಣ್ಯಗಳಿಗೆ, ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ, ಕಾಫಿ ತೋಟಗಳಿಗೆ, ಕರಾವಳಿಗೆ, ಬಂದರುಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.

3. ಬೆಳಗಾವಿ ವಿಭಾಗ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಬೆಳಗಾವಿ ವಿಭಾಗದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು

ಈ ವಿಭಾಗದ ನಾಲ್ಕು ಜಿಲ್ಲೆಗಳು 1956ರವರೆಗೆ ಬಾಂಬೆ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಇದ್ದವು. ನಂತರ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದವು. ಈ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಜಿಲ್ಲೆಗಳೆಂದರೆ: ಬೆಳಗಾವಿ, ಧಾರವಾಡ, ಗದಗ, ಹಾವೇರಿ, ವಿಜಯಪುರ, ಬಾಗಲಕೋಟ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಬೆಳಗಾವಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಾಗಿವೆ.

4. ಕಲಬುರ್ಗಿ ವಿಭಾಗ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕಲಬುರ್ಗಿ ವಿಭಾಗದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು

ಕಲಬುರ್ಗಿ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಜಿಲ್ಲೆಗಳೆಂದರೆ: ಕಲಬುರ್ಗಿ, ಬೀದರ್, ಬಳ್ಳಾರಿ, ರಾಯಚೂರು, ಕೊಪ್ಪಳ, ಯಾದಗಿರಿ ಮತ್ತು ಹೊಸದಾಗಿ ಉದಯವಾದ ವಿಜಯನಗರ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್ ಈ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ, ತಲಾ ಆದಾಯ, ಕೃಷಿ, ಜೀವಿತಾವಧಿ ಮುಂತಾದ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಹಿಂದುಳಿದಿವೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವು 2000ರಲ್ಲಿ ಡಾ. ಡಿ. ಎಂ. ನಂಜುಂಡಪ್ಪ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಸಮಿತಿಯೊಂದನ್ನು ರಚಿಸಿದೆ. ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಈ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಸಂವಿಧಾನದ 371 (ಜೆ) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡಿದೆ.

ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಎಲ್ಲಾ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಅಧಿಕೃತ ಪಟ್ಟಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ವಿವರಣೆ
ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಭಾಗ
ಮೈಸೂರು ವಿಭಾಗ
ಬೆಳಗಾವಿ ವಿಭಾಗ
ಕಲಬುರ್ಗಿ ವಿಭಾಗ


