ನೇರಳಾತೀತ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
(ಅತಿನೇರಳೆ ವಿಕಿರಣ ಇಂದ ಪುನರ್ನಿರ್ದೇಶಿತ)
</img>
ಪೋರ್ಟಬಲ್ ನೇರಳಾತೀತ ದೀಪ
</img>
ಯುವಿ ವಿಕಿರಣವು ವಿದ್ಯುತ್ ಚಾಪಗಳಿಂದ ಕೂಡ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ.

ನೇರಳಾತೀತ ಕಿರಣಗಳು (UV Ray) ದೃಷ್ಟಿಗೆ ಗೋಚರಿಸುವ ಬೆಳಕಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಕಿರಣಗಳ ತರಂಗಾಂತರವು ದೃಶ್ಯ ತರಂಗಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದು ಕ್ಷ-ಕಿರಣಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿದ್ದು 400nmರಿಂದ 10nmರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳ ಆವೃತ್ತಿಯು ಮನುಷ್ಯರು ನೇರಳೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸುವ ತರಂಗಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿರುವುದರಿಂದ ಇವುಗಳಿಗೆ ಅತಿನೇರಳೆ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನುಷ್ಯರ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಹಲವು ಕೀಟಗಳು ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ಈ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯಿರುತ್ತದೆ. ನೇರಳಾತೀತ ಎಂಬುದು ವಿದ್ಯುತ್ಕಾಂತೀಯ ವಿಕಿರಣದ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ಗೋಚರ ಬೆಳಕಿ ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ತರಂಗಾಂತರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಆದರೆ ಕ್ಷ- ಕಿರಣಗಳಿಗಿಂತ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ನೇರಳಾತೀತ ಕಿರಣವು ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಒಟ್ಟು ವಿದ್ಯುತ್ಕಾಂತೀಯ ವಿಕಿರಣದ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಸುಮಾರು 10% ರಷ್ಟಿದೆ. ಇದು ವಿದ್ಯುತ್ ಚಾಪಗಳಿಂದ,ಚೆರೆಂಕೋವ್ ವಿಕಿರಣ; ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ದೀಪಗಳಿಂದ ಕೂಡ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ದೀರ್ಘ-ತರಂಗಾಂತರದ ನೇರಳಾತೀತವನ್ನು ಅಯಾನೀಕರಿಸುವ ಕಿರಣವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಅದರ ಫೋಟಾನ್‌ಗಳು ಪರಮಾಣುಗಳನ್ನು ಅಯಾನೀಕರಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಇದು ರಾಸಾಯನಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಪದಾರ್ಥಗಳ ಹೊಳಪು ಅಥವಾ ಪ್ರತಿದೀಪಕಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ರಾಸಾಯನಿಕ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳು, ನೇರಳಾತೀತ ಕಿರಣವು ಸಾವಯವ ಅಣುಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನ ನಡೆಸುವ ವಿಧಾನದಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಅಣುಗಳಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿಯ ಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಥವಾ ಸರಿಹೊಂದಿಸುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಅಗತ್ಯವಾಗಿ ತಾಪನವನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ.

ಸೂರ್ಯನ ವರ್ಣಪಟಲದಲ್ಲಿ ಇವುಗಳ ಇರುವಿಕೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿದ್ಯುತ್ ಕಂಸಗಳು, ಪಾದರಸದ ದೀಪಗಳು ಹಾಗೂ ಅತಿನೇರಳೆ ದೀಪಗಳು ಅತಿನೇರಳೆ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ಹೊರಸೂಸುತ್ತವೆ.ಈ ವಿಕಿರಣಗಳನ್ನು ಹಲವಾರು ರಾಸಾಯನ ಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇವು ಕೆಲವು ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬೆಳಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಭೂಮಿಯನ್ನು ತಲುಪುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅತಿನೇರಳೆ ಕಿರಣಗಳು ಅಯಾನೀಕರಣ ಮಾಡದಂತಹ ಕಿರಣಗಳು. ಅಯಾನೀಕರಣ ಮಾಡುವ ಕಿರಣಗಳು 120nmರಿಂದ 10nmರವರೆಗೆ ತರಂಗಾಂತರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಉತ್ಕಟ ಅತಿನೇರಳೆ ಕಿರಣಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಕಿರಣಗಳು ಭೂಮಿಯ ವಾತಾವರಣದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುವಾಗ ಸಾರಜನಕ ಮತ್ತು ಆಮ್ಲಜನಕದಿಂದ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇವು ಭೂಮಿಯನ್ನು ತಲುಪುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆ.