ಸಂಕೇತ[೧] ಜಿಲ್ಲೆ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರ[೨] ಸ್ಥಾಪನೆ[೩][೪] ತಾಲೂಕುಗಳು ಜನಸಂಖ್ಯೆ[೫](2011ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ) ವಿಸ್ತೀರ್ಣ[೨] ಜನಸಾಂದ್ರತೆ[೫](2011ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ) ನಕ್ಷೆ
BK ಬಾಗಲಕೋಟ ಬಾಗಲಕೋಟ 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1997[೬] 1,889,752 6,575 km2 (2,539 sq mi) 288/km2 (750/sq mi)
BN ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಬೆಂಗಳೂರು 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 9,621,551 2,190 km2 (850 sq mi) 4,393/km2 (11,380/sq mi)
BR ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಬೆಂಗಳೂರು 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1986[೭] 990,923 2,259 km2 (872 sq mi) 431/km2 (1,120/sq mi)
BG ಬೆಳಗಾವಿ ಬೆಳಗಾವಿ 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 4,779,661 13,415 km2 (5,180 sq mi) 356/km2 (920/sq mi)
BL ಬಳ್ಳಾರಿ ಬಳ್ಳಾರಿ 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 2,452,595 8,450 km2 (3,260 sq mi) 290/km2 (750/sq mi)
BD ಬೀದರ್ ಬೀದರ್ 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 1,703,300 5,448 km2 (2,103 sq mi) 313/km2 (810/sq mi)
BJ ವಿಜಯಪುರ ವಿಜಯಪುರ 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 2,177,331 10,494 km2 (4,052 sq mi) 207/km2 (540/sq mi)
CJ ಚಾಮರಾಜನಗರ ಚಾಮರಾಜನಗರ 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1997[೬] 1,020,791 5,101 km2 (1,970 sq mi) 181/km2 (470/sq mi)
CB ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ 10 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2007[೬] 1,255,104 4,524 km2 (1,747 sq mi)[೮] 296/km2 (770/sq mi)
CK ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 1,137,961 7,201 km2 (2,780 sq mi) 158/km2 (410/sq mi)
CT ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಚಿತ್ರದುರ್ಗ 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 1,659,456 8,440 km2 (3,260 sq mi) 197/km2 (510/sq mi)
DK ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಮಂಗಳೂರು 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 2,089,649 4,560 km2 (1,760 sq mi) 430/km2 (1,100/sq mi)
DA ದಾವಣಗೆರೆ ದಾವಣಗೆರೆ 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1997[೬] 1,945,497 5,924 km2 (2,287 sq mi) 328/km2 (850/sq mi)
DH ಧಾರವಾಡ ಧಾರವಾಡ 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 1,847,023 4,260 km2 (1,640 sq mi) 434/km2 (1,120/sq mi)
GA ಗದಗ ಗದಗ 24 ಆಗಸ್ಟ್ 1997[೬] 1,064,570 4,656 km2 (1,798 sq mi) 229/km2 (590/sq mi)
GU ಕಲಬುರ್ಗಿ ಕಲಬುರ್ಗಿ 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 2,566,326 10,951 km2 (4,228 sq mi) 234/km2 (610/sq mi)
HS ಹಾಸನ ಹಾಸನ 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 1,776,421 6,814 km2 (2,631 sq mi) 261/km2 (680/sq mi)
HV ಹಾವೇರಿ ಹಾವೇರಿ 24 ಆಗಸ್ಟ್ 1997[೬] 1,597,668 4,823 km2 (1,862 sq mi) 331/km2 (860/sq mi)
KD ಕೊಡಗು ಮಡಿಕೇರಿ 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 554,519 4,102 km2 (1,584 sq mi) 135/km2 (350/sq mi)
KL ಕೋಲಾರ ಕೋಲಾರ 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 1,536,401 3,969 km2 (1,532 sq mi)[೯] 386/km2 (1,000/sq mi)
KP ಕೊಪ್ಪಳ ಕೊಪ್ಪಳ 24 ಆಗಸ್ಟ್ 1997[೬] 1,389,920 7,189 km2 (2,776 sq mi) 250/km2 (650/sq mi)
MA ಮಂಡ್ಯ ಮಂಡ್ಯ 1 ನವೆಂಬರ್ 1956
(29 ಆಗಸ್ಟ್ 1939)[೧೦][೧೧]
1,805,769 4,961 km2 (1,915 sq mi) 364/km2 (940/sq mi)
MY ಮೈಸೂರು ಮೈಸೂರು 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 3,001,127 6,854 km2 (2,646 sq mi) 476/km2 (1,230/sq mi)
RA ರಾಯಚೂರು ರಾಯಚೂರು 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 1,928,812 6,827 km2 (2,636 sq mi) 228/km2 (590/sq mi)
RM ರಾಮನಗರ ರಾಮನಗರ 10 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2007[೬] 1,082,636 3,556 km2 (1,373 sq mi) 308/km2 (800/sq mi)
SH ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಶಿವಮೊಗ್ಗ 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 1,752,753 8,477 km2 (3,273 sq mi) 207/km2 (540/sq mi)
TU ತುಮಕೂರು ತುಮಕೂರು 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 2,678,980 10,597 km2 (4,092 sq mi) 253/km2 (660/sq mi)
UD ಉಡುಪಿ ಉಡುಪಿ 25 ಆಗಸ್ಟ್ 1997[೬] 1,177,361 3,880 km2 (1,500 sq mi) 329/km2 (850/sq mi)
UK ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಕಾರವಾರ 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 1,437,169 10,291 km2 (3,973 sq mi) 140/km2 (360/sq mi)
VN ವಿಜಯನಗರ ಹೊಸಪೇಟೆ 18 ನವೆಂಬರ್ 2020 1,353,628 5,644 km2 (2,179 sq mi)
ಯಾದಗಿರಿ ಯಾದಗಿರಿ 30 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2009[೧೨] 1,174,271 5,273 km2 (2,036 sq mi) 223/km2 (580/sq mi)

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  1. "NIC Policy on format of e-mail Address: Appendix (2): Districts Abbreviations as per ISO 3166–2" (PDF). Ministry Of Communications and Information Technology, Government of India. 2004-08-18. pp. 5–10. Archived from the original (PDF) on 2008-09-11. Retrieved 2008-11-24.
  2. ೨.೦ ೨.೧ "Know India — Districts of Karnataka". Government of India portal. Retrieved 16 November 2010.
  3. ಇಲ್ಲಿ 'ಸ್ಥಾಪನೆ' ಎಂದರೆ ಆ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ವರ್ಷವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಆ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಕರ್ನಾಟಕದ ಒಳಗೆ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗುವ ಮೊದಲೇ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿದ್ದರೆ ೧ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೫೬ರನ್ನು ಜಿಲ್ಲಾ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ದಿನ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
  4. "STATES REORGANISATION ACT 1956 - Formation of a new Mysore State". Archived from the original on 16 May 2008. Retrieved 17 November 2010.
  5. ೫.೦ ೫.೧ http://www.census2011.co.in/census/state/districtlist/karnataka.html
  6. ೬.೦ ೬.೧ ೬.೨ ೬.೩ ೬.೪ ೬.೫ ೬.೬ ೬.೭ ೬.೮ "A Handbook of Karnataka — Administration" (PDF). Government of Karnataka. pp. 354, 355. Archived from the original (pdf) on 8 October 2011. Retrieved 16 November 2010.
  7. "District Profile". Archived from the original on 29 November 2010. Retrieved 18 November 2010.
  8. "District Profile — Area and population". Archived from the original on 25 November 2010. Retrieved 18 November 2010.
  9. "Kolar district at a glance" (PDF). Archived from the original (pdf) on 12 March 2011. Retrieved 18 November 2010.
  10. ವಿಶೇಷ ಮಾಹಿತಿ: ಈ ತಾರೀಕು ಜಿಲ್ಲೆ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ದಿನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. 1956ರ ನವೆಂಬರ್ 1ರ ಮುಂಚೆಯೇ ಈ ಜಿಲ್ಲೆ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು
  11. "Formation of Mandya district". Archived from the original on 2 ಆಗಸ್ಟ್ 2010. Retrieved 18 November 2010.
  12. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named newdistrict