ಕಿರು-ತರಂಗ ನೇರಳಾತೀತ ಬೆಳಕು ಡಿಎನ್‌ಎಗೆ ಹಾನಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದು ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮೇಲ್ಮೈಗಳನ್ನು ಕ್ರಿಮಿನಾಶಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಮಾನವರಿಗೆ, ಸನ್‌ಟಾನ್ ಮತ್ತು ಸನ್‌ಬರ್ನ್‌ಗಳು ಚರ್ಮವನ್ನು ನೇರಳಾತೀತ ಬೆಳಕಿಗೆ ಒಡ್ಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಚರ್ಮದ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌ನ ಅಪಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.[೧] ಆದಾಗ್ಯೂ, ನೇರಳಾತೀತ ಬೆಳಕು ಹೆಚ್ಚಿನ ಭೂ ಕಶೇರುಕಗಳಲ್ಲಿ ವಿಟಮಿನ್ ಡಿ ರಚನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.[೨]

ಮಾನವ ದೃಷ್ಟಿಯ ತರಂಗಾಂತರದ ಮಿತಿಯನ್ನು 400nm ಎಂದು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ ಆದ್ದರಿಂದ ನೇರಳಾತೀತ ಕಿರಣಗಳು ಮಾನವರಿಗೆ ಅಗೋಚರವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಆದರೂ ಜನರು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಇದಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ತರಂಗಾಂತರದಲ್ಲಿ ಬೆಳಕನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಬಹುದು.[೩] ಕೀಟಗಳು, ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಸಸ್ತನಿಗಳು ಸಮೀಪ-ನೇರಳಾತೀತ ಅನ್ನು ನೋಡಬಹುದು.[೪]

ಗೋಚರತೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ನೇರಳಾತೀತ ಕಿರಣಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾನವರಿಗೆ ಅಗೋಚರವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಮಾನವನ ಕಣ್ಣಿನ ಮಸೂರವು 300-400nm ತರಂಗಾಂತರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಕಿರಣವನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುತ್ತದೆ. ಕಡಿಮೆ ತರಂಗಾಂತರಗಳನ್ನು ಕಾರ್ನಿಯಾದಿಂದ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದೆ.[೫] ಮಾನವರು ನೇರಳಾತೀತ ಕಿರಣಗಳಿಗೆ ಬಣ್ಣ ಗ್ರಾಹಕ ರೂಪಾಂತರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, ರೆಟಿನಾದ ದ್ಯುತಿಗ್ರಾಹಕಗಳು ಸಮೀಪದ-ನೇರಳಾತೀತ ಗೆ ಸಂವೇದನಾಶೀಲವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಮಸೂರದ ಕೊರತೆಯಿರುವ ಜನರು ( ಅಪಾಕಿಯಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸ್ಥಿತಿ) ಹತ್ತಿರದ-ನೇರಳಾತೀತ ಅನ್ನು ಬಿಳಿ-ನೀಲಿ ಅಥವಾ ಬಿಳಿ-ನೇರಳೆ ಎಂದು ಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾರೆ. L[೩] ಕೆಲವು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ, ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಯುವ ವಯಸ್ಕರು ನೇರಳಾತೀತವನ್ನು ಸುಮಾರು 310nm ತರಂಗಾಂತರದವರೆಗೆ ನೋಡಬಹುದು.[೬][೭] ಹತ್ತಿರದ ಯುವಿ ವಿಕಿರಣವು ಕೀಟಗಳು, ಕೆಲವು ಸಸ್ತನಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಪಕ್ಷಿಗಳು ನೇರಳಾತೀತ ಕಿರಣಗಳಿಗೆ ನಾಲ್ಕನೇ ಬಣ್ಣದ ಗ್ರಾಹಕವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ; ಇದು, ಹೆಚ್ಚು ನೇರಳಾತೀತ ಅನ್ನು ರವಾನಿಸುವ ಕಣ್ಣಿನ ರಚನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಸಣ್ಣ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ "ನಿಜವಾದ" ನೇರಳಾತೀತ ದೃಷ್ಟಿ ನೀಡುತ್ತದೆ.[೮] [೯]

ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಅನ್ವೇಷಣೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

"ನೇರಳಾತೀತ" ಎಂದರೆ "ನೇರಳೆಗೆ ಮೀರಿ" ( ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಲ್ಟ್ರಾ, "ಆಚೆ"), ನೇರಳೆ ಗೋಚರ ಬೆಳಕಿನ ಅತ್ಯಧಿಕ ಆವರ್ತನಗಳ ಬಣ್ಣವಾಗಿದೆ. ನೇರಳಾತೀತವು ನೇರಳೆ ಬೆಳಕುಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆವರ್ತನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ (ಹೀಗಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ತರಂಗಾಂತರ).

1801 ರಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನ್ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಜೋಹಾನ್ ವಿಲ್ಹೆಲ್ಮ್ ರಿಟ್ಟರ್ ಗಮನಿಸಿದಾಗ ನೇರಳಾತೀತ ವಿಕಿರಣವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು, ಗೋಚರ ವರ್ಣಪಟಲದ ನೇರಳೆ ತುದಿಯನ್ನು ಮೀರಿದ ಅದೃಶ್ಯ ಕಿರಣಗಳು ಸಿಲ್ವರ್ ಕ್ಲೋರೈಡ್ ಅನ್ನು ಕಪ್ಪಾಗಿಸುತ್ತದೆ ಅವರು ಅವುಗಳನ್ನು "(ಡಿ-)ಆಕ್ಸಿಡೈಸಿಂಗ್ ಕಿರಣಗಳು" ಎಂದು ಕರೆದರು. ರಾಸಾಯನಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳಲು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು " ಶಾಖ ಕಿರಣಗಳಿಂದ " ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲು, ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷ ಗೋಚರ ವರ್ಣಪಟಲದ ಇನ್ನೊಂದು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. "ರಾಸಾಯನಿಕ ಕಿರಣಗಳು" ಎಂಬ ಸರಳ ಪದವನ್ನು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು 19 ನೇ ಶತಮಾನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು, ಆದಾಗ್ಯೂ ಕೆಲವರು ಈ ವಿಕಿರಣವು ಬೆಳಕಿನಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು (ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಜಾನ್ ವಿಲಿಯಂ ಡ್ರೇಪರ್, ಅವರು "ಟೈಥೋನಿಕ್ ಕಿರಣಗಳು"[೧೦] [೧೧] ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿದರು. ) "ರಾಸಾಯನಿಕ ಕಿರಣಗಳು" ಮತ್ತು "ಶಾಖ ಕಿರಣಗಳು" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ ನೇರಳಾತೀತ ಮತ್ತು ಅತಿಗೆಂಪು ವಿಕಿರಣದ ಪರವಾಗಿ ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು.[೧೨] [೧೩] 1878 ರಲ್ಲಿ, ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾವನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವ ಮೂಲಕ ಕಡಿಮೆ-ತರಂಗಾಂತರದ ಬೆಳಕಿನ ಕ್ರಿಮಿನಾಶಕ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. 1903 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಅತ್ಯಂತ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ತರಂಗಾಂತರಗಳು ಸುಮಾರು 250nm ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. 1960 ರಲ್ಲಿ, ಡಿಎನ್ಎ ಮೇಲೆ ನೇರಳಾತೀತ ವಿಕಿರಣದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.

ವಿವಿಧ ಎತ್ತರಗಳಲ್ಲಿ ( DU/km ) ಓಝೋನ್ ಮಟ್ಟಗಳು ಮತ್ತು ನೇರಳಾತೀತ ವಿಕಿರಣದ ವಿವಿಧ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವುದು: ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ, ಎಲ್ಲಾ UVC ಯನ್ನು ಡಯಾಟಮಿಕ್ ಆಮ್ಲಜನಕದಿಂದ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದೆ (100-200 nm) ಅಥವಾ ಓಝೋನ್ ಮೂಲಕ (ಟ್ರಯಾಟೊಮಿಕ್ ಆಮ್ಲಜನಕ) (200-280 nm) ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ. ಓಝೋನ್ ಪದರವು ಹೆಚ್ಚಿನ UVB ಅನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುತ್ತದೆ. ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, UVA ಓಝೋನ್‌ನಿಂದ ಅಷ್ಟೇನೂ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವು ನೆಲವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆ. UVA ಭೂಮಿಯ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಭೇದಿಸುವ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ UV ಬೆಳಕನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಎರಡು ಕಪ್ಪು ಬೆಳಕಿನ ಫ್ಲೋರೊಸೆಂಟ್ ಟ್ಯೂಬ್‌ಗಳು, ಬಳಕೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಉದ್ದವಾದ ಟ್ಯೂಬ್ F15T8/BLB 18 ಇಂಚಿನ, 15 ವ್ಯಾಟ್ ಟ್ಯೂಬ್ ಆಗಿದ್ದು, ಕೆಳಗಿನ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮಾಣಿತ ಪ್ಲಗ್-ಇನ್ ಫ್ಲೋರೊಸೆಂಟ್ ಫಿಕ್ಚರ್‌ನಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಚಿಕ್ಕದು F8T5/BLB 12 ಇಂಚಿನ, 8 ವ್ಯಾಟ್ ಟ್ಯೂಬ್ ಆಗಿದ್ದು, ಪಿಇಟಿ ಮೂತ್ರ ಪತ್ತೆಕಾರಕವಾಗಿ ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಪೋರ್ಟಬಲ್ ಬ್ಯಾಟರಿ ಚಾಲಿತ ಕಪ್ಪು ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
9 ವ್ಯಾಟ್ ಜರ್ಮಿಸೈಡಲ್ ನೇರಳಾತೀತ ಬಲ್ಬ್, ಕಾಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ ಫ್ಲೋರೊಸೆಂಟ್ (CF) ಫಾರ್ಮ್ ಫ್ಯಾಕ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  1. "Reference Solar Spectral Irradiance: Air Mass 1.5". Archived from the original on 27 January 2011. Retrieved 2009-11-12.
  2. Wacker, Matthias; Holick, Michael F. (2013-01-01). "Sunlight and Vitamin D". Dermato-endocrinology. 5 (1): 51–108. doi:10.4161/derm.24494. ISSN 1938-1972. PMC 3897598. PMID 24494042.
  3. ೩.೦ ೩.೧ David Hambling (29 May 2002). "Let the light shine in". The Guardian. Archived from the original on 23 November 2014. Retrieved 2 January 2015. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; name "hambling" defined multiple times with different content
  4. Cronin, Thomas W.; Bok, Michael J. (2016-09-15). "Photoreception and vision in the ultraviolet". Journal of Experimental Biology (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 219 (18): 2790–2801. doi:10.1242/jeb.128769. ISSN 1477-9145. PMID 27655820. Archived from the original on 24 June 2022. Retrieved 23 June 2022.
  5. M A Mainster (2006). "Violet and blue light blocking intraocular lenses: photoprotection versus photoreception". British Journal of Ophthalmology. 90 (6): 784–792. doi:10.1136/bjo.2005.086553. PMC 1860240. PMID 16714268.
  6. Lynch, David K.; Livingston, William Charles (2001). Color and Light in Nature (2nd ed.). Cambridge: Cambridge University Press. p. 231. ISBN 978-0-521-77504-5. Archived from the original on 31 December 2013. Retrieved 12 October 2013. Limits of the eye's overall range of sensitivity extends from about 310 to 1050 nanometers
  7. Dash, Madhab Chandra; Dash, Satya Prakash (2009). Fundamentals of Ecology 3E. Tata McGraw-Hill Education. p. 213. ISBN 978-1-259-08109-5. Archived from the original on 31 December 2013. Retrieved 18 October 2013. Normally the human eye responds to light rays from 390 to 760 nm. This can be extended to a range of 310 to 1,050 nm under artificial conditions.
  8. Bennington-Castro, Joseph (22 November 2013). "Want ultraviolet vision? You're going to need smaller eyes". Archived from the original on 7 May 2016.
  9. Hunt, D. M.; Carvalho, L. S.; Cowing, J. A.; Davies, W. L. (2009). "Evolution and spectral tuning of visual pigments in birds and mammals". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. 364 (1531): 2941–2955. doi:10.1098/rstb.2009.0044. ISSN 0962-8436. PMC 2781856. PMID 19720655.
  10. "On a new Imponderable Substance and on a Class of Chemical Rays analogous to the rays of Dark Heat", J.W. Draper, The London, Edinburgh, and Dublin Philosophical Magazine and Journal of Science, 1842, LXXX, pp.453–461
  11. "Description of the Tithonometer", J.W. Draper, The Practical Mechanic and Engineer's Magazine, January 1844, pp.122–127
  12. Beeson, Steven; Mayer, James W (2007-10-23). "12.2.2 Discoveries beyond the visible". Patterns of light: chasing the spectrum from Aristotle to LEDs. New York: Springer. p. 149. ISBN 978-0-387-75107-8.
  13. Hockberger, Philip E. (2002). "A history of ultraviolet photobiology for humans, animals and microorganisms". Photochem. Photobiol. 76 (6): 561–79. doi:10.1562/0031-8655(2002)0760561AHOUPF2.0.CO2. PMID 12511035.